Þjóðviljinn - 11.01.1963, Side 2

2 SÍÐA
ÞJÓÐVILJiNN
Föstudagur 11. janúar 1963
Þrátt fyrir sauöfjárpestir og niðurskurð var sauðfé orðið fleira hér á iandi árið 1960 en nokkru
sinni fyrr á þessari ðld og hafði tala þess tvöfaldazt á tæpum áratug.
Sauðfjáreign bænda
tvöfaldast á 9 árum
í nýútkomnum búnaðarskýrslum fyrir árin 1958
til 1960 er margan fróðleik að finna um landbún-
aðinn hér á landl á þessu tímabili og raunar
lengur, því samanburður er gerður allt aftur til
aldamóta um sum atriði. Af skýrslunum sést
m.a., að á síðustu 9 árum hefur fjöldi sauðfjár í
landinu meira en tvöfaldazt og var sauðfé fleira
hér árið 1960 en nokkru sinni fyrr á þessari öld,
þráft fyrir hinn stórfellda niðurskurð vegna sauð-
fjárpestanna á áratugnum 1940—1950.
Vatnsskortur
sökum frosta
Hér á eftir fer stutt yfirlit
um heyfeng, búfjáreign lands-
manna og fjölda bifreiða og
landbúnaðarvéla.
Heyfengur og garðrækt
Árið 1960 var heyfengur lands-
manna alls 3393 þús. hestburðír
af töðu og 312 þús. hestburðir af
útheyi og eru vothey og hafra-
gras þá reiknað í töðufengnum.
Tððufengurinn hefur sex til sjö-
faldazt frá aldamótum, en úthey
minnkað að sama skapi. Hefur
þessi þróun einkum verið ör síð-
ustu áratugina. Heyfengur í byrj-
un aldarinnar var að meöai'ali
524 þús. hestar af töðu og 1002
þús. hestar af útheyi á ári.
Uppskera garðávaxta var á ár-
inu 1960 97.649 tunnur af kartöfl-
um og 8.744 tunnur af rófum og
næpurr^. 1 byrjun aldarinnar voru
samsvarandi tölur 18.814 tunnur
af kartöflum og 17.059 tunnur af
rófum. Hefur kartöflurækt farið
sívaxandi með nokkrum árlegum
sveifium þó en rófnauppskeran
minnkað talsvert, einkum síðan
1940.
Tala búpenings
Tala búpenings landsmanna
árið 1960 var 53.377 nautgripir,
833.841 kindur og 30.795 hross.
Nautgripir og sauðfé hafa aldrei
verið fleiri en þetta það sem af
er þessari öld en hrossum hef-
ur fækkað verulega tvo síðustu
áratugina. Árið 1901 voru naut-
gripir 25.654 og hefur þeim far-
ið sífjölgandi síðan að heita má
óslitið. Sauðfjáreign landsmanna
1901 var 482.189 kindur og fór
sauðfé síðan fjölgandi allt þar
til sauðfjárpestimar fóru að
herja og niðurskurður hófst. 1
árslok 1951 var tala sauðfjár
komin niður í 410.894 og hefur
tala þess því meir en tvöfaldazt
á síðustu 9 árum. Hross voru
43.199 talsins árið 1901 en flest
hafa þau verið 57.968 í árslok
1941. Síðan hefur þeim farið sí-
fellt fækkandi. Tala geita var í
árslok 1960 105 og hefur geitum
heldur farið fjölgandi síðustu ár-
in en þær voru að verða nær út-
dauðar hér á landi eftir niður-
skurðinn.
Bifrelðar og Iandbúnaðarvélar
í árslok 1961 var tala bifreiða
við landbúnað sem hér segir:
Jeppabifreiðir 1712, vörubifreiðir
727, fólksbifreiðir 308 og ótil-
greint 127. Samtals 2874 bifreið-
ir. Árið 1951 voru samsvarandi
tölur: Jeppar 712, vörubifreiðir
664, fólksbifreiðir 71 og óskil-
greint 82 eða alls 1529. Þingeyj-
ingar voru bænda bifreiðarík-
astir árið 1960, áttu samtals í
norður- og suðursýslunni 1960
336 bifreiðir. Næstir komu þa
Árnesingar með 294.
Tala vélknúinna tækja við
landbúnað 1960 var samtals 6025,
flest hjóladráttarvélar 5492. 1
árslok 1954 var tala vélknúinna
tækja 3151, þár af hjóladráttar-
vélar 2749.
Fjöldi þeirra landbúnaðarverk-
færa sem hægt er að tengja vlð
dráttarvélar er að sjálfsögðu
margfalt meiri. Árið 1960 voru
sláttuvélar 5227, múgavélar 3900,
vagnar 2800, forardreifarar 1418,
plógar 1310, forardælur 1170, á-
burðardreifarar 1105 o.s.frv.
Af öðrum tækjum við land-
búnað voru súgþurrkunartæki
flest árið 1060 eða 2600 og mjalta-
vélar voru 1257. Hefur súgþurrk-
unartækjunum fjölgað mjög síð-
an 1954 en þá voru þau 723.
Sömuleiðis hefur heyblásurum
fjölgað úr 6 1954 í 353 árið 1960.
1954 voru mjaltavélar 832 að
tölu
Stórstígar fram-
farir í jarð-
ræktarmálum
1 nýútkomnum búnaðarskýrsl-
um má sjá, að nýrækt árið 1960
varð samtals 3675 ha. túnaslétt-
ur 96 ha. og nýir sáðreitir 44
ha. Samtals var nýrækt á árun-
um 1946 til 1960 39.77 ha. en var
á öllu tímabilinu frá 1901-1945
aðeins 17412 ha. Svo stórstígar
hafa framfarirnar orðið á þessu
sviði síðasta hálfan annan ára-
tuginn. Túnasléttur 1901-1945
voru samtals 11156 ha. en urðu
7738 ha. á tímabilinu 1946-1960.
Handgrafnir skurðir voru á
árinu 1960 6310 m3 en voru á ár-
inu 1948 83350 m3. Gerð hand
grafinna ræsa hefur einnig far-
ið ört minnkandi. 1950 voru þau
samtals 11240 m en voru 1949
samtals 35550 m. Á árinu 1958
til 1960 voru hins vegar grafnir
skurðgröfuskurðir samt. 2680365
m. að lengd og 111550473 rúm-
metrar, en fram til ársloka 1957
höfðu verið grafnir skurðgröfu-
skurðir samtals 7146012 m. að
j lengd og 28763365 rúmmetrar.
Hefur framræslu með véltækni
því fleygt fram á þessum árum
á sama tíma og notkun hand-
verkfæra til þessara hluta hefur
farið minnkandi.
Norræna félagið í Danmörku
og dönsk kennarasamtök hafa
boðið 20 íslonskum kcnnurum til
þriggja vikna ókcypis námsdval-
ar þar í landi næsta sumar.
Frá þessu er sagt í Norrænum
tíðindum, nýjasta heíti félagsrita
Norræna félagsins í Reykjavík.
Gert er ráð fyrir að íslenzku
kennaramir fari utan með skip-
inu „Dronning Alexandrine" 2.
ógúst n.ki, dveljist í Höfn í þrjá
daga, skoði þar söfn og fari í
námsferðir um Norður-Sjáland.
11. ágúst verður svo farið til
Happdrœtfis-
vinningur
Styrktarfél.
vangefinna
Dregið hefur verið í happ-
drætti Styrktarfélags vangefinna.
Eftirtalin númer voru dregin
út:
N. 21610 Volkswagen bifreið.
nr. 22579 Flugfar til Florida, nr.
2057 Flugfar til Kaupmannahafn-
ar, nr. 29234 Far með Gullfoss til
Kaupmannahafnar, nr. 5501 Far
með SlS skipi, 4921 Far um-
hverfis landið, 5677 Mynd eftir
Kjarval, 12933 Mynd eftir Kjar-
val.
(Frá Styrktarfélági vangefinna).
Elín er varafor-
maður en ekki ril-
ari Hraunprðýar
í frétt hér í blaðinu í gær af
fundi í Hraunprýði, slysavama-
félagi kvenna í Hafnarfirði, var
það ranghermt að Elín Jóseps-
dóttir væri ritarl félagsins. Rétt
er að hún er nú varaformaður
en missögnin stafar af því, að
hún var ritari félagsins um ára-
bil eða þar til fyrir tveim árum
að hún varð varaformaður.
Voni það því formaður
og varaformaður félagsins sem
gagnrýni sættu fyrir gjöfina á
björgunarbátnum en ekki núver-
andi ritari félagsins, enda hefur
hann staðið fast gegn þeirri ráð-
stöfun. Biður blaðið ritarinn af-
sökunar á þessu mishermi.
Veðurfar hefur verið með ein-
dæmum gott á okkar góða ís-
landi allt frá því á aðfangadag
jóla, stillur og tíðum bjartviðri
með talsverðu frosti og hefur svo
verið víðasthvar á landinu. Sjó-
mönnum líkar nú aldeilis þessi
tíð og róa upp á hvem dag; en
ekki er laust við að þetta tíðar-
far valdi nokkrum vandræðum
í sveitum. í langvarandi frostum
er hætt við, að vatnsból og lindir
þomi, og höfum við dæmi um
slíkt bæði austan og norðan.
Dalvfk 9/1 — Vegna langvarandi
frosta er farið að bera talsvert
á vatnsskorti í sveitum utan Ak-
ureyrar, bæði í Kræklingahlíð
og Möðruvallasókn og einnig á
einstökum bæjum í Svarfaðar-
dal. Hefur þetta sums staðar
orðið til mikils baga. Á Dalvík
er hins vegar vatnsveitan í full-
komnu lagi. KJ.
Vopnafirðí 9/1 — Hér í þorp-
inu varð vatnslaust fjórða janú-
ar, og stóð svo í fimm daga, að
ekki voru nema sárafá heimili,
Sönderborg á eyjunni Als við S-
Jótland og dvalizt þar til 24.
ágúst á iþróttaskólanum. Farið
verður í fræðsluferðir um ná-
grennið og til landamærahéraða
Suður-Jótlands. Dagana 24.—31.
ágúst verður kennurunum boðin
námsdvöl í. Kaupmannaþöfn. —,
Verða þá heimsóttir skólar, en
skólastarf hefst í Danmörku um
miðjan ágúst. Einnig verða heim-
■sóttar ýmsar aðrar menntastofn-
anir, bæði í Kaupmannahöfn og
nágrenni.
Væntanlegir þátttakendur eiga
svo kost á skipsferð heim með
m.s. Gullfossi laugardaginn 31.
ágúst frá Kaupmannahöfn.
Filmía sýnir í dag og á morg-
un rússnesku verðlaunamyndina
„Konan með Iitla hundinn" eftir
samnefndri sögu Antons Che-
kovs. Myndin var gerð í tilefni
aldarafmælis skáldsins af Josef
Kheifits, hinum kunna rússneska
leikstjóra, og hlaut verðlaun á
kvikmyndahátfðinni í Cannes
1960. Sagan fjallar um ást í mein-
um milli bankaritarans Courovs
og ungrar fagrar konu, önnu,
en hvort um sig er gift, er fund-
um þeirra ber saman á Svarta-
hafsströnd. Leikstjóranum þykir
hafa tekizt einkar vel upp í túlk-
sem vatn höfðu. Orsök þessa
vatnsleysis var sú, að það fraus
í leiðslunum, sem liggja að
vatnsgeymi þorpsins, en hann
stendur á svonefndri Búðaröxl.
Það vildi okkur til happs, að
í fyrrasumar var komið fyrir
leiðslum frá geyminum ofan að
lind. sem er í brekkunni norðan
við Búðaröxlina. Var nú sett
dæla við lindina og dælt með
henni upp í tankann og er vatns-
leysið úr sögunni. DV.
Vonast eftir hláku
Neskaupstað 10/1. Til vandræða
horfir hér á Neskaupstað vegna
vatnsskorts. Frá því fyrir hátíð-
ar hefur verið hér alauð jörð, en
jáfnframt allmikið frost, mest 12
6tig. Eru allir lækir botnfrosnir
af þessum sökum, en vatnsveita
bæjarins tekur vatn sitt ofan-
jarðar — úr lækjunum, og full-
nægir hún nú engan vegin þörf-
um bæjarbúa. 1 heila viku hafa
efstu húsin i bænum ekki fengið
dropa af vatni, og neðri húsin
mjög af skomum skammti. Þeir
sem búa ofarlega verða að sækja
neyzluvatn til þeirra sem neðar
eru búsettir. Menn vona, að
fljótlega breyti til með veðr-
áttu og geri hláku, því að ann-
ars horfir til vandræða. RS
Dauður tími
eystra
Vopnafirði 9/1 — Hér er nær al-
gert atvinnuleysi, og verður ekk-
ert að gera fyrr en um mánaða-
mótin febrúar-marz, en þá verð-
ur væntanlega hafizt handa um
byggingu mjölskemmu fyrir síld-
arverksmiðjuna. Margir fara nú
á vertíð. Hekla kom hér við á
suðurleið í gær og með henni
fóru nokkuð margir á leið til
Vestmannaeyja og sumir til
Homafjarðar. Annars héfur hinn
dauði tími atvinnuleysis stytzt
til muna, síðan síldarverksmið.i-
an tók til starfa. Svo hefur síld-
arsöltunin hjálpað mikið til, það
hefur verið vinna fram í des-
ember við hana.
un sinni á hinum mikla og sanna
ástarbríma, beiskju aðskilnaðar-
ins og þrönga veginUm, sem ligg-
ur til hamingjunnar. — Mynd-
in að ofan sýnir aðalleikendurna:
Ya Savina og Alexi Batalov í
hlutverkum sínum. Á undan sýn-
ingunum á þessari mynd flytur
Thor Vilhjálmsson rithöfundur
stutt erindi um Chekov og kvik-
myndirnar. Þetta er 5. myndin,
sem Filmía sýnir á þessu starfs-
ári, sem þar með er hálfnað. Um
700 manns eru í Filmíu og seld-
ust öll skírteini upp strax við
fyrstu sýningu í haust.
' m
Hálf-
drættingar
Morgunblaðið hefur i gær
þungar áhyggjur af efnahags-
ástandinu í Brasilíu og kemst
m.a. svo að orði: „Óðaverð-
bólga er í landinu, gengið á
cruzeiro hefur lækkað árið
1962 í 700 fyrir hvern dollar
en var 400 í ársbyrjun.'1
GjaldmiðilJ landsins hefur
þannig rýrnað svo mjög að
dollarinn hefur hækkað um
75%. Hér á íslandi vann við-
reisnarstjórnin hins vegar það
afrek á einu einasta ári að
tálga svo mjög af krónunni
að dollarinn hækkaði úr. kr.
16,32 í kr. 43 eða um rúm-
lega 160%. Brasilíumenn eru
þannig ekki hálfdrættingar á
við okkur í viðreisn og
auðvitað stafa áhyggjur Morg-
unblaðsins af því.
Til
hugalíf
Morgunblaðið heldur áfram
að búa lesendur sína undir
það að eftir kosningar verði
Framsókn tekin inn í við-
reisnarstjórnlna. í forustu-
grein í gær segir aðalmál-
gagn Sjálfstæðisflokksins:
„Því er ekki að leyna, að
Framsóknarflokkurlnn er
tækifærissinnaðasti flokkur-
inn. sem starfað hefur hér
á landi , Hugsanlegt er, að
beir nái þeim áformum, sem
beir segjast einkum keppa að
b e.a.s. að koffla á „stöðvun"
S Alþingi, þannig að núver-
andi stjórnarflokkar geti ekki
haldið áfram viðreisnarstefn-
unni. Vera má, að Framsókn-
armenn ventu bá sínu kvæði
i krosS og óskuðu eftir því að
fá að taka þátt í stjóm. sem
byggðist á því að halda við-
reisninni áfram . , að hanr
(þ.e. Framsóknarflokkurin^'
muni snúa við blaðinu o"
starfa með lýðræðisflokku1'1
um að áframhaldandi við
reisn. þegar kosningum sé lok
ið.“
Þannig er nú þegar a1!*
búið í haginn fyrir samvinnu
Sjálfstæðisfiokksins O'g Fram-
sóknarflokksins, og til enn
frekari undirbúnings eru verk-
legar æfingar ástundaðar dag
hvern af miklu kappi í Hafn-
arfirðl. — Austri.
I
!
i
20 ísL kennurum
wiii til Ommerkur
Fiimíu sýnir Konuna
með litla hundinn