Þjóðviljinn - 15.01.1963, Blaðsíða 2

SlÐA
ÞJÓÐVILJINN
Þriðjudagur 15. janúar 1963
Nauðsyn samninga
um handfærakjörín
í Sjómannablaffiau, blaffi I
starfandi sjómanna, sem út
kom nýlega, er vifftal viff sjó-
mann, DAG HALLDÓRSSON,
sem um langt skeið hefur |
stundaff handfæraveiðar.
í viðtalinu kemur fram að
ALGERLEGA VANTAR AL-
MENNA SAMNINGA UM
KJÖRIN Á HANDFÆRAVEIÐ
UM, otr er þaff ekki eina gatiff
sem núverandi forysta í Sjó-
Yelfa Búnaðarbankans
joksf um 3.7 milljarða
Þjóðviljanum hefur borizt yfirlit um afkomu og starfsemi Bún-
aðarbankans á sl. ári og segir þar. að velta bankans hafi vaxið
um 3.7 milljarða eða 21% á árinu 1962. Fara hér á eftir helzru
atriðin úr skýrslu bankans.
Starfsemi allra deilda bank-
ans jókst mjög á árinu. Vest-
bæjarútibú bankans tók til
starfa f október og ákveðið var
að setja upp útibú á Blöndósi,
sem tók til starfa um síðustu
áramót. Starfrækir bankinn þá
þrjú útibú utan Reykjavíkur, en
hin eru á Akureyri og Egils-
siöðum.
Velta bankans óx á árinu um
3,7 milljarða eða 21%.
Sparisjóðsdeild.
Sparisjóðsfé óx á árinu um
98, 2 millj. kr. eða 25,3%. Inn-
stæður í hlr. hækkuðu um 38,9
rr.illj. kr Innlán hafa því alls
aukizt um 137,1 millj. eða 30%
og er það meiri aukning en
r.okkru sinni áður.
Reksturshagnaður sparisjóðs-
deildar varð 3,8 millj. kr. Bund-
ið fé í Seðlabankanum var í
árslok 71,3 millj. kr. og hafði
aukizt á árinu um 30, 7 millj.
Yfirdráttarskuld við Seðlabank-
ann varð aldrei á árinu.
Stofnlánadeild.
Það sem á árinu orkaði mest
til þess að bæta efnahagsaf-
komu bankans var hin nýja
löggjöf um Stofnlánadeild land-
búnaðarins, en hún tók til
starfa 2. maí sl. og hættu 'pá
jafnframt Ræktunarsjóður og
Byggingasjóður störfum. Með til-
komu hinnar nýju löggjaíar
hækka skuldlausar eignir bank-
ans um 55,5 millj. kr., en sam-
anlagt voru skildir Ræktunar-
sióðs og Byggingarsjóðs umfram
eignir um næstsíðustu áramót
34,6 millj. kr.
Veitt voru á árinu 834 lán úr
Stofnlánadeild landbúnaðarins
(og fyrri hluta ársins úr Bygg-
iiigasjóði og Ræktunarsjóði)
samtals 70,4 millj. kr. og eru
það hærri lánveitingar en nokk-
urt ár áður.
Lán til íbúðjarhúsa í sveitum
voru hækkuð um 50% og önn-
ur lán um 10—15%. Hafnar voru
lánveitingar út á heimilisdrátt-
aivélar.
Reksturshagnaður Stofnlána-
deildar varð 5 millj. kr., en
reksturshalli varð 6 millj. á
Eyggingasjóði og Ræktunarsjóði
1961.
Veðdeild:
Alls voru veitt á árinu 866
lán úr veðdeild bankans, sam-
tals 68,7 millj. kr. Meginhlub
þeirrar fjárhæðar, eða 65,3
millj. kr. var veittur úr 5. flokki
’ eðdeildarinn til greiðslu á
lausaskuldum bænda.
Veðdeildina skortir mjög fé
til starfsemi sinnar.
Að lokum segir í skýrslu
bankans, að þrátt fyrir góða al-
komu hái það mjög starfsemi
hans, að hafa ekki enn fengið
íéttindi til þess að verzla meö
erlendan gjaldeyri.
Sjálfs-
lýsing
Morgunblaðið skýrir í fyrra-
dag frá hádegisverðarræðu
þeirri sem Áki Jakobsson hélt
hjá Varðbergi. Hefur blaðið
m.a. eftir honum þau ummæli
„að samband íslenzku komm-
únistaforingjanna við Kreml
væri náið og á sama stigi og
samband kommúnistaflokka
leppríkjanna við Moskvu var
áður en valdatakan fór fram
í leppríkjunum. Sagði Áki
ennfremur, að íslenzku komm-
únistaforingjamir mundu á
sama hátt vera reiðubúnir til
þess að þjóna hagsmunum
Rússa í hvívetna án tillits til
hagsmuna íslenzku þjóðarinn-
ar. Kommúnistar mundu ekki
hika við að hrifsa hér völdin
ef þeir fengju færi á. Þeir
mundu gera það á samri
stundu ef aðstaða væri fyrir
hendi. Og það sem m.a. muni
skapa þeim aðstöðu væri ná-
lægð rússnesks herafla" ....
Síðan sagði Áki að hann teldi
dvöl vamarliðsins á íslandi
mjög nauðsynlega N-Atlanz-
haf v»rl morandi af rússnesk-
um skipum og ef engar varnir
væru hér á landi gætu Rúss-
ar gripið hagstætt tækifæri.
sem skapazt gæti í alþjóða-
málum, til þess að taka hér
völd“. Um ..fjárstuðning þann
sem íslenzkir kommúnistar
fengju frá kommúnistaríkjun-
um“ sagði Ákir „Það er miö?
lítil hætta á að útgáfa Þjóð-
viljans stöðvist vegna fjár-
skorts"-. Ennfremi'r sagði Áki
um ,,eðli kommúnismans . . .
að fræðikenningin hlyti að
leiða af sér einræði og kúgun
af verstu tegund".
Til þess að skerpa matarlvst
Varðbergsmanna hefur Áki
semsé lýst yfir því að hann
hafi meginhluta ævi sinnar
verið leppur. landráðamaðor
þjónn Rússa, fjandmaður ís-
lendinga, valdrænlngi. flusu-
maður mútuþegi, einræðis-
seggur og kúgari af verstu
tegund. Hvorki þeir sem við-
staddir voru né aðrir munu
taka orð Áka sem lýsingu á
veruleikanum. En með um-
mælum sínum er hann að lýsa
sjálfum sér. manndómi sín-
um og innræti, á svo skýran
hátt að engu þarf við að
bæta. — Austiá.
mannafélagi Reykjavíkur hefur
látiff ófyllt varðandi kjaramál
sjómannanna.
Dagur ber fram ákveffnar til-
lögur um nokkur aðalatriði
sem handfærasjómenn þyrftu
að fá samningsbundin, og fara
hér á efir meginatriffi vifftals-
ins.
— Segðu okkur, Dagur,
hvernig samningar eru við
handfæraveiðar?
— Það eru engir samningar
um handfæraveiðar — og hafa
ekki verið síðan skútumar
voru en þá var frítt hálfdrætti.
— En hvernig eru þá kjörin?
— Á flestum Reykjavíkur-
bátunum eru það 60% af afla,
og verða menn þá sjálfir að
leggja sér til öll veiðarfærin,
færi, gogga, hnífa og annað.
Á sumum bátum þurfa menn
að borga olíuna Mka af þessum
60% sem þeir fá, og þá af ó-
skiptu, en þá borgar sá mest, er
mest dregur.
— Er hagkvæmara að háset-
ar borgi olíuna þannig?
— Nei, ekki fyrir hásetana!
því ef þeir borga olíiuna er
alltaf meiri keyrsla. Ef bátseig-
andinn borgar olíuna hlífist
hann við að keyra um allan
sjó.
— Þið leggið ykkur til veið-
arfæri — eru þau dýr?
— Stofnkostnaður á hand-
færaveiðum mun vera um 1700
kr. — aðeins til veiðanna,
hlífðarföt og fatnaður þá ekki
með talin.
— En er ekki viðhaldið ó-
dýrt,
— Neí, það er ekkert ódýrt
að vera á skaki, veiðarfæra-
kostnaður getuf orðið mikill,
þgð er algéngt að menn tapi 4
— 5 „slóðum'- á lag og dæmi
um að tapa 9 í rykk.
— Hvernig er vinnutíminn á
handfæraveiðum,
— Vinnutíminn er ótakmark-
aður. Á sumrin, meðan bjart
er standa menn eins lengi og
þeir þola — og raunar lengur.
Þaff þarf aff vera ákvæffi um
lágmarkshvíld á handfæraveið-
um.
— Hafið þið kauptryggingu?
— í Vestmannaeyjum hafa
þeir kauptryggingu. eða sömu
vertíöartryggingu og aðrir sjó-
menn þar, en á öðrum stöðum
á landinu mun hvergi vera
nein kauptrygging fyrir hand-
færamenn.
— Telur þú nauðsyn á samn-
ingum um kjör á handfærum,
eða er þetta fyrirkomulag
kannski befra?
— Það þarf að gera samninga
— og það ættu að vera heiM-
arsamningar fyrir allt landið,
að kjörin væru allstaðar þau
sömu.
— Hvemig telur þú í stórum
dráttum að stíkir samningar
ættu að vera?
— Eg skal nefna nokkur at-
riði er ég tel nauðsynleg:
1. Lágmarkstryggingu eins
og á öffrum fiskibátum.
2. Engin þátttaka sjómanna
í olíukostnaði, og að sjómenn
á þeim bátum þar sem slíkt er.
losni við greiðslu á honurn.
3. Lágmarkshvíld. A. m. k.
sex stunda svefn sem lágmarks-
hvildartími yfir sumarið. —
Bátasjómenn eru eina stéttin
sem ekki hcfur nein vökulög.
4. Sameiginlcg innkaup á
veiffarfærum svo sjómenn fái
þau á Iægsta fáanlegu verffi.
5. Lífeyrissjóður fyrir báta-
sjómenn, því vitanlega er sjálf-
sagt aff bátasjómenn fái lífeyr-
issjóff eins og togarasjómenn.
Við þökkum Degi fyrir upp-
lýsingarnar, — en eigi slikir
samningar að verða að veru-
leika á næstunni er hætt við
að sjómenn þurfi aðra en þá
Jón og Pétur Sigurðssyni og
landlið þeirra til að stjóma
málum sínum.
Evrópu
79 af stöóinni verður
sýnd á Norðurlöndum
I frétiatilkynningu semf blaðiou hefur borizt frá Eddafilm segir,
að kvikmyndin 79 af stððinni hafi nú verið seld til Noregs, Fina-
Iands Svíþjóðar og Danmerkur og verði frumsýningar hennar í
þessuin löndum væntanlega i byrjun marz. Gagnrýnendur frá
Norðnr'öndum hafa skoðað myndina í kvikmyndavcrinu hjá Nord-
isk Fílir? í Kaupmannahöfn og hefur hennar verið Iofsamlega
getið í ýmsi.m sænskum blöðum, einkum hefur Kristbjörg Kjsld
hlotið góða dóma fyrir Ieik sinn í myndinni. Myndin hér að
ofan rr teliin er verið var að taka kvikmyndina og sýnir hún
Herdísi Þorvaldsdótíur í hlutverki frammistöðustúlkunnar. ~ ~
Innan Evrópuráðsins hefur um
skeið verið unnið að undirbún-
ir.-gi ýmissa ráðstafana, sem
varða . samstarf Evrópuríkja um
lyf-sölu. Hefur ahyglin beinzt
mjög að þessum málum, eftir
að kunnugt varð um thalidom-
ide börnin, sem fæðzt hafa í
ýmsum löndum Evrópu. Evróp’i-
láðið vinnur nú að því, að kom-
ið sé í veg fyrir, að sum lyf
séu seld gegn lyfseðli í einu
ríki en hverjum sem vill í öðru.
Jafnframt hefur verið mælt með
ráðstöfunum til að flýta fyrir
dreifingu upplýsinga um iyf
landa í mili. Unnið er að samn-
ingu evrópskrar lyfjaskrár, Evr-
ópuráðið hefur gert tillögur um
ýmsar aðrar ráðstafanir, sem
miða að samræmingu reglna um
lyf og að auknu. eftirliti. Til-
lögur þessar eru undirbúnar á
vegum ráðsins af nefndum, sem
í eru fulltrúar frá sjö af að-
ildarríkjum þess, en öðrum ríkj-
um, þ.á.m. íslandi, hefur venð
gefinn kostur á að eiga hlut að
starfi af þessu tagi. (Frá upplýs-
ingadeild Evrópuráðsins).
Von á sov-
ézkum skipa-
verkfrϚingi
Vegna fréttar í Morgunblað-
inu á sunnudaginn um innflutn-
ing á sovézkum fiskibátum, ósk-
ar Oddur Helgason forstjóri
Vélar og Skip h.f. að eftirfarandi
komi fram:
Umræddir 20 fiskibátar hafa
verið pantaðir hjá umboðinu, en
ekki frá seljendum erlendis.
Unnið er að því að breyta teikn-
ingum bátanna til samræmis við
kröfur Skipaskoðunar ríkisins og
er von á sovézkum skipaverk-
Iræðingi hingað í því skyni.
ftVft r ? f M
Síldveiðiskýrslan
Eftirfarin 93 skip hafa aflað
5000 tunnur eða meira og bættu
við afla sinn í síðustu viku.
Akraborg EA 10213
Álftanes GK 6159
Anna SI 12247
Ámi Geir KE 13652
Árni Þorkelsson KE 7472
Arnkell SH 6525
Ársæll Sigurðsso.n II GK 5808
Ásgeir RE 9987
Auðunn GK 13968
Bergvík KE 16051
Björn Jónsson RE 12985
Eldborg GK 17675
Eldey KE 7742
Fákur GK 19159
Fiskaskagi AK 6513
Fjarðak’.ettur GK 5398
Freyja GK 9782
Gísli lóðs GK 9113
Gjafar VE 14835
Gnýfari SH 6439
Grundfirðingur II SH 5580
Guðbjörg GK 6066
Guðfinnur KE 10805
Guðmundur Þórðarson RE 17397
Guðrún Þorkelsdóttir SU 6457
Gullfaxi NK 9389
Gunnólfur KE 8485
Hafrún ÍS 23072
Hafþór RE 10097
Halkion VE 6375
Halldór Jónsson SH 20977
Hallveig Fróðadóttir RE 5281
Hannes lóðs RE 5005
Haraldur AK 21508
Héðinn ÞH 12051
Heimir KE 6036
Helga RE 13808
Helgi Flóventsson ÞH 13806
Hilmir KE 15321
Hrafn Sveinbjarnarson GK 9254
Hrafn Sveinbiamars. II. GK 9616
Hringver VE 7306
Huginn VE 7017
Höfrungur AK 8979
Ingiber Ólafsson GK 14343
Jón Finnsson GK 10465
Jón Garðar GK 6591
Jón Guðmundsson KF, 10276
Jón Gunnlaugsson GK 6538
Jón Jónsson SH 8724
Jón Oddsson GK 11445
Keilir AK 12665
Kópur KE 6255
Kristbjörg VE 8034
Leó VE 7524
Mánatindur SU 7603
Manni KE 10634
Marz VE 5537
Mummi II GK 5799
Náttfari ÞH 17076
Öfeigur II VE 9768
Ólafur Magnússon AK 5578
Ólafur Magnússon EA 12658
Pétur Sigurðsson RE 16023
Reynir VE 10773
Reynir AK 5831
Runólfur SH 7748
Sigfús Bergmann GK 11235
Sigrún AK 12547
Sigurður AK 11489
^igurður Bíarnason EA 14977
Sigurfari AK 5402
I Sigurfari SF
| Sigurvon AK
I Skarðsvík SH
| Skírnir AK
Sólrún ÍS
Stapafell SH
Steingrímur trölli KE
Steinunn SH
Svanur RE
Sveinn Guðmundsson AK
Sæfari AK
Sæfari BA
Sæunn GK
Valafell SH
Ver AK
Víðir TT GK
Víðir SU
Vo.nin KE
Þorbjörn GK
j Þórkatla GK
Þráinn NK
6508
5563
9994
16919
17154
11777
9597
9641
7317
11406
8717
10615
5745
7988
6881
23133
7100
15361
12511
11214
7339
Hallormsstað 12. jan. 1963 —
\ eðurkyrrðin, sem hér hefur nú
rikt samfleytt síðan 22. desem-
ber, fer að verða einstök í sinni
röð. Maður man satt að segja
ekki svona langan staðviðra-
kafla. Það hefur ekki bæizt
hár á höfði allan þennan tíma.
Og auðvitað hefur ekki snjóað,
erda em vegir færir um allar
tr-'ssur: Oddskarð, Fjarðarheiði.
já meira að segja Jökuldais-
heiði, eru færar öllum bílum
(þeir komust á fólksbíl yfir til
Möðmdals skömmu fyrir jólin’i.
i dag voru menn sunnan úr
Hornafirði á Egilsstöðum, og
hcfðu beir t''mið á öíl að sunn-
an meðfram ströndinni. Frost
hafa verið mikil, hér hefur bað
farið a.m.k. tvær nætur í 17
stig. Og nú er Lagarfljót ísi
lagt alveg uppúr. Það lagði al-
veg fyrir 4 dögum, og það er
kominn í það strax 10 cm þykk-
ur ís, prýðilega heldur. ÞeVa
ei óvenjlega snemmt, því ,?ð
oítast leggur Fljótið ekki nér
upp frá, fyrr en í febrúar eða
marz, og ekki jafnaðarlega nema
svona annað hvert ár.
Hér fyrir norðan Fl.iótið, í
Fljótsdal, eru vatnsrafstöðvar
á nokkrum bæjum. Nú eru þær
slopp á flestum þeirra. sökum
v&tnsskorts. Lítið vatn er líka
ciðið í Grímsá í Skriðudal. svo
að rafstöðin þar er' ekki láiin
ganga á nóttinni. En eki hefi ég
spurnir ennþá af burrð á neyslu-
v&tni hér um sveitir. — sibl.
t
<