Þjóðviljinn - 05.01.1963, Blaðsíða 6

0 SÍÖA
Daugardagur 5. janúar 1963
Mé©¥HLJINN
Enn dregur úr vaxtarhraða
atvinnulífs vesturlandanna
Matur eóa óþverri?
Fiski breytt í duft: undrafæða eða óæti?
Heycrs hjónin og þrettán börn þeirra.
í yfirliti, sem efnahags-
máladeild hins kunna
bandaríska forlags, Mc-
Graw-Hill, sem nær ein-
göngu gefur út bækur um
vísindi og tæknifræði, hef-
ur tekið saman um horfur
í efnahagsmálum á vestur-
löndum á nýbyrjuðu ári, er
komizt að þeirri niðurstöðu,
að á því muni enn meira
kveða að þeirri stöðnun sem
tók að gera vart við sig á
liðna árinu.
Efnahagsfrssðingar forlagsins
gera ráð fyrir að aukning heild-
arframleiðslunnar í þessum
löndum muni nema sem svar-
ar fimm af hundraði á þessu
ári, eða talsvert meira en
fólksfjölgunin á árinu mun
nema, en þó er hér um að
ræða nokkra lækkun hlutfalls-
tölunnar frá síðasta ári.
Samkvæmt útreikninguin
þeirra er áætlað að í Banda-
ríkjunum muni aukning þjóð-
arframleiðslunnar nema tæpum
þremur af hundraði, en horf-
ur eru á að í Vestur-Evrópu
verði aukningin víðasthvar
mun meiri, en mjög misjöf.n
þó eftir löndum. Vaxtarhraði
efnahagslífsins í Vestur-Evr-
ópu er þó talinn verða tals-
vert minni en á síðasta ári
og er þess einkum getið um
Vestur-Þýzkaland. Gert er ráð
fyrir að framleiðsluaukningin í
Bretlandi muni rétt aðeins
haldast í hendur við fólks-
fjölgunina.
En þótt draga muni úrvaxtar-
hraðanum, eru sérfræðingamir
þeirra skoðunar að verðbólga
muni halda áfram í Vestur-
Evrópu og telja að hún ásamt
erfiðleikum í utanríkisviðskipt-
um muni verða höfuðvanda-
málið í efnahagslífi þessara
landa á árinu.
Gengu níu börnum
í foreldra stað
Bandarísk hjón, Donald og Jean
Meyers, höfðu einsett 'sér að
eignast a.m.k. tylft barna, þeg-
ar þau gengu í hjónabandiö
fyrir um tuttugu árum. Þetta
fór þó á annan veg; þau eign-
uðust aðeins tvær dætur, en
tóku síðan tvo kjörsyni. En um
síðustu jól hafði fjölskyldan
stækkað heldur betur og sett-
ust fimmtán að snæðingi á
jóladag á heimili þeirra hjóna.
Börnin níu, á aldrinum
tveggja til þrettán ára, sem
bætzt höfðu í fjölskylduna
höfðu átt síðustu jól með sín-
um eigin foreldrum, Walter
Baker og konu hans, sem bú-
sett voru í Minnesota. Þremur
vikum síðar voru þau munað-
arleysingjar, foreldrar þeirra
létu báðir lífið í bílslysi. Mey-
ershjónin fréttu af óláni barn-
anna og ákváðu þegar að
ganga þeim í foreldra stað.
Það tók langan tíma að ganga
frá öllum formsatriðum, en rétt
fyrir jólin kom allur barna-
hópurinn til Charlotte í Norð-
ur-Karólínu, þar sem þau Mey-
ershjónin eiga heima.
Aftur er farið að
hlýna suður í álfu
LONDON 3/1. — Heldur er nú Enn er kalt á Norðuriöndum
tekið að hlýna í veðri sumstað- og eru nú öll dönsku sundin
ar suður á meginlandi Evrópu, aö verða ísilögð. Búast má við
en aunarsstaðar eru enn miklir að siglingaleiðir til margra hafna
kuldar og ýmsir erfiðleikar af í Norður-Evrópu lokist brátt og
völdum veðurfarsins. munu ísbrjótar þá halda opnum
—---------------------------------^hftfnum.
.Rauði próf-
asturinn' lœf-
ur af embœtti
LONDON 4/1. — Dr. Hewlett
Johnson, dómprófastur í Kant-
araborg í Bretlandi, sagði í
dag af sér. Hann er 88 ára
að aldri. Dr. Johnson hefur
löngum orðið fyrir hatrömmum
árásum afturhaldsmanna vegna
þess hve vinsamlegur hann
hefur verið í garð sósíalistísku
rikjanna. Hann hefur haldið
því íram væri með
öllu að iðfest milli
marxi'r a kristinsdóms.
1 Frakklandi hefur sumstaðar
hlýnað, en þar er þó enn frost
í austurhlutanum og víða í
norðurhéruðunum. Hlýindi eru
á Italíu miðri, 15 stiga hiti í
Róm í dag og glampandi sólskin.
Veður var einnig milt í Vínar-
borg og sannkallað vorveður í
Sviss.
★
I Bretlandi hefur líka hlýnað,
en mikill snjór liggur þar enn
og voru í dag um hundrað þjóð-
brautir tepptar af þeim sökum.
Talið er að undanfama daga
hafi um 900 manns látið lífið
í Evrópu af völdum veðurfars-
ins, ýmist króknað úr kulda eða
þá farizt í umferðarslysum af
völdum hálkunnar á vegum úOu
í Bandaríkjunum er fyr-
ir nokkru farið að fram-
leiða nýja fæðutegund, fisk-
duft, sem margir álíta að
eigi eftir að valda straum-
hvörfum í baráttunni við
næringarskortinn í heimin-
um. Margir þarlendir nær-
ingarefnafræðingar, þing-
menn og opinberir emb-
ættismenn kalla þetta
undrafæðuna og halda því
fram að hún geti algerlega
leyst hungurvandamál
mannkynsins.
En framleiðsla fiskduftsins
hefur valdið miklum deilum og
kallar matvæla- og lyfjaráð
Bandaríkjannia það óþverra, en
húsmæður og heilbrigðisfulltrú-
ar telja það með öllu óhæft til
manneldis. Duítið er nokkurs-
konar hreinsað fiskmjöl, púð-
urkennt, lyktarlaust, bragð-
laust og gulleitt að lit. Það
er framleitt með þvi að mala
niður óætan úrgangsfisk svo sem
háf. skötu o.fl. Til að spara
framleiðslukostnað er fiskin-
um mokað heilum — með aug-
um, beinum, hreistri og slógi —
gegnum trekt ofan í stóra
kvöm. Þá er vatn, feiti og olía
þvegin burt við suðu. Eftir
þurrkun hefur fengizt efni. á-
kafiega auðugt ᣠeggjahvítú-
efnum — það ódýrasta sem
þekkist — duft sem hægt er
að setja út í ...súpuf.. ,bf;aMð...
steikur og altan annan venju-
legan mat.
Næringarefnafræðingar spá
því að með fiskdufti væri
hægt að sjá hverjum og ein-
um af hinum þremur billjón-
um manns í heiminum fyrir
nægu eggjahvítuefni daglega
fyrir aðeins um 20 aura á
mann.
Yfirmaður Matvæla- og lyfja-
ráðsins. G. Larrick. hefur samt
sem áður sett reglur um að
fiskduft sé óhæft tii sölu i
Bandaríkjunum þar -sem ^ró-
æskilegir" hlutar fisksins séu
ekki teknir burt áður en hann
er malaður. Þar sem mikið til-
lit er tekið til ályktana ráðs-
ins erlendis hefur bannið við
sölu á bandarískum markaði
i raun og veru komið ; veg
fyrir útflutning á þessari fæðu-
tegund til landa eins og Asíu
Afríku og Rómönsku Ameríku
bar sem fólk þjáist af skorti
á eggjahvítuauðugri fæðu. Enda
væri það ekki vel séð að
Bandaríkin seldu öðrum mat
sem álitinn er óhæfur til fæðu
fyrir bandaríska þegna.
Þó að margt matvant fólk
sé samþykkt reglum Larricks,
sæta þær harðri gagnrýni
margra málsmetandi manna "í
Bandaríkjunum, sem Jíta á
fiskduftið sem vopn í barájt-
. mm,- jœsa nmioesKskfifti....í
heiminum. Halda þeir því fram
að ekki sé á neinn hátt ógeðs-
legra að neyta fiskdufts en að
borða t.d. grísafætur, lifur,
heila, vambir eða tungu. Meira
að segja Kennedy forseti hefur
lýst yfir óánægju yfir banni
matvælaráðsins.
Fiskduftið var fundið upp af
þekktum lífefnafræðingi, Ezra
Levin, sem nú er um sjötugt.
Hann er yfirmaður fyrirtækis
sem framleiðir 14 tonn af
þessu eggjahvítuefni á dag og
er það allt selt sem skepnu-
fóður. Levin er þó þrátt fyrir*
allt sannfærður um að fisk-
duftið sé nógu go.tt til að hægt
sé að bæta því i nærri þvi
hvaða mat sem sé án þess að
það sjáist eða finnist á bragð-
inu,
„Röksemdir matvæla- og
lyfjaráðsins eru heimskulegar“
sagði hann nýlega. „Fram-
leiðsla min er gegnhreinsuð að
öllum svokölluðum óæskileg-
um hlutum og likist að engu
leyti því sem í hana hefur
farið.“ Levin hefur sent sýnis-
horn af fiskdufti til 28 landa
og hann heldur því fram að
það hafi borið geysilegan
árangur við lækningu ung-
barna sem þjáðust af skorti á
eggjahvituefni.
Deilurnar um íiskduftið
halda áfram, Formaður mat-
vælaráðsins hefur m.a, notað
þá aðferð við að óírægja það
að sýna andstæðingum sínum
ógeðslegar Ijósmyndir af fisk-
slógi. En Levin gamli lætur
ekki bugast. Hann álítur að
timinn muni skera úr deilunni.
Hann bendir á, að gért er ráð
fyrir að mannfjöldinn í heim-
inum muni tvöfaldast á næstu
40 árum og bætir við: „Þegar
helmingur jarðarbúa er að far-
a.st úr hungri mun áreiðanlega
enginn kvarta yfir nokkrum
fiskaugum."
Arthur Deen
biðst lausnar
Skírt hefur verið frá því í
Hvíta húsinu að Arthur Dean
aðalfulltrúi Bandaríkjanna á af-
vopnunarráðstefnunni í Genf,
hafi beðizt lausnar. Búizt er við
að Kennedy forseti svari lausn-
arbeiðninni í næstu viku. Ekki
er vitað hver muni verða eft-
irmaður Deans.
Kapphlaup er um fyrstu útgáfu á
„Dagur í lífi Ivans Denisovisj"
Fyrir rúmum mánuði nefndi
Krústjoff skáldsöguna „Dagur
í lífi Ivans Denisovitjs” eftir
sovézka rithöfundinn Aleksandr
Solzjenitsyn í ræðu á fundi
miðstjórnar kommúnistaflokks-
ins og hlaut sagan heimsfrægð
á samri stundu. Skáldsaga þessi
fjallar um lífið í fangabúðum
Stalíns í Síberíu og hcfur að
undanförnu birzt scm fram-
haldssaga í sovézku tímariíi.
Krústjoff sagðist ekki hafa vilj-
að Icggja til að neitt yrði feHt
úr sögunni, sem mun vera all-
berorð og hressileg I Iýsingum
sínum á hörmulegu lífi fang-
anna, þar cð rithöfundurinn
einn hefði rétt til að ákveða.
hvað þar stæðí og hvað ekki.
Nú hafa bókaútgefendur á
Vesturlöndum rokið upp til
handa og fóta og keppast um
að verða fyrstir á markaðinn
með bókina. Eftir rúman hálfan
mánuð kemur hún út í þýzkri
þýðingu og í febrúar í franskri.
Vikublaðið Paris-Match var
raunar byrjað að birta söguna
sem framhaldssögu, en varð að
hætta því, er mál var höfðað
gegn blaðinu. Frakkland hefur
sem sé gert samning um höf-
undarétt við Sovétríkin gagn-
stætt öllum öðrum vesturevr-
ópskum ríkjum.
Brezki stríösfréttaritarinn,
Ralph Parker, hefur þýtt bók-
ina á ensku og fengið til þess
leyfi ríkisútgáfunnar í Sovét-
ríkjunum og er bókin gefin út
undir yfirtitlinum „eina útgáf-
an með áskildum réttindum”.
Samningur þessi er þó ekki lög-
vemdaður í Bretlandi og Banda-
ríkjunum og útgefandinn Fred-
erick A. Praeger hefur því und-
irbúið aðra útgáfu og ráðið tvo
þýðendur til að keppa við Park-
er. Sýnt þykir nú, að Praeger
vinni kapphlaupið, því að hans
bók mun koma út í febrúar en
bók Parkers ekki fyrr en í
marz.
Gyldendal gefur út bókina á
dönsku.