Þjóðviljinn - 12.02.1963, Blaðsíða 6

ÞJÓÐVILJINN
Þriðjudagur 12. febrúar 1Q63
g SlÐA
Fullyrt í bandarískum blöðum:
Islendingar beðnir að standa
straum af kjarnavígbúnaði
Síðustu dagana hafa
bandarísk blöö hvaö eftir
annað fullyrt aö Banda-
ríkjastj. hafi snúiö sér til
hinna Atlanzhafsbanda-
lagsríkjanna — og þá
væntanlega íslands — og
farið fram á aö þau stæöu
straum af sameiginlegum
kjamorkuvígbúnaöi. Skulu
ríkin annað hvort leggja
til fé eöa mannafla. Upp-
lýsingar margra blað-
anna eru komnar frá sér-
fræöingum sem þekktir eru
fyrir varkárni og góö sam-
bönd í Washington og því
óhugsandi aö láta þær sem
vind um eyru þjóta.
Nefnd skipuö af Banda-
ríkjaforseta hefur staöfest
oröróminn aö verulegu
leyti. Má því fastlega gera
ráö fyrir aö nú standi yfir
samningaviöræöur um
máliö milli Bandaríkja-
manna og ríkisstjórna
hinna væntanlegu kjarn-
orkuvelda — þar á meðal
íslands.
Sérlega athyglisverð er grein
eftir Philip Geyelin sem birt-
ist í bandaríska blaðinu Wall
Street Journal. Eru þar höfð
eftir ummæli þingmanna og
annarra háttsettra ráðamanna
í Bandaríkjunum. Greinin heit-
ir USA og Evrópa og fjallar
um stjórnmálafegar fyrirætl-
anir Bandarílkjanna eftir síð-
ustu tiltæki de Gaulles.
í Mosku birti Samjatín skjöl um múmorð nazista í Hvítarússlandi.
Sjónarvottum meinað um að
vitna gegn nazistaböðlum
I Koblenz í Vestur-Þýzkalandi hefur frá þv\
í október síðastliðnum verið haldinn réttur í
máli tólf stríðsglæpamanna og eru SS-foringý
arnir Heuser, Wilke og Schliegel fremstir í flokki
Varla er annað unnt að segja en að réttarhöld
þessi séu harla grunsamleg, þar sem vitnin eru
flest meðsek glæpamönnunum en hinsvegar ei
sjónarvottum og fórnarlömbum þeirra neitað
um aðgang að réttarsalnum.
Sovézk vitni
fá ekki aðgang
Um mál þetta var nýlega
fjallað á blaðamannafundi í
Moskvu. en sovézka og hvít-
rússneska utanríkisráðuneytiö
héldu hann í sameiningu.
Skýrt var frá því að þess hefði
verið farið á leit við vestur-
þýzk yfirvöld að sovézkum
lögmönnum yrði leyft að koma
fram við réttarhöldin fyrir
hönd hinna hvíltrússnesku fórn-
arlamba glæpamannanna.
Skyldu þeir leggja fram mikil-
væg gögn varðandi glæpi sem
hinir ákærðu frömdu í Hvíta-
rússlandi er það var hernumið
af Þjóðverjum. Þeirri bón Sov-
étríkjanna neituðu Vestur-
Þjóðverjar.
Sömuleðis sóttu Sovétríkin
um vegabréfsáritun fyrir fjöl-
marga menn sam urðu sjónar-
vottar að glæpum hinna á-
kærðu. Var tilgangur þeirra að
bera vitni í málinu. Enn hefur
ekkert svar við þessu borizt
frá_ Vestur-Þjóðverjum.
Á blaðamannafundinum af-
henti hvítrússneski utanríkis-
ráðherrann vestur-þýzkum
blaðamanni þykkt bindi af
ljósmynduðum gögnum
varðandi stríðsglæpina. Blaða-
maðurinn mun koma þeim
gognum áleiðis til réttarins í
Koblenz.
Þýzk vitni
manndráparar
í skjölum þessum er eikki
aðeins fjallað um glæpi hinna
ákærðu heldur er einnig skýrt
frá fjöldamorðum sem framin
voru af flestum hinna 100
vitna sem komið hafa fram við
réttarhöldin. Vitnin hafa þveg-
ið hendur sínar af manndráp-
um þessum með því að vílsa til
þess að þau hafi verið framin
samkvæmt fyrirskipunum. Slík
röksemdafærðsla hefur löngum
verið skálkaskjól vestur-
þýzkra nazistaböðla. Skjdlin
sýna að hinir ákærðu gáfu
sjálfir þessar fyrirskipanir eða
höfðu frjálsar hendur tii að
ákveða örlög fómalamba sinna.
Á stríðsárunum myrtu Þjóð-
verjar 1,409,225 Hvítrússa. Hin-
ir ákæröir í Koblenz hafa tug-
þúsundir þcssara morða á sam-
vizkunni.
Móðir hennar og syst-
kini skotin
Á blaðamannafundinum kom
fram fólk sem varð sjónarvott-
ar að manndrápum nazista. Þar
á meðal var kvenlæknir að
nafnið Gendelevitj. Hún er fró
Minsk en á stríðsárunum bjó
hún í Gyðingahverfinu í
Slutsk.
Hún sagði frá því er Wilke
og aðrir ákærðir eyddu hverf-
inu með því að kveikja i því
og fetu alla Gyðingana brenna
inni. Af tilviljun brann hús
foreldra hennar ekki. Næsta
morgun reyndi fjölskyldan að
komast undan. Fyrst freistuðu
móðir hennar, systir og bróð-
ir gæfunnar. Menn Wilkes
stöðvuðu þau. Bfóðirinn reyndi
Höfuðpaur stríðsglæpamann-
anna, NATÓ-hershöfðinginn
Heusjnger.
að flýja og féll fyrir byssu-
kúlum nazistanna. Móðirin og
systirin voru neyddar til að
leggjast á grúfu og voru síð-
an drepnar með vélbyssuskot-
hríð. Hún sjálf og faðir henn-
ar flýðu um nóttina, leituðu
skjóls hjá ókunnugum og kom-
ust loks til skæruliðanna sem
börðust gegn Þjóðverjum.
Höfuðpaurinn er
N ÁTÓ-hershöfðingi
Maður eftir mann stóð upp
og lýsti glæpunum sem framd-
ir voru af ákærðum og vitn-
um við réttarhöldin í Iíoblenz.
Oft var nefnt nafn þess manns.
scm ber aðalábyrgð á glæpun-
um, cn það er sá, er Himlcr
fól sérstaklega að stjórna út
rýmingu Hvítrússa. Maður sá
heitir Heusinger. Hann er nú
einn af æðstu hcrshöfðingjum
NATÓs og hefur fengið það
hlutverk að vernda írelsi og
Iýðræði Atlanzhafslandanna,
þar á meðal íslands.
Krókur á móti bragði
de Gaulles
De Gaulle hefur sem kunn-
ugt er lýst því yfir að Frakk-
ar ætli að koma sér upp eigin
kjamorkuher. í grein Geyelins
er því haldið fram að Banda-
rikjastjórn hyggist bregðast
við þessu með því að fá öll
NATÓ-ríkin — nema Frakk-
land — til að eiga hlut að séi-
stökum kjamorkuher fyrir
bandafegið. Skulu hin einstöku
ríki leggja mannafla eða fé til
vígbúnaðarins.
— Fulltrúar ríkisstjórnarinn-
ar fullyrða, að ítalir Vestur-
Þjóðverjar og Belgar hafi lýst
yfir velþóknun sinni á áætlun-
unum, segir í Wall Street Jour-
nal. Sömufeiðis hafa verið
hafnar viðræður við önnur
NATÓ-ríki til þess að ganga úr
skugga um J hve ríkum mæli
þau vilja leggja fé og mann-
a£la til Pólaris-eldflauga - og
Pólariskafbáta. Kafbátarnir
eiga að vera í umsjá NATÓ-
herstjómarinnar. en þó munu
Bandaríkjamenn taka allar
lokaákvarðanir.
Engin óskhyggja
Það er athyglisvert, að shk
grein birtist í Wall Street
Journal. Blaðið hefur til þessa
haldið því fram að Bandaríkja-
menn eigi ekki að deila kjarn-
orkuhemum með öðrum lönd-
um. Sameiginlegur NATÓ-
kjarnorkuher er því örugglega
ekki blaðinu að skapi.
Það er ekki Wall Street-mál-
gagnið eitt sem skýrt hefur
frá þessum fyriræt'liunum. Þeim
hefur verið lýst í blöðum sem
bæði eru hliðholl Kennedy —
svo sem St. Louis Post Dis-
patch og Pittsburgh Gazette —
og óvinsamleg forsetanum —
svo sem Chicago Tribune og
Los Angelas Times. í rauninni
ræða nú öll bandarísk blöð um
það hvort NATÓ-ríkin öll eigi
að verða kjarnorkuiveldi.
Opinber staðfesting
Ummæli blaðanna hafa nú
nýtega verið staðfest af nefnd
sem Kennedy hefur skipað, en
meðal annarra meðlima hennar
er öldungadeildarmaðurinn
WiHiata Fulbright.
Nefndin gagnrýnir harðlega
„einangrunartilhneigingamar" í
Efnahagsbandalaginu. Hún
stingur meðal annars upp á
því að NATÓ-nííkin — án
Frakka ef þeir vilja ekki vera
með — taki upp miklu nán-
ari hemaðarsamvinnu en ver-
ið hefur. Samvitnna þessi á
meðal annars að vera fóligin
í því að öll NATÓ-ríkin leggi
mannafla og fé til sameigin-
verða því að öllum líkindum
iegs kjamorkuhers. íslendingar
beðnir um fjárhagslegan stuðn-
ing þar sem við höfum hvorki
yfir kjarnorkusérfræðingum né
herliði að ráða.
Getum við neitað?
v
Eins og bandarísku blöðin
segja eru viðræður um mál
þetta hafnar. Við getum því
ekki látið hjá líða að spyrja:
Hefur verið vakið máls á þvil
við íslenzku ríkisstjórnina að
við íslendingar stæðum straum
af fyrirhuguðum kjarnorkuvig-
búnaði? Og ef við eram slíku
fráhverfir, gætum við neitað
því samkvæmt reglum Atlanz-1
hafsbandalagsins?
ABIDJAN 9/2 — Yíirvöldjn á
Fílabeinsströndinni tilkynntu í
dag að mörg hundruð menn
hefðu verið handteknir vegna
fyrirætlana um að steypa
stjórninni.
Þrír ráðherrar eru meðal
þeirra handteknu.

400 sjóm 300 200 100 0 ||
I
!
w
!
I
Þversnið af kuldaskilum við Nýfundnaland kl. 19 24 jan-
úar 1963. Skýringar í Iesmáli.
KULDASKIL

Stundum er í veðurfregn-
um talað um kuldaskil og
hitaskil, en með því er átt
við þau mörk, þar sem kalt
eða hlýtt lofthaf er að ryðja
sér til rúms.
Fljótt á litið skyldi mað-
ur halda, að skil lofthafanna
yrðu óglögg, hlýja og kalda
loftið blandist saman á mörk-
unum. Þetta reynist ekki svo,
og hafa margir leitað skýr-
inga á því.
Athugum nú, hvað við
græðum á því að fá skýrstu
hjá Loftleiðaflugmanni, Pálma
Sigurðssyni, sem flaug gegn-
um mjög skörp kuldaskil fyr-
ir skömmu og gerði á þeim
ýtarlegar athuganir.
Við hugsum okkur, að
teikningin sé þverskurður al
gufuhvolfinu á hluta flugleið-
arinnar, skammt suðvestur
af Nýfundnalandi. Við horfum
á þverskurðinn úr suðaustri
og sjáum á strikalínunm,
hvemig vélin flaug gegnum
skilin frá norðaustri til suð-
vesturs, fyrst í 10.000 feta
hæð, síðan í 8000 fetum, eftir
að efra borð skýjanna lækk-
aði.
Fyrst var vélin í nær sam-
felldum skýjamekki, sem ská-
strikaður er á teikningunm.
Telur Pálmi, að hann hafi náð
25.000 feta hæð. I mekkin-
um voru vænir bólstrar, ea
þynnri móða á milli. Bólstr-
amir og skúrimar, sem þeim
fylgdu, komu greinilega fram
í ratsjá vélarinnar eins og
hvítir flekkir. Þama hefur því
verið breytilegt uppstreymi,
enda var kvika mikil á flug-
inu, vélin tók dýfur og hækk-
aði flugið á víxl. Frostið var
mjög jafnt í skýjunum, eitt
stig, og kramur snjór slett-
ist á vélina, festi þó lítt á
henni. Niðri við jörð var
þama rigning og 8 stiga hiti,
sunnan hvassviðri.
Skyndilega kom vélin út
úr skýjamekkinum. Kom þá
í Ijós, að jaðar hans hallaðist
frá norðaustri til suðvesturs.
I flughæð var annars algei-
iega heiðríkt, en fyrir neð-
an, fyrst á eftir mekkinum,
sást skýjaruðningur lítill,
tættur mjög af vindi.
Það vakti athygli Pálma.
að fyrstu 20 sjómílurnar eft-
ir að komið var úr skýja-
mekkinum, hélzt hitinn aiger-
Veöriö
Skriðuíöll granda
borpum í Grikklandi
AÞENU 9/2 — í dag féll skrjða
á þorp eitt í Mið-Grikklandi og
færðist það i kaf. íbúamir
höfðu fyrr í vikunnj verið
flúttir til annars þorps. Þetta
er þriðja þorpið í Grikklandj
sem orðið ' hefur skriðuföllum
að bráð frá því um miðjan
janúar.
lega óbreyttur, — 1 stig, en
á þessum slóðum var búizt
við mjög kólnandi lofti. En
eftir þetta hlýja belti bak
við mökkinn fór að kólna
gífurlega ört, fyrst í 5 stiga
ffost, síðan í 10, 15 og 20
stig, allt á um 100 sjómílna
leið.
Það er af. vindinum að
segja, að í hlýja loftinu, í
skýjunum og fyrst á eftir,
var gífurlegt sunnanveður
100—115 hnúta hraði, en það
eru um 200 kílómetrar á
klukkustund. En um leið og
hitinn tók að lækka, fór vind-
urinn að breyta mjög ört um
stefnu og átt, og varð fljór-
lega suðvestlægur, um 70
hnútar, eða 130 kílómetrar
á klukkustund. Merkilegt fyr-
irbæri var það, að eftir frem-
ur þægilegt flug í hlýja belt-
inu fyrst á eftir skýjamekk-
inum, upphófst mjög mikil
kvika í loftinu, um leið og
hitinn lækkaði. Hefur hún
eflaust stafað af því, hvað
vindurinn var að breytast
ört í þessari vindröst. Þess
varð líka vart, að flughraði
miðað við loftið minnkaði, og
sá Pálmi ekki aðra skýringu
á því en að niðurstreymi
lofts hefði verið á þessu be’.ti.
Nú er það vitað, að niður-
streymi loftsins hitar það,
samanber hnúkaþeyinn í
Skaftafellssýslum í norðanátt
Kann því að vera að þama
sé skýringin á hinu heiðríka
og hlýja belti á eftir skýja-
mekkinum, og á því, hvað
kuldaskilin á eftir voru skörp.
Eins og áður segir var nær
heiðskírt belti fyrst á eftir
skýjamekkinum, nema hvað
nokkrar skýjatægjur voru fyr-
ir neðan flugvélina. En síðan
tók við skýjabakki, samfelld-
ur að sjá og náði upp í 7000
feta hæð. Athuganir við jörð
sýndu, að þar var vestlæg
átt, fyrst rigning og lágskýj-
að, en síðan snjókoma á
breiðu belti. Síðan tóku ský-
in að greiðast sundur.
Kuldaskil þau, sem hér
hefur verið lýst, lágu frá
suðri til norðurs skammt
suðvestur af Nýfundnalandi og
voru á hreyfingu norðaustur.
Þau lágu suður frá mjög
djúpri og kröftugri lægð yfir
Lárens-flóa, og eru einhver
hin skörpustu, sem sézt hafa
á kortum okkar um langan
tíma. Þessi nákvæma skýrsla
Pálma Sigurðssonar er þvl
mjög athyglisverð, og flug-
mönnum gott fordæmi.
Páll Bergþórsson.
Tony Curtis kvænist
býzkri stúlku
LAS VEGAS 9/2 — Bandaríski
kvikmyndaleikarinn Tony Curtis
kvæntjst í dag 18 ára gam-
alli þýzkri stúlku. Chrjstine
Kaufmann Ourtis er 37 ára
að aldri og var áðúr kvæntur
kvikmyndalejkkonunnj Janet
Lejgh. Þau skjidu í júlímán-
uði í fyrra.
*
t
i
1