Þjóðviljinn - 06.02.1963, Blaðsíða 5

?
Miðvikudagur 6. febrúar 1963
ÞJÓÐVILJINN
Færa þarf smíði físki-
skipa inn / iandið
ÞINCSIÁ ÞJÓÐVILIANS
Hannibal Valdimarsson hefur lagt fram eftirfarandi til-
lögu til þingsályktunar:
„Alþingi ályktar að skora á ríkisstjórnina að gera hið
bráðasta hvers konar ráðstafanir, sem þörf er á, bceði
með útvegun nægilegs lánsfjár, tœknilegs undirbúnings,
skipulagningar starfsins og á annan hátt, til þess að smíði
fiskiskipa fœrist inn i landið.
Sérstaklega skal allra úrrœða leitað til þess, að hér
hefjist smíði stálskipa frá 70—250 tonna stærð í svo stór-
um stíl, að fullnœgji þörf þjóðarinnar.“
hafa stór skörð verið höggvin
í fiskiskipaflotann. Lengi megn-
um við því ekki halda að okk-
ur höndum. Við þurfum að nota
tímann vel, því að verkefnið er
stórt og aðkallandi, ekki aðeins
sem gjaldeyrismál, heldur einn-
ig sem metnaðarmál og sjálf-
stæðismál.
íslendingar eiga að smíða
fiskiskip sín sjálfir. Á þessu
sérstaka sviði verða þeir a.m.k.
að vera orðnir sjálfum sér nóg-
ir, áður en mörg ár eru liðin“
Hannibal Valdjmarsson
Tillögunni fylgir eftirfarandi
greinargerð frá flutningsmanni:
„Það verður með engu móti
talið vansalaust, að fiskveiði-
þjóð eins og fslendingar skuli
að langmestu leyti láta aðrar
þjóðir smíða fiskiskip sín.
Á þessu sviði verða íslendjng-
ar að setja sér það takmark að
verða sjálfum sér n.ógir hið
allra fyrsta. Og að því marki
verður að stefna föstum og á-
kveðnum skrefum. Öhætt er að
fullyrða, að yfirgnæfandi meiri
hluti fiskiskipa okkar, . sem
byggð eru úr tré og eru 40
lestir eða stærri, séu smíðuð er-
lendis.
Jafnvíst er þó hitt, að þau
fiskiskip, sem byggð hafa verið
í íslenzkum skipasmíðastöðvum,
hafa í hvivetna reynzt jafngóð
hinum erlendu og þó á ýmsan
hátt betri. En þrátt fyrir þessa
góðu reynslu höfum við haldið
áfram að flytja inn fullgerð
fiskiskip úr tré. en íslenzk tré-
skipasmíði sífellt átt í vök að
verjast og síður en svo tekið
æskilegum eða eðlilegum vexti.
Svo erfitt hefur innlenda
skipasmíðin átt uppdráttar,
að hlutur hennar í viðhaldi og
aukningu fiskiskipaflotans hef-
ur síður en svo farið vaxandi
hin síðari ár, þegar smíði
smærri báta er undanskilin....
Um þessar mundir munu Is-
lendingar eiga um 680 þilfars-
skip undir 100 rúmlestum, alls
23577 rúmlestir, — enn fremur
111 fiskiskip yfir 100 rúmlestir,
samtals 18257 rúmlestir. auk
togaranna, sem nú eru 47 og eru
alls um 32800 rúmlestir.
Þannig er fiskifloti lands-
manna þá 840 skip, samtals
um 74630 rúmlestir.
Óskynsamlegt er að reikna
með hærri meðalaldri fiski-
skipa en 20 árum. Kemur þá i
ljós, að við þurfum a.m.k. 40
skip á ári aðeins til viðhalds
flotanum, og þyrftum við því að
byggja 45—50 skip árlega. sam-
tals um 4000—4500 brúttólestir.
Samkvæmt því, sem áður var
sagt, er það því aðeins fimmti
hlutinn af árlegri þörf okkar.
sem nú er verið að byggja í ís-
lenzkum skipasmíðastöðvum.
Þetta getur ekki talizt glæsi-
legt.
En þegar miðað er við reynsl-
una, verður að teljast ólíklegt.
að skipasmíðin færist inn í
landið af sjálfu sér. Sú aðstaða.
sem ætla má. að ríkið burfi að
veita til þess að þróunin fær-
ist í rétta átt, er í fyrsta lagi
útvegun lánsfjár, i annan stað
að hafa hönd í bagga um tækni
legan undirbúning og skipu-
lagningu framkvæmdanna. Hér
er m.a. átt við það. að ríkið
hlutist til um, að skipasmíða-
stöðvar rísi í öllum landshlut-
um. — að erlent efni í ákveðna
tölu skipa sé keypt í einu lagi
og þar með á hagstæðara verði
en ella. t.d. af landssmiðjunni
— að hafa stjórn á því. að all-
ar skipasmíðastöðvamar smíð’
ekki sams konar skip og bann-
ig e.t.v flejri. ef börf væri fyr
ir af þeirri stærð og gerð. er
önnur vantaði.
Alveg sérstaklega mundi verr
þörf opinberrar fjárhagsaðstoð-
ar við uppbyggingu stöðva til
byggingar stálskipa og tækni-
legrar aöstoðar og skipulags i
því sambandi. Hér á landi hafa
nú verið byggð þrjú stálskip
Smíði dráttarbátsins Magna
(184 lestir) var lokið á árinu
1955, smíði varðskipsins Alberts
á árinu 1957 (201 lest), og nú
eftir áramótin var 130 lesta
stálskipi rennt af stokkunum
hjá Stálsmiðjunni.
Hér er fyrst tveggja ára bil
milli Magna og Alberts, og síð-
an liðu 6 ár, þar til þriðja skip-
ið bættist við. Hins vegar er
sjálfsagt þörf fyrir ein 12—15
skip á ári frá 70—250 lesta. Á
þessu sviði erum við því miklu
verr á vegi staddir en með
smíði tréskipanna, og er það að
vonum. En samt höfum við
einnig á þessu sviði stigið
fyrstu og erfiðustu sporin.
Reynsla er fengin fyrir því, að
íslendingar geta smíðað góð og
vönduð stálskip, sem fyllilega
standast samanburð við erlend
skip að gæðum. Og íslenzkir
iðnaðarmenn hafa þegar sýnt
það og sannað, að þeir hafa
næga kunnáttu til að smíða
fiskiskip úr stáli.
Allt bendir til þess, að það.
sem vanti, sé öðru fremur fjár-
magn og gott skipulag.
Með þessari þingsályktunar-
tillögu er til þess ætlazt. að
ríkisstjómin láti begar rann-
saka. hvað því veldur, að skipa-
smíði innanlands tekur ekki
vexti og viðgangi, og lagt er
til, að þegar slíkri rannsókn er
lokið, geri ríkisstjórnin hið
bráðasta hvers konar ráðstafan-
ir, sem þörf er á, bæði um út-
vegun nauðsynlegs lánsfjár.
tæknilegs undirbúnings og
stuðli á sérhvem hátt að því.
að smíði fiskiskipa færist inn í
landið. Áherzla er á það lögð.
að allra úrræða verði leitað til
eflingar innlendrar stálskipa-
smíði í svo stórum stíl að full-
nægi þörf þjóðarinnar að
nokkrum árum liðnum.
Auðvitað verður þetta ekki
gert í einu vetfangi, og gott að
geta farið hægt og sígandi af
stað. Við erum svo heppnir. aö
mikið hefur verið keypt af nýj-
um og góðum skipum inn í
landið hin síðari ár. En nú hef-
ur mjög dregið úr skipakaup-
um. og tvo seinustu veturna
Rætt um framleiðslu-
ráð landbúnaðarins
Allmiklar umdæður urðu i
gær um frumvarp Björns Páls.
sonar (F) um breytingu á lög-
unum um framleiðsluráð Iand-
búnaðarins en frumvarpið
gerir ráð fyrir breyttum regl-
um um útreikning tekna bónd-
ans, einkum að bví er varðar
breytingar á stærð meðalbús.
Flutningsmaður f.vlgdi frum-
varpinu úr hlaði, og kvaðst
hann hafa komizt að þeirri nið.
urstöðu að tekj-
ur bænda hefðu
á árinu 1960
verið um 20%
lægr; en verð-
lassgrundvöll-
urinn gerir ráð
fyrir. ef trúa
mætti tölum
beim. sem við-
skiptamálaráðherra. Gylfi Þ
Gislason hefðj nýlega birt á
A'hingi um meðaltekiur beirra
stétta. sem kaup bóndans mið-
ast við. Taldi Biörn að bessi
skekkjg stafnðj af því. að sex
manna nefndin. sem reiknar
út grundvöll landbúnaðaraf-
urða. hafi yfirleitt reiknað
framleiðslumagn búvara of
mikið og ejnnig hafi verðið
til bænda i mörgum tilfellum
verið lægra en gert er ráð
fyrir í verðlagsgrundvellinum.
— Að lokum sagði. Björn. að
bað væri að siáifsögðu á valdi
núveran.di stmrnarf’okka. bvort
frumvarn betta næði fTam að
ganga en hann teldi rét.t fyrir
bá að athuga málin vandlega.
áður en beir legðust gevn þessu
frumvami. — enda hefði hann
alltaf viliað hessari stiórn vei
og oft eefið benni heilræði!
Gylfi Þ GísLson (Alþfl.) við
akintamálaráðberra taldj, að
RP hefði farið með rangt má!
varðand’ útreiknine á tekjum
bænda. í annan stað hefði hann
Þingfundir í gær
Fumdir voru i gær i báðum
deildum Alþingis. f efri deild
var aðeins eitt mál á dagskrá.
sala eyðijarðarinnar Litlagerð-
is í Grýtubakkahrcppi og fylgdi
flutningsmaður, Karl Kristjáns.
son þvi úr hlaði, en síðan var
frumvarpinu vísað til annarr-
ar umræðu og nefndar.
NEÐRl DEILD
Einar Ingimundarson (íh.)
hafði framsögu af hálfu nefnd-
ar um frumvörp um landsdóm
og ráðherraábyr.gð. Nefndin
lagði til að frumvörpin yrðu
samþykkt og var málunum
vísað til þriðju umræðu án
frekarj umræðna.
Gunnar Gísalson (í) fylgdi
úr hlaði frumvarpi um heimild
til sölu á jörðinni Utanverðu-
nes í Rípurhreppi Málinu var
vísað til annarrar umræðu oe
rpfndar.
Björn Pálsson (F) fylgdi úi
blaði frumvarpj um breytingu
á lögum um framleiðsluráð
'andbúnaðarins, og urðu nokkr
ar umræður um það mál.
Einar Olgeirsson lauk ræðu
únni i umræðunum um áætl-
unrráð ríkisins, og verður
hennar nánar getiÖ síðar.
talið lögin um
framleiðsluráð-
ið óhagstæð
bændum og í
hin.n staðinn
talið fram-
kvæmd sex-
mannanefndar-
innar á þeim
svo ábótavant, að hún hefði
svipt bændur allt að 30% af
réttmætum tekjum þeirra. Hann
teldi nægilegt að benda á. að
þessi lög væru sett með ráði
forystumanna bænda og fullt
samkomulag hefði orðið undan-
farið um verðlagsgrundvöllinn.
og væri ekkj trúiegt. að full-
irúar bænda hefðu samþykkt
hann ágreiningslaust. ef það
væri rétt. sem BP héldi fram.
En Gylfi kvaðst álita, að
aðrir þættir þessarar löggjaf-
ar þyrftu endursko:ðunar vjð.
og væri það einkum varðandi
útflut.ningsuppbætur á búvör-
ur. Nefndi hann sem dæmi. að
útflutningsuppbætur á eina
vörutegund s.I. ár. undanrennu-
duft. hefði numið að jafnaði
breföldu söluverði vörunnar er-
lendis Verðmætj útflutnings
hefði numið 2,9 millj. króna,
en útflutningsbætur hefðu num-
ið 8 4 mihjónum króna. eða um
287%. Nauðsvnlegt væri að
gera á þessu breytingar og
væri æskilegt að nefnd sú sem
fengi þetta mál til meðferðar
athugaði einnig þessa hlið
þess.
Tngólfur .Tónsson (f). land-
búnaðarráðherra. kvaðst vilja
upplýsa. að nefnd ynni nú að
endurskoðun laganna Um fram-
leiðsluráðið. en endurskoðun
beirra væri allflókið mál. Hann
taldi fúllyrðingu BP um tekj-
ur bænda eng-
an veginn geta
staðizt. og
myndi hann
hafa mislesið
tölur eða ekki
notað sam-
bærilegar tölur
t.il samanburð
, ar. Sexmanna-
nefndin hlyti að miða við þann
raunhæfasta grundvöl! og upp-
’ýsingar, sem fyrir lægju á
bverjum t.íma — Þá kom ráð
herrann einnig' inn á kjör
bænda almennt og taldi að
bau væru sízt verri nú en áð-
vir. og væri það álit beirra
hænda sem hann hefði talað
víð að afkoman faeri batnandi.
Biörn Pálsson tók aftur
máls og mótmælti nokkrvim at-
riðum í raeðu landbúnaðarráð
berra. Kvaðst bann geta ^tað-
'ð við allar tölur sem hann
befði farið með og bað ráð-
berrann að skrifa bað btá sér.
Bændur segðu sér iíka að
aldrei hefði verið verra að búa
“n nú. og vær orsakanna fyrst
og fremst að leita i þeim miklu
verðhækkunvim sem orðið
hefðu síðust-1 ár og ofurþunga
vaxtaokursins.
*úÐA
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: ívar H. Jónsson. Magnús Kjartansson, Sigurð-
ur Guðmundsson (áb)
Fréttaritstjórar: Jón Bjarnason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjórn. afgreiðsla. auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 65 á mánuði.
Hvar er ráðizt á garðinn
það er orðin alkunn staðreynd í íslenzkum
verkalýðsmálum að forsprakkar Sjálfstæðis-
flokksins lærðu það af nazistaflokknum þýzka
að afturhaldssamur flokkur gæti sem bezt látizt
vera „verkalýðsflokkur“ meðan hann væri að ná
völdum í verkalýðsfélögum. Allt frá þeim tíma
hefur verið sagt í íhaldsáróðrinum að það boði
mikla sælu fyrir verkalýðsfélag að fá íhalds-
stjórn. Þróttarbílstjórum er sagf að þeir fái
frekar atvinnu hjá borginni og borgarfyrirtækj-
um í Reykjavík, ef þeir kjósi íhaldið. Að öðrum
er hvíslað að þeim muni færðar á silfurdiski
kjarabætur án verkfalla og fórna, að afvinnu-
rekendur verði miklu viðráðanlegri og sann-
gjarnari ef þeir eigi við íhaldsstjórn að semja
en ef það séu vondir kommúnistar. En hvað
kenna nýlegar staðreyndir um þennan íhalds-
áróður?
^lþýðuflokkurinn hefur leitt íhaldið með sér til
stjómar í stærsta sjómannafélagi landsins, Sjó-
mannafélagi Reykjavíkur, og í hinu svonefnda
Sjómannasambandi íslands, sem að vísu vanfar
mikið á að sé almennt samband íslenzkra sjó-
manna. Eftir áróðrinum ættu þessi stéttarsam-
tök íslenzkra sjómanna að njóta sérstakrar vel-
vildar ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokksins og at-
vinnurekendasamtaka sem heita má að séu und-
ir einræðisstjórn Sjálfstæðisflokksins. En svo vill
til, að einmitf á síðastliðnu ári voru það samtök
sjómanna og sjómannakjörin sem íhaldið í rík-
isstjórn og vinnuveitendasamtökum valdi til að
ráðast á af slíku blygðunarleysi, að þess eru fá
dæmi í sögu íslenzkra verkalýðsmála. íhaldinu
í Félagi íslenzkra botnvörpuskipaeigenda var att
af stað til árásar á vökulögin, og lét þá hótun
fylgja til Alþingis að yrðu ekki vökulögin a’f-
numin í núverandi mynd gæti það kostað að
togaraútgerð skyldi lögð niður á íslandi! Og síð-
an var togarasjómönnum haldið í verkfalli sem
stóð 131 dag, meðan F.Í.B. reyndi að framkvæma
hótun sína og hindra eðlilegustu lagfæringar á
kjarasamningum togaramanna. Og svo hófust
kjaraskerðingarárásir hinnar ofstæku íhalds-
klíku í Landssambandi íslenzkra útvegsmanna
á kjör sjómanna á síldveiðum, og ríkisstjórnin
hnykkti á með gerðardómshneykslinu. Enn var
ráðizt á garðinn þar sem fyrir var sambræðslu-
stjórn Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins á
verkalýðsfélögum. Og nú síðast er afturhaldið í
samtökum atvinnurekenda að reyna að níðast
á iðnverkafólkinu í Iðju, og neita því um 'nk
bráðabirgðahækkun á kaupi sem aðrir hafa knílð
fram.
Jjannig er reynslan af íhaldsstjórn í verkalýðs-
félögum. Þannig er farið að gagnvart þeim
sem verið hafa svo skammsýnir og skilnings-
sljóir á velferðarmál sín að láta afturhaldið ná
tökum á verkalýðsfélögunum. Þannig eru efnd
loforðin um kjarabætur án verkfalla við sjó-
menn, við iðnverkafólkið. Þannig er framkvæmt
vígorð íhaldsins ov '’^’^anTiq• Stétt með stétt“,
þegar til alvörunnar kemur. — s.
í