Þjóðviljinn - 03.01.1963, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 3. janúar 19-63
ÞJÓÐVILJINN
SlÐA §
Lagaóskapnaður um ulmannavurnir
VerÍa byggð loftvarnabyrgi í
Reykjavík fyrir 100 milljónir
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: ívar H. Jónsson, Magnús Kjartansson, Sigurð-
ur Guðmundsson (áb)
Fréttaritstjórar: Jón Bjarnason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19.
12. Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 65 á mánuði.
ÞINCSJÁ ÞJQDVILJANS
Mitt í jólaönnunum, rétt fyr-
ir þinghléið, drifu stjórnar-
flokkarnir í gegn á Alþingi hinn
illa undirbúna lagabnlk um al-
mannavamir. Var lítið sem
ekki skeytt um ábendingar
þingmanna um breylingar á ó-
skapnaði þessum eða tillögum
um frekari undirbúning svo
víðtækrar lagasetningar og
vandasamrar.
Nokki-a hugmynd um hvað
falizt getur í lagabálki þessum
ef til framkvæmda kæmi gefa
upplýsingar. sem Alfreð Gísla-
son skýrði frá i efri deild i
umræðum um almannavarna-
frumvarpið. samkvæmt upp-
lýsingum almannavarnastjór-
ans. sem rikisstjórnin hefur
þegar ráðið. En almannavarna-
stjórinn skýrði þingnefnd frá
að gerður hefði vcrið kostnað-
arútreikningur varðandi ör-
yggisbyrgi i Amarhólinn. sá
kostnaður er áætlaður 20 tnillj-
ónir króna. Er þetta öryggis-
byrgi nóg fyrir Reykvíkinga?
var hann spurður Nei. svar-
aði almannavarnastjórinn. það
þyrfti 2. 3 eða 4 slík byrgi
handa Reykvíkingum. Svo bygg-
ingakostnaðurinn yrði um 100
milljónir króna, og sennilega
ekkert gagn að byrgjunum ef
til alvörunnar kæmi.
ALFREH GÍSLASON benti á
við aðra umræðu málsins að
engu væri likara en að rikis-
stjórnin og flokkar hennar not-
uðu þetta alvörumál, almanna-
varnirnar. i áróðursskyni. eins
og það væri hugsað sem fram-
Iag íslands i kalda striðinu i
heiminum. Hann lagði til að
málinu yrði vísað frá og at-
hugað betur cinnig með tilliti
til þeirra aðstæðna að erlcndut-
ber yrði á brott úr Inndinu oir
engin hernaðarmannvirki leyfð
hér á landi Sú tillaga var fclld
og einnig breytingatillögur þær
er þingmenn Albýðubandalags-
ins fluttu til lagfæringar á
frumvarpsóskapnaði rikisstjórn.
arinnar.
Hér fer á eftir kafli úr ræðu
Alfreðs við aðra umræðu
málsins í efri deild:
★
„Ég vil vekja á því athygli.
einnig við þessa umræðu. að
almannavarnir hafa verið á
dagskrá hérlendis fyrr en nú
Öðru hvoru hefur verið hafinn
áróður fyrir almannavörnum.
en jafnharðan hefur allf lagzt
í dá og fram til þessa dags eða
síðap stríði lauk, hefur bók-
staflega ekkert verið gert til
almannavarna. Við minnumst
bess gauragángs, sem varð hér
fvrir rúmu ári í sambandi við
alimikinn áróður stjórnarvalda
um almannavarnir. Þegar
fram á veturinn, lognaðist á-
huginn út af og sjálf ríkis-
stjórnin dró frumvarp sitt tii
baka hér á þingi kvað það
geta beðið síðari tíma sam-
þykktar ekkert lægi á.
Ég er ekki að fagna þessu
Ég bendi aðeins á þetta Raun-
verulegur áhugi fyrir almanna-
vörnum virðist ekki vera mik-
ill. hvorki hjá stjórnarvöldum
né öðrum Af einhverjum á-
stæðum er þó talið henta að
hafa uppi áróður um málið.
en það er aðeins áróður og
annað ekki. Framkvæmdir eru
engar og bað er spá mín, að
svo fari nú að þessu sinni sem
fyrr. Mér finnst ekki ósvipað
bví, sem þetta óneitanlega stóra
og viðkvæma mál sé öðru
hvoru sett á svið af ráðnum
hug. en í annarlegum tilgangi
F.a skal ekki fullyrða. hver sá
tilgangur er en mér finnst
bera einkennilega mikið á. að
samfara þessum áróðri um al-
mannavarnir er hafður uppi
hatursfullur áróður til annarra
hiéfla. Oí soumingin er sú: Er
betta tiokkuð nrmað af hendi
qt1órnarvaVl!> pn báttnr í Uald?
stríðinu. framlag íslonzkra
'ifi'tvnravalda til kalda stríðs-
ins?
•*:
Sé þetta svo. þá er það auð-
vitað stórvitavert. því að al-
mannavamir eru alvarlegt má'.
mál sem stjórnarvSId og allir
ábyrgir menn í iandinu ættu
að taka hátíðlega Og af því
að ég er einp af beim. sem vil
taka ba? hátíðlega. þá vil ég
enn einu sinni minna á mikil-
vægustu ráðstöfunina til al-
mannavama Hún er sú, að
nema brott bá bættu. sem við
vltum um herstöðvarna- hern.
nOnvmannvivkin á Keflavfknt-
vellí og hemaðarmannvirkin
hér á landi yfirleitt. Þar vit-
um við um börf ráðstöfunan
þegar um almannavarnir er að
ræða Við eigum að kref.jast
bess að bessi mannvirki verð*
gerð ónotbæf og með því legcj
við fram drýcsta þáttinn
tii almannavarna.
Þegar sérfræðinsar ríki^-
stiórnarinnar eru pð rannsaka
hörf ráðstafana um almanna-
varnir hegar beir athuga þörf
einstakra ráðstafana, þegar
beir gera kostnaðaráætlup um
framkvæmd bessara ráðstafana
bá er ævinlega við það miðað
að herstöðvarnar verði hér ti1
frambi'iðar.lbað er miðað við
að ægileirasta hættan. sem um
or að í-æðe i bessii efni verð'
H1 fvambúðar að bún sé óum-
fiýjanleg. En betfca er hinn
mesti misskilningur Við eigum
að minnast. bess að það er á
valdi okkar fs’endinga að
legg.jp þessi hernaðarmannvirki
niður og vísa hernum f burf.i
hvenær sem okkur sýnist. Pó
nú einhver alvara á bak við
allt skrafið um almannavarnir.
bá ber að líta á þetta fyrst o<?
fremst
*
Það fer ekki á milli mála, að
=érfræðingar eru í mestu vand-
ræðum með lausn almanna
varnamálsins Þett.a er mikið
vandamál og allt að því að
vera óleysanlegt. sumparl
vegna þess að varnir í kjarn-
orkustyrjöld eru litt hugsan
legar og sumpart vegna bess
að þær ráðstafanir sem helz4
eru taldar koma til greina. en.i
frámunalega kostnaðarsamar.
Ég skal nefna sem dæmi. a?
forstöðumaður almannavama
sem átti nefndarfundi með
Sfyurþórjónsson &co
Jiafi mustrœti 4-
Ópelbílarnir í
Happdrætti Framséknarflokksins
komu á þessi númer:
Nr. 36563 Hvítur með bláum toppi.
Nr. 27642 Blár með hvítum toppi.
f stað hvors bílsins sem er, getur vinningshafi fengið
FARMAL-dráttarvél með sláttuvél, ámoksturstækjum og
öðrum tækjum eftir vali fyrir samtals 180.000,00 krónur.
Skrifstofan er í Tjarnargötu 26, — Sími 12942.
óskast til starfa við gamahréinsun. — Upplýsingar hjá
verkstjóranum.
GARNASTÖÐ S.Í.S.
Rauðarárstíg 33.
SKRIFSTQFAN ER FLUTT
að Nýlendugötu 21.
rí-Tí«J»•' W S.fjWWW?!!
HEILDVERZLUN — Sími 12134.
okkur um daginn, tjáði nefnd-
inni, að gerður hefði verið
kostnaðarútreikningur varðandi
öryggisbyrgi í Arnarhólinn. Sá
kostnaður er áætlaður 20 millj-
ónir kr. Er þetta öryggisbyrgi
nóg fyrir Reykvíkinga? Nei,
svaraði forstöðumaðurinn. Það
má gera ráð fyrir, að þurfi
tvö, þrjú eða fjögur slík byrgi í
Reykjavík. Þessi iiður einn ger-
ir þá í Reykjavík 100 millj. kr.
og þetta er aðeins brot úr þeim
framkvæmdum, sem gera þarf,
ef nokkuð á að gera að gagni
í almannavarnamálinu.
Ég sting upp á því, að þetta
mól verði athugað betur og
umfram allt. að þetta mál verði
athugað á breiðari grundvelli.
Ég vil láta rannsaka málið og
rannsókn tekur enn allavega
langan tíma. Ég vil láta rann-
saka málið eins og gert er nú
á grundvelli þess, að hér verði
herstöðvar áfram. Hvað þarf
að gera þá og hvað kostar það?
En ég vil jafnhliða og samtím-
is láta rannsaka. hvað þarf að
gera í almannavörnum og hve
mikið kostar það, ef ekki eru
herstöðvar í landinu.
Mér þykir bæði sanngjamt
og eðlilegt, að rikisstjóm. að
Alþingi, að almenningur vilji
gjaman fá þennan samanburð.
Hvers vegna þá að neita um
það? Því ekki gera þennan
samanburð? Því ekki að gera
Mælikvarðinn
Jjað er mikill ófögnuður hvernig ráðamenn
stjórnarflokkanna troða sér inn á heimili
landsmanna á sérstökum hátíðisdögum og hafa
það eitt erindi að ítreka ómerkilegasta og hvers-
dagslegasta áróður sinn. Enn er mönnum í fersku
minni hin einstaklega lágkúrulega og andlausa
ræða sem Geir Hallgrímsson borgarstjóri flutti
1. desember, og á svipaðan hátt fór Ólafi Thors
þegar hann ávarpaði landsmenn á gamlárskvöld.
Forsætisráðherrann hafði það eitt erindi að
flytja varnarræðu um viðreisn sína, líkt og hann
væri staddur á þingmálafundi, og hver maður
hefði getað samið ræðuna á sama hátt og Ólaf-
ur með því að líma saman nokkrar forustugrein-
ar úr Morgunblaðinu. Hvergi 1 nálægum lönd-
um munu forustumenn þjóða leyfa sér að flytja
svo lítilsigldar flokkspólitískar áróðursræður um
áramót, heldur kappkosta þeir að flytja almenn
sannindi og skírskota til þjóða sinna í heild. En
til þess að geta bent öðrum á almenn sannindi
þurfa menn að vísu sjálfir að hafa hæfileika til
áætlunina í tvennu lagi, úr því
að það er á valdi okkar að
segja hemum upp, að leggja
niður mannvirki, ef okkur
þóknast svo? Á þetta vil ég
leggja megináherzlu nú að
þessu sinni.
★
Eins og það lá ekkert á að
samþykkja frumvarpið á þing-
inu í fyrra að dómi ríkisstjóm-
arinnar, eins liggur ekkert á
að samþykkja það nú. Við eig-
um lög um almannavamir,
þau duga okkur enn um hríð.
Það er langt eða virðist langt
í land, að til framkvæmda
komi í almannavamamálinu.
að horfa út fyrir hversdagslegustu viðfangs-
efni sín.
þó var eitt atriði í ræðu Ólafs Thors sem vert
er að vekja athygli á. Hann kvað útreikninga
sanna það að þjóðartekjur íslendinga hefðu auk-
izt um rúmlega fimmtung á hvert mannsbarn
síðan stríði lauk. Þetta er staðreynd sem Þjóð-
viljinn hefur margsinnis bent á og hver einasti
landsmaður þarf að festa sér vel í minni, því þar
er óbrigðull mælikvarði á stefnuna í efnahags-
málum. Síðan stríði lauk hefur almennf verka-
Eins og forstöðumaður al-
mannavarna segir er þetta
vandamál flókið og krefst vand-
legs og mikils undirbúnings.
Ég vil aðeins útfæra þennan
undirbúning og þessa athugun
á þann veg, sem ég lýsti, að
hann verði gerður i tvennu
lagi, , þannig að hægt sé að
bera saman möguleika og kosti.
Ég legg því til, að frumvarp-
ið verði afgreitt nú á þessu
þingi með rökstuddri dagskrá,
og ég vil lesa upp tillöguna
með leyfi hæstvirts forseta:
„Með því að þær athuganir,
sem fram hafa farið varðandi
væntanlega tilhögun almanna-
varna á Islandi, eru allar mið-
aðar við, að í landinu verði
hernaðarmannvirki og erlendur
her til frambúðar, og með því,
að það er á valdi Alþingis að
ákveða, að þessi herbúnaður
skuli ekki vera hér framvegis,
þá æskir deildin þess. að
nefndum athugunum verði
fram haldið á grundvelli sam-
anburðar, þannig að unnt verði
að meta þörf einstakra ráðstaf-
ana til almannavarna, svo og
að gera framkvæmd á kostnað-
aráætlun í þeim tilvikum báð-
um a) að hér verði herstöðvar
áfram og b). að herinn verði
látinn fara og hernaðarmann-
virkin gerð ónothæf.
1 trausti þess, að ríkisstjóm-
in verði við þessari ósk, að hún
láti hraða athugunum eftir
föngum og leggi síðan fyrir
Alþingi tillögur sínar ásamt
greinargerð, bar sem nefndur
samanburður kemur fram. tek-
ur deildin fyrir næsta mál á
dagskrá".
mannakaup ekki hækkað um neinn fimmtung
að kaupmætti á klukkustund, heldur hefur kaup-
máttur þess lækkað um svipaða hundraðstölu.
Á sama tíma og meiri heildarfekjur eru til skipt-
anna en nokkru sinni fyrr fá verkamenn
minna en áður fyrir hverja klukkustund sem
þeir starfa. Þetta er svo fráleit öfugþróun að
það má undarlegt heita hversu lengi þjóðin hef-
ur unað þvílíku stjórnarfari. Og þó’tt almenna
verkamannakaupið gefi ekki heildarmynd af
kjörum verkalýðsstéttarinnar á íslandi býr mjög
verulegur hluti launþega við kost sem er ekki
í neinu samræmi við sívaxandi þjóðartekjur.
J>að er hraklegt stjórnarfar að almennf kaup-
gjald skuli lækka til muna á sama tíma og
þjóðartekjurnar á hvern einstakling aukast veru-
lega. Það skiptir ekki máli hvort menn kalla
bvílíka stjórnarstefnu viðreisn eða eitthvað ann-
að og hversu hugvitssamlegum rökum sem menn
reyna að styðja hana; stefnan er greinilega
háskalega röng þegar afleiðingar hennar eru því-
líkar. Og ráðherra sem heldur varnarræðu um
viðreisnina á gamlárskvöld og nefnir staðreynd-
ina um vöxt þjóðarteknanna í sömu andránni,
hann skortir ekki aðeins víðsýni. heldur hefur
hann ekki einusinni yfirlit yfir hversdagsleg-
ustu viðfangsefni sín. — m.
» * »
4
i
i