Þjóðviljinn - 07.02.1963, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 7. febrúar 1963
ÞJÓÐVILJINN
SlÐA g
Getur geimskip siglt frá
reikistjörnu til reiki-
stjömu án þes að nota
eldsneyti, og meira að
segja án vélar — til dæm-
is sem nokkurskonar „segl-
skip“? Þessi hugmynd,
sem höfundar vísindalegra
skáldsagna hafa fyrir
lögu tekið sér einkaleyfi á,
er farin að vekja áhuga al-
varlegra vísindamanna.
Vísindamaðurinn V. Lev-
antovskí hefur í grein í
nýlegu hefti af tímaritinu
„Avíatsía í kosmoiuwtíka“
(Flug og geimflug) vakið
máls á því, hvort hægt
verði að nota þrýsting sól-
arljóssins við flug geim-
skipsins.
Utan andrúmsloftsins er
þrýstingur sólarljóssins
það afl sem mest hefur á-
hrif á geimskipiö, næst á
eftir þyngdaraflinu úti í
geimnum. Hvemig hugsa
vísindamenn sér slíkt
geimskip? Þeir álíta að
það verði að hafa „sólar-
segl“ úr mjög þunnri
plastfilmu með stórum
endurkastsfleti. Vísinda-
menn hafa reiknað út, að
á vissum punkti verði
hraði slíks geimskips meiri
en á því augnabliki er það
kemur út fyrir þyngdar-
aflssvið jarðar, og þessi
mismunur mundi byrja
„siglinguna“ til næstu
reikistjörnu.
<s>
Látinn Vestur-
islendingur
Fyrsti gufuknúni tog-
arinn, sem reyndur var,
hét Corkscrew (Tappa-
togari)! Hann var gerð-
ur út frá Grimsby árið
1858 og var útbúinn með
frumstæða vörpu á bæði
borð. Þó nógur væri
fiskurinn, stóð útgerðin
ekki undir sér og skipið
var selt.
Eftir þetta varð nokkurt hle
é tilraummum, eða þangað tii
viðskiptakreppa kom upp ,í
Englandi á sjöunda tugi nítj-
ándu aldarinnar. Ferðum segl-
frá lesanda
Kæri Þjóðvilji!
Mér hefur stundum dottið
í hug að senda þér línu til
að þakka þér þína ötulu bar-
áttu fyrir málstað allra vinn-
andi manna og allra þeirra,
sem á einn eða annan hátt
standa höllum fæti í lífsbar-
áttunni, og þakka þér ekki
síður fyrir hitt, hve vel þú
hefur reynzt málstað Islands
og Islendinga. Þú hefur jafíi-
an verið boðinn og búinn til
að styðja sérhvert gott og
göfugt málefni, eftir því sem
þú hefur mátt við koma. En
það hefur dregizt á langinn,
að ég skrifaði þér. Nú vti
ég loksins votta þér þakklæti
mitt fyrir alla þína hetjulegu
barátttu og fyrir margs kon-
ar fræðslu og skemmtun.
v sem þú hefur veitt mér. Og
ég óska þér þess jafnframi.
að þú megir vaxa og eflast
margfaldlega á komandi tím-
um, svo að þú getir orðið al-
þýðu íslands ennþá öflugra
vopn til varnar og sóknar f
baráttunni fyrir betra og feg-
urra lífi og meiri og göfug"i
menningu.
En úr því ég á annað borð
tók mér penna í hönd, vil
ég minnast á nokkuð það,
sem valdið hefur mér dálitl-
um vonbrigðum.
Það bar $ til í síðastliðnum
mánuði' að til Reyjavíkur
komu fvær ágætar tónlistar-
konur frá Sovétríkjunum. þær
Zerrrtena Heine-Wagner. soDr-
ansöngkona við óperuna
Ríga, og Vilma Zirulc, píanó-
leikari, einhig frá Ríga, og
var hún undirleikari á hljóm-
leikum söngkonunnar. Þessa-
snjöllu tórilistarkonur höfðu
tvenna hliómleika fyrir Tón-
l'sfarféiae Reykjavíkur og
þriðju fyrir MÍR. Þessir
hljómleikar >fóru allir fram i
Austurbæjarbíó dagana 21..
23. og 25. janúar.
Þegar þessar listakonur
komu til borgarinnar, birtir
þú, kæri Þjóðvilji, frétt um
komu þeirra og myndir af
þeim, og það munu önnut blöð
einnig hafa gert. En síðar,
hljómleikarnir fóru fraiu,
hefi ég daglega flett blöðum
þínum til þess að reyna að
finna þar umsögn eða ritdóm
um þá, en sú leit hefur orð-
ið árangurslaus. Þetta hefur
valdið mér vonbrigðum og
nokkurri undrun, og ég fæ
ekki skilið þetta tómlæti þitt.
Tónlistarfólk það, sem
hingað hefur komið frá Sovét-
rikjunum á undanförnum ár-
um, hefur yfirleitt verið af-
burðagott, sumt af því í röð
beztu snillinga heimsins. Og
þessar lettnesku konur eru
framúrskarandi snillingar.
hvor á sínu sviði. Mér er vel
kunnugt um það, að í Sovét-
ríkjunum er Zermena Heine-
Wagner talin meðal stórmeist
ara óperunnar, bæði vegna
sinnar óvenjulega miklu og
fögru söngraddar og full-
komnu söngtækni, en þó ekki
síður vegna framúrskarandi
túlkunargáfu og óbrigðuls
listasmekks, enda hefur hún
verið heiðruð 'þar á margan
hátt.
Ég var á fyrstu og þriðjj
hljómleikum hennar og gat
því gert mér nokkuö ljósa
grein fyrir hinni fögru, stór
brotnu og töfrandi list þess-
arar miklu söngkonu. Ég er
ekki viss um, að ég hafi
nokkurn tíma heyrt betri ó-
peruöngkonu. Hún söng með
al annars tvö af þeim við-
fangsefnum, sem hún hefur
hlotið mesta frægð fyrir:
Söng Toscu, úr samnefndri
óperu eftir Puccini, og Söng-
inn um víðinn. (söng Desde-
monu) úr Othello eftir Verdi.
í síðar nefnda laginu, sem
hún söng á þriðju hljómleik-
unum, náði list hennar hæst,
svo að ég held, að tæplega
verði lengra komizt. Áhrifin
voru stórkostleg.
Það væri ekki nægilegt að
segja, að Zermena Heine-
Wagner hefði lcikið hvert
hlutverk, sem hún fór með.
Hún lifði þau, jafnframt því
sem hún söng þau. Það voru
þær A'ida, Tosca, Desdemona
og aðrar persónur viðfangs-
efnanna, sem við höfðum
Ijóslifandi fyrir framan okk-
ur, þegar hún flutti mál
þeirra.
Þó að Zermena Heine-
Wagner sé fyrst og fremst
„dramatísk“ söngkona, pa
söng hún einnig ljóðalögin
mjög vel, sum afburða-vel,
og voru þar á meðal Lindin
í Eakhtsjísaraj eftir Vlasov.
Brennda bréfið eftir Sesar
Kúí og fleiri.
Ég heyrði einhvem segja,
að ekki væri hægt að gera
sér grein fyrir list söngkon-
unnar, þegar maður skildí
ekki textann. En ég vil segja,
að tónlistin sé svo auðskilið
mál hverjum þeim, sem eyra
hefur að heyra, að ekki komi
að sök, þótt orðin skiljist ekki,
enda er mikill hluti tónlistar
fluttur án nokkurra orða.
Ég er mjög glaður og þakk
látur vegna þess að mér gafst
tækifæri til að njóta þeirr-
ar göfugu listar. sem þesssar
ágætu tónlistarkonur fluttu.
— þakklátur þeim sjálfun,
og þeim, sem greiddu veg
þeirra hingað. Ég bið þig,
kæri Þjóðvilji, að koma þakk-
læti mínu á framfæri.
Með beztu kveðju
Áskell Snorrason.
skipanna fækkaði óðum og
gufuknúnir dráttarbátar í höfn-
um umhverfis landið höfðu
lítið sem ekkert að gera. Ein-
hver snjall dráttarbátseigandi
fann þá uppi á því að gera
út á troll og notaði dráttar-
bátinn til þeirra veiða- Það
var gert mikið grín að aum-
ingja manninum og margir
héldu því fram að hann væri
hreinræktað fífl, en hann rót-
fiskaði og skömmu síðar voru
allir dráttarbátaeigendur önn-
um kafnir Við að gera báta
sína klára á troll.
Ekki er hægt að segja að
þessir ,ftogarar“ hafi verið til-
komumikil sjón. Skrúfan var
þá ekki orðin algeng og þeir
voru flestir hjólaskip og með
ógurlegum reykháf uppúr miðj-
unni. Blómaskeið þessara skipa
var á árunum 1877—1881, en þs
voru bátamenn farnir .að
kvartn yfir ágangi „togaranna",
sem hættu sér ekki á opið haf, an
stunduðu veiðar á víkum og
fjörðum og með ströndum fram.
Svo þegar mörgum flóum var
lokað fyrir togveiði þessari var
farið að smíða úthafstogara,
mikil skip á þeirra tíma mæli-
kvaða.
7. nóvember 1962 varð bónd-
inn Guðjón Jón Stefánsson
bráðkvaddur að heimili sínu i
Elfros-byggð í Saskatchewan-
fylki. Hann var fæddur í Fá-
skrúðsfirði á Islandi 12. janúai
1894.
Foreldrar Guðjóns voru þau
hjónin Jón Stefánsson og Guð-
finna Halldórsdótttir. Guðfinna
dó þegar Guðjón var 9 ára.
en skömmu seinna kvæntist fað-
ir hans aftur Arndísi Guð-
mundsdóttur sem ættuð var úr
Grindavík. Árið 1903 fluttist
hann með þeim til Kanda og
settust þau að í Hólar-byggð
við Blfros í Saskatchewan. Þar
vann Guðjón land og bjó þar
■til dauðadags. Hann lifir stjúpu
hans 84 ára að aldri, tvö alsyst-
kini og tíu hálfsystkini.
Árið 1920 giftist Guðjón Þor-
gerði dóttur Jóns Jóhannes-
sonar og Gunnhildar konu
hans sem bæði eru ættuð úr
Þingeyjarsýslu. Þeim varð sjö
bama auðið sem öll harma
föðurlát ásamt ástkærri móður.
Guðjón var gáfumaður með
afbrigðum, unni íslenzkum bók-
menntum, og einnig kynnti hann
sér þókmenntir annarra þjóða.
Hann hafði yndi af íslenzkum
skáldskap, en Stephan G. Step-
hansson var ef tirlætisskáld hans
og kunni hann Stefán utan
bókar; sjálfur var hann vel
hagmæltur.
Guðjón var bóndi og bú-
höldur með afbrigðum; jafn-
vel á harðindaárum kreppunn-
ar farnaðist honum betur en
öðrum. Á þeim árum fór Guð-
jón að grennslast fyrir um
innnri andstæður og órétt skipu-
lagsins, atvinnuleysi og jafn-
vel hungur vinnulýðs, hvemig
aukin framleiðsla hjá bændum
skapaði erfiðleika og rýmun
kaupgetu. Hann aðhylltist á þvl
tímabili framsóknar- og vinstri-
stefnur í pólitík, starfaði í
samvinnufélögum og bænda-
félögum, en fann þó eigi svar
við spurningum sem kvöldu
hann. Hann las og leitaði,
komst í kynni við Marx ,og
Lenín; þá opnaðist nýr heim-
pr, og árið 1934 gekk hann i
<S>-

Völuspá flutt í kvöld
Næstu tónleikar Sinfóníu-
hljómsveitar íslands verða haldn-
ir í Háskólabíói annað kvöld.
Stjómandi að þessu sinni er
Ragnar Björnsson, og karlakór-
inn Fóstbræður syngur með
hljómsveitinni. Kórinn og hljóm-
sveitin flytja saman Völuspá eft-
ir danska tónskáldið Hartman
(1805-1900), en Danir teljaaðhann
hafi með verkum sínum skapað
„sannan norrænan stíl“. Þetta
verk mun samið um 1858. Á
efnisskránni eru auk þess Róm-
ans, með tilbrigðum op. 51 eftir
Grieg og áttunda sinfónía Beet-
hovens.
Ragnar Björnsson
flokk kommúnista. Frá þeim
tíma var Guðjón einn af okk-
ar bezt metnu félagsbræðrum
í Saskatchewan-fylki.
Guðjón lagði mikið á síg
fyrir félagsmál okkar, oft og
einatt umfram getu og mátt, því
á seinni árum átti hann við
nauma heilsu að stríða. Þó
honum lægi oft þungt á skapi
djöfulæði og vonzka mannanna,
þá var hann bjartsýnn um
framtíðina, því skoðanir hans
voru grundvallaðar á skilningi
á mætti sósíalismans.
Starfsbræður og vinir sakna
þesssa ágæta drengs, postula
friðar, jafnræðis og bróðurkær-
leika, og þakka fyrir samleið-
ina, vitandi að samtíðin er
betri fyrir starf hans, og að
sú sannfæring, sem hann helg-
aði líf sitt, að sósíalisminn yrði
sigursæll í þessu landi semöðr-
um er nú óðum að rætast
Thórhallur Bárdal.
Vancouver B. C.
Hjálparbeiðni
Eins og kunnugt er af fréttum,
urðu tvær fjölskyldur á Hólma-
vík fyrir því óláni að missa allt
sitt í húsbruna nú fyrir skömmu.
Það er augljóst að fólk þetta
er mjög illa statt og því hjálpar-
þurii. Það er einnig kunnugt að
Reykvíkingar hafa jafnan reynzt
fúsir til hjálpar þegar líkt hefur
staðið á og hér gerir. Þó fram-
lögin séu ekki stór hvert fyrir
sig, geta þau ef mörg komn sam-
an myndað gilda stoð hinu bág-
stadda fólki.
Tekið verður á móti framlög-
um hjá Magnúsi Sigurjönssyni
Laugavegi 45 og auglýsinga-
skrifstofum Þjóðviljans, Morgun-
blaðsins og Tímans.
de Gaulle
Framhald af 6. siðu.
Gaulle kann að hafa metið þar
skakkt. 1 fyrirsjáanlegri fram-
tíð eru engar horfur á því að
Bandaríkin haldi alveg á brott
með herafla sinn frá Evrópu,
því að afstaða þeirra þar er
þeim hinn mesti fengur og get-
ur orðið úrslitaþáttur í hverri
valdabaráttu á norðurhveli
jarðar.
Tillögur Norstads hershöfð-
inga um stjóm þriggja landa
virðast ekki hafa heyrzt í niðn-
um frá blaðamannafundi de
Gaulle. Vestur-Þýzkaland hefur
látið í Ijós talsverðar áhyggjur,
þótt það hafi fallizt á Bahama-
samkomulagið.
H 0 S G Ö G N
Fjölbreytt úrval.
Póstsendum.
Axel Eyjólfsson
Skipholti 7. Simi 10117.
Nú dregur til úrslita í
sveitakeppni Bridgefélags
kvenna og er aðeins ein um-
ferð eftir, sem spiluð verður
næstkomandi mánudagskvöld.
Baráttan stendur milli
tveggja sveita eingöngu, sveit-
ar Eggrúnar Arnórsdóttur og
Laufeyjar Þorgeirsdóttur. Svo
skemmtilega vill einnig til, að
þessar sveitir eiga að spila
saman í síðustu umferð og er
bað hinn raunverulegi úrslita-
leikur mótsins. Röð og stig 5
efstu sveitanna er eftiriar-
1. Sv. Eggrúnar Amórsd. 44 st
2. .. Laufeyjar Þorgeirsd. 41
3. .. Elínar Jónsdóttur 35
4. . . Rósu Ivars 29
5. .. Dagbjartar Bjamad. 28
Spilið í dag sýnir einfalda
öryggisspilamennsku, sem
þeim gráðuga sést stundum
yfir. Staðan var allir utan
hættu, vestur gefur.
Norður:
A 5-3-2
¥ D-8-5
♦ 9-8
A-G-8-4-2
Vestur: Austur:
A 4 A 10-9-6
¥ A-K-10-7-3 ¥ 9t6-4
♦ K-G-10-5-4 ♦ D-7-6-3
4» D-6 * 9-7-3
Suður:
A A-K-D-G-8-7
¥ G-2
♦ A-2
* K-10-5
Vestur opnaði á hjarta.
norður og austur sögðu pass.
Suður sagði tvo spaða og end-
aði að lokum í fjórum spöð-
um. A-v hefðu orðið þrjá nið-
ur í fimm tíglum og borgar
sú fóm sig ekki í jafnri stöðu.
Vestur spilaði út hjarta-
kóng, og suður lét réttilega
gosann í þeirri von að vestur
myndi skipta yfir í lauf. Og
vestur skipti um lit; í öðrum
slag spilaði hann tígulgosa 1
von um að, austur ætti ásinn.
Auðvitað voru engir erfið-
leikar hjá suðri; hún drap á
tígulás, tók trompin, og spil-
aði laufkóng og lauftíu. Síðan
kastaði hún báðum rauðu
tvistunum í laufið í borðinu
og vann þar með sex.
„Þar fór slemma í hafiö“,
sagði hún og brosti drýginda-
lega.
Hitt er svo annað mál: að fá
12 slagi á þessi spil, er aðals-
merki hins lélega bridgespil-
ara.
Náttúmlega á suður að spila
hjartatvisti, þegar hún hefur
tekið trompin. Þá vinnur hún
spilið örugglega, jafnvel þó
hún vinni aðeins fjóra.
s