Þjóðviljinn - 26.01.1963, Blaðsíða 7

Ijaugardagur 26, janúar 1963
ÞJÓÐVILJINN
SIÐA 1
Hamlet án Danaprins í Genf—
Kjarnorkuvopn haldreipi de Gaulle
í togstreitu um Vestur-Þýzkaland
Kjamorkustórveldin tvc,
Bandarikin og Sovétríkin,
hala þokazt nokkrum hænufet-
um nær samkomulagi um
stöðvun tilrauna með kjarn-
orkuvopn. Árum saman hafa
viðræður staðið um þetta mál,
stundum með þátttöku margra
ríkja, stundum fárra. Nýja
skrefið i samkomulagsátt var
stigið þegar Krústjoff forseti
og Kennedy forsætisráðherra
tóku að skiptast á einkabréf-
um eftir Kúbudeiluna, helztu
bandamönnum sínum til sárrar
skapraunar. Undanfarna viku
sátu svo fulltrúar kjarnorku-
risanna, William Foster frá
Bandaríkjunum og Semjon
Tsarpin frá Sovétríkjunum, á
fundum í New York og ræddu
sprengingabann án þess að
önnur ríki kæmu þar nærri.
Tilkynningin um þau funda-
höld ól á afbrýðisemi banda-
mannanna, og brezka stjórnin
linnti ekki látum fyrr en hún
fékk að senda fulltrúa á fund-
ina, en þá höfðu þeir staðið
í viku. Þess er getið til að
markmið samningamannanna
í Washington sé að ganga frá
meginatriðum sátttmála um
bann við kjamorkusprenging-
um í andrúmslofinu, úti í
geimnum og neðanjarðar áður
en formlegir fundir fullskip-
aðrar ráðstefnu um tilrauna-
bann hefjast i Genf 12. febrúar.
Málum er nú svo komið, að
hversu vel sem samninga-
mönnum í New York gengur
og þótt ráðstefnan í Genf kom-
ist að samkomulagi um þau
atriði sem þeim vinnst ekki
tóm til að ráða til lykta, benda
öll sólarmerki til að samkom-
an þar líkist mest orðlagðri
tilraun til að sýna Hamlet en
sleppa hlutverki Danaprins.
Hvorugt þeirra ríkja sem lík-
legust eru til að hefja næst
kjarnorkusprengingar á nefni-
lega fulltrúa i Genf. de Gaulle
Frakkiandsforseti, sem ætlar að
láta afhenda franska flughern-
um fyrstu kjarnorkuvopnin áð-
ur en þetta ár er á enda og
kveðst staðráðinn i að láta
vinna kappsamlega að fram-
leiðslu öflugri sprengja og
elcrflauga til að bera þær, hef-
ur um langt skeið látið stól
-<S>
Embœtta-
veitingar
★ Menntamállaráðuneytið
hefur nýlega skipað Aðalgeir
Kristjánsson. cand, mag.. skjala-
vörð i Þjóðskjalasafni íslands
frá 1. ianúar sl. að telja.
★ Þá hefur dóms- og
kirkjumálaráðuneytið staðfest
ráðnjngu Högna Björnssonar
læknis sem aðstoðarlæknis í
Hveragerði frá 4 þ.m til 4.
fehrúar n.k
★ Áður hefur hér í blaðinu
verið skýrt frá skipun Einars
Oddssonar fulltrúa yfirborgar-
dómarans i Reykjavík i emb-
æt.ti sýslumanns < Skafta-
feilssýsiu frá 1. febrúar
að teljá
Frakklands við samningaborð-
í Genf standa auðan. Þar sern
Bandaríkjastjórn hefur einselt
sér að láta eins og Kína sé
ekki til, hefur Kínverjum ekki
einu sinni verið boðin þátttaka
i viðræðunum í Genf, og vita
þó allir að talsmenn kínversku
stjórnarinnar hafa marglýst yf-
ir að þeir áskilji Kína sama
rétt og öðrum ríkjum til kjarn-
orkuhervæðingar. Á fundi sam-
eiginlegrar hermálanefndar Jap-
ana og Bandaríkjamanna i
Tokyo í síðustu viku sagði
Kenjiro Shiga, forstöðumaður
japanska hermálaráðuneytisins,
að hann hefði óyggjandi vitn-
eskju um að kínverskir vísinda-
menn væru búnir að smíða
tvær kjarnorkusprengjur og
búast mætti við að Kínverjar
sprengdu fyrstu tilrauna-
sprengjuna innan skamms.
Sáttmáli um bann við kjarn-
orkusprengingum nær ekki
tilgangi sínum án aðildar
Frakklands og Kína. Þetta vita
stjómir Bandaríkjanna og
Sovétríkjanna jafn vel og aðr-
ir, en hvaða líkur eru á að
þær fái þessa bandamenn sína
eins og nú standa sakir til
að fallast á samkomulag sem
gert er án þátttöku þeirra?
Vægast sagt hverfandi litlar.
Ágreiningur Kommúnistaflokka
Sovétríkjanna og Kína snýst
ekki sízt um matið á ástand-
inu í alþjóðamálum og stefn-
una sem þar beri að fylgja
í ræðu sinni á nýafstöðnu
flokksþingi í Berlín lét Krúst-
joff þá skoðun í ljós að engat
‘hö’rfdr' værd 'H áÓ' þessi' ágrein-
ingur yrði jafnaður á næs1-
unni, og hefur enginn orðið
til að véfengja það mat, hvorki
meðal kommúnista né auð-
valdssinna. Ekkert skal for-
tekið um hver afstaða Kínn
verður til sáttmála um bann
við kjarnorkusprengingum, en
gerist hún aðili að honum
verður það að minnsta kosti
ekki fyrir traust á stefnu sov-
étstjórnarinnar.
Krústjoff kveðst ætla að
treysta því að tíminn eyði
ágreiningnum við Kínverja, en
Kennedy hvorki vill né getur
tamið sér slíkt langlundargeð
í deilunni við Frakklandsfor-
seta. de Gaulle hefur lýst þvi
afdráttarlaust yfir að hann ætli
sér að ónýta fyrirætlanir
Bandaríkjastjórnar um þróun
Atlanzhafsbandalagsins og
hnekkja bandarískri forustu
fyrir Vesturveldunum. Kennedy
hefur jafn eindregið strengt
þess heit að hafa sitt mál fram,
og þar dugir engin bið. A
næstu vikum og mánuðum
verður að taka úrslitaákvarðan-
ir um framtíð Efnahagsbanda-
iags Evrópu og Atlanzbafs-
bandalagsins. Bandaríkjastjórn
vill fyrir hvern mun að Brer-
land komist í Efnahagsbanda-
lagið og það þróist í átt til
allsherjar viðskiptasamtaka
Vesturveldanna, sem Kennedy
nefnir Atlanzhafssamfélag. de
Gaulle er hinsvegar staðráð-
inn í að hindra það sem hann
kallar „útvötnun" EBE, mark-
mið hans er að gera það að
nýju stórveldi í Vestur-Evrópu
undir franskri forustu, stór-
veldi sem geti tekið sjálfstæða
afstöðu gagnvart Bandaríkjun-
um. Frönsku kjarnorkuvopmn
eiga að vera undirstaða þessa
nýja stórveldis. Þau eru tromp
ið sem hann hefur á hend-
inni gagnvart Kennedy.
Stuðningur Vestur-Þýzkalands
er de Gaulle ómissandi tii
að gera fyrirætlanir sínar að
veruleika, og agnið sem hann
beitir fyrir Þjóðverja er að
þeir fái hlutdeild í kjarnorku-
vopnabúnaði með náinni sam-
vinnu við Frakka. Frakklands-
forseti óttast ekki mótbárur
smærri Efnahagsbandalagsríkj-
anna gegn afsvari hans við
inngöngubeiðni Breta í EBE
meðan vesturþýzka stjórnin
snýst ekki á móti honum af
neinni einurð. Italía og Bene-
luxlötidin hafa að hans dómi
ekkert bolmagn til að brjótast
útúr EBE hversu fegin sem þau
vildu, þau eru gengin í gildr-
una og eiga þaðan ekki aft-
urkvæmt. Um Vestur-Þýzka-
land gegnir öðru máli. Sátt-
málinn sem þeir de Gaulle og
Adenauer undirrituðu á þriðju-
daginn miðar að því að tengja
ríki þeirra saman í órjúfandi
kjama nýja Evrópustórveldis-
ins. Samræming utanríkisstefn-
unnar er sún trygging sem de
Gaulle sækist eftir til að koma
stefnu sinni fram, og sam-
slunginn vígbúnaður er ráð
Adenauers til að láta rætast
óskina um vesturþýzk umráð
yfir kjarnorkuvopnum þegar
tímar líða.
Þessi þróun mála á meginlandi
Evrópu hefur ekki aðeins
vakið gremju í Bretlandi, þar
sem Macmillan úthúðar de
Gaulle fyrir svik og undirferli;
Bandaríkjastjórn hugsarþessum
ótýrilátu bandamönnum þegj-
andi þörfina, þó Kennedy og
nánustu samstarfsmenn hans
hafi ekki hátt um fyrirætlanir
sínar í svipinn. í forústugrein
New York Times á mánudag-
inn er rætt um „djúpan klofn-
ing“ í Atlanzhafsbandalaginu
sem orðið getur að raunveru-
iegu öngþvéiti". Aðalfréttarit-
ari blaðsins í Washington, Jam-
es Reston, gerir lýðum Ijóst að
bandarískir ráðamenn munu
einskis láta ófreistað í tog-
streitunni um Vestur-Þjóðverja
sem hafin er við de Gaulle.
Adenauer og de Gaulle eru
komnir að fótum fram, segir
Reston, en þeir megna að
hindra inngöngu Bretlands í
EBE. Taki þeir höndum sam-
an gegn Bandaríkjunum, er
Adenauer bezt að gera sár
grein fyrir afleiðingunum. Þá
getur svo farið að utanríkis-
stefna Bandaríkjanna verði
tekin til gagngerðrar endur-
skoðunar, því „reynist þessir
tveir menr, á einu máli um
að líta á Bretland og Banda-
ríkin sem samsærisaðila, verður
það ekki einu sinni á færi allra
Kennedya í kristninni að sefa
Bandaríkjaþing. Adenauer
verður því að velja“.

de Gaulle heilsar Adenauer við komu hans til Parísar til að
undirrita sáttmálann um samræmda utanríkisstefnu og nána hern-
aðarsamvinnu milli Vestur-Þýzkalands og Frakklands.
R:
► eston heldur áfram; „1
Lmannsaldur hafa Banda-
ríkjamenn af báðum flokkum
nálgazt skref fyrir skref mark-
mið sameiginlegra varna sið-
menningarinnar sem við tók-
um 1 arf frá Evrópu, en þessa
hugsjón er unnt að ónýta, sér-
staklega með því að gera ráð
fyrir að Bandaríkin og Bret-
land láti stjómast af óheiðar-
iegum hvötum . , . Ef de
Gaulle og Adenauer . . . ætla
að biðja okkur að verja Evrópu
sem dregur heiðarleika Banda-
ríkjanna í efa; að hjálpa til
við að dreifa kjamorkuvopn-
um, fyrst til Frakklands og
síðan óhjákvæmilega sam-
kvæmt hugsanagangi de Gaulla
til Þýzkalands; ef þeir vænta
þess að við höfum samstarf við
gaullistiska Evrópu sem hafn-
ar Bretlandi og auðmýkir það
og fyrilítur öll „sjóveldi"; ef
þeir halda að við séum fáan-
legir til að vinna með inn-
hverfri Verndartolla-Evrópu,
sem setur meginlandsríkin ofar
Atlanzhafsríkjum — þá eru
þeir að biðja um og vonast
eftir því sem aldrei hefur átt
sér stað og aldrei getur orðið.
Því Adenauer þarf ekki aðeins
að velja milli Frakklands og
Bretlands, heldur þegar öllu
er á botninn hvolft milli Frakk-
lands og Bandarikjanna",
Þegar fróðasti fréttamaður á-
hrifamesta blaðs Bandaríkj-
anna tekur svona til orða em
engir smámunir á seyði. 1 fá-
um orðum sagt lætur hann
stjórnir Þýzkalands og Frakk-
lands vita, að reyni þær að
fara sínar eigin götur innan
Alanzhafsbandalagsins í trássl
við Bandaríkin, þá sé banda-
lagið ekki lengur neins virði
fyrir Bandaríkjamenn, sem hafi
ekki síður vald til að leggja
það niður en þeir höfðu vald
til að stofna það. Þegar þetta
er ritað er ekki enn vitað
til fullnustu hvað Adenauer og
de Gaulle fór á milli um af-
stöðuna til umsóknar Breta um
inngöngu í EBE. Ummæli
Adenauers fyrr og síðar bera
með sér að í hjarta sínu er
hann á bandi franska forsetans,
en líklegast virðist að hann
taki þann kost að fara með
löndum meðan vesturþýzka
þingið hefur ekki staðfest sátt-
málann við Frakkland, því
ekkert efamál er að mikill
meirihluti þingmanna er and-
vígur bandalagi við Frakkland
sem kostar það að tengslin við
Bre'tland og Bandaríkin rofni.
Gamli maðurinn í Bonn hefur
langa æfingu í að kasta ryki
í augu hikandi fylgismanna
sinna þangað til þeir standa
frammi fyrir gerðum hlut. en
nú er aðstaðan breytt frá þvi
sem áður var. Adenauer var
ofurliði borinn í Spiegel-mál-
inu og hefur skuldbundið sig
til að láta af völdum fyrir lok
þessa árs. Framundan er tvt-
sýn togstreita um Vestur-
Þýzkaland, þar sem de Gaulle
togar í Adenauer en þeir
Kennedy og Macmillan stymp-
ast á móti og hafa tök á sam-
ráð'nerrum hans Erhard og
Schröder. M.T.Ó.
Bandarískar flugvélar dreifa
eiturefnum yfir akra Viet-namj

k
Hinn 14. jan. 1963 sendi
framkvæmdaráð W.F.T.U. frá
sér eftirfarandi ávarp til allra
verkalýðssamtaka, vegna eit-
urefnanotkunar Bandaríkja-
manna í árásarstyrjöld þeirra
gegn Suður-Vietnam.
Fyrir hönd hinna 120 millj-
ón meðlima sinna og alls
verkalýðs veraldarinnar for-
dæmir alþjóðasambandið hina
glæpsamlegu notkun eiturefna,
sem bandarísku heirdsvalda-
sinnarnir hafa tekið upp i
innrásarstyrjöld sinni gegn
Suður-Vietnam. Það skorar á
öll verkalýðssamtök og allan
friðelskandi verkalýð að gera
allt sem í hans valdi stendur
til að hindra þessar glæpsam-
legu aðgerðir og auka samuð
sína með verkalýð og alþýðu
Suður-Vietnam í baráttu
hennar gegn klíku Banda-
ríkjanna og Diems.
1 hamlausri ákefð sinni til
að kæfa baráttu alþýðunnar
í Suður-Vielnam fyrir þjóð-
frelsi, friði og lýðræði, og
sameiningu lands síns, hafa
bandarísku heimsvaldasinn-
arnir gripið til notkunar eit-
urefna, sem þeir dreifa úr
bandarískum ílugvélum. sem
stjórnað er af þeirra eigin
flugmönnum, yfir akurlendi
þéttbýlustu héraðanna, með
þeim afleiðingum að í Anxu-
yan-héraðinu einu eyðilögðu
þeir, í sept. og okt. f.á., meira
en þúsund hektara hrísgrjóna-
akra og hundruð manna sýkt-
ust af eitrinu, misslu sjónina
eða bólgnuðu upp og margir
létu lífið af völdum eiturs-
ins.
Notkun gass og eiturefna
hefur verið bönnuð með al-
þjóðasamningum gerðum í
Genf 6. febr. 1922 og 17 júr.i
1925 og voru Bandaríkin að-
ilar að þessum samþykktum.
Framkoma þeirra nú er þvi
freklegt brot á alþjóðalög-
um.
Þrátt fyrir þessar villi-
mannlegu aðfarir Bandaríkj-
anna fá þeir ekki bugað hina
hetjulegu baráttu alþýðunnar
í Suður-Vietnam fyrir frelsi
sínu og þjóðlegu sjálfstæöi
eins og bezt sést á sigrum
þeim er hún hefur nýlega
unnið á Joncs-sléttunni.
Hin vopnaða árás banda-
risku heimsvaldasinnnanna á
Suður-Vietnam, og þær villi-
mannlegu aðfarir er þeir beita
hljóta að vekja reiði allra
verkamanna og samtaka
þeirra um allan heim.
Með skirskotun til sam-
þykktarinnar frá 6. júlí 1962.
gerðri í tilefni af af-
mæli Genfarsamþykktarinnar, k
skorar Alþjóðasambandið |
W.F.T.U., á allan verkalýð og k
samtök hans að sýna sam- ^
stöðu sína, með þeim að- b
ferðum er bezt henta í hverju "
landi fyrir sig, með stéttar- b
systkinunum í Suður-Vietnam
og baráttu þeirra og krefjast U
þess að,
— Bandaríkin virði alþjóða- g
samþykktir þær er hér skipta ?
máli.
— að Bandaríkin hætti taf- k
arlaust hernaðaraðgerðum í 9
Suður-Vietnam og kalli allan
her sinn úr landinu.
Þjóð Suður-Vietnam, sem ||
Alþjóðasambandið veit að nýt- k
ur samúðar alls verkalýðs, |
verður sjálf að fá að ráða k
örlögum sínum og byggja í |
friði þjóðfélag friðar og ham-
ingju
*
<t
*
l

i
I