Þjóðviljinn - 02.03.1963, Blaðsíða 10

■
JQ SÍÐA
ÞJÓÐVILJINN
Laugardagur 2. marz 1963
GWEN BRISTOW:
W
I
HAMINGJU
LEIT
ullarteppunum örlítið frá jörðu.
Diggarj sat spölkorn frá þeim.
. Hann lyktaði eins og kamar.
Hann var allsnakinn. Hörundið
var næstum svart, það sem þær
gátu séð, því að skíturinn hékk
í flyksum utaná honum. Hárið
var slétt og strítt eins og tagl
á hrossi og hékk niður yfir and-
lit og bak í því héngu blöð og
þymar og kvistir og gegnum
hárið skriðu heilar lúsanýlend-
ur. Meðan baer horfðu á hann,
kom hann auga á eðlu á jörð-
inni hann sleit af henni halann
og stakk hinum hlutanum sprikl-
andi upp í sig. Hann umlaði
ánægjulega þegar hann bruddi
hana milli tannanna.
Þaðan sem þær lágu gátu þær
séð i níu eða tíu i viðbót. Flest-
ir þeirra voru allsnaktir Hinir
voru skreyttir tuskupjötlum eða
perluböndum. Óhreint hárið féll
fram yfir andlit þeirra og bak-
við hárið sást í stingandi aug-
un og siefandi munna. Líkamir
þeirra voru kubbslegir og kvið-
urinn stór Meðan þeir biðu eft-
ir matnum frá hvitu mönnunum.
tíndu beir upo alls konar skrið-
dvr af jörðinni og átu þau.
Óþefurinn af þeým var alveg
skelfilegur.
Garnet fékk gæsahúð um all-
an kroppinn Hún gat ekki horft
á bá iengur. Hún felldi teppið
og inni i skugganum biðu þær
Fiorinda og reyndu að bæla nið-
ur flökurleikann vegna ódauns-
ins. Þegar hún hugsaði um hvers
vegna þær væru í felum fyrir
þeim fór hroilur um hana alla.
Hún mundi ef'.,ir utha-indíán-
unum. beir höfðu bó að minnsta
kosti verið hraustlegir. t>eir
þurftu bara sápu og vatn. En
þessj fyrirbrigði þama úti —
henni fannst þeir ekki vera
menn Hún ó'kaði þess að hún
hefði ekki Ijtið út Hún vonaði
að hún þyrfti aldrei framar að
,siá diggara. En bað fékk hún
‘áður en langt um leið.
Þau riðu yfir Skítá og í fimm
daga riðu þau yfir víðáttumi'kla
sandsléttu umkringda fjöllum.
Hi' inn var skelfilegur,
Til að hlífa sér og múldýrun-
um, ferðuðust þau á næturnar.
‘ Þau riðu undir stjömubjörtum
himni Þótt heitt værj á daginn,
var mjög kalt á næturnar. Karl-
mennimir breiddu ullarteppi á
herðarnar og þeir skulfu í köldu.
þurrn loftinu Hvort sem þeim
var heitt eða kalt. þá voru þau
: s'öðugt þyrst í sandinum voru
. dældir. svokallaðjr vatnspyttir.
> en í þeim var sialdnast vatn.
Karlmennimir grófu og grófu.
. en vatnið var aldrei nóg, það
varð að skammta það i bollum.
Sléttan var þakin hvitum múl-
dýrabeinagrindum, lejfar frá
veizlunum sem diggaramir höfðu
haldið þegar þeir höfðu rænt
lestir Innanum voru líka manna-
bein, brotin sundur og fleygt
í sandinn. Það voru bein kaup-
manna sem orðið höfðu fyrir
örvum diggaranna og bein digg-
ara sem fallið höfðu í barátt-
unnj um múldýrin. Hauskúpurn-
ar glottu upp í himininn.
Karlmennirnir skeyttu ekkert
um þessi bein. Þeir voru orðnir
svo vanir dauðanum í auðninni,
að þeir spörkuðu bara í haus-
kúpu ef hún var fyrir þeim
En Gamet og Florinda skulfu
þegar þær sáu þær.
Lestin lagði upp á hverju
kvöldi um sólsetur. Um miðnætti
var stanzað til að hvílast og
borða Múldýrin nöguðu þurra
eyðimerkurrunnana. fólkið borð-
aði pinole blandað með köldu
vatni. Þótt hægt hefði verið að
safna viðj j bál. þorðu þeir ekki
að tendra eld Diggaramir gátu
legið í leyni í fjöllunum og
bjarminn frá bálinu sást um
óravegu. Éf diggaramir sæju
búðirnar gætu þeir komið æð-
andi með lafandi tungur af
græðgi í múldýrakjöl. Pinolið
var gert úr þurrkuðum og möl-
uðum maís og það var holl
fæða
Eftir- miðnæturhvildina stigu
þau aftur á bak og riðu að
næsta vatnsbóli. Stundum komu
þau þangað í dögun, siundum
urðu þau að dragnast áfram
tímunum saman eftir sólarupp-
rás og himinninn var orðinn
hvítur af hitanum. Þegar þau
komu að vatnsbólinu stönzuðu
þau enn, og eftir aðra skál af
pinole. létu þau fallast örmagna
niður í sandinn og drógu ullar-
teppin yfir höfuðin tjl að verja
sig fyrir sólinni. Það var eins
og að reyna að sofa i bakar-
ofni
Garnet var svo brennd af
sólinni og þreytt að hún gat sig
varla hreyft. Hún var logandi
sár í hálsinum og augun voru
rauð og brútin Hún vissi nú
hvað Oliver hafði átt við. þeg-
ar hann sagði hennj í Santa
Clara að versti hluti leiðarinn
ar væri framundan.
Oliver reyndi að létta undir
með henni eftjr föngum. Hann
sagði hennj að þessi eyðimerkur-
leið væri stutt og framundan
væri góður áningarstaður við
tæra lind sem héti Archillette.
Garnet beit á jaxlinn — hún
bruddi sand — og héit áfram.
Hún horfðj með aðdáun á Flor-
indu. Florinda kvaldist ákaflega
af hitanum og þurrkinum en
hún nefndi það aldrei einu orði.
til að valda ekki Penrose óþæg-
indum Penrose geðjaðist býsna
vel að Florindu og hann var
Hún gerði bersýnilega sitt bezta
hreykinn af sambandinu við
hana. En framkoma hans við
hana minnti á framkomu barns
við brúðuna sína Ef hann ósk-
aði eftir henni. gekk hann að
þvi vísu að hún væri jafnreiðu-
búin. En þegar hann hafði eitt-
hvað annað að gera, taldi hann
jafnvíst að hún gæti haft ofan-
af fyrir sér sjálf.
Florinda hafði gert ráð fyrir
þessu og hún kvartaði ekki.
Hvítt hörund hennar var með
brunablöðrum og augun voru
næstum blind af birtunni. . Oft
sá Garnet hana halda báðum
höndunum um höfuðið eins og
hún óttaðist að það myndi ann-
ars springa. En hún kvariaði
ekki. Endaþótt Garnet væri sjálf
næstum s.iúk af þreytu, þá vissi
hún að Florinda var enn ver
á sig komin. Sjálf var hún svart-
hærð og hörundið varð brúnt
til varnar sólinni. En Florinda
hafði hlotið hina björtu fegurð
sína úr norðrinu. Hún var
hraustbyggð, en náttúran hafði
ekki ætlað henni að þoia hina
brennandi eyðimerkursól. Garnet
talaði uppörvandi til hennar.
Florinda andvarpaði þreytulega,
en hún sagði aðeins: — Já, vina
mín þetta er alveg hræðilegt.
En ég skal þrauka þetta. Það
geturðu reitt þig á.
Þegar þær riðu undir stjömu-
biörtum himni. reyndi Gamet
að segja henni frá blómabreiðun-
um í Californíu. Hér í umhverfi
sands og beinagrinda var ekki
auðvelt að muna, hvemig blóm
litu út.
Og svo — þrem skelfilegum
vikum eftir að þau fóru frá
Santa Clara komu þau í vinina
Archillette.
Ef til vill, hu.gsaði Garnet, leit
Archillette alls ekki út eins og
Paradfs í raun og veru. Kannski
var hún alls ekki eins dásamleg
og fegursti garður i heimi. En
eftir eyðimerkurförina var betta
fegursti blettur sem hún haíði
nokkum líma augum litið og hún
gekk að lindinni o:g kraup i gras-
ið og tárin streymdu úr verkj-
andi augum hennar.
Archillette var gróðurreitur.
Þar var tae.r, kaldur iækur sem
spratt fram milli klappanna og
rann niðandi á milli raða af
pílviðj Það var kominn október
og bl.öðin á 'trjánum 'vbhi' órðin
gul sem smiör Þau feyktust, yf-
ir grasið eins og gyllfir dilar.
Garnet dýfði höndunum i vatn-
ið os drakk og drakk og hún
þvoði sér í framan og jós vatni
yfir hárið t-.il að kæla brennandi
höfuðið. Oliver kraup hjá henni
og tók um axlir henni
— Finnst þér þetta ekki dá-
samlegt? sagði hann. — Og þú
hefur staðið þig afburða vel.
Nú geturðu hvilt þig, við verð-
um hér um kyrrt í þr.já daga.
— Má ég drekka eins og mig
lystir. Oliver?
— Já.
— Oe fara í reglulegt bað?
— Eins mörg böð og þú vilt.
Og við fáum herramannsmat.
■Piltarnir eru að safna viði Við
fáum heita kjötkássu og graut.
og kaffi Og ef til vill skjótum
við nokkra fugla.
Þau borðuðu ríkulega máltið
Og um nóttina svaf Garnet jafn-
vært og lengi og í hæðunum við
Santa Clara fyrir þremur vik-
um En morguninn eftir komst
hún að því. að það var ekki al-
veg eins dásamlegt í Archillette
og hún hafði gert sér i hugar-
lund
Hún reikaði um og naut þessa
græna svala. Neðar með ánni
þar sem þeir höfðu tjóðrað múl-
dýrin sá hún fáeina græna
stöngla sem líktust vatnskarsa.
Þegar hún ætlaði að tína þá.
stanzaðj hún skelfingu lostin
Fyrir framan hana blasti ’rtð
haugur af mannabeinum. Þau
voru hvít og skínandi í morgun-
sólinni. Þau lágu þarna á við
og dreif og staðurinn var eins
og skelfilegur sorphaugur. Haus-
kúpur, rifbein, handleggir og
fætur og lærleggir. Garnet sneri
höfðinu undan og leit á menn-
ina sem voru að fást við múl-
dýrin.
Karlmennirnir sinntu störfum
sínum með mestu ró. Þeir fylltu
tunnur, sinntu múldýrum sem
votu með auma hófa eða hnjá-
liði, þeir gerðu við tjóðrin. rétt
eins og haugur af mannabeinum
váeri ekkj merkilegri en hver
önnur grasflöt. Meðan hún var
að horfa á þá. fann einn pilt-
Stýrimanna-
skélinn
Framhald af 4. síðu.
skáningarstjóri færi fram á að
sjá skilríki mín). Af undan-
giengnum atburðum er flestum
orðið ljóst, að framkvæmd lög-
skráningar er í megnasta ó-
lestri.
Það, að minnka kröfur um
nám skipstjórnarmanna, hefur
því ekki komið í veg fyrir að
réttindalausir menn séu við
skipstjórn. Þeir eru ótrúlega
margir, þrátt fyrir mikið fram-
boð af mönnum með full rétt-
indi. í dag eru á flestum betri
bátum 2 til 4 hásetar með full
réttindi frá Stýrimannaskóla
íslands. En ef haldið verður
áfram á þessari braut, að veita
undanþágur á undanþágur of-
an, þá getur það ekki endað
með öðru en því, að menn
hætti að læra til starfsins, þar
sem þeir geta fengið sömu rétt-
indi án náms með einföldu ráð-
herrabréfi, og fullu námi í
stýrimannaskólanum fylgir
ekki einu sinni forgangur til
starfa fram yfir þá sem aðeins
hafa lært á stuttu námskeiði.
Nú á tímum er, eins og rétt
er, krafizt stöðugt meiri
menntunar til allra hluta en
áður var. Sem dæmi skal það
nefnt, að nýlega hefur Alþingi
samþykkt lög um að nám og
réttindi þurfi til að vera mat-
sveinn á fiskiskipi. Ef þ^spir
sömu alþingismenn. sem það
samþykktu. vilja vera sjálfum
sér samkvæmir, þá geta þeir
ekki greitt atkvæði með því að
minnka kröfur til náms skip-
stjórnarmanna, sem bera á-
byrgð á lífi og limum fjölda
manna, og hljóta þeir því að
greiða atkvæði gegn framleng-
ingu á námskeiði því, sem veit-
ir réttindi til skipstjórnar á
fiskiskipum allt að 120 tonna,
þeim sem stunda veiðar við ís-
land og fara ekki lengra en
60 sjómílur frá landi, en nám-
skeiðið sem áður er getið leys-
ir menn frá námi. sem áður
tók tvo vetur.
Ef bundinn væri algjörlega
endir á heimild (ef til er)
ráðherra eða annarra til und-
anþáguveitinga, þá munu þeir
sem nú vinna við skipstjómar-
störf án menntunar eða með of
litla menntun afla sér hennar.
Og þeir sem hugsuðu sér að
stunda þau störf í framtíSinni
yrðu að afla sér menntunar
með skólalærdómi, en ekki að
leita í kunningjahópi að manni
sem líklegur væri til að geta
herjað út undanþágu.
En ef alþingismenn eru aft-
ur á móti á þeirri skoðun, að
menntun sú sem veitt er í
Stýrimannaskóla íslands sé ó-
þörf, því þá ekki að ganga
hreint til verks og spara rík-
inu kostnað við að reka skól-
ann og leggja hann niður?
Kristján Jónsson.
SKOTTA
►
Hér hafið þið ítalska réttinn — Uff — Anchovy Pizza
a la mode með súkkulaði rjómaís.
Sundmét KR
Framhald af 4. síðu.
2. Guðmundur G. Jónsson SH
1.10,1
3. Gísli Þ. Þórðarson Á. 1.10,5.
50 m. bringusund drengja:
1. Guðmundur Grímsson A.
38.3 sek.
2. Hafsteinn Jónsson SH 40.0
3. Gestur Jónsson SH 40.2-
3x50 m. þrísund karla:
1. sveit IR 1.32,8 mín
2. sveit KRa 1.38,5 mín.
3. sveit Ármanns 1.40,1 mín.
Sundknattleikur
1 sundknattleik kepptu úr-
valslið karla við úrvarlslið ung-
linga, og voru bæði liðin skip-
uð mönnum úr ýmsum félögum.
Karlaliðið vann 8:3.
Hrafnhildur hlaut afreks-
bikarinn
Hrafnhildur Guðmundsdóttir
hlaut afreksbikar Sundssam-
bands Islands fyrir bezta afrek
mótsins skv. stigatöflunni, en
það er árangur hennar í 100 m.
bringusundi.
Deilt um brautir
Heldur leiðinlegt atvik varð
þegar keppni átti að hefjast í
200 m. skriðsundi karla. Fimm
menn voru skráðir til keppni
og var þeim skipt í tvo riðla.
Einn gat svo ekki mætt til leiks
sökum veikinda, og var þvf á-
kveðið að láta keppenduma
fjóra keppa alla í einum riðli,
enda virðist það sjálfsögð ráð-
stöfun.
Leikstjórinn, Einar Hjartar-
son, lét draga um brautir og
hlaut Guðmundur Gíslason að
synda á 4. braut. Deila reis
milli leikstjórans og Guðmund-
ar, og hélt Guðmundur þvi
fram, að hann ætti rétt til að
synda á miðbrautunum en ekki
á braut við vegg. Lauk þessu
þannig að Guðmundur neitaði
að keppa í 200 m. skriðsundi.
Einnig neitaði hann að taka við
verðlaunum í þeim greinum, er
hann keppti í, og vildi þannig
mótmæla úrskurði leikstjórans.
Sundráð Reykjavíkur hefur
undanfarið haft þá venju, að
bezti maður frá f.yrri mótum
hefur fengið aðra braut og
næstbezti þriðju braut. Vegna
þessa mun Guðmundur Gíslason
hafa sett fram kröfu sína um
að synda á 2. braut.
í 22. grein sundlaga SSÍ er
ekkert ákvæði um þetta. Þar
segir að draga skuli um sund-
brautir. Sá sem dregur nr. 1
fær brautina lengst til hægri
þegar horft er í rásstefnu.
1 alþjóðlegum sundlögum,
sem eru í undirbúningi og (s-
lénzk sundlög verða eflaust
sniðin eftir segir einnig að
draga skuli um brautir í úr-.
slitakeppni ef um engar undan-
rásir er að ræða i keppninni.
íþróttasíðan símaði í Erling
Pálsson, yfirdómara á Sundmót.i
KR, og kvað hann útskurð leik-
stjóra um að draga um braut-
ir hafa Verið lögum samkvæmtj
enda brytu íslenzku sundlögin
ekki í bága við alþjóðalögin f
þessu efni.
Einar Saemundsson, formaður
KR, tjáði íþróttasíðunni í gær
að það væri ekki rétt sem
stendur í Morgunblaðinu um að
hann hafi beðið sundmanninn
afsökunar á úrskurði leikstjóra.
Það að Guðmundur skyldi
neita að taka við verðlaunun-
um væri fyrst og fremst leiðin-
legt fyrir KR, sem mótið hélt.
Ef keppandi teldi sig þurfa að
mótmæla úrskurði leikstjóraj
væri æskilegt að það gerðist
með öðrum hætti en þarna varð
raunin á.
Gá inn í
din tid
Minningarrit um
Nordahl Grieg
Verð kr. 168,00.
Bókabúð Máls og
menningar
Laugavegi 18
Sími 15055
— * —
Útvegum allar fáan-
legar erlendar bæk-
ur, blöð og tímarit.
ÚDÝR
BARNANÆRFÖT
IIÍHMMIIMMI
riuimiiiiuu ..
^mViVimViVhiHBB
' • | VM
IMIMMHli.
'MMMIMMM.
IIMINÍMNIMi
IIIIHOIIMUIM
iiiiiiiiiiiiiini
iilllMIMIIHtHSI
MliMIUIMfÚM
'miiuiiMMir*
...UMÍHW'
Wf
Miklatozgi.
AsSLuSSBÆ.
Fálkiim
á næsta
blaðswlu
stað

i