Þjóðviljinn - 12.03.1963, Blaðsíða 6

0 SlÐA
HÓÐVILIINN
Þriðjudagur 12 marz 1963
FISKIMÁL - Effir Jóhann J. E. Kúld
Hvað verður gert
við brézka lánið?
Það er nú talsvert rætt
manna á meðal, hvað verði
gert við brezka lánsféð sem ís-
lenzka ríkisstjórnin útvegaði í
Lundúnum á þessum vetri.
Menn minnast bess, að blað
fjármálaráðherra, dagblaðið
Vísir, gaf fyrirheit um, að tals-
verðum hluta lánsfjárins yrði
að líkindum varð til þess að
byggja hér upp síldariðnað til
manneldis. Eg fullyrði að fá
skrif í Vísi hafi vakið meiri at-
hygli en einmitt þessi. Og á-
stæðan fyrir því er sú. að
fjöldi manna í öllum stjórn-
málaflokkum er sannfærður
um. að hvergi kreppi meir að
í okkar þjóðarbúskap beldur
en einmitt í hinni ófullkomnu
og úreltu nýtingu okkar á
síldaraflanum. Menn sjá fram
á mikla möguleika þess, að
hægt verði með siíkum iðnaði
að stórauka þjóðartekjumar,
ekki bara um ein 5% á næstu
árum eins og hagfræðingar
og fjármálagarpar íslenzkra
stjórnarvalda telja nauðsyn-
legt, heldur um miklu hærri
fjárhæð, ef að slíkum fram-
kvæmdum verður unnið af
manndómi og fyrirhyggj.u.
Af þessum ástæðum bí'ða
menn þess nú í eftirvæntingu,
áð ríkisstjórnin kunngjörí hVe
miklum hluta brezka lánsfjár-
ins veður varið til þessara.
þarfa. Menn trúa því ekki að
óreyndu að fram hjá þessu
nauðsynjamáli verði gengið,
þegar teknar verða fullnaðar-
ákvarðanir um skiptingu láns-
fjárins, enda hefur blað fjár-
málaráðberra gefið stór fyrir-
heit þar um, að ekki óveru-
legum hluta lánsfjárins verði
verið til nýtingar á síldarafl-
anum til manneldis. Og eitt er
víst: Þetta mál er nú meira á
dagskrá meðal fólksins sem
byggir sjávarsíðima hér við
Faxaflóa, heldur en ÖH önnur
mál til samans.
Inflúenza í
fiskiverunum
Asíuinflúenzan herjar nú
víða fiskiþorpin hér sunnan-
lands. Þetta kemur þvú verr
við, þar sem víða er svo ástatt,
að frekar er skortur á fólki til
starfa, heldur en fólk sé aflögo.
Af þessu tilefni hafa ýmsir
rætt við mig um fyrirhyggju-
leysi íslenzkra heilbrigðisyfir-
valda, að hafa ekki i tæka
tíð gert ráðstafanir til þess,
að hafa tiltækt bóluefni svo
hægt hefði verið nógu snemma
að bólusetja vertíðarfólkið,
sjómenn og landfólk. Eg skal
segja það strax, að mér sýnist
þeir hafi mikið til síns máls,
sem bera fram þessa gagnrýni.
Það getur oltið á svo miklu
fyrir íslenzkan þjóðarbúskap
að fólkið sem vinnur þýðing-
armestu störfin á vertíðinni,
sækir aflann í hafið og vinnur
hann í landi. að það sé hraust,
og þessvegna ætti það að vera
bein skylda heilbrigðisyfirvald-
anna á hverjum tíma að stuðla
að því með röggsemi og fyrir-
hyggju. Á þetta virðist hafa
skort nú eins og reyndar oft
áður, og er því ful‘1 þörf að
vekja menn til umhugsunar um
þetta mál. Þa'ð er áréiðanlega
hægt að gera betur en gert
hefur verið í þessum efnum.
Þorskveiðar með nót
Að undanförnu hefur það
vakið talsverða athygH, að
ýmsir vertíðarbátar hér sunn-
anlands hafa fengið mikinn
afla í herpinót. Herpinótaveiði
fyrir annan fisk en síld er
hér lítið þekkt, og ef ég man
rétt, þá mun þetta fyrst hafa
verið reynt hér við Faxaflóa
fyrir einu til tveimur árum
á vetrarvertíð.
Hinsvegar er þetta órðin
nokkuð gömul veiðiaðferð í
N’oregi. Um og eftir 1920 og
alla tíð síðan. hafa Norðmenn
stundað ufsaveiðar og þorsk-
veiðar með nót. Fyrstu snurpu-
næturnar sem kastað var frá
sjálfu veiðiskipinu án þess að
bátar væru notaðir voru norsku
ufsanæturnar. Síðar færðist
nótaveiðin yfir á þorskveiðina
í æ stærri stíl, sérstaklega á
miðunum við Lófót á vetrar-
vertíð. Við Lófót urðu þessar
veiðar mjög óvinsælar af þeim
sem stunduðu á sömu miðum
veiðar með færi, línu og net-
um. Þetta endaði svo þannig
fyrir nokkrum árum að and-
stæðingar nótarinnar fengu þá
veiðiaðferð bannaða með lög-
um á miðunum við Lófót, und-
i því yfirskini að þorskveiði
með nót væri skaðsamleg
veiðiaðferð. Eftir að lögbann-
ið tók gildi hafa engar þorsk-
veiðar með nót verið leyfðar
á þessum miðum.
Hafrannsóknarstofnuninni í
Björgvin var svo falið að
ganga úr skugga um, hvort
nótaveiðar væru skaðlegar
þorskstofninum. Hafrannsókn-
arstofnunin gerði svo út tvö
skip með nót í nokkur ár á
Lófótarmiðum, og í fyrravetur
voru niðurstöður þeirra rann-
sókna birtar. Niðurstaðan varð
sú að þorsknótin gerði minnst-
an skaða á þorskstofninum af
öllum þekktum veiðarfærum.
Hinsvegar sannaðist það, að
tvö veiðarfæri hafa valdið
og valda miklum skaða þorsk-
stofninum á Lófótmiðum en
þessi veiðarfæri eru þorskanet
og hinn svokaUaði sænski pilk-
ur, sem talsvert hefur verið
notaður þar við handfæraveið-
ar. Vísindamennirnir fengu
mikið af særðum þorski í nót-
ina, bæði eftir netin og pilk-
inn.
Síðan þessi niðurstaða var
birt, hafa nótaveiðimennirnir
ekki linnt látum að fá bannið
afnumið, en síðast þegar ég
vissi til. þá sat allt við það
sama í því efni, og óvíst var
talið, hvort stórþingið breytti
lögunum nú. En lögbannið
gegn nótaveiðinni á Lófótmið-
um er í gildi þar til stór-
þingið upphefur það með laga-
breytingu.

Ráðstefnan í
Björgvin
Á ráðstefnu sem haldin var
í Björgvin í Noregi í febrúar-
mánuði um fiskimál, þar sem
þátttakendur voru frá fjölda
Evrópulanda, og einnig frá
Bandaríkjunum og Kanada,
voru gefnar margar mikils-
verðar upplýsingar. meðal ann-
ars þetta: Á sama tima _og
fiskv.eiðar margra Evrópuþjóða
hafa ýmist staðið í stað eða
jafnvel orðið um afturför að
ræða, sumstaðgr, þá hafa fisk-
veiðar Sovét-Rússiands aukizt
úr 2 millj: og átta hundrað
þús. smálestum, sem þær voru
1950, í 4 milljónir smálesta
1960. Þá var því slegið föstu
að verksmiðjuskip Rússa
mundu nú vera einbversstaðar
á milH 150—300 talsins af
stærðinni 2000—3000 smálestir,
og að 30 slik skip mundu bæt-
ast f þann flota árið 1963—
FSSH-FINDER
FISKLEIT ARTÆKI

sem hentar smærri fiskjskipum. — Mælir niður i allt
að 170 faðma.
Verðið er lægra en á öðrum sambærilegum tækjum.
(Jpplýsingar f símum 3 80 19 — 3 61 98.
Sýningartæki í búðinni Langholtsvegi 82.
Pál
m a r .
ijiíliíí'i
Myndin var tekin um borð í v.b. Akraborgu EA-50 á dögunum,
er báturinn var að þorskveiðum með sumarsíidarnót í Reykja-
ncsröstinni. Það cr vcrið 'áð"*Báfa þorskinn úr nótinni. (Lrjósm.
Þjóðv. G. O.).
1964. Því' var slegið föstu að
ástæðan ti'l þesarar miklu
aukningar í rússneskum fisk-
veiðum væri sú, að Rússar
væru sannfærðir um, að það
væri ódýrara og krefðist minni
mannafla að afla kjarnafæðu
frá hafinu, heldur en á þurru
landi.
Koma Japanir
á Islandsmið?
Þá kom það einnig fram á
þessari sömu ráðstefnu, að
miklar ráðagerðir væru nú um
það í Japan að auka fiskveiði-
flotann um ca. 70 skip á næst-
unni, verksmiðjutogara og móð-
urskip af stærðinni 1500—8000
smálestir. Þá var sagt frá þvi
að reiknað væri með, að Japan-
ir sendu skipaflota sinn á Is-
landsmið næsta sumar til síld-
veiða. Japanir eru nú lang-
stærsta l'skveiðiþjóð heimsins,
og hafa á undanförnum árum
stundað fiskveiðar á öllum^.
heimshöfum nema Norður-
Atlanzhafi.
Koma enn fleiri
hingað til síldveiða
næsta sumar?
Þá var cinnig rætt um, að
Kínverjar, Pólverjar og Austur-
Þjóðverjar væru nú einnig
með ráðagerðir og undirbúning
að síldveiðileiðöngrum á Is-
landsmið.
Hvað segja
bessar fréttir?
Það er ekkert leyndarmál að
silfur hafsins er ein hin
mesta kjarnafæða sem mann-
kynið á völ á. Norður- og
Austurlandssíldin hér við ís-
land ber þó af í þessu tilliti.
Á meðan svo er ásta-tt hjá
þeim sem bezta hafa aðstöðuna
til að nýta þetta. eitt allra
bezta hráefni til matvælaiðn-
aðar, að síldin er veidd að
meginhluta til að breyta henni
í áburð á. akra og til skepnu-
fóðurs, eins og hér er gert,
þá er ekkert undarlegt að
framandi þjóðir fari að leita
hingað í stórum stíl, í leit
sinni að dýrmætum ódýrum
hráefnum til matvælaiðnaðar.
Hvenær vakna íslenzkir ráða-
menn af svefni sínum í þessu
efni? Verður það máski áfram-
haldandi hagfræðistefna þeirra,
að fimbulfamba um stóriðnað á
íslandi í eigu útlendinga. þar
sem unnið verði úr erlendum
hráefnum? Eða vakna þeir a-f
svefninum og snúa sér að því
verkefni sem bíður óleyst við
íslenzkar bæjardyr, því: að
breyta íslenzku Norður- og
Suðurlandssíldinni að megin-
hluta í dýrmæt matvæli, sem
hægt er að selja um allan
heim, sé aðeins markaða fyr-
ir þá vöru leitað af manndómj
og^nneð fyrirhyggju.
Samúðarkort
Slysavarnafélags íslands
kaupa fiestir. Fást hjá slysa-
varnadeildum um land allt-
í Reykjavík i Hannyrðaverzl-
unjnnj Bankastrætj 6. Verzl-
un Gunnþórunnar Halldórs-
dóttur, Bókaverzluninnj Sögu
Langholtsvegi og i skrjfstofu
félagsins i Nausti á Granda-
garði.
Framboð Fram-
sóknar í Suður-
landskjördæmi
Sl. sunnudag birti Tlminn
framboðslista Framsóknarflokks-
ins í Suðurlandskjördæmi við
alþingiskosningarnar í sumar og
eru 6 efstu sæti hans þannig
skipuð:
1. Ágúst Þorvaldsson alþingis-
maður.
2. Bjöm Fr. Bjömsson alþing-
ismaður.
3. Helgi Bergs framkvæmda-
stjóri.
4. Óskar Jónsson fuUtrúi.
5. Matthías Ingibergsson lyfja-
fræðingur.
6. Sigurður Tómasson bóndi.
Aðeins ein breyting hefur ver-
ið gerð á skipun 6 efstu sæta
listans frá síðustu alþingiskosn-
inum og er hún sú, að Matthías
Ingibergsson lyfjafræðingur, Sel-
fossi, kemur í 5. sæti í stað
Sigurður I. Sigurðssonar, oddvita,
Selfossi.
Lektorsstaða
í Svíþjóð aug-
lýst laus
Laus er til umsóknar Iekt-
orsstaða í íslenzku við háskól-
ana í Gautaborg og Lundi og
verður veitt frá og með 1. júlí
1963. Lektorsstarfið er sameig-
inlegt fyrir báða háskólapa;
lektorinn skal vera búsettur í
i Gautaborg og fær greiddan
sérstakan ferðakostnað mllli há-
skólanna. Lágmarkskrafa um
menntun til starfsins er kandí-
datspróf í íslenzkum fræðum.
Umsækjendur undir fertugsaldri
koma fyrst og fremst til greina.
Lektorinn er ráðinn til þriggja
ára í senn hið lengsta, en end-
umýja má ráðningu hans.
Kennsluskyldan er 396 stundir á
ári, mánaðarlaun (brúttó) 2541
sænskar krónur.
Umsóknir, stílaðar til Göte-
borgs universitet, Institutionen
for nordiska sprák, sendist heim-
spekideild Háskóla Islands fyr-
ir 7. april. n.k.
Nýr maður í
sáHanefnd;
Borgarstjóm hefur kjörið
Björgúlf Sigurðsson verzlunar-
mann í sáttanefnd í stað Bjöms
Kristmundssonar, sem átt hefur
sæti í nefndinni um langt ára-
bil en. lætur nú af störfum að
eigin ósk. Með Björgúlfi er í
sáttanefndinni Sigurður Áma-
son.
Shbbb
CrrrMJ. 5ro«iM\a ER
KJORINN BÍLLFYRIR ÍSŒNZKA VEGK
RYÐVARINN,
RAMMBYGGÐUR,
AFLMIKIU.
OG ÓDÝRARI
TÉHHNE5KA BIFREIÐAUMBOÐIÐ
VONAR5TRÆTI 12. SÍMI 37881
ER BÍLLINN FYRIR ALLA
SVEINN BJÖRNSSON & Co.
Hafnarstræti 22.. Sími 24204.
V
■»-
1
l
J