Þjóðviljinn - 16.03.1963, Qupperneq 4
SlÐA
ÞIÓÐVILJINN
Laugardagur 16. marz
Útgefandi: Sameinlngarflokkur alþýSu — Sósíalistaflokk
urinn. —
Bitstjórar: ívar H. Jónsson. Magnús K.iartansson. Sigurð-
ur Guðmundsson (áb)
Fréttaritstjórar: Jón Biarnason. Sigúrður V Friðþjófsson.
Ritstjó’-" ■ai-piýsingar orentsmiðia Skólavörðust. 19
Siimi 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr 65 á mánuði
Rétturinn
l^forgunblaðið segir í gær í feitletraðri ritsítjórn-
argrein um landhelgismálið að ástæðulaust
sé fyrir Þjóðviljann að „fjargviðrast yfir því að
við íslendingar höfum lýs't því yfir, að við ætl-
um að fara að alþjóðalögum í landhelgismálum
eins og öðrum málum.. . Allir vissu þó fyrir,
að við íslendingar hygðumst ekki reyna að
koma málum okkar fram með ofbeldi, heldur
með lögum, og mundum þar af leiðandi hvenær
sem væri fúsir til að hlíta lögmætum dómum
og úrskurðum.'' Þannig er reynt að réttlæta
þann þjóðhættulega verknað stjórnarflokkanna
að gera landgrunnið utan 12 mílna að alþjóð-
legu svæði sem erlend ríki og erlendir dómstól-
ar hafi úrskurðarvald yfir.
I^að er sjálfgerðara fyrir íslendinga en nokkra
aðra þjóð að fara að alþjóðalögum. En al-
þjóðalög fjalla aðeins um samskipti ríkja.
ekki innaniandsmál þeirra. Hvert sjálfstætt ríki
hefur rétt til óskoraðrar lögsögu á gérvöllu yf-
irráðasvæði sínu, og þess réttar gætir hver þjóð
sem sjáaldurs auga síns. Það var. afstaða ís-
lendinga að yfirráðasvæði landsmanna næði tii
alls landgrunnsins og hafsins yfir því, og þann
rétt æ'tluðu landsmenn að sækja í áföngum eft-
ir því sem færi gæfist, eins og þeir höfðu áður
sótt fjórar mílur og tólf mílur. Andstæðingar
okkar hafa alltaf haldið því fram að við værurr
að brjóta alþjóðalög og beita ofbeldi — mer
svipuðum orðum og Morgunblaðið hefur nú
uppi — en við höfum ævinlega getað sannað í
orði og verki að málflutningur þeirra væri fals-
rök. Við höfum alltaf vitað að við yrðum að
berjast fyrir rétti okkar og sæta færi og að bar
áttan kynni að verða langvinn og erfið, en við
vissum að unnt myndi að leiða hana til sigurs
ef við afsöluðum réttinum ekki sjálfir. Við vit-
um það jafnt úr sögu okkar sem annarra þjóða
að réttur, sem um skeið kann aðeins að virð-
ast innantóm orð og lagarefjar, breytist í áþreif-
anleg verðmæti ef honum er fylgt eftir af ein-
huga þjóð.
Afbrot stjórnarflokkanna er það að hafa af-
**• salað einkarétti íslendinga til landgrunns-
ins alls til harðvítugustu andstæðinga okkar og
alþjóðadómstólsins. Sumum mönnum sem lítt
skyggnast fram í tímann kann að virðast að
þetta réttindaafsal skipti litlu máli, en ókomn-
ar kynslóðir munu kveða þunga dóma yfir þeim
mönnum sem að afsalinu stóðu. Og auðvitar'
verður þessu afsali hrundið; samningur serr
gerður er í skugga byssukjafta brezka flotam
fær ekki staðizt, og engin ein kynslóð hefu’
heimild til að binda hendur afkomenda sinnr
Rétturinn mun standa og verða að veruleik
þótt þjóðin þurfi ekki aðeins að eiga í höggi vi
erlenda ands+^ðmga heldur og slíta af sér fjötr
sem skammcWnir innlendir valdamenn hafa í
hana lagt. — m.
Órofin hringleið
umhverfis landið
Karl Guöjónsson.
Karl Guðjónsson og Lúðvík
Jósefsson hafa lapt fram þings-
ályktunartillögu um athugun á
opnun vegarsambands milli
Fljótshverfis og Suðursveitar,
en akvegakerfið yrði órofin
hringleið kringum landið, ef
unnt reynjst að koma á vegar.
sambandi milli þessara byggðar-
lagða. Tillaga þeirra Karls og
Lúðvíks fer hér á efUr, en síð-
ar verður skýrt fá greinargerð,
sem tillögunni fylgir:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að láta fara fram
athugun á því, hvort unnt sé og
hvað kosta mundi að opna á
tveimur næstu árum akvega-
samband milli Fljótshverfis í
Vestur-Skaftafellssýslu og Suð-
ursveitar í AusíurSkaftafeJls-
sýslu, þannig að vegakerfið
myndi órofa hringleið um land-
ið.
Athugun þessi skal vera við
það miðuð, að gerðar verði var-
anlegar brýr á þau fallvötn
þessarar leiðar, sem enn eru ó-
brúuð, en ef slfltar brýr á Núps-
vötn, Skeiðará og aðrar vatna-
kvíslar á Skeiðarársandi teljast
bundnar miklum tæknilegum
annmörkum eða vera sérlega
kostnaðarsamar má við það
miða, að á þær ár verði byggðar
trébrýr af tiltölulega ódýrri
gerð, sem þá gæti þurft að end-
urbyggja eftir meiri háttar jök-
ulhlaup.
Niðurstöður athugunar þessar-
ar skulu lagðar fyrir næsta
Lúðvík Jósefsson.
reglulegt Alþingi svo snemma
að haga megi afgreiðslu fjár-
Iaga fyrir árið 1964 í samræmi
við þær.“
iKErann
Byggingarsjóður aldraðs fólks:
AðstoBin
nogu a
í gær var tii fyrstu umræðu
í neðri deild frumvarp til laga
um byggingarsjóð aldraðs
fólks, en frumvarpið, er kom-
ið frá efri deild, þar sem það
var samþykkt samhljóða án
nokkurra breytjnga.
Emil Jónsson, félagsmála-
ráðherra, fylgdi frumvarpinu
úr hlaði með örfáum orðum.
en það er sem
kunnugt er
samið af
nefnd. sem
kosin var. af
Alþingi 1959
til þess að
athuga að-
stæður aldr-
aðs fólks til þess að nýta
starfsorku sína, Ráðherrann
minnti á, að hundraðshluti þess
fólks. sem kemst á gamals
aldur, færi stöðugt hækkand:
og miðaði frumvarnið að því
að greiða fyrir þessu fólki
einkum varðandi hentugt í-
búðarhúsnæði. Kvaðst ráðherra
vænta þess að mólið fengi
afgreiðslu ó þessu þingi
Halldór E. Sigurðsson (F)
lýsti yfir ánægju með að frum-
varp þetta værj fram komið,
enda þótt hann hefði óskað að
það hefði verið meira mál, en
hér væri á ferðinni. Frum-
varpið gerð’ aðeins ráð fyrir
lausn á ejn
um þættj
þessa vanda
máls. varð-
andi íþúðir
aldraðs fólks.
en æskilegt
hefði verið að ,
komið hefði
fram heildar’öggiöf um vist-
og vinnuheimili aldraðs fólk',
en slíka löggjöf vantaði. Þá
hefði hann einnig taiið eðlilegt,
að tekjum af happdrætti DAS
hefði vexið skjpt jafnt á millj
DAS og byggingarsióðs aldr-
aðs fólks — Halldór vék að
því að stjórnarflokkarnir hefðu
reynt að eigna sér þetta mál
og íramgang þecs. en hið rétta
værj. að nefndin, sem kosin
var til þess að fjalla um mál-
-ð. hefði verið kosin samkvæm*
Mllögu sem nokkrir þingmenn
Framsóknar báru fram á binv.
inu 1958—59.
Emil Jónsson taldi minnstu
máli skipta, hverjum þétta
•æri að þakka upphaflega.
’-ítt væri aðalatriðið, að mál-
* næði fram að ganga.
Pétur Sigurðsson (í) þakk
li ríkisstjóminni og milli-
þinganefndinni, sem unnið
hefði að þessu máli, ásámt
öðrum aðilum, sem þar hefðu I
komið við
sögu. Um
söguskýringar
HES kvaðst
hann vilja
segja, að elnn
mikilvægasti
þáttur þessa
máls, væri
fjórhags-
grundvöllur þess, en hann
ætti sér langan aðdraganda, í
rauninni allt frá stofnun Sjó-
mannadagsins fyrir 25 árum,
en þó fyrst og fremst með til-
komu happdrættis DAS. Höf-
uðstóll DAS næmi nú taapl.
35 milljónum króna, bar af
væri ágóði af happdrættinu um
29 milljó-nir. Stjóm Dvalar-
heimilisins hefði tekið mála-
ieitun milliþinganefndarinnar
um að nokkur hluti ágóðans
rf happdrætti DAS rynni til
byggingar-jóðs aldraðs fólks
mjög vel, enda eðlilegt og í
•amræmi við þá stefnu. sem
'vlgt hefði verið um rekstur
Jvatarheimilisins. Samkomulag
hefði orðið um skiptjngu tekn-
anna en sá hluti sem ætlaður
væri DAS væri nauð’ynl. til
þess að unnt. væri að l.júka þar
fvrirhuguðum framkvæmdum ó
næstu 10 árurn, en það væri
skilyrðj þess að rekstur heim-
ilisins kæmist á hagkvæman
grundvöll. Dvalarheimilið rúm-
aði nú um 200 vistmenn. og í
þeim framkvæmdum sem fyr-
ir dyrum stæðu væri gert ráð
fvrir verulegri aukningu
vinnupláss. En á síðasta ári
námu tekjur vistmanna í heim-
iljnu af eigin vinnu um há’fri
milljón króna. — Að lokum
eat Pétur þess, að tekjur af
happdrætti DAS hefðu numið
frá 4,5—5.5 milljónum króna
s.i. þrjú ár.
Halldór E. Sigurðsson ítrek-
aði þá skoðun sína. að eðli-
legt hefðj verið að fara eftir
helmingaskiptareglunni varð-
andi skiptingu tekna DAS.
Eystcinn Jónsson (F) kvaðst
fvleiandj bessu frumvarpi, en
lét í Ijós nokk.
urn ugg um að
skerðing á
tekjum DAS
mundj draga
um of úr æski-
legum fram-
kv., einkum
beirri fyrir-
ætlun stjórnar
DAS iað
stuðla að byggingu dvalar-
heimila úti um land. Hefði
verið æskilegra ef tekna til
byggingarsjóðsins hefði verið
aflað á annan hátt. en hann
vildj hvetja Sjómannadagsráð
*il þess að halda fast við þá
stefnu að stuðla að bygging\i
dvalarheimila út um land.
Hannibal Valdimarsson (Al-
þýðubandalag), sagðist mundu
fylgja þessu frumvarpi, þótt
hann vildi
bins vegar
láta í Ijós
þá skoðun
sína. að ;
ekki væri!
bér tekið
á þeirri
hlið máls-
ins. sem
mestu varð-
aði fyrir
aldrað fólk.
en '-'J það
væri
vjnnuað-
staða þess.
L’áusn’ á
t’úsnæðisvandamálum gamals
i fólks væri að vím nauðsvnleg,
j on eftir sem áður gæti þetta
j fólk setið uppi án þess að
hafa nokkra aðstöðu til þess
að stunda vinnu við sitt hæfi.
— Þá spurði Hannjbal. hve
mjkið fé mætti ætla að fengi't
með beim tekiustofnj sem
'’óðnum er ætlaður. b.e. 40%
af happdrættismiðum DAS —
Það væri evnnig galli á frum-
varpinu að ekkj væru i þvi á-
kvæði. sem frvsrgðu nð íbúðir
»m hvgeðar væru á þennan
hátt fyrir a^drað fólk. yrðu
áfram ti] ráðstöfunar ; sama
ti1ganei. en sætu ekki eeneið
kauoum no mlum til hverra
'em væri Hannibal taldi að
'rumvarp h-t*a muodi bafa
*akmarkaða hýðineu þar sem
"kki væri líklegt að hað eæ+-
->rðið til lausnar á húsnmðis-
vandræðum verulega fiölda
aldraðs fólks Það værj frem-
ur ólíklegt, að fólk sem kom-
ið væri yfir 67 óra aldur gæti
ráðizt í að kaupa íbúðir, ef það
hefði ekki begar áður leyst
húsnæðisvandamál sín, og því
teldi hann að frumvarpið
kæmi ekki að þeim notum sem
æskjlegt hefði verið. — Raun-
hæfari lausn húsnæðismála,
einnig þjóðfélagslega séð. væri
að aðstoða fólk þegar á unga
aldri við að koma sér upp í-
búð. og væri þörfin án efa
mest á þvi sviði.
Pétur Sigurðsson tók það fram
vegna ummæla EJ, að unnið
yrði áfram að fyrirætlunum um
aðstoð við byggingu dvalar-
heimila úti um land. en nauð-
synlegt væri að ljúka fyrstfram-
kvæmdum í Hrafnistu.
Emil Jónsson taldi að andað
hefði köldu til frumvarpsins frá
Hannibal Valdimarssyni, og væri
það ómaklegt. — Ráðherrann
sagði, að ekki væri til þess
ætlazt að aldrað fólk keypti í-
búðirnar heldur að bæjarfélögin
byggðu þær og leigðu síðan út.
— Hitt mætti fallast á, að
hjálpa ætti ungu fólki til að
eignast íbúðir en það nyti þegar
allrar fyrirgreiðslu. sem eðlileg
væri samkvæmt núgildandi lög-
um.
Hannibal Valdimarsson ítrek-
aði það að gefnu tilefni, að hann
væri fylgjandi þessu frumvarpi,
en hann hefði einungis látið í
Ijós ótta um það, að það kæmi
ekki að nægilega almennum
notum. — Þá kæmi það fram í
frumvarpinu, að aðeins bygging
bæjarfélaga á íbúðum væri að-
eins ein leið af þrem. Þar væri
Framhald á 2. síðu.
Afnún prests-
kosninganna?
Frumvarp um afnám almennra
prestskosninga var til fyrstu
umræðu í neðri deild í gær.
Benedikt Göndal fylgdi frum-
varpinu úr hlaði fyrir hönd
menntamálanefndar, en frum-
varpið er flutt að beiðni biskups
og einnig hafa kirkjuþing f jallað
um það og leggja til að það
verðj samþykkt. Gert er ráð
fyrir að sérstök kjörncfnd safn-
aðanna kjósi presta, en síðan
skal veita embættið.
Bjarni Benediktsson, dóms-
málaráðherra, kvað hér um
vandamál að ræða, sem rétt
væri að athuga vandlega Á
stæðulaust væri að hrað-
greiðslu málsins á þessu h
og væri ekki óeðlilegt að end I
anlee afgreiðsla þess biði næsta
þings.
Einar Olgeirsson lýsti sig ein-
dregið andvígan afnámi al-
mennra prestskosninga og benti
á, að söfnuðirnir hefðu í hendi
sér að afsala sér þesu valdi um
val sálusorgara með því að
taka ekki þátt í prestskosning-
um og væru embættin bá veitt
á svipaðan hátt og gert er ráð
fýrir í þessu frumvarpi. Einnig
væri vitað að söfnuðirnir væru
yfirleitt andvígir afnámi prests-
kosninganna. í eðli sísnu miðaði
fumvarpið að því að draga úr
lýðræðislegum réttindum. en öll
viðleitni í þá ótt gæti _ skapað
’ættulegt fordæmi á öðrunn
sviðum.