Þjóðviljinn - 02.02.1963, Blaðsíða 6

3 SÍBA
ÞJÓÐVILJXNN
Laugardagur 2, íebrúar 1963
Hoft eftir „áhrifamönnum" í Washington:
Kennedy er sagður vilja
birgðir Bandaríkjanna af
selja Sovétríkjunum
hernaðarvarninoi
í síðasta tölublaði vesturþýzka tímaritsins Der Spieg'el birtist grein eft-
ir bandaríska blaðamanninn Julius Epstein, sem áður hefur vakið á sér
athygli fyrir ótrúlega staðgóða vitneskju um það sem gerist bak við
tjöldin í Washington. í grein þessari hefur hann það eftir bandarískum
áhrifamönnum, að Bandaríkjastjórn hafi í hyggju að selja gegn greiðslu
í gulli Sovétríkjunum og öðrum ríkium Austur-Evrópu mikinn hluta af
þeim birgðum livers konar hráefna sem Bandaríkin hafa komið sér upp
til að vera við öllu búin í styrjöld. Að sögn Epsteins verður frumvarp
í þessa átt lagt fyrir Bandaríkjaþing í byrjun marzmánaðar. Greinarhöf-
undur telur að þessi stefnubreyting Bandaríkjastjórnar varðandi sölu á
hemaðarvamingi til Sovétríkjanna og bandamanna þeirra kunni að
sprengja Atlanzhafsbandalagið. Greinin fer hér á eftir, örlítið stytt í
þýðingu.
„Stjórn Kennedys hefur í
hyggju samkvæmt tillögum
rádunauta forsetans að gefa í
fyrsta sinn eftir siðari heims-
styrjöldina Sovétríkjunum og
öðrum kommúnistalöndum —
að undanteknum Kína, Kúbu,
Norður-Kóreu og Norður-Viet-
nam — kost á að kaupa í Banda
ríkjunum svonefndar hernaðar-
lega mikilvægar vörur fyrir
íjóra milljarða dollara (yfir 170
, milljarða íslenzkra króna).
Til framleiðslu
kjarnavopna
Þær vörur sem um er að
ræða eru ómissandi til fram-
leiðslu á vopnum og hergögn-
um, ekki hvað sízt kjarnavopn-
um. Á hinni bandaríeku skrá
yfir slíkan hemaðarvaming
eru því flestir málmar og kem-
ísk hráefni, þ.á.m. úran, kóbalt,
nikkel og volfram. Það er nú
astlunin að heimila sölu til
austurblakkarinnar á u.þ.b.
helmingi þeirra birgða af 98
slikum vörum, sem fram að
þessu hefur verið bannað að
selja þangað. En þetta verður
því aðeins hægt að meirihluti
Bandaríkjaþings fáist til að
samþykkja það.
Gerbreytt stefna
Ég hef fengið að vita frá al-
gerlega áreiðanlegum heimild-
um í Washington, að Kennedy
forseti hafi fyrir skömmu á-
kveðið, að gerbreyta stefnu
Bandaríkjanna í viðskiptamál-
um — og raunar er hér um að
Julius Epstcin
ræða miklu meiri stefnubreyt-
ingu — og fara þess á leit við
þingið að hann fái heimild til
þess að selja Sovétríkjunum og
fy’lgiríkjum þeirra hluta af hin-
um geysilegu birgðum Banda-
ríkjanna af hernaðarlega mik-
ilvægum vörum. Þegar fyrir ári
sagði Kennedy, að þessar birgð-
ir Bandaríkjanna væru nærri
því helmingi meiri en sérfræð-
ingar . landvarnaráðuneytisins
teldu að þau hefðu þörf fyrir
í þriggja ára styrjöld.
Uppkastið að frumvarpinu
sem Kennedy ætlar að leggja
fyrir þingið er nærri því full-
samið. Það var samið af stofn-
Veturinn situr ensi að
völdum I Evrcpulöndum
LONBON 31/1 — 1 dag var vetur
enn við völd í Evrópu allt frá
Suður-ltalíu til norðurhluta Sví-
þjóðar. Samt sem áður töldu veð-
urfræðingar að ckki væri víst að
þetta boðaði nýtt kuldakast sam-
bærilegt við það sem nýlega er
afstaðið.
1 Róm snjóaði nú í fyrsta sinn
i sjö ár. Algjört öngþveiti varð
í umferðinni eftir að 2.5 senti-
metra þykkt snjólag breyttist í
ís. Fjöldi vegfarenda varð að
leita læknis eftir að hafa dott-
ið og meitt sig. Gagnfræðaskólar
BKISBANE — Sykurleðja f læddi
um götu í Gordonvale í Norð-
ur-Queensland eftir að spreng-
ing varð í sykurverksmiðju.
Sumsstaðar var sykurflóðið 5
feta djúpt.
Orsök flóðsins var að tvö
þúsund tonn af sýrópi fóru að
sjóða þegar hitabylgja gekk yf-
ir bæinn. Sýrópið „sauð uppúr“,
rauf gat á þakið og rann út á
götuna.
borgarinnar vóru nokkurn veg-
inn mannauðir.
Blindbylur geysaði á hinu
fræga fjalli Vesúvíusi í nánd við
Nopoli og í Taggia viö San
Remon á vesturhluta ítölsku Ríví-
erunnar varð fólk að yfirgefa
hús sín og híma úti í næðingn-
um vegna jarðskjálfta.
I Holland'i urðu tugir þúsunda
verkamanna að láta reiðhjólin
sín eiga sig og ferðast með al-
menningsvögnum vegna kuldans.
í Danmörku var átta stjga
írost og skip undan ströndum
landsins áttu í erfiðleikum vegna
ísalaga. Talið er að nýr ís muni
myndast þar sem autt hefur ver-
ið að undanförnu vegna þíð-
viðris þess sem nú er úr sögunni.
1 Póllandi kólnaði aftur í dag.
I austurhluta landsins var frostið
allt að 32 stigum. Umferðarörð-
ugleikamir þar í landi hafa enn
aukizt við þetta.
í Bcrlín var síðastliðin nótt sú
kaldasta síðan veturinn 1958 og
var frostið 26 stig.
í Suðausíur-Rúmeníu stöðvuð-
ust járnbrautir vegna fannfergis.
un þeirri sem undirbýr ráð-
stafanir í neyðarástandi (Office
of Emergency Planning), en
forstjóri hennar er Edward
McDermott".
Síðan segir greinarhöfundui
að búast megi við að frumvarp
þetta muni mæta mikilli and-
stöðu á þingi. Á móti því mum
ekki einungis vera þingmenn
Repúblikana og ýmsir þing- £>
menn Demókrata frá Suður-
ríkjunum, sem jafnan eru á
öndverðum meið við forsetann,
heldur einnig ýmsir af stuðn-
ingsmönnum hans, sem óttist
að Repúblikanar geti notað sér
slíka stefnubreytingu í næstu
forsetakosningum.
Epstein segir að farið hafi
verið dult með þessa ráðagerð
og hafi aðeins einum öldunga-
deildarmanni verið skýrt frá
henni, Stuart Symington, en
hann er formaður þeirrar
nefndar öldungadeildarinnar
sem fjalla mun um frumvarp-
ið þegar það verður lagt fyrir
þingið. Þó segist greinarhöfund-
ur geta skýrt frá eftirfarandi:
Fyrir 1 milljarð
dollara á ári
„Hin ráðgerðu lög eiga að
heimila stjórn Kennedys að
ganga í allar vörubirgðir
Bandaríkjanna, en þær eru
geymdar á 213 stöðum, og bjóða
þær til sölu, bæði innan og ut-
an Bandaríkjanna. Samkvæmt
gildandi lögum verður Banda-
ríkjastjórn að fá samþykki
þingsins, áður en nokkrar hern-
aðarlega mikilvægar vörur eru
seldar. Hvers konar sala á slík-
um vörum til austurblakkarinn-
ar er bönnuð og liggja þung
viðurlög við slíkum viðskiptum.
Jafnvel þegar slíkur vamingur
er seldur á innanlandsmarkaði
verður að líða hálft ár frá því
að kaupsamningur er gerður
þar til kaupin eru um garð
gengin.
Hin nýja heimild sem for-
setinn vill fá til að losna við
þessar óþörfu birgðir — hið
svonefnda „Disposal Program"
— á að gilda í næstu fjögur-
fimm ár. Gert er ráð fyrir að á
ári hverju verði honum heim-
ilað að selja af birgðunum fyr-
ir einn milljarð dollara.
Gegn greiðslu í
gulli
Samkvæmt ráðagerð Kenne-
dys á einvörðungu að selja Sov-
étríkjunum og fylgiríkjum
þeirra þennan hemaðarvarning
gegn greiðslu í gulli. Á síðasta
ári vörðu Sovétríkin til kaupa
á korni og öðrum matvælum í
löndum utan kommúnistablakk-
arinnar meira en 400 milljónum
dollara í gulli. En af því fór
ekki svo mikið sem eitt gramm
í fjárhirzlur Bandaríkjanna.
I lagafrumvarpinu um hið
svonefnda „Disposal Program“
er gert ráð fyrir að þessu verði
breytt: Vilji Sovétríkin kaupa
hernaðarlega mikilvægar vörur
af Bandaríkjunum, verða þau
að greiða fyrir þær í gulli.
Þessu ákvæði er greinilega ætl-
að að stöðva hinn stöðuga
gullflótta frá Bandaríkjunum.
Eftir er að vita, hvort það
tekst.
Þá er einnig gert ráð íyrir
því að framvegis verði í
geymsluskemmum Bandaríkja-
stjórnar einungis safnað neyzlu-
vörum, eins og matvælum, lyfj-
um, fatnaði og einnig bygginga-
vörum fyrir smíði á kjarna-
sprengjutraustum byrgjum.“
Yolfram, alúminíum,
króm o.s.frv.
„Office of Emergency Plann-
ing“ mun í skýrslu sinni mæla
með því fyrst og fremst að
gengið verði á hinar óhemju-
miklu birgðir sem Bandaríkin
eiga af málminum volfram með
því að selja Sovétríkjunum
hann, en þessi málmur er aðal-
lega notaður til framleiðslu á
úrvalsblöndum af stáli. Ein af
neíndum öldungadeildarinnar,
sem rannsakaði sóun ríkisfjár,
komst að þeirri niðurstöðu, að
volframbirgðirnar gætu full-
nægt öllum þörfum Bandaríkj-
anna næstu tuttugu árin.
Eftirtaldar hemaðarvörur
munu einnig verða á skrá
stofnunarinnar yfir þær vörur
sem fyrst á að selja: Alúmin-
íum, krómgrýti, nikkel, blý,
mangan, iðnaðardemantar og
bóbalt.“
Allt of miklar
birgðir
„Um miðjan janúarmánuð gaf
Kennedy forseti í skýrslu sinni
til þingsins um ástand og horf-
ur ríkisins í fyrsta sinn í skyn
hvað stjórn hans hefði í hyggju.
„Við verðum“, sagði hann, „að
eiga birgðir af hernaðarlega
mikilvægum vörum. En þær
birgðir sem við höfum safnað
fyrir 8.5 milljarða dollara eru
miklu meiri en við höfum þörf
fyrir. Ríkisstjórnin ætti því að
fá heimild til þess að ráðstafa
þessum birgðum á slíkan hátt,
að það hafi ekki nein truflandi
áhrif á markaðinn“
En eina leiðin — þó að Banda-
ríkjaforseti nefndi hana ekki
beinlínis — til að ráðstafa um-
frambirgðunum af hemaðar-
vörunum þannig að sala þeirra
þrýsti ekki niður verði þeirra
á heimsmarkaðinum er sú að
selja þær austurblökkinni, sem
fram að þessu hefur varla haft
nokkurn aðgang að þeim á hin-
um frjálsa heimsmarkaði vegna
viðskiptabanns Bandaríkjanna.
Afdrifarík
ákvörðun
Það má búast við miklu
fjaðrafoki á þingi og í blöðum
Bandaríkjanna, þegar „Disposal
Program" Kennedys verður gert
kunnugt í formi lagafrumvarps.
Það eru ekki aðeins viðbrögð-
in heimafyrir sem verða munu
afdrifarík. Þessi fyrirætlun get-
ur einnig orðið til að kollvarpa
allri utanríkispólitík Banda-
ríkjanna. Það myndi fljótlega
sjást af viðbrögðum Macmill-
ans, Adenauers og de Gauile,
svo og annarra Natoríkja“, seg-
ir Julius Epstein að lokum.
Bandarísk „ofurmenni" í Suðar— Vietnam
í Suður-Vietnam eru nú tíu—tuttugu þúsundir bandarískra hermanna og þeir haga scr þar cins
og þeirra c-r siður í löndum sem byggð cru fólki af „óæðri“ kynþáttum. Efri myndin, af banda-
ríska hcrmanninum sem lætur „innfætt" barn bursta skó sína, er táknræn urn framkomu „herra-
þjóðarinnar". Neðri myndin, af verkamanninum scm þræla verður myrkranna á milli þar til hann
hnígur niður örmagna, er ekki síður táknræn rnn -íofandið í þessu leppríki Bandaríkjanna.