Þjóðviljinn - 31.10.1962, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 31. aktóber 1962
ÞJÓÐVILJINN
SÍÐA 5
Áfleiðing „viðreisnarinnar"
Stöðugt færri íbúðir byggðar
ÞINCS|A ÞfÓÐVILJANS
„Varanleg lausn fæst engin í þessum mál-
um, nema horfið sé frá núverandi stjórn-
arstefnu: Stefnu minnkaðrar kaupgetu,
hraðvaxandi dýrtíðar oer okurvaxta, sem
ekkert heilbrigt atvinnulíf fær undir risið“.
Eins og frá er skýrt á
öðrum stað í blaðinu,
voru í gær lögð fram
nefndarálit minni- og
meiri hluta heilbrigðis-
og félagsmálanefndar
neðri deildar um frum-
varp þingmanna Al-
þýðubandalagsins um
útvegun lánsfjár til
húsnæðismála o.fl. Hér
'fara á eftir nokkrir
kaflar úr nefndaráliti
Hannibals Valdimars-
sonar um þetta mál.
Nefndin klofin um
málið
„Nefndin hefur rætt frum-
varpið á tveimur fundum og
ekki orðið ásátt um afgreiðslu
þess.
Meiri hlutinn, þ.e. fulltrúar
stjórnarflokkanna í nefndinni,
Gísli Jónsson, Birgir Finnsson
og Matthías Á. Mattiessen,
leggur til, að frumvarpið verði
fellt, fulltrúi Framsóknarflokks-
ins, Valtýr Guðjónsson, var
fjarstaddur, er málið var af-
greitt, og er því ekki vitað um
afstöðu hans, en ég undirritað-
Þingfundir
í gær
Fundir voru í gær í báð-
um deildum Alþingis. í
efri dcild var aðeins eitt
mál ádagskrá: Vegagerð
á Vestfjörðum og Austur-
iandi og fylgdi fyrsti
flutningsmaður, Ilermann
Jónasson, frumvarpinu úr
hlaði. — Málinu var síð-
an vísað til nefndar og
annarrar umræðu.
í ncðri deild voru tvö
mál tekin til umræðu,
Norðurlandssamningur um
innheimtu meðlaga og
frumvarp um afnám inn-
flutningsgjalds af heimil-
istækjum.
GÍSLI JÓNSSON, form.
heilbrigðis- og félags-
málanefndar. lýsti áliti
. nefndarinnar, sem lagði
eindregið ti'. að málið
yrði samþykkt. Flciri tóku
ekki til máls og var
frumv. vjsað til 3. umr.
ÞÓRARINN ÞÓRAR-
INSSON (Frams.) fylgdi
úr hlaði frumvarpi sínu
um afnám innflutn-
ingsgjalds af heimilis-
tækjum. Taldi hann órétt-
mætt, að þau væru flokk-
uð með lúxusvörUm og
því bæri að afnema gjald- [
ið. — Málinu var vísað f
til annarrar umræðu og i
nefndar.1
ur legg til, að frumvarpið verði
samþykkt óbreytt.
Byggingarsjóður v'erka-
manna gerður starf-
hæfur
Með frumvarpi þessu er
Seðlabankanum gert skylt að
iána Byggingarsjóði verka-
manna fyrir 1. desember n.k.
60 millj. kr. með 4°/( ársvöxt-
um til 42 ára, og skal upphæð-
in endurgreiðast bankanum
með jöfnum alborgunum. Fé
þetta skal Seðlabankinn táka
af hinu bundna eða frysta
sparifé, er lagt hefur verið til
hliðar á undanförnum árum
samkvæmt heimild í 11. gr-
laga um Seðlabanka tslands.
En frysta spariféð mun nú a
m.k. nema um 500 millj. kr.
Má ætla að Byggingarsjóður
verkamanna yrði þess megn-
ugur, ef hann lengi nefndar
60 millj. kr, í viðbót við þær
tekjur, er hann nú hefur, að
fullnægja skuldbindingum sin-
um gagnvart þeim, sem nú.eru,
að byggja verkamannabústaði
og eiga rétt á lánum hjá Bygg-
ingarsj óði verkamanna.
.,Viðreisnin“ hefur gert
lögin um verkamanna-
hústaði óvirk
Seinustu árin hefur starfsemi
Byggingarsjóðs verkamanna
lamazt sökum fjárskorts. Á ár-
unum 1960—1961 voru aðeins
veitt lán til 32 verkamanna-
bústaða. Þetta er mikil aftur-
för frá starfsemi sjóðsins á ár-
unum 1957—1959, en þá voru
reistir 260 verkamannabústaðir
víðs vegar um landið. . .
En á þessu ári, sem nú er
að líða, hafa engin lán verið
veitt enn sem komið er og á
árunum 1960—1961 aðeins 32
lán, eins og fyrr segir. Hér er
því um mikinn samdrátt að
ræða. Liggur við, að segja megi,
að lögin um verkamannabú-
staði séu óvirk, eins og stend-
ur. Þetta er því tilfinnanlegra,
þegar þess er gætt, að láns-
tími, lánsupphæð og vaxtakjör
samkvæmt þessum lögum eru
belzt við það miðuð, að efna-
minna fólk geti rádizt í að
byggja yfir sig og sína sam-
kvæmt þeim.
Ef frumvarp þetta yrði sam-
þykkt, gæti bygging verka-
mannabústaða aftur komizt í
eðlilegt horf, og væri á því
mikil nauðsyn.
Nauðsyn að hækka lán
Húsnæðismálastjómar
Annar meginþáttur frum-
'•arpsins er svo um bráða-
birgðafjárútv. til Byggingar-
-íóðs ríkisins eða Húsnæðis-
■• -ilastofunarinnar.
Samkvæmt 3. gr. frumvarps-
•’.s er Seðlabankanum skylt
'5 lána Byggingarsjóði ríkisiris
if hinu frysta sparifé lands-
manna 250 millj. kr. með 4°/(.
rsvöxtum til 25 ára. — Vext-
ir af lánum Húsnæðismálastofn-
unarinnar eru nú nálega jafn-
háir og víxilvextir, og er því
full þörf á, að þeir séu lækk-
aðir. Fé þetta skal Byggingar-
sjóður ríkisins eða Húsnæðis-
málastjórn endurlána með sömu
kjörum til þeirra. sem á tíma-
bilinu 31 des 1958 til 1. okt.
1962 hafa hafið byggingu íbúð-
arhúsa, en eigi lokið byggingu
og eiga rétt á lánum sa.mkv lög.
unum um húsnæðismálastofn-
un o.fl. Lánsupphæð til hvers
íbúðareiganda skal við það
miðast, að heildarlánveiting
nemi allt að 200 þús. kr.
Þá er og gert ráð fyrir því.
að af þessu fé sé einnig heim-
ilt að veita viðbótarlán til
þeirra, sem byrjað hafa að
byggja á nefndu árabili, þótt
þeir hafi lokið við íbúðir sín-
ar. ef þeir eru í miklum fjár-
hagslegum vandræðum með að
halda þeim að dómi húsnæðis-
má’.astjórnar. Lán til slíkra
manna mega nema allt að
”5000 krónum.
'v?uám vaxtaokursins
í 4. gr. frumvarpsins er á-
kvæði þess efnis, að lán til
íbúða, sem byrjað er á eftir
1 okt. síðastliðinn, megi vera
allt að 250.000 kr. á íbúð. Til
þess aö auðvelda Byggingar-
sjóði ríkisins að veita þessi
lán, skal Seðlabanki Islands
lána sjóðnum helming þeirrar
fjárhæðar, sem hann kann að
binda af sparifé landsmanna
á árinu 1963, þó aldrei minna
en 100 millj. kr.
Lán þessi skulu einnig vera
með 4°4 ársvöxtum og láns-
tíminn 25 ár.
1 5. gr. frumvarpsins er á-
kveðið, að frá og með gildis-
töku þessara laga skuli allir
vextir af A-lánum Byggingar-
sjóðs ríkisins lækka í 4°/(, og
skal vaxtalækkunin ná til allra
lána, sem veitt eru út á íbúð-
ir. sem bygging er hafin á eft-
ir 1. okt. síðastliðinn.
Hpysilegur samdráttur
Skýrslur sýna, að mjög hef-
ur dregið úr byggingu íbúð-
arhúsnæðis síðan 1959, er nú-
verandi stjórnarstefnu lók að
gæta fyrir alvöru. Á árinu 1959
Skemmtanaskattur
með viðauka
Lagt hefur verið fram stjórn-
arfrumvarp um heimild fyrir
ríkisstjómina til að innheimta
skemmtanaskatt með viðauka
árið 1963. Heimild þessi er
sams konar og veitt hefur ver-
ið um nokkurt árabil. Skemmt-
anaskatt af kvikmyndum má
innheimta með 200% álagi. en
af öðrum skemmtunum með
20% álagi. Þó eru leiksýningar
hljómleikar og söngskemmtanir
innlendra manna undanþegnar
þessu ákvæði..
var byrjað á 1597 íbúðum. Á
árinu 1961 var tala nýju ibúð-
anna 1013. Fækkun frá árinu J»
áður 584 íbúðir. Á árinu 1961
var svo aðeins byrjað á einum
770 íbúðum á öllu landinu.
Fækkun miðað við 1959 827
íbúðir, eða húsnæði fyrir rúm-
lega 4000 manns.
Þó að samdrátturinn í bygg-
ingu ibúðarhúsnæðis í Reykja-
vík sé á umræddu tímabili
ekki eins mikill og í landinu
öllu. fer þróun þar samt í
sömu átt.
Á ámu 1959 voru fullgerðar
í Reykjavík 740 íbúðir, árið
1960 642 og árið 1961 aðeins
541 íbúð.
Á þessu sviði er þvi stofnað
til mikilla skulda við framtíð-
ina, því að þessi íbúðatala er
miklu lægri en svo, að full-
nægi húsnæðisþörfinni vegna
fólksfjölgunar og viðhalds . eldra
húsnæðis, sem úr sér gengur. |
I
Viðreisnin hefur
tekizt“
Segja má, að í húsnæðismál- j
unum hafi „viðreisnin“, þ. e. j
samdráttarstefnan, heppnazt á-
gætlega. Þessi þróun húsnæðis-
mála er bein og rökrétt afleið-
ing stjórnarstefnunnar, —
stefnu minnkaðrar kaupgetu
fjöldans, hækkaðra vaxta og
stórhækkaðs verðlags.
Kaupmáttur tímakaupsins
var 109 stig i ársbyrjun 1959, ,
en er nú um 80 stig. Vextir af j
ibúðalánum voru frá 2%—5%, |
en hafa nú um sinn verið 7—9 (
°'n, þ. e. a. s. á mörkum þess, l
sem áður voru að lögum refsi-
verðir okurvextir, og þó í flest-
um tiifellum yfir þeirri marka-
línu.
Þjónusta við einstak-
lingsf ramtakið!
Þá styður það einnig drjúg- •
um að samdrættinum í hús- j
næðismálunum, að litil íbúð,
um 300 rúmmetrar, er nú a. m.
k. 139.000 kr. dýrari en verið
hafði ' um áramótin 1958 og
1959. i
Þannig hefur allt lagzt á j
eitt um að loka öllum leiðum j
fyrir fólki með venjulegar i
launatekjur til að geta eignazt
íbúð. — Þokkaleg þjónusta við
einstaklingsframtakið það!
Meinsemdin felst í
stjórnarstefnunni
Segja má, að verði frumvarp
þetta að lögum, hafi verið g»2rð
allmyndarleg bráðabirgðaúr-
lausn í húsnæðismálunum. En
engum er það ljósara en flutn-
ingsmönnum, að fullnægjandi
og varanleg lausn fsest engin
í þessum málum, nema horfið
sé frá núverandi stjórnar-
stefnu: Stefnu minnkaðrar j
kaupgetu, hraðvaxandi dýrtíð-1
ar og okurvaxta, sem ekkert
heilbrigt atvinnulíf fær undir
risið.“
Senditæki í gúm-
björgunarbáta
Ragnar Guðleifsson og Birgir
Finnsson flytja tillögu til
bingsályktunar um senditæki í
gúmbjörgunarbáta. Tillagan er
svohljóðandi:
..Alþingi ályktar að fela rik-
sstjóminni að láta endurskoða
reglugerð um eftirlit með skip-
um með það fyrir augum að
Eyrirskipa. að gúmbjörgunar-
bátar verði útbúnir senditækj-
um“.
Ný þingmál
Otgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósiallstaflokb-
urinn. —
Ritstjórar: Magnús Kjartansson. Magnús Torfi Úlafsson,
Sigúrður Guðmundsson (áb.)
Fréttaritstjórar: Ivar H. Jónsson. Jón Bjamason.
Ritstjóm. afgreiðsla. auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðustíg 19.
Simj 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr 65.00 á mánuði.
Óskert kjör
J^ngin sanngirnisrök hafa heyrzt því til stuðn-
ings að bátasjómenn eigi nú að semja um
kjaraskerðingu, einir allra starfsstétta á þessu
hausti. Engin frambærileg ástæða hefur verið
færð fyrir kjaraskerðingarkröfum hinna ofstæku
stjórnenda í Landssambandi íslenzkra útvegs-
manna, sem heimta nú að sjómenn á vetrar-
síldveiðunum láti sér nægja kjör langt fyrir neð-
an það sem hinn illræmdi gerðardómur skammt-
aði sjómönnum í sumar. Svo einróma mótmæltu
sjómenn gerðardómslögum Emils Jónssonar,
formanns Alþýðuflokksins, og hinum alræmda
gerðardómi sem samkvæmt þeim var upp kveð-
inn. að það gegnir furðu að útgerðarmenn skuli
nú bera fram kröfur um að þrýsta sjómanna-
kjörunum á vetrarvertíð enn lenera niður, og
voru þó ákvæði gerðardómsins hneykslanleg
árás á sjómannakjörin.
Qagnslaust er að benda á, að sjómenn beri of
mikið úr býtum. Þeir komast ekki sofandi að
sínum hlut, eins og sagt var nýlega í blaðagrein.
Eftir að hin nviu fæki komu og ný síldveiðitækni
var upp tekin, hefur vinnutími síldveiðisjó-
manna órðið nær ótakmarkaður. Samkvæmt því
sem útgerðarmenn siálfir telja hefur hásetahlut-
ur á síldveiðunum í sumar að meðalíali numið •
60—70 þús. krónum. Þetta er eðlilegt að telja
kaup sjómannsins í hálfan fjórða til fjóra mán-
uði. Meðalkaup síldveiðisjómannsins á öðru eins
uppgripaári eins og þessu hefur því ekki reynzt
meira en svo, að hægt hefði verið að ná sama
kaupi við síldarvinnsluna í landi. á tímavinnu-
kaupi, með því að vinna eius langan vinnutíma
og sjómennirnir hafa orðið að gera.
Af þessu kaupi síldveiðisjómanna var í sumar
stolið með gerðardómsþjófnaðinum 10—15
þúsund krónum af hverjum hásetahlut. Þessar
upphæðir, þennan ránsfeng af sjómönnum, af-
henti ríkisstjórn Sjálfstæðisflokksins og' Alþýðu-
flokksins útgerðarmönnum, og það varð ekki
smápeningur hjá þeim sem mest var hyglað,
heldur þetta ein, tvær, þrjár milljónir króna.
Hefur mörgum verið gefið minna. Nú h«imta
þessir sömu útgerðarmenn að sjómenn sjálfir
semji um að láta enn stærri hlut af kauui sínu
á vetrarsíldveiðunum. Og ofstækismenn La-nds-
sambands íslenzkra útvegsmanna hika ekki við
að stöðva síldveiðiflotann til að ‘knvia fram
þessa ósvífnu kjaraskerðingarkröfu. Sennilega
vænta þeir þess, að ríkisstjórn íhalds og krata
verði þeim enn hliðholl og beiti aftur ofbeldi 'til
bess að stela af sjómannakauoinu. Einhugur sjó-
manna hefur hingað til afstýrt bvi. ríkisstjórn-
in hefur beinlínis ekki þorað að endurtaka
gerðardómshneykslið. Og siómenn munu vel á
verði gegn hvers knnar tilraunum að skerða
kiörin og hefia mi Trorlrfall til qð leggia áherzlu
á einingu sína trpcm kiaraskprðingunni enda er
mikið í h,úfi fvrir allp a.lbvðu landsins að ekki
takist að þrýsta niður kjörum sjómannanna. — s.