Þjóðviljinn - 17.03.1963, Blaðsíða 8

3 SÍÐA
ÞIÓÐVIUINN
Sunnudagtir 17 marz 1963
Sýnishom aí vinnubófcum
nemenda.
Rabbað
um matreiðslunám
Axel Axelsson mælir hveiti í
fcarrísósuna.
Einar Thoroddsen hrærir
sódafcöfcudeig.
þvo upp og ganga frá í eld-
húsinu. Þeir verða sjálfsagt
ljómandi hjálpsamir eiginmenn
þegar fram í sækir! Á leiðinni
út rekumst við á skemmtileg
spjöld um efnin í fæðunni og
gildi þeirra og um slys í eld-
húsinu. Og þar sem við teljum
að þær leiðbeiningar sem þar
eru gefnar eigi erindi til allra,
fáum við að birta þær hér á
síðunni. vh
eldavélinni. Notið stöðuga
potta og pönnur og athugið að
handföngin séu föst á.
★ Nctið þykka og góða potta-
lcppa. Aldrei má nota blauta
fclúta til að taka heitt ílát með.
★ Farið varlega með alla heita
feiti, athugið að ekki má fara
vatn í hana.
★ Varið ykkur á heitri gufu og
vatni.
★ Þurrkið strax upp feiti eða
vatn sem slettisí á gólfið.
★ Gólfið má efcki bóna svo að
það verði hált.
★ Látið aldrei pott með sjóð-
andi vökva á gólfið.
(Því miður reyndist ekki unnt,
rúmsins vegna að birta töflun*
um efnin í fæðunni í dag,
hún birtist í staðinn í nasst*
heimilisþætti, á míðvikudag).
Uppskriftirnar eru skrifaðar á töfluna. Það er svei mér óhætt
að fara eftir þeim þessum, þær eru þrautreyndar!
/ skólunum
aðferðir vlð matvælageymsiu
hafa orðið fjölbreyttari með
hverju ári sem líður. t.d. er
nú farið að hraðfrysta matvæli.
Grænmeti og ávextir er nú mun
algengara en áður fyrr, þetta
var oft á tíðum bara jólasæl-
gæti. Svo má líka nefna frost-
þurrkun, sem þó er ekki hafin
hér á landi ennþá.
— Hvaða bók notið þið þá
við kennsluna?
— Við notum bækling, sem
hefur orðið t.il hjá okkur svona
smátt og smátt. Það er óþarfi
að hrúga upp svo og svo mörg-
um uppskriftum, miklu betra
að kenna meira um grundvali-
aratriðin. Okkur finnst t.d.
sjálfsagt að kennd sé næring-
arfræði og almenn vöruþekk-
ing. Og svo vildum við óska
að við þyrftum ekki alltaf að
vera að flýta okkur. Betra væn
að hafa fleiri tíma og geta far-
ið nákvæmar út í undirstöðu-
atriði. 0
— Þetta eru húsmæður fram-
tíðarinnar sem þið kennið.
Hvað er það sem þið viljid
leggja áherzlu á í mataræði
hér á landi almennt?
— Það þyrfti i raun og veru
að gera herferð í íslenzku mat-
aræði og breyta til hins betra.
Fyrst og fremst þyrfti að draga
úr sætindunum, minnka kök-
uraar til dæmis. Þetta er orðin
alltof mikil kaffibrauðsdella í
fólki.
— Teljið þið fæðið of ein-
hæft?
— Það þyrfti náttúrlega meivi
fjölbreytni, en það hefur þó
breytzt mikið til batnaðar síð-
ustu árin, bæði í því sem flutt
er inn og því sem framleitt er
af landsmönnum sjálfum.
En það þarf að leggja á-
herzlu á máltíðir dagsins sem
þungamiðju fæðisins, en ekki
kaffið. Einkum þarf að leggja
miklu meiri áherzlu á morgun-
máltíðina en gert er, en svo
mætti líka draga úr kvold-
hressingunni.
★
v íö þökkum þeim húsmæðra-
kennurunum fyrir rábbið. Strák-
arnir éru búnir að elda, borða,
Forðízt slys
★ Hafið hvern hlut á sínum
stað.
★ 1 hverju eldhúsi á að vera
sjúkrakassi mcð nauðsynlegum
hlutum, hafður þar sém allir
ná til néma börn og óvitar.
★ Aldrei má geyma meðöl eða
sóttvarnarlyf á sama stað og
matvæli.
★ Skiljið aldrei við straujáru
í sambandi.
★ Notið ekki rafáhöld sem eru
biluð, t.d. með brotna tengla
eða Iélega snúru.
★ Snertið aldrei rafáhöld >
sambandi með blautum hönd-
um.
★ Snertið aldrei eldavélina og
kranana samtímis. Takið elda-
vélina úr samband'i áður en hún
er þvegin.
★ Handföng á pottum og pönn-
um mega aldrei standa útaf
„Langskemmtilegasta fagið í skólanum“, sögðu strák-
arnir í 2. bekk A og B í Laugarnesskólanum um mat-
reiðsluna, þegar við litum inn í eldhúsið til þeirra um
daginn. Allir voru þeir vel búnir, með svuntur og sum-
ir meira að segja með kokkahúfur. Það sem þeir voru
að matreiða var kjöt í karrý með hrísgrjónum, lummur
og sódakaka. Áhuginn skein úr hverju andliti, enda
hafa beir sjálfir kosið að fá að vera í matreiðslu —
hún c’ ekki skyldufag nema hjá stúlkunum.
En við erum ekki eingöngu
htngað komin til að taka mynd-
ir af þessum myndarlegu kokk-
um í skólaeldhúsinu heldur
ætlum fyrst og fremst að rabba
við húsmæðrakennarana um
matreiðslunám yfirleitt.
Þær eru þrjár, sem kenna
matreiðsluna í Laugarnesskól-
anum. Vilborg Björnsdóttir.
Þórunn Pálsdóttir og Þorgerð-
ur Þorgeirsdóttir. Auk nem-
enda í Laugarnesskólanum hafa
þær einnig nemendur úr öðrum
gagnfræðaskólum þar sem
skólaeldhúsin eru enn ekki
fullgerð.
— Hvað er langt síðan þið
hófuð störf hér og hvemig er
kennslunni háttað?
— Það eru sextán ár síðan
farið var að kenna matreiðslj
í Laugarnesskólanum og kennsl-
an fer fram líkt og í öðrum
skólum. Það er byrjað á mat-
reiðslunni í 1. bekk, en var áð-
ur í 12 ára bekk. 1 fyrsta bekx
eiga nemendur að fá heilan vet-
ur í matreiðslu þar sem hægt
er að koma því við húsnæðis-
ins vegna. í öðrum bekk fá þau
hálfs vetrar kennslu í þessu
fagi. Matreiðslan er einu sinni
í viku og þá fjórar kennslu-
stundir í senn.
— Og hvað er helzt kennt?
— Það er byrjað á almenn-
um undirstöðuatriðum. Það eru
kennd grundvallaratriði í
bakstri, meðferð á kjöti, fiski
og grænmeti og þau læra að
rnatbúa þetta. Þá læra þau um-
gengni og frágang í eldhúsi og
minnzt er á persónulegan þrifn-
að líka. Einnig er kennt ofur-
lítið í þvotti og ræstingu .eftir
því sem hægt er að koma því
við.
— Hverja teljið þið helztu
annmarka á matreiðslunáminu
eins og það er nú?
— Námið er of stutt. Sum fá
bara tvo hálfa vetur og það
verða þá ekki nema svona 8-
10 skipti á vetri. Þá væri líka
æskilegt að hafa bóklega tímr
því það þyrfti að vera hæe
að byrja á því að kenna un
Matreiðslukcnnarar í Laugarncsskóla. Frá vinstri: Þorgerður Þorgeirsdóttir, Þórunn Pálsdóttir og
Vilborg Björnsdóttir.
Ttausti Júlíusson (til vinstri) og Arm Magnusson spreyta sig á lummubakstrinum.
næringarefnin í matnum. Tím-
inn verður of naumur til að
bæði skrifa og elda. þótt við
reynum að taka af honum til
að kenna þeim þetta.
Myndir:
Ari Kárason
Já, það væri áreiðanlega
betra að elda minna og vita
meira, því eins og nú er ástatt
er mörgum það aðalatriðið að
fá að borða og virðist gæta
í þessu tilliti mikils misskiln-
ings bæði hjá, krökkunum og
heimilunum, þar sem nemendur
hafa oft ekkert borðað áður en
þeir koma í tífnana.
Máltíðin er ekki og á ekki
að vera aðalatriðið. Æskilegra
væri að nemendur spyrðu:
„hvað lærum við í dag“ heldur
en: „hvað fáum við að borða?“
— Er svo tekið próf í mat-
reiðslunni?
— Já, en reyndar erum við
frekar á móti prófum í mat-
reiðslu, meðan þetta er svona.
Það er líka varla hægt að gefa
einkunn fyrir t.d. átta skipti.
— Teljið þið að námið í
þessu fagi ætti að lengjast?
— Það væri ágætt að hafa
tíma tvisvar í viku og þá bók-
lega tíma á milli hinna, og
væri hægt að koma því við þar
sem eldhúsin eru í skólanum.
Einnig þyrfti að geta verið
meiri fjölbreytni í þessu, það
þyrfti t.d. helzt að vera méð
eldhúsinu einhver smástofa svo
hægt sé að kenna stúlkunum
að taka til.
— Ég sé, að nemendur ykkar
gera ljómandi fallegar vinnu-
bækur. Er það algengt að gérð-
ar séu vinnubækur í matreiðsl-
unni?
— Það er orðið víðast hvar
í 2. bekk. En það þyrfti að
byrja með þær áður en farið
er að elda mikið. Við teljum
vinnubækur hafa mjög mikið
gildi við nám. 1 vinnubækurn-
ar í matreiðslu skrifa nemend-
umir t.d. upp um gildi fæð
unnar, næringarefni, vítamín
og hvaða efni eru í hverri fæðu-
tegund. Við sýnum fram á hve
sælgæti er t. d. léleg fæða.
— Hafið þið enga kennslu
bók í faginu?
— Víðast er notuð bóki-.
„Lærið að matbúa“ eftir Helgi'
Sigurðardóttur, en það er bó
ekki skylda. Helga Sigurðar-
dóttir var á sínum tíma braut-
ryðjandi í matreiðslu. Er. tím-
arnir breytast og matarefni og