Þjóðviljinn - 31.01.1963, Qupperneq 1

Hernámsgóss
Fimmtudagur 31. janúar 1963 — 28. árgangur — 25. tölublað.
Linna hlaut verðlaunin
í gær var úthlutað bók-
menntaverðlaunum Norð-
urlandaráðs og, eins og
margir höfðu spáð, voru
þau veitt finnska rithöf-
undinum Vainö Linna.
Honum hefur verið veitt
þessi eftirsótta viður-
kenning fyrir skáldsagna-
flokk sinn sem hefur
komið út á árunum 1956
—62. Verðlaunanefndin
komst að þessari niður-
stöðu eftir tveggja tíma.
fund. Ákvörðunán var
ekki samþykkt einróma,
en með miklum meiri-
hluta. Linna mun verða
afhent verðlaunin á fundi
Norðurlandaráðs í Osló
þann 10. febrúar; — en
þau nema sem svarar
rúmlega 300 þús. ísl. kr.
í fyrra féllu verðlaun
þessi í hlut sænska skáld-
sagnahöfundarins Eyvind
Johnsons. Nánar er sagt
frá Linna á þriðju síðu.
i
19 férust í
flugslysum
j USA
NORFOLK 30/. Tvær banda-
rískar herflugvélar með sam-
tals 20 menn innbyrðis fórust
I dag. Samkvæmt fyrstu fréttum
mun aðeins einn hafa lifað af.
Önnur flagvélin hrapaði í haf-
ið um 150 sjómílur austur frá
New York. Um borð í henni voru
14. menn. Brak úr vélinni sást
úr lofiti en ekki er gert ráð fjrrir
að nokkur sé á lífii í flakinu.
1 nánd við Santa Fe í Nýja-
Mexíkó hrapaði þota af gerðinni
X—52. Um borð í hetnni voru
sex menn. Úr flugvélum sem
flogið hafa yfir slysstaðlitnn sást
hvar filakið brann og einn mað-
ur hefur fundizt á lífi.
/1 Bandarísku herflutning'a-
V skipin frá Moor og Mc-
Cormack eru tíðir gestir hér I
Reykjavíkurhöfn og engin veit
með vissn hvað innanborðs er.
Hér eru tveir offísérar að Spíg-
spora í kringum góSsið á bakk-
anum þar sem Moormacwind
hcfur legið undanfama daga.
Annað skip Moormacsaga var
hér í fyrradag. Oft hefur verið
talað um þrengslin í höfninni
þegar síldarbátamir eiga í hlut!
(Ljósm. Þjóðv. A. K.).
Meredith blökkustúdent
mun halda náminu áfram
JACKSON 30/1. Blökkustúdcnt- við Oxfordskólann. 1 haust neit-
inn James Meredith er nú stadd-
ur í Jackson í Missisippi. Hann
tilkynnti í dag að hann hefði
ákveðið að snúa aftur til Ox-
ford-háskólans þar í fylkinu og
halda námi sínu áfram .
Meredith er fyrsti blökkustúd-
entinn sem nám hefur stundað
Afengissalan
jákst um 18.4%
á árinu 1862
1 yfirliti sem blaðinu hefur
borizt frá áfengisvamarráði um
áfengissöluna síðasta ársfjórðung-
inn í fyrra segir að hún hafi
numið á tímabilinu (1. okt. til 31.
des) samtals á öllu landinu
67.137.926.00 krónum og er það
rétt 10 milljón króna aukning
frá sama tíma í fyrra.
Heildarsalan á árinu 1962 varð
kr. 235.838.750.00 en árið 1961
nam hún kr. 199.385.716.00. Hef-
ur hún því aukizt um kr.
36.453.034.00 eða 18.4%. Þess ber
þó að geta við þennan saman-
burð, að talsverð verðhækkun
varð á áfengum drykkjum 1.
júlí 1962.
uðu fylkisyfirvöldin honum um
skólavist og hvítur skríll gerði
aðsúg að honum og hugðist
varna honum aðgöngu að skól-
anum. Varð að beita hervaldi
til að fá hann innritaðann. Síð-
an hefur honum verið sýndur
ýmiss konar fjandskapur í skól-
anum og kom svo að lokum að
honum þótti að hann ætti varla
annars úrkosta en að hætta námi.
1 dag hélt hann blaðamanna-
fund og kvaðst hafa hugsað mál-
ið í nokkra daga. Hann sagði
að hann yrði að taka tillit til
sjónarmiða sem fjölmargir aðr-
ir menn, bæði í Bandaríkjunum
og annars staðar, hefðu látið í
Ijós. Hefði hann ákveðið að
láta þau sjónarmið ganga fyrir
sínum eigin tilfinningum og
myndi hann því snúa aftur til
háskólans enda þótt ástandið þar
væri slíkt að allt annað en þægi-
legt væri að stunda þar nám.
Aðalfundur IlÚ hélt áfram í
gær og voru afgreidd nokkur
nefndarálit fyrir hádegi. Á síð-
degisfundi var fjallað um álit
skipulagsnefndar um nýjar sam-
þykktir fyrir samtökin, sem eiga
„að styrkja þau og þjappa þeim
betur saman um hagsmunamál
sín“, segir í fréttatilkynningu,
sem blaðinu barst síðdegis í gær.
erindisbréf kennara
Gylfi Þ. Gíslason menntamálaráðherra á nú í al~
varlegum deilum við kennara í barnaskólum og
gagnfræðaskélum. Deilurnar stafa af því að ráð-
herrann hefur ekki staðið við erindisbréf sem hann
gaf sjálfur út í fyrra.
Gylfi gaf erindisbréfið út 1.
júní í fyrra, og var því fagnað
sem mikilli réttarbót fyrir kenn-
ara. 1 bréfinu voru ákvæði um
að vinnutími kennara skyldi
daglega vera frá kl. 8 til 4 eða
frá kl. 9 til 5, nema á laugar-
dögum; þá kl. 8—11.30 eða
9—12.30. Einnig voru í erindis-
bréfinu ákvæði um fastan mat-
málstíma kennara.
Þegar skólar hófust í haust
kom í ljós að ekki tókst að haga
vinnutíma kennara svo sem seg-
ir í erindisbréfinu. Margir kenn-
arar, ekki sízt í gagnfræðaskól-
unum, vinna fram yfir kl. 4 eða
5 á daginn, og margir vinna í
Emil hótar sjómönnum gerð-
ardómi sem frambúðarlausn

ekki viljað una þessum málalok-
um. Hafa ýmsir haft við orð að
hætta á þeim tímum sem á-
kveðnir eru í erindisbréfinu.
Gagnfræðaskólakennarar í Kópa-
vogi hafa þegar gengið frá
reikningi, þar sem krafizt er
fullrar greiðslu fyrir aukavinn-
una. Á fundi bamakennara um
s.l. helgi var þess krafizt að
menntamálaráðherra stæði við
sín eigin loforð og gæfi út end-
anlegan úrskurð um greiðslur
fyrir 1. marz. Ráðherrann mun
hins vegar hafa farið fram á
að málinu væri frestað þar tál
í sumar en lofað því að samn-
ingar sem þá yrðu gerðir um
vinnutíma kennara verkaði aftur
fyrir sig til vetrarins í vetur.
Emil Jónsson, gerðardómsráðherra og formaður
Alþýðuflokksins, er enn kominn á stúfana, og í
þetta sinn þykir honum viðeigandi að hóta því að
gerðardómi kunni einnig framvegis að verða beitt
gegn sjómönnum og sjómannasamtökunum í
vinnudeilum.
Ljóst er af ummælum þeim
sem blöð hafa eftir Emil á að-
alfundi Landssambands íslenzkra
útvegsmanna, að hann er síður
en svo af baki dottinn með þá
hugmynd að láta gerðardóma
einnig framvegis skammta ís-
lenzkum sjómönnum kaup og
kjör. Felst í þeim bollalegging-
um sú hótun, að framhald verði
á kúgunarráðstöfunum, svo fram-
arlega sem gerðardómsflokkarnir,
Alþýðuflokkurinn og Sjálfstæð-
isflokkurinn, verða áfram við
völd.
Nú þegar þessir flokkar hafa
látið setja lög, sem kveða á um
ákvörðun fiskverðsins með gerð-
ardómi ef samkomulag næst
ekki, er það sérstaklega ósvífið
að gera því skóna að gerðardóm-
ur eigi einnig að verða fram-
búðarlausn í kjaradeilum sjó-
manna, þegar uœ skiptakjör
þeirra er að ræða. Slíkt væri
sama og að afnema samningsrétt
og verkfalssrétt sjómanna í
reynd.
Með gerðardómslögunum sL
sumar framdi Emil Jónsson sví-
virðilega misbeitingu á ríkisvaldi
gegn íslenzkum sjómönnum og
sjómannasamtökum. Sjómenn og
vandamenn þeirra munu taka
vel eftir því að þessi maður,
sem líka er formaður Alþýðu-
flokksins, er farinn að hafa í hót-
unum um gerðardóm sem fram-
tíðarlausn á kjaradeilum sjó-
manna. Væri ekki óeðlilegt að sú
ályktun yrði dregin, að sízt ættu
sjómenn að stuðla að því, að
þessi ráðherra og flokkur hans
fái bingstyrk til að le'ka sama
íhr’ ’ ■•;. erkið á næsta
kjörtímabili.
Gjlfi Þ. Gíslason
matartímanum. Bjuggust kennar-
ar þá við því, samkvæmt loforði
ráðherra, að þessir aukatímar
yrðu greiddir með aukavinnu-
álagi, en svo varð ckki. Bar
menntamálaráðherra því við,
•þegar við hann var rætt, að
honum hefði láðst að ræða um
málið við fjármálaráðhcrra, og
væri ekkert fé fil þess að haga
gréiðslum samkvæmt erindisbréf-
inu! Réttarbætur þessar áttu
þannig aðeins að vera á papp-
ímum.
Kennarar hafa að sjálfsögðu
Stjóm !5ju á Akureyrí
einróuið endurkjörin
Iðja, félag verksmiðjufólks á
Akureyri hélt aðalfund sinn s.L
sunnudag. Þar flutti formaður
skýrslu um starfsemi félagsins og
reyndist rekstursafkoma góð á
s.l. ári.
Hrein eign félagsmanna er nú
kr. 1 milljón og tíu þúsund og
eignaaukning nam á árinu kr.
447 þús.
Stjóm félagsins var einróma
endurkjörin eftir tillögum upp-
stillingamefndar. Formaður er
Jón Ingimarsson, varaformaður
Amfinnur Amfinnsson ritari
Páll Ölafsson, gjaldkeri Ingiberg
Jóhannesson og meðstjómandi
Hallgrímur Jónsson.
Félagsmeðlimir eru 751, sem
er álíka og samanlagður með-
limafjöldi Verkakvennafélagins
og Verkamannafélagsins á staðn-
um. Nemur árleg fjölgun um 50
að meðaltali.
Þá var samþykkt að hækka ár-
gjald félagsins úr kr. 300.00 í kr.
Jón Ingimarsson
350.00 fyrir karlmenn og úr kr.
250.00 í kr. 300.00 fyrir konur.
„Harmur í Vestur-Evrópu,
f agnaí í Moskvu og Peking"
Sjá frétt á 3. síðu.
*