Þjóðviljinn - 21.02.1963, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 21. febrúar 1963
Þ.TÓÐVILJINN
SlÐA 1

Vinstri hægri áfram gakk
Það var síðast af ís-
lendingum að segja að
þeir voru á harðaspani i
hátalnavísindum, fyrirlít-
andi alla pólitík og met-
andi sinn dýrmæta kosn-
ingarétt sem einskonar
beinharðan flokksgjald-
eyri ellegar þá bara að-
göngumiða að banka eða
bitlingi.
Enda telja nú sumir að
mikilvægum áfanga verði
bráðlega náð: alþingis-
kosningar séu í vændum
og að þeim loknum sam-
steypustjórn íhalds, fram-
sóknar og krata meö
geysilegt gengisskrið að
launtrompi. Muni þá
draumurinn mikli rsétast:
allar íslenzku sardínurn-
ar verði þá milljónungar
og allir íslenzku hákarl-
arnir milljarðungar. Með-
alíbúð í borginni og með-
albú í sveitinni verði þá
eins og heil furstadæmi
og eignir „atvinnuveg-
anna“ eins og ósýnilegar
stjörnuþyrpingar úti í
geimnum. Þá verður nú
of kotungslegt að kalla
nýju stjórnina viðreisnar-
stjórn — nei, hámenning-
arstjórn skal hún heita.
L.S.G.
Fyrir utan hinn töl-
fræðilega sigur mundi
nýju hámenningarstjórn-
inni sennilega takast eitt
sem viöreisnarstjórninni
hefur misheppnazt: að af-
henda handlöngurum
braskaravaldsins Alþýðu-
sambandiö. Þannig yrði
unnt að losna við þann
þjóðarvoðann sem nú
þykir einna ískyggilegast-
ur.
Þannig er sem sé mál
með vexti að nafni minn
Nordal bankastjóri er ný-
lega búinn að uppgötva
merkilegan hlut. Þennan
hlut kallar hann launa-
skrið — og er hann að
því er manni skilst þeirr-
ar náttúru að á bak við
þær sextíu þúsund króna
árstekjur sem verkamað-
urinn uppsker fyrir átta
stunda vinnudag skríður
til hans stanzlaus flaum-
ur launlauna sem getur
jafnvel spennt tekjurnar
upp í þær áttatíu og tvö
þúsund níu hundruö
áttatíu og tvær krónur
fimmtíu og níu aura sem
svokallaöri vísitölufjöl-
skyldu eru ætlaðar á ári.
Þetta óhuggulega skrið
verður náttúrlega að
stöðva. En það tekst
trauðla nema framsókn
geri ítökin í Alþýðusam-
bandinu að sínu dýrmæt-
asta innleggi í hámenn-
ingarstjórnina.
Ekki skyldi maöur for-
taka að eitthvaö þessu
líkt ætti eftir að koma á
daginn. Allir vita hversu
framsókn er langþjálfuö
í leikfimi sinni til hægri
og vinstri og talið er að
hægri helmingur hennar
sé orðinn langþreyttur á
stjórnarutanveltunni. —
Hann væri því vís til að
skáka vinstri helmingn-
um allt að því byltinga-
sinnuðum út í kosninga-
baráttuna til þess að
halda hinum róttækari
kjósendum innan gátta,
en snarvenda svo yfir í
talnahámenninguna á
eftir.
Önnur svokölluö vinstri
samtök í þessu landi virð-
ast halda áfram að leys-
ast upp í æ smærri frum-
eindir. Við höfum okkar
alþýðubandalag meö sósí-
alista og málfundafélags-
jafnaðarmenn innan-
borðs, en frjálsþýðinga,
birtinga og mýnesinga
vinkrandi allt í kring.
Allii’ eru þeir fokreiðir út
í viðreisnina — ekki
vantar það. En sameigin-
legur sóknarvilji strandar
á aggi og naggi um per-
sónulega smámuni elleg-
ar þá rússneskan og kín-
verskan kommúnisma.
Virðist gott útlit fyrir að
hver sannur vinstri sinni
kjósi sjálfan sig, en
engan ella, á sumri kom-
anda.
Það er þá svolítið ann-
að með íhaldið og krat-
ana. Þessir samvöxnu
síamstvíburar lyfta hátt
sínum yndislegu vest-
rænu hugsjónum um ein-
ingu atvinnurekenda og
eyrarkarla, stórkaup-
manna og þvottakerlinga
upp á milljarðinn handa
þeim fyrrnefndu og millj-
ónina handa þeim síðar-
nefndu. Og skiljanlega
hlæja tvíburarnir dátt að
öllum aumingjaskapnum
vinstra megin.
Nú væri sannarlega
fróölegt að velta því fyr-
ir sér af hverju þessi
vinstri aumingjaskapur
stafar. Meginástæðan er
fljótséð, nefnilega sú, að
spilling hinnar skefja-
lausu gróðahyggju hefur
smeygt sér djúpt inn í
hugskot alþýðunnar,
svipt hana raunhæfu
mati á stéttarlegu hlut-
verki sínu og raskað þar
með siðferðilegri undir-
stöðu þjóðfélagsins.
Merkilega stór hluti
hennar sættir sig við
dulda auðsöfnun og fjár-
flóttabrögð þeirra sem
valdið hafa í efnahagslífi
þjóðarinnar upp á þau
býti að mega sjálfur
hrifsa til sín einhvern til-
viljunarslump af a,llri
súpunni. Góðæri og gnótt
atvinnu, sem í mörgum
tilfellum jaðrar viö hrein-
an þrældóm, hefur svæft.
félagsvitund hins vinn-
andi manns og gert hann
aö sljóum og værukærum
smáborgara. Án þess að
blakta auga lætur hann
sefjast af þeirri þjóðlygi
að einhverjir „atvinnuveg-
ir“ þoli ekki að hann beri
lífvænlegt kaup úr býtum
fyrir átta stunda vinnu-
dag — á sama tíma sem
hann eykur stöðugt af-
köst sín og þar með fram-
leiðslumagn þjóðarbúsins.
„Atvinnuvegirnir“ eru
að verða nokkuð dular-
fullir hér á íslandi.

lLz
U
\
Skúli Guðjónsson á Ljótunnarstöðum skrifar um útvarpið:
Útvarpið gerði okkur bænd
unum dálítinn grikk fyrir
nokkrum árum, þegar það
fasrði kvöldfréttir hinar fyrri
fram um hálftíma. Yfirleitt
höfum við ekki lokið útiverk-
um fyrir þann tíma, er kvöld-
fréttir hefjast samkvæmt nýja
stílnum.
Reyndar var þetta í góðu
skyni gert og hét á útvarps-
máli að auka þjónustuna við
hlustendur. enda hækkuðu af-
notagjöld um svipað leyti. og
urðu menn því að greiða fyrir
það að missa af kvöldfréttum.
Dagskráin var reyndar lengd
um hálftima um leið og frétt-
irnar færðust fram, því að þeir
vísu menn þar syðra munu
ekki hafa getað hugsað sér
annað en að það sem þeir kalla
dagskrá kvöldsins. hlyti ávallt
og ævinlega að byrja með
fréttalestri. En við sem ekkert
vit höfum á útvarpsrekstri lét-
um okkur detta i hug að iafn
vel bó dagskráin hefði verið
lengd. mætti hafa fréttirnar á
sama tíma sem áður, en láta
einhvern lið dagskrárinnar
koma á undan þeim. t. d eitt-
hvað af blessaðri tónlistinni.
En það þýðir víst ekki að deila
við dómarann. og svo eru ef-
laust ti! aðrir hlustendur. sem
eru ánægðir með þetta svona.
eins og bað er.
En bað er nú einu sinnj
svona. að fróftirnar vilja flest-
ir heyra. iafnvel þósumirkunni
að líta á að bar sé ekki allt
prentað með hólaprenti.
EndlurteLnar fréttii
Bót er það bó í máli. að
fréttir eru oft endurteknar og
stundum jafnvei svo oft, að
því er líkast að ætlazt sé til.
að nlustandinn læri bær utan
að. e ns og héilagt guðspjall.
Skyldu annars vera til ein-
hverjar skrifaðar eða prentað-
ar reglur. sem fréttastofa út-
varpsins fer eftir um endur-
tekningu frétta. eða skyldi það
vera algert matsatriði á hverj-
um tíma, hvaða fréttir skuli
endurtaka og hve oft?
Stundum er frétt sögð að
eins einu sinni. jafnvel þótt
um merka frétt sé að ræða,
t. d. björgun úr sjávarháska.
Hinsvegar á það sér æði oft
stað, að sama fréttin er endur-
tekin með næsta ofurmann-
legri þrákelkni í öllum frétta-
tímum dagsins og jafnvel dög-
um saman.
Á þetta sér einkum eða nær
eingöngu stað um þær fréttir,
sem hafa áróðursgildi. t.d.
ræður eða ummæli vestrænna
stjórnmálamanna. Þó mun
þetta aldrei hafa gengið eins
langt og um ræðu þá er for-
seti Bandaríkjanna flutti um
leið og hann lagði út í sitt
fræga Kúbu-ævintýri. Hún var
endursögð, eða hlutar af henni.
tvo eða þrjá daga samfleytt í
flestum fréttatúmum.
Við þetta skal nú bætt einu
dæmi af léttara taginu.
Fyrir nokkrum dögum var
frá bví skýrt í hádegisfréttum,
að Adenauer gamli hefði sagt
í ræðu eða viðtali við blöð. að
kommúnistahæltan hefði ekk-
ert minnkað, þótt komin væri
upp óeining meðai kommún-
istaríkjanna Svo var þetta
endurtekið klukkan þrjú,
klukkan fimm. klukkan tíu um
kvöldið og sennilega einpig
klukkan hálfátta, en þær frétt-
heyrði ég ekki.
Og hlustandinn spyr: Er
þetta í raun og veru svo
merkileg frétt. að hún verð-
skuldi að vera sögð svo oft?
Veit ekki hver einasti útvarps-
hlustandi, að það getur bók-
staflega ekkert gerzt fyrir aust-
an og verður ekkert þar ó-
gert látið, sem þessi ellimóði
Þjóðverji telur ekki vera til
bölvunar?
Eg segi fyrir mig, að ég bíð
með miklu meiri eftirvæntingu
eftir að frétta um, hvort tek-
izt hefur að bjarga skipi, sem
er fast í ís á Eystrasalti, en
margendurteknum skoðunum
Adenauers kanzlara á því.
hvort kommúnistahættan munj
vaxa við hugsanlega óeiningu
sósíölsku ríikjanna. En þeir á
fréttastofunni virðast vera á
annarri skoðun.
Eykon við
hljóðnemann
Það mun hafa vtxio á föstu-
dagskvöld, 8. þ.m. að Eyjólfur
Konráð, Morgunblaðsritstjóri,
flutti erindi um almennings-
hlutafélög.
Þetta var áferðarsléttur lest-
ur og allur hinn ísmeygilegasti.
En þrátt fyrir það, að höfund-
ur var allur af vilja gerður
um að færa sönnur á, að hinir
smáu hlutir almennings lentu
ekki í hendur fjáraflamanna
fyrr eða síðar. tókst honum
það aldrei.
En hinsvegar lá það í loft-
inu, að megintilgangur slíkra
félaga átti að vera sá, að koma
stofnunum í opinberri eign
undir verndarvæng einkafram-
taksins.
Eg man þá tíð, að gengið var
um meðal bænda og þeim boð-
ið að gerast hluthafar í Áburð-
arverksmiðjunni. Og munu
margir hafa þekkzt það boð, í
þeirri góðu trú, að með því
væru þeir að tryggja áhrif sín
á rekstur þessa fyrirtækis og
gætu haft hönd í bagga með
verðlagningu á framleiðslu
þess. En hvar gætir nú áhrifa
hinna smáu hluthafa á rekstur
þessa fyrirtækis?
Spyr sá sem ekki veit.
Gunnar Benediktsson
Guðmundur Hagalín.
Það er hugboð mitt, að al-
menningshlutafélögin svo
nefndu, eigi að verða ein
helzta skrautfjöðrin í kosninga-
hatti íhaldsins á vori komandi
Nú væri það ráð fyrir for-
ráðamenn útvarpsins. svo fram-
arlega sem þeim væri það
metnaðarmál að halda áru
hlutleysisins hreinni, að grensl-
ast eftir, hvort ekki kynnu ein-
hversstaðar að leynast skoðan-
ir um hin svonefndu almenn-
ingshlutafélög, sem væru and-
stæðar skoðunum Eyjólfs
Morgunblaðsritstjóra og koma
því síðan til leiðar. að slíkar
skoðanir yrðu einnig túlkaðar
í útvarpinu, þannig að hlust-
endur fengju fræðslu um þetta
fyrirbæri frá tveim óMkum
sjónarmiðum.
Á batavegi
Hver veit nema að Eyjólfur
hressist, segir máltækið.
Það skal fram tekið að hér
er ekki átt við Eyjólf Morgun-
blaðsritstjóra, hann er þegar
kominn af dagskrá þessa þáttar,
heldur er hér haft í huga út-
varpið sjálft.
Ef satt skal segja, hefur
heilsa þess verið fremur léleg,
lengst af þessum vetri, þó að
bráð hafi af því annað slagið.
Eiginlega tók því strax að
létta og Eyjölfur hvarf af svið-
inu.
Sveinn Einarsson flutti
skemmtiiegan leikhúspistil. Svo
kom Þórbergur og lét okkur
gleyma öllu hinu leiðinlega í
veröldinni, meðan hann taldi
okkur ailar þær sálarkvalir,
sem hann varð að þola, sökum
Eiskunnar sinnar.
En þó eru stærstu tíðindi
kvöldsins enn ótalin:
Þátturinn Efst á baugi kom
nú, í fyrsta skipti frá því er
hann hóf göngu sína fram fyrir
hlustendur, dálítið í átt við
það. sem hann á að vera.
Ritstjórar frá blöðum stjórn-
málaflokkanna komu fram í
þættinum og sögðu álit sitt á
þeim atburði er Bretum var
vísað frá samningaborði Efna-
hagsbandalagsins.
Það er nú í raun og veru
svo, að útvarpshiustendur varð-
ar yfirleitt næsta Htið um það,
hvaða skoðanir blaðamenn frá
Alþýð'ublaðinu eða Tímanum,
hafa á einhverjum erlendum
atburði, og enn minna um hitt,
hvað fréttaritari brezka út-
varpsins bendir á, eins og
komizt er að orði í erlendum
fréttum, þegar setja á einhvern
sérstakan lit á fréttina.
Umdeilda heimsviðburði á að
ræða í þættinum Efst á baugi,
og þar eiga öll hugsanieg sjón-
armið og allar skoðanir að
koma fram, eins og gert var á
föstudagskvöldið.
Vonandi er. að hérmeð sé
forheimskunnarhlutverki þessa
þáttar lokið, og að hann geri
sér hér eftir einkum og aðal-
lega far um að kynna útvarps-
hlustendum allar skoðanir, sem
uppi verða á hverjum tíma um
heimsástandið og deilumál
stórveldanna.
Á laugardagskvöldið, var á-
flutt hin sárbeitta og hnitmið-
aða þjóðfélagsádeila Ibsens,
„Máttarstólpar þjóðfélagsins,"
ádeila sem hittir í mark enn
þann dag í dag.
Á sunnudagskvöldið var á-
gætur umræðuþáttur í umsjá
Sigurðar Magnússonar um upp-
runa íslendinga. Var þáttur
þessi hinn skemmtilegasti. en
þó einkum og sér í lagi
vegna þess, að eftir að hafa
hlýtt á hann vitum við eigin-
lega miklu minna en við þótt-
umst áður vita, hvaðan við sé-
um upprunnir, íslendingar, og
okkur finnst næstum eins og
við svífum í lausu lofti. Og
það út af fyrir sig getur verið
skemmtileg tilbreyting.
Hagalín á villigötum
Þá kom Pétur Pétursson með
sinn skemmtiþátt og sína get-
raun, sem enginn vill missa af,
þó misjafnlega gangi ráðning-
arnar.
Þau leiðinleg mistök urðu þó
með Söguna af Mínum manni,
að lesarinn, Guðmundur Haga-
lín, eyddi miklu af tíma sín-
um í það að gagnrýna þá höf-
unda, er á undan honum höfðu
komið.
Haldi svo næsti höfundur
inn á þá braut, sem Guðmund-
ur hefur rutt, byrjar nann lest-
ur sinn á því að kasta hnútum
á fyrirrennara sinn og kannske
einnig alla hina. Þá verður
þetta meinlausa gaman ekki
neitt gaman lengur, heldur
leiðindapex. sem enginn hefur
gaman af. En vonandi setur
stjórnandi þáttarins undir
þennan leka, áður en meira
slys hlýzt af. Eg hefi að
minnsta kosti litið svo á, að
söguritararnir mættu segja
hvaða vitleysu, sem þeim dytti
í hug, án þess að ástæða væri
tii að skamma þá fyrir. Af
söguritun Hagalins varð heldur
ekki annað ráðið, en hann væri
í sínum fulla rétti, með að
segja hvaða vitleysu sem hon-
um gat dottið í hug.
Framhald á 10. síðu.