Þjóðviljinn - 24.02.1963, Blaðsíða 1
Sunnudagur 24. febrúar 1963
árgangur — 46. tölublað.
Aldarafmælis Þjóð-
minjasafns minnzt
í dag eru liðin hundr-
að ár frá stofnun Þjóð-
minjasafnsins. Fyrstir
umsjónarmenn safnsins
voru þeir Sigurður Guð-
mundsson málari og
Jón Árnason. Það var
fyrst til húsa á Dóm-
kirkjuloftinu í Reykja-
vík en hefur síðan víða
farið — það var í Hegn-
ingarhúsi, Alþingishúsi,
þá í Landsbankahúsi, en
1908 var safnið flu’tt í
safnahúsið við Hverfis-
götu os? var þar t.il húsa
í 42 ár — eða alla
embættistíð Matthíasar
Kristján Eldjárn
þjóðminjavarðar Þórð-
arsonar. Árið 1950 voru
flestallir safngripir
fluttir í hús það er safn-
inu var reist i tilefni af
lýðveldisstofnuninni og
stjórnaði því verki
Kristján Eldjárn, nú-
verandi þjóðminjavörð-
ur.
Afmælisins .er minnzt á ýms-
an hátt. í dag er samkoma i
hátíðasal Háskólans, en að henni
lokinni ganga gestir í þjóðminja-
safn og skoða sýningu sem þar
verður opnuð á íslenzkum tré-
skurði frá fomöld til lokaskeiðs
alþýðulistar. Meðal gesta eru
fjórir forstöðumenn norrænna
þjóðminjasafna — P. V. Glob
frá Danmörku, Sverri Dahl frá
Færeyjum, Nils Cleve frá Finn-
landi og Hilmar Stigum frá Nor-
egi.
Afmælisritið Hundrað ár í
Þj óðminjasafni kom út fyrir jól,
en er nú að mestu uppselt, og
kemur það nú út í annarri út-
gáfu, sem er að því leyti frá-
brugðin hinni fyrri, að henni
fylgja stuttir skýringartextar á
ensku. Þá er og nýkomin út Ár-
bók Fomleifafélagsins og er hún
helguð aldarafmæli safnsins. Þá
hefur Póststjómin gefið út tvö
frímerki í sama tilefni.
Þjóðminjasafni hafa borizt
gjafir í tilefni hátíðarinnar. Böm
Jóns Helgasonar biskups færðu
því að gjöf teikningar sem faðir
þeirra gerði í vísitazíuferðum
sínum af kirkjum — en hann
mun á þessum ferðum hafa
teiknað því nær ailar kirkjur
landsins. Hér er um að ræða
bæði skissur og fullgerðar teikn-
ingar og vatnslitamyndir. Ás-
mundur Jónsson frá Skúfstöðum
og frú Jenny Guðmundsdóttir í
Hafnarfirði hafa gefið uppskrift
á dánarbúi Sigurðar málara.
Harald Salomon, medaljör í
Kaupmannahöfn sendi safninu
myndskjöld gerðan í tilefni af-
mælis Galsters myntfræðings.
Haraldur Ölafsson bankaritari
gaf ausu, komna frá Húsafelli,
og hefur sú sögn fylgt ausu þess-
ari að Fjalla-Eyvindur hafi smíð-
að hana á dögum séra Snorra
á Húsafelli.
I dag er safnið lokað á venju-
legum sýningartíma, en það
verður opið fyrir almenning í
kvöld frá kl. 20 til 22.
Frá Þjóðminjasafni segir nánar
í viðtali við Kristján Eldjám á
7. síðu blaðsins í dag.
★ Þegar íhaldsstjórniin i Trésmiðafélagi Reykjavíkur var felid
f ársbyrjun 1960 eftir þriggja ára stjórn höfðu trésmiðir dregizt
svo aftur úr i kjaramálum að þeir bjuggu þá við lægst kaup allra
iðnaðarmanna á Iandinu.
★ Þeir trésmiðir sem í dag greiða íhaldslistanum atkvæði, eru
að þakka fyrir þess konar stjórn á Trésmiðafélaginu og reyna
að kalla hana yfir sig aftur, íhaldsstjórn sem fylgir þeirri kenn-
ingu ríkisstjórnarinnar og Morgunblaðsins að kjör iðnaðarmanna
megi í engu batna hvernig sem dýrtíðin eykst.
★ Þeir trésmiðir sem í dag greiða A-listanum, lista vinstri
manna. atkvæði eru minnugiir þess að þau þrjú ár sem vinsfri
menn hafa fariö með stjórn hefur kaup trésmiða hækkað um
allt að 30%, að knúin hefur verið fram samþykkt á nýrrj verðskrá
um ákvæðisvinnuna, sem einnig er mikið hagsmunamál. fhalds-
stjórnin kom hins vegar engri kauphækkun fram.
ÍC Þolr styðja A-listann í trausti þess að Trésmiðafélag Reykja-
víkur eigi að vera í fremstu röð iðnfélaganna í kjaramálum og
í góðu félagslífi og til þess þurfi samhenta og hæfa stjórn eins og
stjórn Jóns Snorra og félaga lians hefur reynzt.
|* Kosið er í dag að Laufásvcgi 8 kl. 10—12 f.h. og 1—10 e.h.
# Sósíafísta
Leið íslands til sósíal-
ismans. frumvarp það
sem lá fyrir síðasta
þingi Sósíalistaflokks-
ins, er nú komið út í
bæklingsformi og verð-
ur dreift meðal flokks-
deilda um land allt tii
umræðu þar. Þe'tta
frumvarp verður rætt á
félagsfundi Sósíalista-
félags Reykjavíkur n.k.
'Tiðiudagskvöld sg hef-
ur Brynjólfur Biarna-
^on framsögu.
Eins og kunnugt er var frum-
varp þetta lagt fyrir flokksþing-
ið á sl. hausti en ekki afgreit.t,
endanlega. Samþykkti flokks-
þingið að frumvarpið skyldi sent
öllum flokksdeildum og það rætt
þar, og á þeim umræðum að vera
lokið fyrir 1. apríl n.k. Þessar
umræður verða nú hafnar með
félagsfundinum í Sósíalistafélagi
Reykjavíkur á þriðjudagskvöldið,
en þá flytur Brynjólfur Bjama-
son erindi um málið.
Einnig verða rædd á fundinum
verkalýðsmál og hafa þeir fram-
sögu Gísli Svanbergsson og Bjöm
Bjamason.
Loks verða félagsmál rædd.
Fundur Sósíalistafélags Reykja-
víkur hefst kl. 8.30 í þriðjudags-
kvöldið í Tjamargötu 20. Félagar
sýni skírteini við innganginn.
Af öllum dýrlingum í kaþólskum sið var María guðsmóðir
mest dýrkuð hér á Iandi. Ógrynni er til af Maríukvæðum og
Maríumyndir voru í flestum kirkjum. A síðari hluta mið-
alda voru helgimyndir af heilagri önnu, móður Maríu, Maríu
og Jesúbarninu mjög algengar og ástsælar og á Þjóðminja-
safnið nokkrar slíkar myndir, en sú sem hér er mynd af
er stærst og fegurst, segtir Kristján Eldjárn þjóðminjavörður.
Myndin er úr eik og var í kirkjunni í Holti í Önundarfirði,
þar til Sigurður Vigfússon keypti hana handa Þjóðminja-
safninu 1882. Af gerð myndarinnar má ráða, að hún sé
upprunnin í Lýbíku um 1500.
A Þjóðminjasafni
Mig langar til aö spyrja þig, löngu horfna kona,
hvaö leiddi hendur þínar
að sauma þessar rósir í samjelluna þína?
og svona líka fínar!
Var það þetta yndi sem æskan hafði seitt
þér í augu og hjarta?
Eða fyrir manninn sem þú mættir fyrir nokkru
að þú máttir til að skarta?
Áttirðu þér leyndarmál, sem leyfðist ekki að segja,
en lærðir ekki að skrifa?
Vœntirðu þér athvarfs þar sem ekkert var að finna,
þegar erfitt var að lifa?
Var það lífs þíns auðlegð? Eða blaðsins bitri kvíði,
þegar blómið hefur angað?
Var það ást þín í meinum, eða eilífðardraumur,
sem þú yfirfærðir þangað?
En hver veit nema finnist þér fávíslegt að spyrja
hvað fólst í þínu geði,
því ég er máski arftaki allra þinna sorga
og allrar þinnar gleði?
Halldóra B, Bjömsson.
(Ljóð 1949).
Myndln er af faldbdnlngí er
Þjóðminjasafnið eignaðist
1898 og er eina hreina og sam-
stæða eintakið er safnið á af
gamla faldbúningnum. Hann
er úr svörtu vaðmáli. Samfell-
an skreytt rauðum brydding-
um og breiðum bekk af
grænum ullarknipplingum að
neðan. Upphluturinn einnig
skreyttur bryddingum og silf-
urvírborðum á boðungum. Ut-
anyfir honum er stutt treyja
og vænt bclti með silfurpörum
fylgir.