Þjóðviljinn - 20.02.1963, Blaðsíða 3

Mlðvikudagur 20. febrúar 1063

SÍÐA
Afleiðing viðræðuslitanna í Brussel
Hraiai tollalækkun milli
aðildarríkjanna að EFTA
GENF 19/2 — Lokið er tveggja daga ráðherrafundi Frí-
verzlunarbandalagsins EFTA sem haldinn var til að gera
upp hvernig sakir stæðu eftir að ljóst er orðið að Bret-
land og önnur EFTA-ríki fá ekki aðild. að Efnahags-
bandalaginu.
Fréttaritari NTB hefur það
eftir norska viðskiptamálaráð-
herranum, Gundersen, að EFTA
hafi nú aftur vaknað af dvala.
Meginatriði í tilkynningu sem
Vilia nú losna
við Idenauer
BONN 19/2 — Þingmenn Kristi-
leg-a demókrataflokksins sátu á
fundi í Bonn í dag og voru á
einu máli um að nú yrði flokk-
urinn að taka af skarið um það
hvenær Adenauer láti af embætti
forsætisráðherra og hver skuli
verða eftirmaður hans. Þing-
mennimir komusti að þessari nið-
urstöðu vegna hins mikla ósig-
urs flokksins í kosningunum í
Vestur-Brelín á sunnudaginn,
sem þeir vilja kenna Adenauer
um. Sjálfur var hann ekki á
fundinum.
Wilson þiggur
til Moskvu
LONDON 19/3 — Hinn ný-
kjörni lciðtogi brezka Verka-
mannaflokksins Haroid Wil-
son, hefur þegið boð um að
heimsækja Sovétríkin. Sendi-
herra Sovétríkjanna í London,
Soldatofl', færði Wilson boðið
frá Krústjoff í dag og þáði
hann það samstundis. Kvaðst
hann vonast til þess að geta
bráðlega farið til Moskvu.
Það hafði verið ætlunin að
fyrirrennari hans, Gaitskell,
færi austur upp úr nýárinu,
en af því varð ekki sökum
veikinda hans.
gefin var út eftir ráðherrafund-
inn eru þessi: 1) Stefnt verður
að því að fella alla tolla á iðn-
aðarvörum milli aðildarríkjanna
niður fyrir árslok 1966 og verð-
ur sérfræðingum falin að ráða
fram úr vandamálum við fram-
kvæmd þess. 2) Jafnframt verða
gerðar ráðstafanir til að finna
viðunandi lausn á vandamálum
varðandi verzlun milli ríkjanna
með landbúnaðar- og sjávaraf-
urðir.
Danir hafa lagt mikla áherzlu
á að felldir verði niður tollar
á landbúnaðarafurðum, en þeir
hafa bent á, að þeir muni eiga
erfitt með að lækka tolla á er-
lendum iðnaðarvörum ef tollar
verði ekki lækkaðir á aðalút-
flutningsvörum þeirra, búsafurð-
um. Á þetta ekki kvað sízt við
um smjörútflutning þeirra til
Bretlands, en Bretar hafa tekið
vel í að lækka tolla á dönsku
smjöri.
Framkvæmdastjóri bandalags-
ins, Figgures, sagði við blaða-
menn að loknum ráðherrafund-
inum í dag, að sérfræðingar þess
myndu sérstaklega fjalla um þau
vandamál sem væru samfara
aukinni verzlun með fisk og aðr-
ar sjávarafurðir milli aðildarríkj-
anna. Hann sagði að hér væri
um sérstaklega erfitt vandamál
að ræða, sem myndi taka tíma
að leysa.
Enda þótt sagt sé að ráðherr-
arnir hafi verið mjög ánægðir
með viðræðumar í Genf, er þó
á það bent að ekki muni öll að-
ildarríkin telja þátttöku í banda-
laginu beztu lausn á viðskipta-
málum sínum, eins og nú er
komið. Austurríkismenn hafa
þannig ekki farið dult með að
þeir telji aukaaðild að Efnahags-
bandalaginu heppilegri fyrir sig
en fulla aðild að EFTA, því að
langmestur hluti utanríkisvið-
skipta þeirra sé við EBE-lönd-
in, en aðeins um þriðjungur við
hin ríkin í EFTA .
Kélnar afiur á
meginlandinu
LONDON 19/2 — Aftur hefur
kólnað í veðri í Suður- og
Mið-Evrópu efijr nokkurra daga
hlýindi. Mikið snjóaði í dag í
Sviss og Alpahéruðum ftalíu og
lokuðust margir fjallvegir, svo
að ýms héruð eru nú aftur ein-
angruð frá umheiminum.
Á Spáni eru víða mikil flóð og
eru þannig aðeins í Andalúsíu
um 35.000 ferkílómetrar undir
vatni.
Uppreisnarmenn
fá hæli í Brasilíu
BRASILlU 19/2 — Stjómarvöldin
í Brasilíu eru sögð hafa ákveðið
að vcita uppreisnarmönnum á
venczúelska kaupfarinu Anzoate-
gui hæli sem pólitískum flótta-
mönnum, en skila skipinu aftur
í hendur venezúelskra yfirvalda.
Skipið hefur nú legið í tvo
sólarhringa rétt við eyju eina í
mynni Amazónfljóts í Brasilíu,
VDNDUÐ
FALLEO
ODYR
Sjgurjyórjónsson &co
Jlafriarstrœti 1+
iifvélcivirkjar óskasf
Viljum ráða nokkra bifvélavirkja, eða menn
vana viðgerðum. — Upplýsingar á
BiíreiðaverksfæSinu STIMPILL.
Grensásvegi 18. — Sími 37-534.
HEFI FLUTT
verkstæði mitt úr Tryggvagötu 6 í Verbúð 4
K0NRAD GÍSLAS0N.
kompásasmiður, sími 15475.
en búizt er við að það haldi upp
fljótið hvað úr hverju og muni
leggjast að bryggju í hafnarbæn-
um Belem. Þangað eru komnir
fulltrúar brasílska utanríkisráðu-
neytisins, sem ganga munu frá
formsatriðum varðandi landvist-
arleyfi handa uppreisnarmönnum
og afhendingu skipsins í hendur
umboðsmönnum stjómar Venezú-
ela. Tvö bandarísk herskip,
Wood, og Leahy, eru sögð hafa
vakandi auga með Anzoategui.
Betancourt forseti Venezúela,
en það var til að mótmæla stjóm
hans sem uppreisnin var gerð um
borð í Anzoategui, kom í dag
til Washington í opinbera heim-
sókn.
20% kauphækkun
Framhald af 1. síðu.
og annarsstaðar á landinu og
er það einmitt á gmndvelli
frjálsrar verðhækkunar, sem
þessi kauphækkun náði fram að
ganga. Allir lægri taxtar strik-
ast út í þessu samkomulagi og
nær hækunin jafnt yfir dagvinnu
og yfirvinnu.
Aðalannatími bifvélavirkja er
á sumrin og er þá 44 stunda
vinnuvika, en á vetrum er 48
sfcunda vinnuvika.
Að minnsta kosti eitt af þess-
um bifreiðaverkstæðum, —
B.S.A. er í Vinnuveitendafélagi
Akureyrar og er það innan
Vinnuveitendasambands íslands
og er þetta þannig gert með
samþykki Kjartans Thors og
Björgvins Sigurðssonar. Þeir
kumpánar hafa þó verið með
nefið niðri í hvers manns koppi
hér sunnanlands og banna alla
hækkun hjá vinnurekendum í
öllum mögulegum iðngreinum,
sem hyggjast lagfæra kaupið
miðað við aukna dýrtíð.
Bifvélavirkjar á Akureyri hafa
ekki sérstakt félag sín á milli
og eru hluti af Sveinafélagi
j árniðnaðarmann a.
Er varaformaður Sveinafélags-
ins Hreinn Öfeigsson, bifvéla-
virki.
i
i
j
I
i
!
Brezk verklýðshreyfing býr sig undir harða baráttu, cn hcnni er fyrst og fremst stefnt
gegn atvinnuieysinu sem farið hefur ört vaxandi í Bretlandi að undanförnu. MyndSn er af
kröfugöngu námumanna í Suður-Wales sem geröu sér ferð til London að mótmæla því að
mörgum námum hefur verið lokað og verkamönnum ekki séð fyrir annarri vinnu.
Þeirri kenningu er mjög
hampað hér í blöðum
stjómarflokkanna, að íslend-
ingar búi við ákaflega ófull-
komna vinnulöggjöf sem hafi
í för með sér stöðugar erjur
milli verkamanna og vinnu-
veitenda, eilífan ófrið á vinnu-
markaðnum. kröfugerðir og
verkföll. Er því þá jafn-
framt haldið fr.am, að aðrar
þjóðir kunni á þessu betrj
tök; í nágrannalöndum okkar
sé svo um hnútana búið, að
ekki komi til vinnustöðvana,
fyrr en allar leiðir til sátíla
hafi verið reyndar og því falli
bar miklu sjaldnar en hér
niður vinna vegna ágrejnings
um kaup og kjör. Hér verð-
ur ekki að því vikið hver
hafi átt sök á vinnustöðvun-
um þeim sem orðið hafa á
íslandi undanfarið, en næsta
fróðlegt er að virða fyrir sér
ástandið á vinnumörkuðum
nágrannalandanna, sem að
sögn stjómarblaðanna hafa
svo miklu betri skipan á þess-
um málum en við.
En fyrst verður þð ,að taka
fram að það væri fuli-
komlega eðlilegt að meiri
vinnufriður væri í þessum
löndum en á íslandi. Kaup
og kjör verkamanna hafa
þar baldizt miklu betur i
hendur við verðlagið en hér,
enda hefur verðþenslan í
þessum löndum, sem er óhjá-
kvæmileg afleiðing fullrar
atvinnu í auðvaldsþjóðfélagi,
verið smámunir einir hjá
hinni skipulögðu óðaverð-
bólgu á íslandi. Barátta
verkamanna á Norðurlöndum
og annars staðar í Vestur-
Evrópu og reyndar í Banda-
ríkjunum lika hefur því stefnt
að því víðasthvar að þeir
fengju meiri hlutdeild í vax-
andi þjóðartekjum, en ekki
verið vamarbarátta vegna sí-
rýmandi kjara og rangláfcari
skiptingar heildartekna þjóð-
arbúsins eins og verið hefur
lengstum á íslandi. En þótt
verkalýð nágrannalandanna
hafi þannig tekizt betur að
halda sínum hlut en íslenzk-
um, fer því fjarri að hann
sé ánægður með hann.
Undanfarið hefur vart lið-
ið svo dagur að ekki
hafi borizt einhverjar fréttir
af kaupdeilum og verkföllum
í nágrannalöndunum og á
þetfca ekki hvað sízt við um
Norðurlönd. í Finnlandi eru
nú háð eða eru í þann veginn
að hefjast einhver mestu
verkföll sem þar hafa nokkru
sinni orðið. Þau ná til nær
allra starfsgreina Og er eink-
um athyglisvert hve einbeitt-
ir finnskir ríkisstarfsmenn
eru í sinni kjarabaráttu.
Verkfall hefur þegar staðið
vikum saman í finnska bygg-
ingariðnaðinum, sama máli
gegnir um ýmsar greinir sam-
gangna. hafnarverkamenn í
stærri bæjum hafa lagt niður
vinnu og um mánaðamótin hef j-
ast víðtæk verkföll opin-
berra starfsmanna, ef ekki
verður samið við þá um all-
verulegar kjarabætur, og er
þá ekki annað sýnna en að
allt efnahagslíf landsins verði
í lamasessi, svo ekki sé
mimnzt á löggæzlu, skólahald
og aðra þjónustu ríkisin-s við
borgarana. Ekki þykja nú
miklar horfur á að samkomu-
Verkföll og
vinnuíriður
lag takist fyrir mánaðamót svo
að þessum verkföllum verði
forðað, Finnskir launþegar
eiga í svipaðri baráttu og ís-
lenzkir að því leyti að kjör
þeirra ha£a rýmað undan-
farið, en þó er sá munurinn
á, að þar setti ríkisstjórnin á
síðasta hausti ströng verðlags-
ákvæði og bannaði beiniínis
verðhækkanir á fjöimörgum
almennum neyzluvörum. Sú
ráðstöfun nægði þó ekki til
að sætta verkamenn og aðra
launþega við skertan hlut.
Igær kom upp sá kvittur
á fundi Norðurlandaráðs
í Osló, að ahir dönsku ráð-
herramir sem hann sjtja
myndu verða að hverfa af
fundi vc.gna hins alvarlega á-
stands á vinnumarkaðnum í
Danmörku. Þar hefur öllum
samriingum verkalýðsfélag:-
anna, 1200 talsins, við vinnu-
veitendur verið sagt upp.
Verkaiýðsfélögin í Danmörku
semja í samejningu um hin
svonefndu almennu ákvæði
kjarasamninganna, þ.e. um
sameiginlegar almennar kaup-
hækkanir, orlofsfé og önnur
almenn fríðindi, og því hafa
allir samningamir sarna gild-
istima. Þeim er nú sagt upp
vegna þess að verklýðsfélögin
krefjast uppbóta fyrir þær
verulegu verðhækkanir sem
urðu þegar söluskattur var
settur á allar vörur í Dan-
mörku í fyrra. Launþegar
munu að vísu fá þær verð-
hækkanir bætítar með- verð-
lagsuppbót frá og með næsfa
mánuði. en verklýðsfélögin
telja að vísitalan gefi ekki
rétta mynd af raunverulegum
verðhækkunum og kemur það
vel heim við reynslu ís-
lenzkra lauriþega. Dönskum
verkamönnum í mörgum
starfsgreinum he'fur á undan-
fömum árum tekizt að knýja
fram umtalsverðar k'jarabæt-
ur með skæruhernaði utan
hins fasta samningakerfis og
hinir sósíaldemókratísku for-
ysttumenn þeirra vita sem er
að þeir munu ekki sætta sjg
við að þær kjarabætur verði
teknar af þejm aftur með
skipulagðri verðbólgu. Og
mun þá verða til lítiis fyrir
hina sósíaldemókr.atísku rík-
isstjóm landsins að benda á
að sérfræðingar OECD í P,aris
segi að „mestu máli skipti að
komið sé í veg 'fyrir óhæfi-
legar hækkanir kaupgjalds-
ins“, ein-s og segir í skýrslu
frá beim sem birt var i fyrra-
dag Þejr hafa sannarlega í
mörg horn að líta. þeir í
París!
Um áramótin lögðu norskir
fiskimenn niður vinnu
og stóð verkfall þeirra fram
eftir janúarmánuði. Þeir
kröfðust verulegrar hækkunar
á íiskverði, enda þótt þeir
fái miklu hærra verð fyrir
fiskinn en íslenzkir starfs-
bræður þeirra, eða að öðrum
kosti mikillar hækkunar á
ríkisstyrk. Mál þeirra var
leyst til bráðabirgða með því
að ríkisstyrkurinn var hækk-
aður, en þeir áskildu sér rétt
til að bera fram nýjar kröf-
ur þegar gengið hefur verið
frá samningum við aðrar
vinnustéttir. Norsk verklýðs-
félög hafa borið fram kröfur
um kjarabætur og er búizt
við því að hörð átök verði
á vinnumarkaðnum þar nú á
næstunni. Viðræður eru að
hefjast milli verklýðsfélag-
anna og vinnuveitenda í
hverri grein og í gær slitnaði
upp úr þeim fyrstu þeirra.
4.000 námuverkamennhafagert
kröfur um kjarabætur, en
námueigendur tilkynntu
samningamönnum þeirra í
gær, að ekki kæmi annað til
mála en að framlengja nú-
gildandi samning óbreyttan.
Má búast við að svipuð verði
afstaða annarra vinnuveitenda
og væru þá víðtæk verkföll
óhjákvæmileg með vorinuv
þegar samningar verklýðsfé-
laganna renna út.
Þannig er þá umhorfs á
vinnumörkuðum Norður-
landa og svipaða sögu er
reyndar að segja frá flestum
löndum Vestur-Evrópu. 1 höf-
uðríkjum Efnahagsbandalags-
ins, Frakklandi og Vestur-
Þýzkalandi, hefur að vísu að
mestu haldizt friður á vinnu-
markaðnum undanfarin ár, en
ein helzta ástæða þess hefur
verið sú að vegna mikillar
eftirspurnar eftir vinnuafli
hefur verkmönnum tekizt að
knýja fram kauphækkanir án
þess að þeir þyrftu að beita
verkfallsvopninu. Nýlega
gerðu frönsku verklýðsfélögin
þannig samning við hinar
þjóðnýttu Renault-verksmiðj-
ur sem tryggir þeim bæði
uppbætur vegna hækkandi
verðlags og réttlátan hlut af
auknum afköstum. Pompidou,
sérstakur erindreki franska
stórauðvaidsins í stjóm de
Gaulle, hóf í gær viðræður
við fulltrúa verklýðshreyfing-
arinnar vegna þessarar þróun-
ar sem hann segir valda
vinnuveitendum „þungum á-
hyggjum". 1 öðrum EBE-
löndum hefur hvert verkfall-
ið hins vegar rekið annað
undanfarin ár, ekki hvað sízt
á Italíu og hefur verið sagt
hér í blaðinu frá athyglis-
verðum og áhrifaríkum skæru-
hemaði ítalskra málmiðnaðar-
manna.
Leiðarahöfundar stjómar-
blaðanna kynnu að hugga
sig við að í hinu mikla fyr-
irmyndarríki auðvaldsheims-
ins, Bandaríkjum Norður-
Ameríku, sé þessum inálum
þó betur fyrir komið og frá
því gengið að „ótímabær
verkföll" stöðvi ekki fram-
leiðsluna að óþörfu. Þeim má
þá benda á að þrátt fyrir
hina illræmdu vinnulöggjöf
sem kennd er við Taft- Hart-
ley vom á fyrstu níu mán-
uðum síðasta árs háð 3.111
verkföll í Bandaríkjunum,
sem 1.130.000 verkamen tóku
þátt í; en vinnutapið samsvar-
aði 15.400.000 vinnudögum.
ás.
4