Þjóðviljinn - 21.02.1963, Blaðsíða 5

Fímmtudagur 21. febrúar 1963
ÞJOÐVILJINN
Þingsályktunartillaga Margrétar Sigurðardóttur:
Tryggja þarf börnum og unglingum
beilbrigba sumarhvíld og vinnu
ÞINCSIÁ Þ|ÓÐVjL|ANS
„Alþingi ályktar að kjósa 5 manna nefnd,
sem taki til athugunar aðstöðu barna og ung-
linga innan 15 ára aldurs til eðlilegrar og
heilbrigðrar sumarhvíldar og hæfilegrar og
þroskandi vinnu þann tíma, sem börnin eru
ekki í skóla.
Nefndin geri ýtarlega skýrslu um athug-
anir sínar, sem lögð sé fyrir Alþingi, og skili
jafnframt tillögum um úrbætur í þessum efn-
um eigi síðar en fyrri hluta árs 1964“. —
Þannig hljóðar þingsályktunartillaga, sem
Margrét Sigurðardóttir flytur á Alþingi.
Eftirfarandi greinarg. fylgdi
tillögunni:
„í flestum löndum. þar sem
um svipaða skólaskyldu er að
ræða og hér á landi, eru skól-
amir starfræktir mestan hluta
ársins. Þar eru skólaleyfin ein.
ungis notuð nemendum og
kennurum til hressingar og
hvíldar frá ptörfum og námi.
Hér á landi er hafður annar
háttur á. Skólar eru yfirleitt
ekki starfræktir lengur en i 8
mánuði árlega. Vissir kostir
þessa stutta árlega námstíma
Jiggja í au’gum uppi. svo sem
möguleikar nemenda til þess að
afla tekna til námskostnaðar,
þátttaka nemend,a í atvinnu-
lífi landsmanna og kynning oa
samskipti við hinr ýmsu þjóð-
félagssté.íiir. Fyrir þá. sem
stunda langskólanám hefur
þetta hin jákvæðustu áhrif. en
gagnvart börnum og ungling-
um. sem eru í skyldunámi.,
koma þessi rök ekki ti’l greina.
Um það eru lílta farnar að
heyrast raddir, að þróunin hér
á landi hljóti að leiða til lengri
árlegs námstíma. líkt og er-
lendis. Hins vegar eru þessar
kröfur ekki svo almennar. að
ástæða sé til að ætla, að rót-
tækar breytingar á fræðslu-
kerfi okkar í þes^a átf standi
fyrir dyrum. ..Iðjulevsið er rót
a'lls i11s,“ segir mál'ækið. Og
börn una iðju- eða réttara sagt
athafnaleysj aldrei. Aðalvand-
ræðin og e.t.v. má segja hætt-
an er fólgin í því. að þegar
börnin missa hið skipulega að-
hald skólanámsins. er fr^isting-
in langtum meiri til að leiðast
út í athafnjr. sem eru miður
henpilegar fyrir börnin og oft
óþolandi fyrir umhverfi bam-
anna fjölskyldur þeirra og
nágranna.
Þettia er flestum foreldrum
ljóst, og þess vegna reyna
þejr að koma börnunum í ein-
hvers konar vinnu.
Fyrsta verkefni slikrar
nefndar, sem hér er lagt tjl
að kosin verði yrði þvi að at-
huga. hverni.e sumarvinnu
barria og unglinga er varið.
hve mörg stunda ákveðna
vinnu. hvers konar vinnu og
hve langur vinnudagur þeirra
er. Þá fyrst, er nokkurt yfirlit
er fengið í því efni. er unnt
að gera sér grein fyrir. á hvern
hátt framlag og frumkvæði rík-
isins kæmi bezt að haldi. Þar
getur orðið um ýmsar leiðir að
ræða. t.d. rekstur vinnuskóla.
að láta unglinga sitj.a fyrir um
vinnu eða mynda heila vinnu-
flokka, sem vinna störf, sem
þeim eru holl og heppileg. og
fleira Sömuleiðis kemur til á-
lita. hvort ríkið hefði slíkan
rekstur algerlega á sinum veg-
um eða aðallega yrði farin sú
leið að styrkja á myndarlegan
hátf slíka starfsemi á vegum
bæjarfélaga og kaupfúna os
félagasamtaka.
Einnig þyrfti að athuga. hvort
hægt væri að annast ejnhvers
konar miðlun um sumardvöl
b'arria á sveitabæjurri bg þá
jafnframt eftirlit með sljkri
dvöl.
Þörfin á því-, að athafnaþrá
barna og unglinga sé virkjuð
með einhvers konar vinnu, er
viðurkennd hér á landi. Má
heita. að það hafj verið grund-
Margrét Sigurðardóttir
vallarsjónarmið í uppeldismál-
um þjóðarinnar í gegnum aldir.
1 augum fjölda fólks er það
grundvallarsjónarmið í upp-
eldismálum enn þá.
Það er þó nauðsynlegt að
skiija. að eigi þjóðin að svara
þeim kröfum sem nútímaþjóð-
félag gerir um langa og jafn-
framt stranga skólagöngu og
sérhæfjngu á ótalmörgum svið-
um. og eigi hún jafnframt að
halda þvi, sem hefur verið að-
alsmerkj íslenzkrar menning-
ar, þ.e. traust alþýðumenning.
þarf hún að búa mjög vel að
æ^ku landsins.
Þar nægir ekki fleiri og betri
skólar og betrj aðstaða kenn-
ara. Það þarf einnig að skipu-
leggja hin löngu. samfelldu
„sumarfri“. sem börn og ung-
lingar haf,a frá skólanámi.
Þann tíma má ekki einungis
nota til stritvinnu. sem að vísu
forðar e.t.v. frá öðru verra og
gefur peninga í aðra hönd.
heldur þarf sá tími fyrst og
fremst að notasti til uppbygg-
ingar andlegra og líkamlegra
krafta, veita unglingum félags-
legt uppeldi og siðferðisþrótt.
í þeim tilgangi er annar lið-
ur þessarar tillögu fram bor-
inn.
Nefndin ætti að athuga
möguleika á að hefja starfsemi
sumarbúða fyrir unglinga, svo
að að því yrði stefnt. að
skólabörn frá 12—15 ára ald-
urs ælitu slíkrar dvalar kost í
nokkrar vikur árlega fyrir við-
ráðanlegt gjald. í slíkum búð-
um yrðu bömin undir hand-
leiðslu hæfra m.anna (t.d. kenn-
ara). iðkuðu iþróttir. leiki.
aönguferðir oa náttúruskoðun.
Slík starfsemi er ekki með
öllu óþekkt hér á landi T.d.
hefur Kristilegt félaa ungra
manna og kvenna rekið sum-
arbúðir í Vatnaskógi í Borgar-
fiarðarsýslu. og nú síðustu ár-
in hafa tveir ungir iþrótta-
menn hafia slíka starfsemi á
eigin vegum.
Það er skoðun flutningsmanns
þesoarar tillögu. að hér sé
um merkt mál að ræða. sem
ástæða sé til að athuga af
saumeæfni og að bað sé lík-
legt. ef vel tekst til um fram-
kvæmd til að verða hollur
háttur i þjóðaruppeldi fslend-
inga.
Þeirri nefnd. sem hér er lagt
til að kosin verði. bæri að
sjálfsögðu að leita sér ná-
kvæmra upplýsinga hjá þeim
aðilum. sem gerst vita um á-
stand og líklegastir eru ti'l að
kunna ráð til úrbóta í þeim
efnum, sem þingsályktunartil-
laga þessi fjallar um.“
Sameinað þing í gær
Um margt var rætt
Fundur var í gær í samein-
uðu þingi og voru allmörg mál
á dagskrá. Fyrstu málin voru
ákvörðun umræðna um nokkrar
þingsályktunartillögur og var
ákveðin ein umræða um þær
allar.
Þá fóru fram umræður um
allmargar þingsályktunartillög-
ur.
Jónas Pétursson (í) fylgdi úr
hlaði tillögu sinni um kostnað-
aráætlun vegna brúargerðar á
Lagarfljóti við Lagarfoss.
Halldór E. Sigurðsson (F) fylgdi
úr hlaði tilllögu, sem hann
flytur ásamt Gunnari Gíslasyni
um endurskoðun girðingarlaga.
Helgi Bergs (F) fylgdi úr
hlaði tillögu, sem Ágúst Þor-
valdsson og Karl Guðjónsson
flytja um borun eftir heitu
vatni á Selfossi og í Laugar-
dælum.
Ásgeir Bjarnason (F) mæiti
fyrir tillögu, sem hann var
meðflutningsmaður að, (1. flutn-
ingsm. Valtýr Kristjánsson) og
fjallaði tillagan um jarðræktar-
styrki vegna kalskemmda í
túnum.
Bjartmar Guðmundsson (1)
mælti fyrir tillögu, sem hann
flytur, um fiskveg um Brúar-
fossa í Laxá. Einnig fylgdi
Bjartmar úr hlaði. tillögu um
ráðstafanir til verndar íslenzka
erninum.
Einar Ingimundarson (1) fylgdi
úr hlaði tillðgu þingmanna
Norðurlandskjördæmis vestra
um jarðhitarannsóknir á Norð-
urlandi vestra.
Emil Jónsson, félagsmálaráð-
herra fylgdi úr hlaði tillögu um
staðsetningu á alþjóðasamþykkt,
er miðar að útrýmingu mis-
réttis í stöðuveitingum og at-
vinnu.
Hannibal Valdimarsson fylgdi
úr hlaði tveim þingsályktunar-
tillögum, sem hann er fyrsti
fly.tningsmaður að.: Þyrilvængj-
ur til landhelgisgæzlu og smíði
fiskiskipa innanlands .
Hermann Jónasson (F) fylgdi
úr hlaði tillögu um endurskoð-
un laga, um eignarétt og af-
notarétt fasteigna.
Nánar verður sagt frá nokkr-
um þessara mála síðar .
\//£FST
BÖKAMARKAÐUR
Um næstu mánaðamót hefst í Lístamanna-
skálanum stærsti og fjölbreyttasti bóka-
markaður ársins.
Bókasnarkaður
Bóksalafélag íslands, Listamannaskálanum
-‘‘í'ii.í j
Efni sem hindrar
vöxt krabbameins
KAUPMANNAHÖFN 20/2 —
Kaj Olsen, læknir við geisla-
rannsóknarstöðina í Árósum,
hefur fundið cfni scm hindrar
viðgang krabbamcinsfruma sem
látnar liafa verið i mýs. Frá
þessu segir í Kaupmannahafn-
arblaðinu POLITIKEN í dag.
Venjulega þegar krabbamejns.
frumur eru græddar í mýs,
deyja þær. Kaj Olsen hefur sýnt
fram á að ef frumumar hafa
áður verið úðaðar með hjnu nýja
efnj fjölgar þejm ekki. Enn er
ekki vitað með vissu hvaða gjldi
uppgötvun þessi hefur fyrir
menn.
SlÐA 5
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: ívar H. Jónsson. Magnús Kjartansson, Sigurð-
ur Guðmundsson (áb)
Fréttaritstjórar; Jón Bjarnason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjórn aug'ýsingar. prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur) Áskriftarverð kr. 65 á mánuði.
——BWW" -■-■umbkm—MALUMJBaa——i^—
Md trúa
svardögum
^vo er að sjá sem alger breyting hafi orðið á af-
stöðunni til Efnahagsbandalagsins síðan
haustið 1961. Þá samþykktu hernámsflokkarnir
allir, Sjálfstæðisflokkurinn, Framsóknarflokkur-
inn og Alþýðuflokkurinn, að senda umsókn um
aðild íslands, fulla aðild eða aukaaðild eftir því
hvernig samningar gengju. Þá voru forus'tumenn
Framsóknarflokksins kvaddir í leyninefnd ásamt
leiðtogum stjórnarflokkanna til þess að undirbúa
þátttöku íslands og virtusf una sér mjög vel í því
makki. En á hálfu öðru ári hefur baráttan gegn
Efnahagsbandalaginu borið þann árangur að
þessir þrír flokkar virðast hafa gerbreytí um
stefnu, þeir sverja nú hver um annan þveran
að þeir hafi aldrei hugsað sér að innlima ísland
í þetta bandalag, auk þess sem þeir skiptas-t á
gagnkvæmum getsökum, því hver um sig vill
færa sönnur á yfirburði sína í varðsíöðunni um
hagsmuni og rétt íslands. Ef trúa mætti svardög-
um væri óhætt að taka málið uf af dagskrá.
jgn má 'trúa svardögum? Svarið við þeirri spurn-
ingu feist í stjórnmálasögu síðustu áratuga.
Utanríkismálin hafa verið efst á baugi síðari
stríði lauk, og hver einasta meiriháttar ákvörð-
un hefur verið vörðuð svardögum og síðan svik-
um; nægir í því sambandi að minna á Kefla®
víkursamning, Atlanzhafsbandalag, hernám og
landhelgi. Alvarlegustu svardagar sem nokkru
sinni hafa verið hafðir uppi á íslandi voru birt-
ir og skj^áíestir snemma árs 1949, þegar leið-
fogar Framsóknarflokksins, Alþýðuflokksins og
Sjálfstæðisflokksins sóru að aldrei skyldi erlend-
ur her dveljast á íslandi á friðartímum og höfðu
að baktryggingu hliðstæða svardaga frá utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna. Tveimur árum síðar
var hernámið. komið með samþykki þessara
sömu forustumanna, Eftir það vi'ta allir raun-
sæir menn að ekki má trúa neinu orði þessara
manna, allra sízt þegar þeir sverja.
gn hverju er þá unnt að treysta? Kjósendum
ber að veita því athygli að svardagarnir eru
ævinlega birtir rétí fyrir kosningar; þeir bera
votí um hræðslu leiðtoganna við almenning í
landinu. Þessi hræðsla er það eina trausta og
örugga 1 fari hernámsflokkanna þriggja, og því
taki mega kjósendur ekki sleppa. Verði ó'ttinn
tekinn frá þessum flokkum í kosningunum í
sumar getur enginn vitað fyrir hvað leiðtogarn-
ir kunna að gera að kosningum loknum. Eina
leiðin til að tryggja það að Framsóknarforustan
síandi við hin nýbornu stóryrði sín um Efna-
hagsbandalagið er að flokkurinn tapi fylgi í
kosningunum í sumar. Því aðeins efna stjórnar-
flokkarnir kosningaloforð sín að þeir hafi hit-
ann í haldinu að kosningunum loknum í enn
ríkara mæli en nú. Kjósendur verða að læra að
halda þannig á málum að þeir tryggi sér vald
út fyrir kjördaginn sjálfan. — m.
1