Þjóðviljinn - 16.03.1963, Síða 5

HÓÐVILHNN
SÍÐA EJ
Laugardagur 16. marz
Deilan um stangarstökkið
Er réttlátt að leyfa
glerfíber-stengurnar?
Myndin sýnir vel sveigjanleika glerfiberstangarinnar. Það er
ekki furða þótt stökkvarar geti slöngvað sér hátt með slíku
tæki. Það er Dave Tork sem hér „spennir bogann". Hann hefur
stokkið næsthæst allra manna utanhúss — 4,93 m. og átti
heimsmetið í tvo mánuði áður en Pentti Nikula skákaði hon-
um um einn sentimetra.
Cornelius Warmerdam.
SPÁÐ OC
SPIALLAÐ
Tekst ÍR að ógna Fram?
Á morgun fara fram tveir
leikir í handknattleiksmótinu
og mun verða fylgzt með báð-
um af nokkrum áhuga. Fyrri
leikurinn er á milli IR og
Fram. IR vann sér það til á-
gætis að sigra FH á sunnu-
daginn öllum að óvörum. Ekki
er að efa að iR-ingum hefur
vaxið ásmegin við þennan sig-
ur, enda hafa þeir verið í
mikilli framför uppá síðkast-
ið.
Sigur IR yfir FH er
að sjálfsögðu nokkur viðvör-
un fyrir Fram og má gera ráð
fyrir að Karl Ben geri sínar
ráðstafanir til að hindra að
þeir leiki sama leikinn gegn
Fram.
Hinn leikurinn er á milli
KR og FH. Eftir frammistöðu
KR við Víkinga um síðustu
helgi að dæma ætti KR að
geta orðið FH erfitt, en þeir
síðamefndu eru greinilega
ekki í eins góðri þjálfun og
undanfarin ár. Tap FH fyrir
Fram kann þó að herða þá
svo upp að þeir ættu að taka
bæði stigin. Dómarar verða:
Valgeir Ársælsson og Magnús
Pétursson.
Kvennaflokkar á morgun
Aðalleikirnir á morgun
verða í meistaraflokki, en þá
eigast við Ármann og Fram
og Breiðablik og Víkingur.
Ármann ætti að vinna sinn
leik, en þó hafa Framstúlk-
urnar komið nokkuð á óvart
undanfarið. Einnig má gera
ráð fyrir að Víkingur vinm
Breiðablik sem ekki hafa eins
mikla leikreynslu eða aðstöðu
til æfinga.
Dómarar í leikjunum verða
Pétur Bjarnason og Stefán
Gunnarsson. Á undan fara
fram tveir leikir í þriðja fl
karla: ÍR—Víkingur og Valu’-
Þróttur.
Fyrir skömmu tókst
íinnska íþróttamannin-
um Pentti Nikula að
stökkva yfir 5 metra-
línuna í stangarstökki
fyrstur manna. Þetta af-
rek hefur orðið tilefni
ákafra deilna um notk-
un glerfibrestanga sem
eru lykillinn að hinum
snöggu framförum í
stangarstö>1”' undan-
farið.
Það er til skráð heimsmet í
stangarstökki frá árinu 1866 —
3,05 metrar, sett af Englend-
ingnum Wheeler. Síðan hefur
metið verið bætt um rúma tvo
metra á tæpum 100 árum. Árið
1912 tókst Bandaríkjamannin-
um Wright fyrstum manna að
stökkva yfir 4 metra (4.02 m.)
og þetta varð fyrsta staðfesta
heimsmetið.
Stíflan brast
Þróunin hélt áfram hægt og
sígandi en stöðugt. Árið 1943
snaraðist Bandaríkjamaðurinn
Comilius Warmerdam yfir 4,79
m. á innanhússmóti. Hann not-
aði bambusstöng. Þetta varð
eitt af elztu heimsmetum frjáls-
íþróttasögunnar. Það liðu 16 ár
þangað til því var hnekkt af
Donald Bragg (USA) sem not-
aði málmstöng. Warmerdam
stökk 4,77 m. utanhúss 1942,
og því meti var ekki hnékkt
fyrr en 1957 af Bob Gutowski
sem stökk 4,78 m.
En þótt met Warmerdams
hefði staðizt öll áhlaup í 16
ár, þá tók nú allt í einu
að rigna metum í þessari grein.
Á síðasta ári stukku 12 menn
4,75 m. og hærra. þar af 8
Bandaríkjamenn. Fyrir fáeinum
dögum kom fram enn einn nýr
bandarískur stangarstökkvari,
19 ára að aldri. Það er Stern-
berg sem stökk 4,97 m. á inn-
anhússmóti.
Loddarar eða
^tökkvarar
Don Bragg segir að nýju af-
reksmönnunum með glerfiber-
stengumar sé helzt hægt að
líkja við „fjölleikamenn sem
Iáta skjóta sér úr fallbyssu í
sirkus“. Ennfremur segir hann:
„Það eru engir sannir stang-
arstökkvarar sem slöngva sér
upp á þennan hátt“. Mikils
metinn sovézkur þjálfari. Gabri-
el Korobokov, segir: „Glerfi-
berstengumar settu þessi nýju
met — ekki mennirnir sem
þær slöngvuðu yfir rána“.
Staðreyndin er sú, að allir
stökkvarar, sem stokkið hafa
hærra en met Braggs frá 1959
(4,81 m.). hafa eitt sameigin-
legt: Þeir hafa notað stengur
úr fibergleri, sem ej’kur sveifl-
una verulega.
Efniviður breytist
Upphaflega notuðu stangar-
stökkvarar einfaldar stengur
úr eik og hikoriviði. Eftir fyrri
heimstvrjöldina var tekið að
nota fjaðurmagnaðri stengur úr
bambus. Síðan var tekið að
nota stengur úr stáli og alu-
minium, og voru Svíar fmm-
kvöðlar um það. Málmsteng-
urnar höfðu það framyfir
bambusstengumar að engin
hætta var á að þær brotnuðu.
Þó glerfiberstengurnar komi
ekki verulega fram á sjónar-
sviðið fyrr en 1960, þá hafa
þær verið í notkun í a.m.k.
10 ár. Sigurvegarinn í tugþraut
á olympíuleikunum 1952, Bob
Mathias (USA), og Roubains
(Grikklandi), sem varð þriðji
á olympíuleikjunum 1956, not-
uðu t.d. báðir stengur úr fib-
ergleri. Það var þó ekki fyrr
en bandaríski sportvöruiðnað-
urinn uppgötvaði slöngvunar-
kraftinn í glerfiberstöngunum
að verulegur skriður komst á
málið. Á síðasta ári hafði tek-
izt að þróa glerfiberstöngina
verulega frá því sem var í
upphafi.
Haustið 1961 ákvað Alþjóða-
frjálsíþróttasambandið (IAAF)
að staðfesta ekki heimsmet
Bandaríkjamannsins George
Davies — 4,83 m. — en það
var sett með glerfiberstöng.
Seinna breytti IAAF um skoð-
un og staðfesti met Davies og
fleiri manna. sem sett voru
með slíkri stöng.
Eru brögð í taíli?
Don Bragg. Gabriel Korobkob
og hinir fjölmörgu skoðana-
bræður þeirra telja hið ákafa
metaregn í stangarstökki und-
anfarið stafa af þeim eigin-
leikum sem glerfiberstengur
hafa framyfir allar aðrar steng-
ur. Stökkvarinn þeytist upp á
við eins og honum sé slöngvað,
vegna fjaðurmagnsins í stöng-
inni og hins óvenjulega sveigj-
anleika hennar. Vegna þessa
slöngvunarkrafts verður stökkið
hærra en sem svarar stökk-
krafti og armstyrk stökkvar-
ans.
Fyrirtækið „Mike Ryan &
Sons“ í Kalifomíu, sem fram-
leiðir glerfiberstengumar, hefur'
öfluga auglýsingarstarfsemi í
frammi, og lofar sérhverjum
stökkvara a.m.k. 20 sentimetra
framförum ef hann aðeins noti
stöng frá fyrirtækinu.
Rétt er að geta þess að gler-
fiberstöngin hefur einn ókost:
Hana geta ekki notað aðrir
en þeir sem tekst að beita
geysilegum viðbragðsflýti til að
notfæra sér slöngvunaráhrifin.
Sumir stökkvarar hafa aldrei
lag á !að nota stöng úr þessu
efni, t.d. Donald Bragg.
Ekki lögbrot
Þrátt fyrir allt þetta eru
glerfiberstengurnar ekki ólög-
leg tæki í íþróttakeppni.
1 keppnireglum IAAF eru
engin ákvæði sem takmarka
það efni sem valið er í stökk-
stengur. Eigi að síður hefur
það oft komið fyrir að al-
þjóðasambandið banni íþrótta-
tæki vegna þess að þau veiti
keppendum mimunandi að-
stöðu.
Árið 1954 bannaði IAAF notk-
un á kastspjótum sem komu
á markaðinn og höfðu hent-
ugri þyngdarskiptingu og flugu
lengra en gömlu spjótin. 1957
var bannaður sérstakur fjað-
Pentti Nikula.
urmagnaður sóli, sem sovézkir
hástökkvarar notuðu.
Sterkasta röksemd andstæð-
inga glerfiberstangarinnar er
sú, að benda á mismun árang-
urs stökkvara með glerfiber-
stöng og málmstöng. Heimsmet-
hafinn Nikula stekkur 5,10 m.
með glerfiberstöng en „að-
eins“ 4,52 m. með málmstöng.
Tugþrautarmaðurinn Jang frá
Formósu hafði stokkið hæst
4,44 m. þar til fyrir skömmu
er hann tók að stökkva með
glerfiberstöng. Þá stökk hann
4,96 m.
TVEIR LEIKIR I KÖRFU-
KNATTLEIKSMÖTINU
Islandsmótinu í körfuknatt-
leik var haldið áfram í fyrra-
kvöld, og hófst þá seinni um-
ferð í meistaraflokki karla.
Leiknir voru tveir leikir.
Fyrst kepptu KFR og Iþrótta-
félag stúdenta. KFR vann —
48:38.
Síðan kepptu Ármann og KR,
og sigruðu Ármenningar með
61:57. Leikir þessarra liða f
fyrri umferð fóru á sama hátt,
en stigamunur var miklu meiri.
Pappírsskortur og
inflúenza hafa undan-
farið skammtað íþrótta-
síðunni naumara rúm
en venjulega. Nú er
nægur pappír kominn
til landsins, og síðan
mun koma í fullri
stærð framvegis.
!
14. G R E I N
UNDIR
_,ict algengasta fyrirbænð í
ollu félagslífi eru fundahöld
Sjálft hugtakið „félag“ bindur
það í sér. Félagið er samsafn
manna sem hafa það markmið
að vinna að einhverju mál-
efni. Hver og einn hefur sín-
ar skoðanir á málunum og
honum ber að láta þær koma
fram. Til þess að það megi
gerast á eðlilegan hátt verða
menn að I' oma saman. halda
fund.
Við heyrum oft að fullmikið
sé að því gert á landi voru.
g að í það fari of mikill
tími. Þeir sem skynja félags-
'■nálastarfið til hlítar munu
imraála um það að fundir
séu eitt það nauðsynlegasta
sem að félagsmálum lýtur.
Hitt er rétt að í þá fer oft
of mikill tími. Kemur þar að-
allega tvennt til. 1 fyrsta lagi
eru fundimir ekki nógu ve!
undirbúnir, málin illa lögð
fyrir, og ekki nógu vel undir-
búin þegar þau koma fram.
I öðru lagi koma fundarmenn
oft sjálfir illa búnir undir
að ræða þau mál sem fyrir
liggja.
Östundvísi er löstur
Við þetta má svo bæta einu
enn sem er mikill ljóður á
fundahaldi á landi hér og þaö
er óstundvísin. Það mun hrein
undantekning að fundur sé
settur á réttum tíma, eða
auglýstum tima. Þarna
farið illa með tíma þeirra
sem venja sig á stundvís'
hljóta að verða leiðir á slíkum
vinnubrögðum.
Hér er um hreinan trassaskap
að ræða, sem á ekkert skylt
við tímaleysi, nema þá í ör-
fáum tilfellum.
Þegar við ræðum félagasam-
tök íþróttamanna er félagið sá
kjami sem skapar hið iðandi
líf, sá aðilinn sem nær per-
sónulega til einstaklinganna.
Það sem þar gerist er afger-
andi fyrir þróun og þroska
íþróttahreyfingarinnar.
Félögin eru þær súlur sem
heildarsamtökin hvíla svo á.
Því gildari og hærri sem þær
undirstöður eru þeim mun
hærra ber íþróttahreyfinguna
Það verður því að líta á
fundi hinna dreifðu félaga, og
þá fyrst og fremst stjórnar-
fundi þeirra. sem fruminry
leggið í bygginguna sem viá
köllum: íþróttamál.
Fundir reglulega
Það er þvf þýðingarmikið
■■ð félögin haldi fundi reglu-
lega, helst ákveðna vikudagií
Hver maður í stjóminni þart
að búa sig undir hvem fund,
hugsa um þau mál sem þurfa
að koma fyrir, þau mál sem
að kalla, og að sjálfsögðu er
gott að hann hafi þannig alla
þræði í sínum höndum. En
betur sjá augu en auga, og
því á hver stjómarmaður að
vera á verði og koma þá fram
með sín mál gleymi formað-
urinn einhverju.
Á stjómarfundum þarf að
ræða málin skipulega og ekki
að þjóta úr einu í annað. án
þess að málin fái afgreiðslu
Þetta síðamefnda mun þó of
algengt og spillir það fyrir
gangi mála. Umræðumar fá
bá festu sem þarf og gerir
bær líklegri til góðs árang-
urs.
Hyggilegt er að fara yfir
nokkrar fyrri fundargerðir. 02
athuga hvort nokkuð hef ur
fallið niður af málum. Sé um
félög að ræða sem er skip*
í deildir þarf stjómin að tak?
fyrir og ræða það sem bar er
að gerast, og fylgjast mer’
starfseminni þar.
Hér hefur aðeins verið
mínnst á stjórnarfundi í félög
unum, sem á vissan hátt eru
grundvallandi fyrir íþrótta-
starfið í landinu. En það em
fleiri fundir sem vert er að
nefna, og allir hafa þeir það
sameiginlegt að þá verður að
undirbúa með kostgæfni, því
það er nauðsynlegt að sérhver
fundur verði skemmtilegur og
þannig að þeir sem hann
sækja vilji koma aftur.
Fundir keppenda
1 félögunum em fleiri fund-
ir sem koma til en stjómar-
fundir. Á nefndarfundi hefur
verið drepið, en svo koma
fundir hinna starfandi og
stríðandi hópa, hvort sem það
eru íþróttafólk í einstaklings-
greinum eða flokkaíþróttum.
Þeir þurfa að koma saman I
þrengri hóp, eða þeir sem
stunda stöðugt æfingar og
ræða sín mál, laga það serr
aflaga fer, hvetja hvem ann
an til dáða. Þá er nauðsv-
’egt fyrir keppnishópana.
þá aðeins sem valdir hafa
verið til þess að taka þátt í
keppni að koma saman og
ræða það sem fyrir dymm
stendur, með þjálfara sínum.
Það þjappar mönnum saman
um málefnið. þeir gera bar
sameiginlega sínar áætlanir og
reyna að sameinast um verk-
efnið fyrst kringum borð þétt
saman í einingu andans. Tak-
ist það ekki þar, er varla von
á að það gangi betur í hita
íiks eða keppni. Þetta ætti
bví að vera fastur liður i
starfi keppnishópanna, liður
sem tekinn er mjög alvarlega.
og þar sém enginn má skerast
úr leik.
Síðan koma svo hinir al-
mennu skemmtifundir sem, ef
þeir eru vel undirbúnir. geta
verið mikil lyftistöng fyrir fé-
lagslífið, þar sem hressilea
gleði ræður ríkjum. og losað
um bönd baráttu og keppnis-
stiga. sigra eða tan<
Frímann