Þjóðviljinn - 20.01.1963, Blaðsíða 10

|0 SlÐA
SamrtU'dagur 20, ianjíar lSfi3
lakk. Og ég á margar ágætar
bækur. Hún tók upp eintak af
„Tvö ár fyrir stjóra,“ sem hún
hafði keypt vegna þess að hún
fjallaði um ferðalag til Cali-
fomíu.
Florinda tók bókina og velti
henni milli handanna, leit vand-
lega á bandið og opnaði hana
í miðju. Hún handlék hana svo
klaufalega að Garnet hrópaði:
— Florinda. hefurðu aldrei
lesið bók?
FJorinda hugsaði sig um.
— Áttu við að byrja á blaðsíðu
eitt og lesa hana allt tál enda?
Hún hristi höfuðið. — Nei, í
hreinskilni sagt. það hef ég víst
aldrei gert.
Garnet varð hálf vandræða-
leg Hún skipti um umræðuefni
og sagði við Florindu, að yrði
hún svöng, þá væru ávextir í
skál í hinu herberginu. Til allr-
ar hamingju kom Oliver inn í
sömu svifum.
— Það fer skip í kvöld áleið-
is til St. Liouis, sagði hann. Það
kemur við í Nathez, Vicksburg
og víðar á leiðinni
— Einmitt það sem mig vant-
ar. Kaupið miða á fyrsta far-
rými fyrir álla leiðina til St.
Louis. Ég get farið í land fyrr,
ef þörf krefur.
— f nafni Florindu Cro>ve?
Florinda var samþykk því.
Oliver minntist ekkert á að það
væri öruggt. Hún hafði aldrei
nötað það nafn fyrr en kvöld-
ið áður. Honum hafði verið
alvara, þegar hann sagði við
Garnet, að nöfn manna væru
þeirra einkamál. Hann sagði að
bað biði vagn eftir honum úti,
sem gæti ekið honum og Garnet
bangað sem þau þyrftu með. en
áður en hann gæti opnað dym-
ar, greip Florinda fram í.
— Bíðið andartak. kæru þið.
Hún dró saman pilsin sin.
— Oliver, horfðu sem snöggvast
út um gluggann.
— Hvað ætlið þér að gera?
sagði hann.
— Ég sagði að þetta skyldi
ekki kosta yður neitt. Þegar ég
sagðist hafa aðgang að pening-
cm, þá átti ég við að þeir
væru undir pilsunum mínum.
— Það er óþarfi. Yður veitir
"kkert af aurunum yðar. ég er
'kki sérlega nákvæmur í pen-
'1gamálum. svaraði hann bros-
ndi. — Ég skal sjá um þetta.
— Engin guðsþakkarverk. Ég
sand af peningum. Horfið á
■'dsiagið fyrir utan. Oliver.
Tyrst hún sótti þetta svona
't, lét hann undan og horfði
im gluggann. Florinda vei'fpði
til Garnetar. setti fótinn upp á
stól og lyfti pilsunum sinum.
Sokkunum var haldið uppi með
bleikum sokkaböndum, útsaum-
uðum með rósaknúppum og
heftum saman með gulllási. Nær-
fötin Qg millipilsin voru úr svo
yndislegu músselíni, að Garnet
fékk sting við tilhugsunina um
öll fötin sem Florinda varð að
skilja eftir í herberg sínu. Neðst
í lífst- :kið var festur úttroðinn
iéreftspoki. Florinda tók seðla-
vöndul uppúr honum. setti fót-
inn aftur niður á gólf og hristi
pilsin í samt lag. — Héma
Garnet, sagði hún. — Ef þetta
er ekki nóg, þá láttu mig vita.
Gamet tók við peningunum.
Oliver leit við. Florinda hélt á-
fram:
— Þið eruð þær indælustu
manneskjur sem ég hef fyrirhitt
á ævinni. Ég elska ykkur bæði.
Hún sendi þeim f ingurkoss þeg-
ar þau fóru.
Seðlavöndull Florindu reyndist
innihalda hundrað og tíu dollara.
Oliver sagði að það væri ekki
nóg, en þau urðu sammála um
að segja henni að það hefði
dugað. Hann bað Gamet að
kaupa fötin, meðan hann útveg-
aði farseðilinn og fáeina vað-
sekki. Hann ætlaði að fara með
þá til Florindu. Síðan yrði hann
að fara niður í birgðaskemm-
urnar, en hann kæmi aftur klukk-
an sex til að fylgja hinni syngj-
andi frænku sinni á skipsfjöl.
Garnet sagði saumakonunni að
hún þyrfti að kaupa sorgarbún-
ing handa vinkonu sinni, sem
hefði misst manninn í slysi þá
um morguninn. Það hvarflaði
ekki að konunni að efast um
sögu hennar. Viðskipti hennar
byggðust að mestu á slíkum at-
burðum.
Þetta var allt mjög spennandi.
Þegar Garnet kom aftur á hótel-
ið klyfjuð pinklum og pökkum,
leit hún út eins og brúður að
koma úr ánægjulegri innkaups-
ferð.
Florinda sagði, að Oliver væri
þegar búinn að afhenda henni
vaðsekkina og farmiðann.
— Sýndu mér það sem þú
keyptir, bætti hún við með á-
kafa.
Hún dró að sér pilsin og sett-
ist á gólfið hjá pökkunum. Gam-
et tók umbúðirnar utanaf þeim
og ömurleg svört fötin komu í
ljós. Florinda skellihló þegar hún
sá þau. Meðan Gamet lagði kjól-
inn á rúmið rótaði Florinda í hin-
um öskjunum og var fegin að
sjá að Garnet hafði keypt handa
benni hárbursta og spegil og fá-
--------------- ÞJOBVILJINN
ehi hrein handklæði.
— Elskan mín, þetta verður
hreinasti munaður. Almáttugur,
að sjá alla þessa svörtu bóm-
ullarsokka.
— Já, þú getur ekki verið í
sömu sokkunum alla leiðina til
St. Louis, sagði Garnet. Hún opn-
aði kommóðuskúffu. — Ég fann
engin tilbúin nærföt, svo að þú
verður að notast við einn af
náttkjólunum mínum.
— Nei, góða Gamet, það get
ég ekki!
— Jú, það geturðu víst, og
vertu ekki að því arna. Og
nokkrar skyrtur og buxur. Garn-
et brosti til hennar. Þegar þú
lyftir pilsunum, tók ég eftir því
að allt sem þú varst í, var svo
tandurhreint og fínt. Og þú get-
ur ímyndað þér, að þú getur
ekki farið í svona langt ferða-
lag, án þess að skipta um föt.
— Að hugsa sér, sagði Flor-
inda blíðlega, — að þú skyldir
hugsa um buxurnar mínar.
Þakka þér innilega fyrir, þú ert
engill.
— Villtu að ég hjálpi þér að
láta niður?
— Nei, nei. Þegar maður hef-
ur verið á leiksviðinu, er mað-
ur svo vanur því að pakka nið-
ur, að það gengur næstum sjálf-
krafa. Hún tók hrúgur af silki-
i pappir uppúr kössunum. — Þetta
er fínt, þá krypplast fötin ekki.
Ég legg skinnsláið neðst. Ég var
heppin að vera með það í dag.
— Þegar þú skiptir um kjól,
er bezt þú farir úr nokkrum
millipilsum, sagði Gamet. Ekkju-
kjóllinn er ekki svo víður. Hvað
ertu í mörgum millipilsum?
— Sjö.
— Láttu fjögur þeirra niður.
— Jæja, ég skal koma þeim
fyrir.
Florinda fór að brjóta skinn-
sláið saman. Garnet tók eftir því
að hún var ennþá með hanzk-
ana. Hún velti fyrir sér hvort
öllum leikurum væri svona sárt
um hendurnar á sér. Það hlaut
að vera óþægilegt að vinna með
hanzka, hugsaði hún, en það leit
ekki út fyrir að Florindu fyndist
það. Gamet hagræddi sér á
rúminu og gaf henni ýmis heil-
ræði í sambandi við ferðalagið.
— Þótt þú verðir í klefanum
'þínum megnið af leiðinni, sagði
hún, — þá finnst engum það
neitt undarlegt. En það er líka
ágætt að vera uppi á þiljum og
fá sér ferskt loft öðru hverju.
— Já, ég skil, Florinda vöðl-
aði saman silkipappír milli fingr-
anna. — Gamet, sagði hún blíð-
lega. Viltu ekki leyfa mér að
segja þér hvernig mér er innan-
brjósts? Ég veit ekki, hvernig ég
á að koma orðum að því, en
þetta allt saman — það gerir
mér svo hlýtt og notalegt um
hjartað.
Garnet svaraði ekki strax.
Svo sagði hún: — Þú þarft ekki
að þakka mér.
— Því þá ekki, barn?
— Vegna þess að þetta er mér
svo mikil ánægja. Þú hefur víst
ekki gert þér það ljóst, sagði
Gamet feimnislega. — Ævi þín
hefur verið svo viðburðarík og
spennandi. Leikhúsið og útlitið
þitt, og allir dást að þér.
Florinda stakk skinnsláinu nið-
ur í töskuna og þagði andartak
til að íhuga orð Gametar. Hún
leit í kringum sig. Hvað er það
sem þú ert vön að gera, Garn-
et? spurði hún.
— Nákvæmlega hið sama og
aðrar ungar stúlkur. Þú skilur
það.
— En ég skil það ekki. Ég
hef oft verið að velta því fyrir
Framhald af 7. síðu.
er skólagjald til fósturjarðar-
innar. í fomum sögum var
hér einn mes.tur skógur á Aust-
urlandi. Kona Helga Ásbjarn-
arsonar réð honum frá því að
setjast að hér, því skógur vaxi
allt að húsum heim og óvinir
geti því leynzt betur og nær en
annarsstaðar.
Skógur hélzt hér fram eftir
öllum öldum, en hverfur svo
að fullu. þó sennilega ekki
fyrr on á 19. öld. Kolagrafirn-
ar eru hér allstaðar fyrir ut-
an. Skógunum var mjög eytt
sem eldsneyti til Ijáhvatningar
áður fyrr, eða allt þar til Torfi
í Ólafsdal kom með skozku
Ijáina. Sr. Ásmundur Guð-
mundsson fékk því framgengt
í .skólastjóratíð sinni að girða
smáskika þar sem vottaði fyr-
ir skógargróðri. Það var fyrst
girt við Húsatjörn 1928. Sr.
Jakob Kristinsson fékk því
framgengt að sauðféð er fylgdi
gamla skólahúsinu var selt og
andvirði þess varið til að girða
neðra landið niður að fljótnu.
Nú er sjón sögu ríkari. Birkið
sprettur allstaðar upp.
Og nú leiðir Þórarinn mig
að glugga og sýnir hvar björk-
in er farin að setj,a svip á
landið þar sem áður var ur-
inn hagi.
— Hve mikið hefur verið
gróðursett, yuk þess sem vax-
ið hefur upp af sjálfu sér?
— Hér hefur verið gróður-
sett að staðaldri síðan 1938
og alls verið gróðursettar 60
þúsund plöntur, aðallega barr-
viðir og birki. Girðingin er 8
km löng.
■— Svo vð hverfum að skól-
anum aftur, — stendur til að
breyta Eiðaskóla í mennta-
skóla?
— Nei, ég býst ekki við
menntaskóla hér meðan ég er
hér, — en það er skammur
tími í ævi skólans.
Ég álít að í skóla eins og
Egypzk mnsteri
Framhald af 6. síðu.
væri að senda verkfræðingana
til starfa.
Sem stendur virðist ekki vera
nein lausn á málinu. Stytturnar
fjórar eru hver um sig 20 m
háar og varla verður unnt að
flytja þær. Nógu erfitt verður
að skera lágmyndimar í must-
eri Ramses drottningar út úr
bjarginu.
Egyptar hafa nú helzt til-
hneigingu til að láta alla þessa
miklu dýrgripi hverfa í ólgandi
vatnsflauminn, þegar hleypt
verður í Assuanstífluna, svo
að fornminjamar megi grotna
í djúpinu þeim þjóðum til æ-
varandi skammar, sem neituðu
að bjarga menningarverðmæt-
um egypzku þjóðarinnar. Að
minnsta kosti vilja egypzku
fulltrúamir ekki heyra á það
minnzt, að tillagan verði á ný
borin upp til atkvæða á þingi
UNESCO.
M. T. Ó.
nú er á Eiðum eigi að vera
bæði bóklegt og verklegt nám.
Minn draumur er að hér verði
verklegt búnaðarnám. Áður
varð af nauðsyn að blanda
saman gagnfræðanámi og bún-
aðarnámi. Nú eiga að vera þau
skilyrði til alls sémáms, að
nemendur hafi almenna undir-
stöðumenntun
Menntaskóli á ekki að koma
hér fyrr en meirihluti nemcnd-
anna verður héðan að austan.
Slíkur skóli þarf að vera stór
og fullkominn, í þremur deild-
um, stærðfræðideild, náttúru-
fræðideild og máladeild.
— Hve margir eru kennar-
amir nú?
— Fastir kennarar eru 6,
auk skólastjóra, allir búsettir
hér.
•— Og hve marga nemendur
tekur skólinn? ■
— Hann tekur 125—130 þeg-
ar nýja húsið er fullbyggt. Ég
tel þetta hámark nemenda fyr-
ir einn skólastjóra — til að
geta haft persónulegt samband
við nemendurna.
— Þú telur persónulegt sam-
band við þá mikils virði?
— Já, ég tel persónulegt sam-
baud undirstöðuatriði. Nú eru
menn hæ.ttir að læra til að
menntast, þeir læra til að fá
próf og aðstöðu til að græða
peninga, en ekki til að verða
meiri og betri menn. Þetta er
þróunin, þjóðfélagið er að
verða svona. Nú mega fæstir
vera að því lengur að hugsa,
— láta aðra hugsa fyrir sig.
Hver maður reynir að ljúka
hálfu öðru ævistarfi til að afla
sér peninga, meiri peninga. Það
má vera, að lífsmatinn se orð-
inn það hár og launakjör þann-
ig að menn verði að auka
vinnuna. fjölga vinnustundum
— en þetta or ekki eins QS á
að vera. Þetta verður að breyt-
ast.
Við höfum hér við skólann
eina stund á viku, frjálsa stund.
(Þessi sið.ur var tekinn upp í
skólatíð sr. Jakobs Kristins-
sonar). Þetta er frjáls stund
þar sem rætt er um lífið, sið-
ferðilega og heimspekilega,
skólabraginn, og ýmislegt út frá
honum. Gamlir nemendur hafa
sagt mér síðar að í þessum
eina tíma hafi þeir lært meira
en öllum hinum timunum í vik-
unni til samans.
Hér höfum við í skólanum
það sem kallað er „lýsingarorð-
ið“. Það er gert til þess að
hafa persónulegt samband við
nemendur og benda þeim á það
sem gæti stuðlað að þroska
þeirra.
— Hvað er það sem þið
kallið lýsingarorð?
— Allir kennaramir gefa
mánaðarlega umsögn um hvern
nemanda. „Lýsirigarorðið" —
það sem einkum virðist ein-
kenna nemandann í námi,
starfi og daglegri hegðun. er
svo unnið úr þessum umsögn-
um. Þetta er algert einkamál.
Aðrir en viðkomandi fá ekkcrt
að vita. Allir koma til að fá
sitt lýsingarorð. Og þá gefst
tækifæri til að benda nemand-
anum á margt er til þroska
má verða fyrir hann.
Það er einnig lagt út af þess-
um einkunnarorðum, „lýsingar-
orðinu“, í umræðum í frjálsu
■stundunum, rætt um hvað þessi
eiginleiki hafi að segj.a fyrir
einstaklinginn í lífinu.
— Eru einungis Austfirðing-
ar í Eiðaskóla?
— Umsóknir um skólavist
eru fyrst og fremst af Austur-
landi, en annars af öllu land-
inu. Þeir eru látnir sitj a fyr-
ir um skólavist sem ekki eiga
aðgang að samskonar skóla
heima hjá sér.
— Og aðsóknin er mikil?
— Aðsóknin að skólanum er
þrefalt meiri en liægt er að
taka við. Undanfarna daga
(þetta var í ágúst)' hefur
maður orðið að svara um-
anna
hver leiðinlegasti tími ársins.
Það minnir mig á að Þorlákur
helgi kvaðst kvíða fyrir tvennu
í lífinu: Alþingi og Imbrudög-
um, segir Þórarinn. og brosir
við.
— Hversvegna gerði hann
það?
— Fyrir Alþingi kveið hann
vegna illdeiina, fyrir Imbru-
dögum vegna þess að þá vígði
hann prestana og treysti ekki
að þeir yrðu allir burðamiklir
við starfið á drottins akri.
Maður finnur. að með því að
synja um skólavist er maður að
hafa áhrif á lífsstefnu og lífs-
skilyrði fólksins. Þjóðfélagið
er alltaf ag gera meiri kröf-
ur til fólksins um skólanám og
þekkingu, og með Því að synja
um skólavist er maður að hafa
áhrif á örlög þessa unga fólks.
Maður veit ekki hverju það
kann að valda í lífi þessa unga
fólks að það kemst ekki í
skóla á réttum tíma.
Áhugamál mitt er að gera
Eiðaskóla að enn meiri alþýðu-
skóla, þannig að þetta verði
gagnfræðaskóli í fyllstu merk-
ingu. Að búa fólk undir lífs-
starfið, hvort sem það starfar
heldur við sveit eða s’jó, og
auka lífsnautn fólks. Ég tek
það skýrt fram að með lífis-
nautn á ég ekki við svall,
heldur hitt að fólk njóti þess
lífs er það lifir. skilji sam-
ræmi og fegurð. Unglingar al-
mennt þekkja t.d. fá blóm og
einstöku fugla. Áður fyrr sagði
gamla fólkið börnunum um
jurtir og dýr og 'fleira í nátt-
úrunni. Nú hefur það samband
mjög rofnað. En að þekkja
náttúruna eykur lífsnautnina.
Menn verða að gefa sér tíma
til að lifa. Menn mega ekki
þróast á það stig að sjá ekk-
ert nema peninga. Þá hætta
menn að g'eta séð hlufina nema
út frá því eina sjónarmiði að
græða á þeim.
Það á að vera hlutverk
skólanna að þroska liæfileika
manna til að lifa og „njóta"
lífsins — þroska manngildið.
— ★ —
Um kvöldið hitti ég gamlan
kunningja og sat sturid með
honum í sumarhóteli Egils-
staðaborgar. Lofthitinn úti
hefur ekki getað verið mikið
yfir núlli. Og óttalega voru
túristarnir sem inn komu úr
regnslitringrium áþekkir rignd-
um sauðkindum — og sjálf-
sagt hef ég verið sauðarleg-
astur og kuldalegastur þeirra
allra! — En mér var hlýtt í
huga eftir viðræðumar við
þennan mann, .sem á hverjum
vetri innrætir urigum íslend-
ingum að manngildið sé æðra
guði nútímans: mammoni. —
Iívað fleira þurfi að gera í
þjóðfélaginu til þess að sá boð-
skapur beri fullan ávöxt er
ekki umræðuefni í þetta sinri.
Saumanámskeið
hefst föstudaginn l. febrúar
að Mávahlíð 40.
Brynhildur IngvarsdóttSr.
Lögreglan hefur rannsókn, og Tómas, sem verður ean
að hafa sig allan við til að halda sér á fótum, er dreg-
iini til strangrar yfirheyrslu. „Þér eruð handteknir,’;
segir einhver helinn við hann. Flaskan sem haldið er
að hann hafi barið með er líka tekin með.
Hálfri stundu síðar fær Þórður fréttir um það, að
stýrimaðurinn Tómas Alberts hafi verið tekinn fastur
og sé sakaður um að hafa framið morð. Þórður ler
rakleitt á iögreglustöðina og reynir að fá Tómas lát-
:nn lausan.