Þjóðviljinn - 15.02.1963, Blaðsíða 5

FöstUdagur 15. febrúar 1963
ÞJOÐVILJINN
SfÐA g
Jöfn innflutningsgjöld á
allar hafnir landsins
ÞINGSJÁ Þ|OÐVIL|ANS
Lúðvík Jósepsson flytur eftirfarandi tillögu til
þingsályktunar:
„Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að hlut-
ast til um, að reglur um farmgjöld, sem settar
eru af verðlagsyfirvöldum, verði þannig, að flutn-
ingsgjöld á vörum til landsins séu ávallt jöfn til
allra hafna á landinu.. Sé um að ræða framhalds-
flutning frá upphaflegri innflutningshöfn, verði
kostnaður af slíkum flutningi innifalinn í aðal-
flutningsgjaldinu td landsins, svo að tryggt sé,
að allar helztu nauðsynjavörur geti jafnan verið
á sama verðlagi hvar sem er á landinu“.
1 greinargerö fyrir tillögunni
segir flutningsmaður:
„Um nokkurra ára bil hefur
sá háttur verið hafður á um
þau farmgjöld, sem ákveðin
hafa verin af verðlagsyfirvöld-
um Jandsins, að þau væru jafn-
há til allra staða á landinu og
eins þó að um væri að ræða
framhaldsflutningsgjöld írá
upphaflegri innflutningshöfn.
Með þessum hætti hefur verið
kleift að hafa sama verð á öllu
landinu á kornvörum, fóðurvör-
um og sykri, svo að dæmi séu
nefnd.
Nokkru fyrir síðustu áramót
gerði Eimskipafélag Islands
breytingu á þessari almennu
reglu og ákvað, að það mundi
ekki taka á sig neinn hluta af
framhaldsflutningi vörunnar til
staða utan fyrstu innflutnings-
hafnar, nema í þeim tilfellum,
að varan væri beinlínis skrásett
á farmskýrteini til annarrar
hafnar. Afleiðing af þessan
breytingu félagsins á flutningi
vara til landsins verður óhjá-
kvæmilega sú að verð á korn-
vörum, fóðurvörum og sykri
hlýtur yfirleitt að hækka á
stöðum utan Reykjavíkur. en
þangað eru þessar vörur yfir-
leitt fluttar fyrst til landsins.
Verðhækkun á komvörum mun
verða af þessum ástæðum um
10—15% á stöðum utan Rvíkur.
Verðlagsstjóri mun þegar
hafa fengið nokkrar umkvart-
anir utan af landi vegna þess-
ara verðhækkana. Brauðgerðar-
hús, sem þurft hafa að greiða
viðbótarflutningsgjald, hafa
krafizt heimildar til verðhækk-
unar á brauðum, og verzlan-
ir leggja viðbótargjaldið á þær
vörur, sem þær selja. Þannig
verður innan skamms allt verð-
lag á brauðvörum, korni, fóður-
vörum og sykri 10—15% hærra
úti á landi en það er í Reykja-
vík, skerist verðlagsyfirvöldin
ekki í málið og stöðvi þessa
þróun.
Skrifstofa verðlagsstjóra hef-
ur haft mál þetta til athugun-
ar og leitað álits ríkisstjórnar-
innar um, hvað gera skuli varð-
andi þessa einhliða ákvörðun
Lúðvík Jósepsson
Eimskipafélags íslands um
breytingu á farmgjöldum þeim,
sem verðlagsyfirvöldin hafa á-
kveðið. En enn hefur ekki
heyrzt, að ríkisstjómin hafi
hugsað sér að koma í veg fyrir
það verðlagsmisræmi, sem með
þessu yrði. ■ Ég tel því óhjá-
kvæmilegt að flytja þingálykt-
unartillögu um málið og legg
til, að Alþingi taki skýra af-
stöðu til málsins og ákveði, að
sami háttur skuli hafður á um
framkvæmd þessara verðlags-
eftirlitsmála og verið hefur um
langan tíma. Eg tel óviðunandi,
að verðlag á ýmsum brýnustu
náuðsynjavörum sé miklu
hærra á stöðum úti á landi en
hér í Reykjavík. Slíkur verð-
mismunur gæti haft í för með
sér margvíslegar hættur, og
hætt er við, að endurskoða yrði
þá einnig vöruflutninga til
landsins.
Ég tel það skyldu Alþingis að
koma í veg fyrir, að slíkt ó-
réttlæti skapist, að verðlag á
helztu nauðsynjavörum þurfi
að vera mjög breytilegt á hin-
um ýmsu stöðum á landinu'.
Skeggrætt um biskup
á Skálholtsstuð
Allur fundartími neðri deildar í gær fór í umræður um
frumvarp ríkisstjórnarinnar um afhendingu S'kálholts til
þjóðkirkjunnar. Snerust umræðurnar einkum um það
hvort flytja ætti biskupsstólinn þangað en ýmsir þing-
menn létu í Ijósi vonbrigði méð þaði að ekki eru ákvæði
um það í frumvarpi þessu.
Bjarni Benediktsson, kirkju-
málaráðherra. fylgdi frumvarp.
inu úr hlaði, en það gerir ráð
fyrir að afhenda þjóðkirkjunnj
Skálholt með öllum gögnum og
gæðum. en auk þess skal ríkið
greiða kirkjunni árlega eina
milljón króna, sem verja skal
til uppbyggingar á staðnum.
Frumvarpið er flutt sam-
kvæmt tilmælum Kirkjuþings
sem gerði ályktun um það mál
um mánaðamótin okt.—nóv.
1962. Ráðherra minnti á, að á-
formað væri að vígja hina nýju
Skálholtskirkju á sumri kom-
anda og væri því vel til fallið
að staðurinn væri kominn í
eign og umsjá þjóðkirkjunnar
Ljóst væri að staðurinn væri
of verðmætur fyrir þjóðina og
svo nátengdur sögu hennar. að
æskilegast værj að efla þau
tengsl að nýju eftir föngum.
Raddir hefðu verið uppi um
að flytja biskupsstól í Skál-
holt að nýju. en ekki væri
tekin afstaða til bess máls i
frumvarpinu. enda væri það
Þingfundir í gær
Fundir voru í gær í samein-
uðu þingi og síðan í báðum
deildum að því Ioknu. í sam-
einuðu þingi var aðeins eitt
mál á dagskrá: Hvort leyl'ð
skyldi fyrirspurn frá Hannibal
Valdimarssyni varðandi iauna-
kjör alþingismanna. Var sam-
þykkt að heimila fyrirspurnina
Fundur var mjög stuttur )
efri deild óg urðu þar litils
háttar umráeður um frumvarp
til breytinga á lögum um
Tunnuverksmiðju rík'isins.
í neðri dcild uröu allmiklai
umræður um frumvarp til Iaga
um heimild handa ríkisstjórn-
inni til þess að afhenda þjóð-
kirkju islands Skálholtsstað.
1 gær tóku sæti á Alþingi
Jón Kjartansson, forstjóri og
Gísli Jónsson, menntáskóla-
kennari, en þeir eru varamenn
Ólafs Jóhannessonar og Magn-
úsar Jónssonar sem famir eru
utan til að sitja þing Norður-
landaráð#.
viðkvæmt tilfinninga- og deilu-
mál innan kirkjunnar. Sú lejð
sem hér værj farin gæti þó
e.t.v orðið til þess að ýta und-
ir rétta lausn málsjns.
Sigurður Bjavnason (í) lýsti
vonbrigðum sínum með það,
að frumvarpið skyldi ekki gera
ráð fyrir endurreisn biskups-
stóls í Skálholti. og væri illa
farjð. ef forráðamenn kirkjunn-
ar hefðu með öllu varpað frá sér
þeirri hugmynd um raunveru-
lesa endurrein staðarins.
Gunnar Gíslason (í> lýstj
fylgi sínu við frumvarpið. og
drap á að uppi hefðu verið
raddir um það að endurreisa
bærj biskupssetur á báðum
hinum fornu bjskupssetrum.
Hann kvaðst þó ekki vilja
ræða þau deilumál sem uppj
hefðu verið um þetta innan
kirkjunnar.
Eysteinn Jónsson (F> lýsti
yfir fylgi sínú við frumvarpið
og taldi að með hví værj stig-
ið spor i rétta áit.
tTnnar Stefánsson (Alþfl.1
sagði að það hæfði. að lýsa
yfir ánægju með bá fyrirætl-
un að efla bann stað. sem rík-
isstjórnin vænti nú að Alþingi
mvndi ' sambykkia að afbenda
kirkiunni Taldi hann mikinn
ábuga á endurrejsn staðarin0
á Suðurlandi og minnt.i á fund.
sem ný’ega var haldinn um
málið í Skálhol+i Þá taldi
Unnar að flut.ninetir hjskups-
stóTcin c t.il Skáiholts gæt.i
stuðlað að jafnvægi > hvggð
landsins Finnig að ré't værí
að flytin hangað guðfræði-
dei'riina no mvnrii vern hetri
aðstaða til náms fvrir guð-
frmðinema har en í Revkia-
víV.
Gísli Guðmundsson (F> lýstí
v'fir miklum vonhrigðum með
frumvarp hetta. har sem það
tæki ekki af skarið um endur-
reisn biskupsst.óls i Skálholti
en bað værj sú eðlilega hróun
sem hann te’di að ætti að verða
í þessum málum. — og síðan
kæmi röðin að Hólastað um
endurreisn biskupsstóls.
Björn Björnsson (F) lýsti, yfr
ir ánægju sinni með þessar um-
ræður og kvaðst út af fyrir
sig vera fylgjandi þessu frum-
varpi, þótt hann teldi sem fíeiri
að í það vantaðj það sem
mestu máli skipti: Ákvæði um
flutning biskupsstólsins að
Skálholti. Vær; leitt til þess
að vita, að Kirkjuþjng og
kirkjuráð hefðu ekki lýst sjg
samþykkt þessu, og taldi hann
rétt að Alþingi tæki hér af
skarið Björn kvaðst ekki Ijá
því eyra. að aðstaða presta
yrði erfiðari við að ná fundi
biskups. sem sæti i Skálholti,
og þess vegna yrði biskupinn
að sitja í Reykjavík. Það
mætti meira að segja segjast,
að lika væri unnt að stjórna
landinu frá öðrum stað en
Reykjavík.
Þórarinn Þórarinsson (F)
kvað spurninguna í raun og
veru vera þá, hvort ekki væri
rétt að endurreisa biskupsstól-
ana á Hólum og í Skálholti
og hafa einnig biskup i Reykja-
vík. En þetta sem annað væri
einnig spurningin um það,
hvernig búið væri að kirkj-
unni í fjárhagslegum efnum.
Nokkur frekari orðaskipti
fóru milli Gísla Guðmundsson-
ar og Bjarna Benediktssonar,
og auk þess drap ráðherrann
á fjölmörg önnur atriði í ræð-
um sínum. Benti hann á, að
Kirkjuþing hefði ráðgefandi
vald í þessum efnum og ekki
hefði verið rétt að ganga gegn
tillögum þess. Þetta frum-
varp gerði einmitt ráð fyrir
að engin starfsemi færi fram
í Skáholti önnur en sú, sem
æðsvu stofnanir ákvæðu. Hann
væri þeirrar skoðunar,' að störf
biskups yrðu mjög torvelduð
með setu í Skáholti, nema bá
að biskup hefði aðsetur á báð-
um stöðum. Ekki kvaðst Bjami
hafa trú á því, að það yrði til
bóta að gera kirkjuna „þrf
höfða“, en í raun og veru gætu
þingmenn sparað sér umræðu-
ur um málið á þessu stigi, þar
sem ekkert yrði gert í því nema
að ósk eða eftir tillögum kirkju-
þings.
Skúli Guðmundsson (F) tók
síðastur til máls og taldi rétt
að setja inn i frumvarpið heim-
ild um flutning biskupsstóls-
ins til Skálholts.
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: ívar H. Jónsson. Magnús Kjartansson, Sigurð-
ur Guðmundsson (áb)
Fréttaritstjórar: Jón Bjarnason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjórn. sfgreiðsla auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 65 á mánuði.
Feluleikur
Qpinberir starfsmenn hafa lengi verið óánægð-
ir með launakjör sín, þeir telja sig hafa dreg-
izt aftur úr á ýmsum sviðum og halda því fram
að verðbólguþróunin hafi bitnað sérsfaklega
harkalega á kjörum þeirra. Ekki tóku þó sam-
tök opinberra starfsmanna málefni stéttarinn-
ar föstum tökum fyrr en Sjálfstæðisflokkurinn
og Alþýðuflokkurinn misstu yfirráð sín þar.
Hins vegar hafa einstakir hópar opinberra
starfsmanna reynt að fá nokkra leiðréttingu
mála sinna utan ramma launalaga og víða með
talsverðum árangri. Það er alkunna að veru-
legur hluti opinberra starfsmanna hefur um-
samdar aukagreiðslur, sumir hafa „fasta eftir-
vinnu“, aðrir ýmsar greiðslur fyrir sérstöðu,
sumstaðar eru taldir vera 13 mánuðir í árinu
og þar fram eftir götunum. Þetta er það fyrir-
bæri sem hagfræðingar ríkisstjórnarinnar kalla
nú „launaskrið“, og ástæðan til þess að stjórn-
arvöldin féllust á að fara þannig í kringum
launalög sín var ekki aðeins sú að þau viður-
kenndu í verki að lögin væru óframkvæmanleg,
heldur vildu valdhafarnir einnig haga kjara-
bótum sínum þannig að þau yrðu ekki „for-
dæmi“. Þeir gátu falliz’t á að rétta sumum op-
inberum starfsmönnum í kyrrþey einhverjar
aukagreiðslur, ef svo væri látið heita opinber-
lega að kaupið væri lægra. Og óttinn við for-
dæmið var eins og ævinlega bundinn við verka-
menn; hvað sem öllu öðru liði varð að koma
í veg fyrir að þeir fengju nýjar rökserndir fyr-
ir kauphækkunum!
þetta aukagreiðslufyrirkomulag er ákaflega ó-
eðlilegf og hvimleitt. Það hefur raskað eðli-
legum vinnutíma hjá opinberum starfsmönnum,
oft að óþörfu; það hefur í för með sér allskonar
mismunun og persónulega togstreitu; og þegar
í hlut eiga háttsettir embættismenn, sem koma
til greina þegar bitlingum er úthlutað, hefur
reyndin stundum orðið sú að aðalstarfið hefur
gersamlega horfið í skuggann fyrir hverskyns
aukastússi. Það var í senn réttlætismál og þrifn-
aðarráðstöfun af afnema þetta kerfi, greiða opin-
inberum starfsmönnum sómasamlegt kaup fyr-
ir störf sín en gera jafnframt til þeirra fullar
kröfur um ábyrgð og afköst. Við það voru kröf-
ur opinberra starfsmanna einmitt miðaðar.
gn gagntillögur ríkisstjórnarinnar virðast fela
það í sér að halda eigi áfram gamla auka-
greiðslukerfinu. í tillögum ríkisstjórnarinnar er
lagt til að fjölmargir opinberir starfsmenn fái
lægri tekjur en þeir hafa nú í raun og veru, og
auðvitað er stjórnarvöldunum ljóst að slík stefna
er ekki framkvæmanleg. Ætlunin hlýtur því að
vera sú að rétta sumum opinberum starfsmönn-
um fúlgur að tjaldabaki eins og verið hefur og
kalla þær greiðslur ýmsum nöfnum. Þannig á
að reyna-að halda áfram mismunun í samskipt-
um við opinbera starfsmenn, jafnframt því sem
lögð verður á það megináherzla að fela fyrir
verkafólki hvernig kaupgreiðslum til sumra rík-
isstarfsmanna sé háttað í raun og veru. — m.