Þjóðviljinn - 27.02.1963, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 27 febrúar 1963
ÞJÓÐVIL.TINN
SlÐA 5
Ritstjórar: ívar H. Jónsson. Magnús Kjartansson. Sigurð-
ÞINCSJÁ ÞIÖÐVILJANS
„Aiþingi ályktar að kjósa 5 manna nefnd til að endur-
skoða lög nr. 12 2. apríl 1946 (raforkulögin). Endurskoðun-
in rniði sérstaklega að eftirfarandi:
1. Að heildsöluverð raforku verði hið sama um land allt.
og ef unnt er. að raforka til sams konar nota verði
seld með sama verði, hvar sem er á landinu.
2. Að athugað verði gaumgæfilega. hvort æskileg þróun
á sviði rafvæðingar. bætt skilyrði atvinnurekstrar og
almannahagur verði ekki bezt tryggt með því. að ríkið
eigi og reki öll raforkuver og aðalorkuveitur í landinu
svo og dreifiveiturnar. ef horfið vrði að alserri verð-
jöfnun til notenda um land allt.
3. Að dregið verði úr misræmi verðlags annars vegar á
raforku til heimilisnota og hins vegar á raforku til
iðnaðar eða annarra nota.
4. Að rafvæðingu allra byggða landsins verði lokið á sem
skemmstum tíma og tryggð sem fullkomnust nýting á
framleiðsiusetu orkuveranna. m.a með því að hraða
samtensíngu orkuveranna
Framansreindri endurskoðun verði lokið fyrir næsta
reslulest Albinsi og frumvarp til nýrra raíorkulaga í
samræmi við niðurstöður endurskoðunarinnar lagt fyrir
það bins “
Tillaga bessi er flutt af Birni
Jónssyni og Karli Guðiónssyni
og fylgir henni svohlióðand’
greinargerð:
„Raforkulögin ei-u nú 17 ára
gömul. og framvinda raforku-
mála hefur á bví tímabili verið
allör. Það er bví sízt mót von
um. þótt tími sé tii kominn
endurskoða bennan lagabálk.
Meiri háttar virk.ianir landt.
ins eru ýmsist framkvæmdar at
ríkinu og á bess reikning eða
af félögum. bar sem ríkið, er
aðili ásamt fleirum. Sogsvirki-
unin og Laxárvirkiunin eru t
d. siálfstæð fyrir tæki. en aðrar
virk.ianir og aðalorkuveitur eru
hrein ríkiseign. sem rafmagns-
veitur ríkisins reka. Dreifiveit,-
umar eru vmist í ríkiseign éða
viðkomandi byggðarlög eiga
bær og reka.
Sökum þess að eignarhald á
virkiunum og veitum. er hiá
ýmsum aðilum og reiknings-
færslur þeirra sundur hlutaðar
þar sem hvert fyrirtæki um sia
gerir sínar kostnaðaráætlanir
og miðar söluverð til notendð
við gjaldaþarfir hverju sinm.
hlýtur rafmagn að vera mis-
munandi dýrt á hinum ýmsu
stöðum. Kemur þar margt t.il.
svo sem mismunandi hag-
kvæmni í rekstri. en einnig og
ekki síður verður það bungt lóð
á vogarskál. hvort stofnkostn-
aður hefur myndazt á ódýrum
tímum eða eftir að dýrtíð reis
í nálfegð við það. sem nú er
Verðjöfnun á
rafmagni
Þeir, sem nú búa við hinn
lægri stofnkostnað. geta að
sjálfsögðu látið sína notendur
n.jóta hans í lágu rafmagns
verði. meðan ekki er börf
néinnar meiri háttar endur-
nýjungar. En þegar til hennai
kemur, geta líka orðið snöga
umskipti þar á.
Þegar þess er gætt. að ríkið
hefur í langflestum tilfellum
lagt fram eða ábyrgzt mest aí
bví f.iármagni. sem í rafveitun,
landsins liggur, og einnig með
hliðsjón af því, að endurnýjan-
ir og meiri háttar aukningar
gamalla veitna munu að ó-
breyttri þróun verðlagsmála
valda miklum sveiflum í verð-
lagi rafmagns á einstökuro
svæðum, hlýtur m.iög að koms
til mála að koma á meiri jöfn-
uði á rafmagnsverði til lands-
manna en nú er.
Hér er um allflókið viðfangs-
efni að ræða. og er því eðlilegt.
að sett verði miilibinganefnd ti1
að undirbúa nýja raforkulög-
gjöf, er samrýmist nútímaað-
stæðum bessara mála.
Bakkasef
í gær var til 2 .umræðu i
efri deild frunivarp um heim-
ild til að selja Öxnadalshreppi
jiirðina Bakkasel. — Bjartmar
Guðmundsson hafði framsögu
fyrir landbúnaðarnefnd i þessu
máli oa leggur nefndin ti1 að
frumvarpið verði samhvkkt.
Taidi fram-
’ösumaður litl-
ar Hkur á að
íörðin bvggð-
ist. en hrenns-
húar hefðu
fulla þörf fvriv
iandið tjl beit
ar Þn vp=*vi þv;
ekki að vinn-
ingur væri að þv; að iörðin
vasri þvaað einknm með MHitt
til -amsanana Nefndin hefa:
hinc vesar 'éi'að álits veaa
málastióra 09 mæHi hann mef*
sölu iarðsri.nnar os t°ldí næ?1
lest að knma unn sæ'ubúsi
Bakkaseli T.andnámsstióri rík
isins hefð; =innis ta'ið litlar
Hkur á að 'inn* vseri að haida
iö’-ðinni • hvegð
Bjórn Jónsann njnnti á and-
mæb si’’ iesn sölu iarðarinn-
ar við fvrst.vj umræójj i-náisín=
os sagði að oft hefði verið
lösð me'ri áherzlp a að halda
býlum í ábúð =ém ékki væru
svo mikilvæs fvrir öryggi á
igöngulejðum eins og Bakka.
sel. Björn benti
á, að einu=tu
hagsmunjr
hænda i Öxna-
dal af bvi að
kaupg iörðina.
sætu e.t.v ver-
ið heir að beim
hae-t.i ieiaa fvr
‘r landsnvtiar
nf há Það
í alla staði n
íiu'ee aðferð að sundre iörð
li oins og sert vaeri ráð fvr
í frumvarninu bar wm ein
ais væri rætt um sölu lands
er ekki mannvi’-kla Þá
irðí
•tTnrn
vrprifl á1it~ hoirfo 3^i1°
7'avr* rpo^trp hacfcrrnjrip piga
q hpcc^rí cam crnn o’ljVí *
'lrn cöll) iar^arinripr — en h5*
«ni vpr^lunar. no ííiriafiprmpriv
A f\Vij|'ovrí no hoi- cam
-'nnrrijrnpr annac1 cnhi
hr^arínpav lRiörn fari*
hn q einnarmifl vp?tamáh
■'+iórcj cpm PÍu<*nu<?U 1iti *
^ o rh11 ^ hocc aÖ hplH*'
j hvTfcrí P»n oVVi Vivor
'**n*'Tryí com cfnn'Ti i»-n v^i r Övna
Js»1cheiÖi vaerí mnÖ á
har T<vaAc+ bann tyeta unn
'vct fvrir ^apEfiu hiá VP?a
mé1g~tinra 0 m.k +vppv umcnVn
ir um ábúfl. en vitanle^a hyrfj4
nnVVijnn cfvrk til hP.R? PÖ húr'
•i inrðinni Teldi harm því p*
'°fndin hnföi vprirS levnd mik
''vpequm unnlvsinyum 05 ó^k
ti*í bess aÖ máli^ vrÖ’* toVi^
11 v-iánari athu^unar
Rjartmar Guðmundss. taldi
að ekki væri um of háa léi?u
af iörðinni að ræða o? mundi
bað ekki vera ástæðan til þess
að hreppurinn vildi tryggia sér
mrðina. En vera mætti. að
Heiri aðilar hefðu hug á landi
hessu Að^^triði/s h1vti þn að
vera örvsei á samgönsuleiðinni
^fir hpi^inn Að áh'ti vpffamála-
^tinra vrði það tryggt með
cm1uhú'i o2 vapri haö einni°
^HvrpHa lau^nín Þá væru no
utlor líkur á framtíðaráhúð á
^^i'nni Trinni° væri réAt. a*
ka=»mí fram að vpgamáTa
~tinri hofðí fuhvrt að pnginn
v*Q**i fen ?T7t til hesc að húa
• RpVka^elí frá bví 1PR0 Vera
’rvnni hó pð sá mövuVík’ vær1
^rir hendi en hann teidi samt
•að róttp lau^nín vapri oð hvgoHc
Uovnr, cjqpluhús.
Asgejr Bjgrnason kvaðst
ekki befp serið viðs^-gddur af-
^rejðsl.) málsips í nefnd. ér\
lióst væri að
nnkkuð öðru
máli seCT-n'ti um
bessp iörð en
aðrsr gem ríV’*
coHir elnste’'
'msum eð-
l.i’pnrcfé'öítllil.
nocfris leSU
s“nnar við mikilvæga sam-
’önguleið Ekkert lægi fyrjr
bvernig ætti að veita nauð=yn-
'“Sa biónu,’tu framvegis vegna
ppmsanvna v*<- boiðina en án
alls efa væri Öxnada'shrenni
um mésn að veita bá biónustu
Þá hefðu nú komið fram bæf
ínolýsinsar ' inálinu að huss
anlest væri að fleiri aðila’-
óskuðu eftir afnot.um af iörð-
inr.i, Væri bví eðlilegast að
fresta sölu iarðarinnar enn utri
skeið a.m.k.
Karl
Hér er því lagt til, að þingið
kjósi 5 manna nefnd til að
fjalla um þetta viðfangséfm.
og nefndinni falið að leitast
við að kanna. hvort ekki sé
unnt og æskilegt:
í fyrsta lagi að lögbinda bað.
að heildsöluverð á raforku verði
eitt og hið sama alls staðar á
landinu. bannig að hver héraðs-
veita fái rafmagn á hinu á-
kveðna verði. t framhaldi áf
bví verði bað svo athugað.
hvort ekki sé einnig unnt að
samræma hina ýmsu greiðslu-
stiga rafveitnanna. bannig a?
rofarka til sams konar nota
verði í sama gjaldstiga um allt
land.
Eíkíð eigi allar
Eafveitur?
t öðru lagi verði athugun gerð
á því, hverjar breytingar á
eignarhaldi virkjana og áðai-
orkuveitna séu nauðsynlegar tii
að tryggja þá heildsöluverðiöfn-
un á raforku, sem tillagan gerir
ráð fyrir, og kemur þá augljós- I
lega mjög til gréina. að allar 1
virkjanir og aðalveitur verði
óskoruð ríkiseign. og væri bað
enda ekki stórvægileg breyting
frá bví. sem gildandi raforku-
lög gera ráð fyrir. Eignarhald
héraðsrafveitnanna er hins veg-
ar flókið mál. en vandséð er.
hvort algerri verðjöfnun tll
notenda verður nokkru sinni
á komið. fyrr én ríkið vérður
eigandi allra véitnanna.
T.ækkað verð raforku
M1 hfMmilisnota
1 þriðja lagi ber að athusa.
hvort ekki er hægt að draga
úr beim mikla verðmismun
sem nú er algengur. bannig að
rafmagn til heimilisnota er sel'
miklum mun dýrara en til ým
issa annarra nota. Ef horf'ð
vrði að meiri iöfnun gjaldstig-
anna. ætti að miklu eða öllu
að mega komast hjá bví. að
verðiöfnun raforku yfir allt
landið leiði til hækkunar á
heimilisgjaldstigum. bar sem
beir eru neðan við méðallag.
Eafvæðius'u landsins
'ævði lokið sem fyrst
I fjórða lagi yrði að sjálf-
sögðu að miða endurskoðun raf
orkulaga við bað. að rafvséð-
ingu landsins verði lokið á sén:
skemmstum tíma og að hagnýt-
ing virkiaðrar orku geti á
hver.ium tima orðið sem bézt
Raforkumál béssarar bjóðar
eru bann veg vaxin. að hág-
kvæm skipan beirra og réttlá’
hlýtur að hafa heiilavænleg á-
hrif á framleiðslu iandsmanna
hún hefur stóru hlutverki að
segna til aðstöðuiöfnunar fólks
i hinum ýmsu bvggðarlögum
og með bvi að orkulindir lands
ins. sém rafvæðingin bvggis'
fvrst rS fromst á pvu sameigr
Mlra fsleudinsp úlýtur bað áð
vera almenpt ’-ót’ipptismál. að
afnot beirra c*anHi landsmönn-
um sem fyrst og almennast til
boða S iðtmi verði"
ur Guðmundsson (áb)
Fréttaritstjórar: Jór> Bjarnason. Sigurður V Friðbjófsson.
Hitstt'•— o”giýsingar prentsmiðia: Skólavörðust. 19-
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr 65 á mánuði.
Villandi fréttir
f^eir eru stundum að tala um heiðarlega blaða-
* mennsku, ritstjórar Morgunblaðsins og Vís-
is, og alveg sérstaklega heiðarlega frétta-
mennsku, eins og ritstjórum ber. Þessar heiðar-
leikaraddir hafa verið áberandi tíðar í íhalds-
blöðunum nú undanfarið og hlýtur ritstjórum
þeirra að þykja þeim mun leiðinlegri mistöksem
blöð þeirra hafa gert sig sek um varðandi kosn-
ingarnar í Trésmiðafélagi Reykjavíkur.
jll'orgunblaðinu og Vísi og Alþýðublaðinu virt-
ist um helgina þykja sTjórnarkosningin í
Trésmiðafélaginu athyglisverð. og sögðu frá
henni á áberandi hátt sem miklum átökum
„lýðræðissinna“ og „kommúnista". Svo var þeim
átökum lokið í bili og lesendur Vísis og Morg-
unblaðsins og Alþýðublaðsins gripu meira og
minna spenntir blöð sín á mánudag og þriðju-
dag til að lesa í heiðarlegri blaðamennsku úr-
slitin. Og sjálfsagt hefur þeim létt þegar þeir
sáu fyrirsögn Vísis: „Kommúnistar töpuðu
fylgi.“ Eitthvað hefur þó hinn lýðræðissinnaði
fögnuður kunnað að kólna ef áhuginn hefur enzt
til að lesa sjálfa fréttina, en þar kom fram að
raunar hafði íhaldslistinn tapað kosningunum en
huggunin fólst í „hlutfallslegu“ tapi frá Alþýðu-
sambandskosningunum í haust, þannig að hin
vondu öfl í félaginu hefðu ekki fengið jafnmikla
viðbót frá þeim kosningum og íhaldið! Huggun-
arríkt, eða hvað?
ITins vegar fræðir Morgunblaðið lesendur sína
** á því að Framsóknarmenn hafi ekki brugð-
izt kommúnistum og virðist íhaldið hafa haldið
að fimmtu herdeild þess í Framsókn, Varðbergs-
liðinu,^ myndi takast að sundra röðum vinstri
manna í Trésmiðafélaginu. Hefur það kannski
þótt benda í þá átt, að Tíminn átti ekkerf orð
afgangs til að mæla með lista vinsTri manna í
félaginu, sagði einungis hverjir skipuðu hann.
„Huggun“ Morgunblaðsins felst hins vegar í því
að falsa beinlínis á hinn fáránlegasta hátt at-
kvæðatölurnar, og fá með því út að nú hafi að-
eins munað tíu atkvæðum á íhaldslistanum og
vinstri mönnum! Munurinn var í rauninni 63 at-
kvæði og vinstri menn hafa aldrei áður fengið
jafnháa atkvæðatölu í Trésmiðafélaginu, 290 at-
kvæði. Og íhaldslistinn fékk ekki nema 227 atkv.,
ekki 280 eins og Morgunblaðið segir. Hreyfingin
í félaginu sézt bezt á því, að munurinn á listun-
um var 16 atkvæði í stjórnarkosningunum 1
fyrra. Og aumingja lesendur Alþýðublaðsins, þeir
fengu ekkert að frétta í gær um úrslit kosning-
anna, um þau sást ekki smáfrétf í Alþýðublaðinu.
rprésmiðirnir báru gæfu til að velja sér sam-
henta og einbeitta forystu. samheldni vinstri
manna í félaginu reyndist með ágætum og
tryggði eindreginn kosningasigur. i harðri bar-
áttu við íhaldið. Þeim staðreyndum verðnr pkki
hnekkt með þess háttar „heiðarlegri Wlaða-
mennsku“ sem hér hefur verið bent á. — s.