Þjóðviljinn - 10.04.1963, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 10.04.1963, Blaðsíða 4
4 SlÐA MðÐVIUENN Þriðjudagur 9. apríl 1963 Ctgcfandi: Ritstjórar: Sósíalistaflokk Samemmgarflokkur albýðu unnn — ívar H. Jónsson. Magnús Kjartansson. Sigurð ur Guðmundsson (áb) Fréttaritstjórar: Jón Bjarnason Sigurður V Friðbjófsson, ' ''NVeinsat orentsmiðia Sk-via^'örðust 19 Sim1 17-500 'S linnri Áckr’ftarirerð kt 65 5 mánuði Sjómönn- um þakkaö l^réttirnar um ósvífnar og fáránlegar tilraunir útgerðarmanns af Suðurnesjum að næla sér í gerðardómsaurana af kaupi skipverja sinna á sl. sumri eru sagðar með býsna kurteislegum orðum í sumum blaðanna í gær, hráskinnsleik- urinn með ólöglegar og óskráðar skipshafnir á vetrarvertíðinni er látinn líta út s"em einhvers- konar misskilningur hreppstjóra á valdsviði sínu! Enginn maður um öll Suðurnes mun þó vera í nokkrum efa um hvað hér er á ferðinni. Það er verið að reyna að þakka sjómönnunum á Víði II. og öðrum bátum Guðmundar á Rafn- kelsstöðum stritið og aflabrögðin á þann hátt, sem stjórnendum Landssambands íslenzkra út- vegsmanna finnast viðeigandi: Með því að beita öllum hugsanlegum ráðum, hverri finnanlegri lagasmugu að viðbættri gengdarlausri ósvífni til að svína á sjómönnunum með samningsbund- inn hlut þeirra. En þegar engar refjar og engin ráð hafa dugað til að svína á sjómönnunum, þá hefur verið rokið til ráðherranna í Sjálf- stæðisflokknum og Alþý.ðuflokknunv... og -for- maður Alþýðuflokksins gefið út gerðardómslög, sem hægt er að nota til að skerða stórlega samningsbundíð kaup sjómanna og raka millj- ónum í vasa útgerðarmanna, auk alls þess gróða sem hinn mikli afli færir þessum mönn- um, sem taka allt sitt á þurru. Til þessa ráðs var gripið í fyrrasumar með gerðardómslög- unum alræmdu og gerðardómnum samkvæmt þeim. Og Landssamband íslenzkra útvegsmanna lét sér það ekki nægja, heldur stöðvaði síld- veiðiflotann langtímum saman á sl. ári í til- raunum sínum að þrýsta niður samnings- bundnu kaupi sjómanna, þegar ljóst var að óvinsældir gerðardómsins voru orðnar svo miklar rpeðal sjómanna og alls almennings í landinu, að flokkarnir þorðu ekki að framlengja hann. 1» sr eðlilegt að aðalsprauturnar í Landssam- aandi íslenzkra útvegsmanna kunni að meta framkömu ríkisstjórnar Ólafs Thórs og Emils Jónssonar, ráðherranna, sem hafa staðið fyrir gerðardómsráninu af sjómönnunum. Hitt er eftir að vita hvort sjómenn og vandamenn þeirra í Reykjaneskjördæmi verða eins hrifnir af því að sjá einmitt gerðardómsmönnum LÍÚ raðað á lista Sjálfstæðisflokksins í kjördæminu og tveimur af ráðherrum Alþýðuflokksins, þar á meðal þeim sem látinn var gangast eftir- minnilegast við faðerni króans, sjálfur gerðar- dómsráðherrann Emil Jónsson. Bæði þar og annars staðar geta sjómenn og vandamenn þeirra nú á næstunni þakkað Sjálfstæðisflokkn- um og Alþýðuflokknum gerðardóminn og árás- irnar á sjómannakjörin. — s. Verðlaun fyrir menningarafrek á 20 ára afmæli lýðveldisins ÞINCSIÁ ÞJÓÐVILJANS Fyrir nokkru fylgdi Einar Olgeirsson úr hlaði á Alþingi þingsályktunartillögu um verð- R«K-. launaveitingu fyrir menn- ingarafrek vegna,. 20 ára afmælis lýð- veldis á f s- landi. Tillag- an gerir ráð fyrir aði var- ið verði 5 mill.iónum króna í þessu skýni á næsta ári. 'Meðflutnings- menn að tillögunni eru þeir Hanniba) Valdimarsson og Lúðvík Jósefsson. Einar minnti í upphafi ræðu sinnar á það. að á næsta ári eru liðin 20 ár frá endurreisn Týðveldis á fslandi, og sama ár eru liðin 700 ár frá því að ísland gekk undi,r Noregskon- ung. Á slíkum tímamótum væri það þess vert að undir- strika gildi þess, að landið er siálfstætt ríki. og þá fyrst og frems islenzkrar þjóðmenning- ar. fslenzk þjóðmenning héfði staðið af sér marga storma, sem gengið liafa yfir nágranna- lönd okkar og skilið þar eftir sin verksummerki. En nú á tímum steðja nýjar hættur að þjóðmenningu okkar, einkum vegna aukins áhrifamáttar þeirra menningartækja, sem nú tíðkast: útvarps sjónvarps og kvikmynda. í þeirri geysi- legu breytingu á lifnaðarhátt- um þjóðarinnar sem er því samfara að þjóðin flytzt svo að segja úr bæ í borg. er einnig mikil hætta á, að sú þjóðmenning og þjóðarerfð. sem hér hefur þróast, fari for- görðum Þess vegna ber að nota hvert tækifærj sem gefst til að minna uppvaxandi kyn- slóð á arf forfeðranna. ★ Þá væri einnig búizt við því, að við fengjum handrjtin heirn éinmitt árið 1964. og bví mætti búast við því, að augu erlendra manna hvíldu í vaxandi mæli á okkur’ Hvernig við búum að menn- ingu okkar og þjóðarerfð. Það væri vissulega ekki farið fram á mikið að leggja til að 5 milljónum króna yrði varið til verðlaunaveitinga á ýmsum sviðum íslenzkrar menningar í sambandi við 20 ára afmæli lýðveldisins. Það tiðkaðist nú mjög með öðrum þjóðum að taka upp verðlaunaveitingu til að hvetja menn til dáða á ýmsum sviðum vísinda og lista, og einnig til viðurkenningar fyrir unnin afrek. Hér hefði hins vegar ríkt alltof mikið skeytingarleysi í þessum efn- um og taldi Einar að nú væri t.d. minna um skreytingar á opinberum byggingum en verið hefði fyrir 2—3 áratugum. ★ Flutningsmenn leggja til að verðlaun verði veitt á sviðum tónlistar myndlistar og fag- urra bókmennta. sagnaritun- ar, vísinda og hverskonar hagnýtra rannsókna og verði menntamálaráði falið að sjá um á hvem hátt verðlaununum verði úthlutað og setja reglu- gerð þar að lútandi. Eðlilegast væri að verðlauna mætti verk. sem unnin hefðu verið á því Mmabili, sem liðið er frá lýð- 'o,disstofnuninni. Við lýðveld- ■*,'fnunina var þetta reynt á "'i söngs og Ijóða og gaf '• naun Engum efa er und.- — -'ið að slík verðlaunaveit- -nvndi gefa góða raun og ' bæði vísinda- og lista- til átaka á sínum svið- um. ★ Þá minntj Einar einnfg á, að í sambandi við lýðveldis- hátíðina hefðu m.a. nokkrir listamenn verið fengnir tþ Bæta þarf aðstöiu verkafólks r verbúðum og á vinnustöðum Síðastliðinn laugardag mælti Gunnar Jóhannsson fyr- ir tillögu um rannsókn á aðbúnaði vgrkafólks í verbúð- um og á vinn.ustöðum, en meðflutningsmaður að tillog- unni er Eðvarð Sigurðsson. Tillagan er svohljóðandi: „Alþingi ályktar að kjósa fimm manna nefnd, sem rannsaki áðbúnað verkafólks í verbúðum og á vinnu- stöðum með sérstöku tilliti til öryggis og heilbrigðis- eftirlits Sérstaklega skal nefndin rannsaka aðbúnað og aðstöðu þess fólks, sem sækja verður atvinnu sína til fjarlægra staða um sumar- og vetrarvertíðir. Nefndin skal gera ýtarlega skýrslu um störf sín og leggja fram tillögur til úrbóta varðandi þessi mál, ef rannsóknir hennar upplýsa, að þess sé þörf. Nefndin kveður sér til aðstoðar fulltrúa frá Alþýðusambandi íslands, frá verka- lýðsfélögum viðkomandi staða, frá Vinnuveitendasam- bandi íslands og frá Vinnumálasambandi samvinnufé- laganna. Nefndin skal ljúka störfum fyrir ársbyrjun 1964“. í framsöguræðu sipni fyrir tillögunni minnti flutningsmað- ur á, að allir virtust sammála um að allur aðbúnaður og ör- yggi á vinnustað þyrfti að vera í sem bqztu og fullkomnustú Fundir voru i gær í báðum deildum Alþingis á venjulegum fundartima, en einnig voru boðaðir kvöidfundir í báðum dei’dunum f efri deild var tollskrár frumvarpið samþykkt við 3ju umræðu og scnt til neðri deild ar, og átM að taka það mái fyrir á siðdegisfundi deiidar- innar í gær. lagi. En margt benti þó til þess að þessu væri á margan hátt á- bótavant, þrátt fyrir það að kveðið væri á um það í lögum að eftirlit skyldi hafa með þessu af hálfu hins opinber-i Oft virtust slys hafa orði 5 vegna lélegs aðbúnaðar á vinnustað, en einnig kæmi all- oft fyrir, að verkafólk hefði ekki sýnt nægilega aðgæzlu i meðferð véla og annarra tækia og eykur það að sjálfsögðu > slysaháettuna. Þrátt fyrir ýmis óhugnanlea slys, hefði alltof lítið verið gert til varanlegra úrbóta í þessu sviði. Eftirliti með með ferð hinna margvíslegu véla o>. tækja og að farið sé eftir gild- andi varúðar- og öryggisráðstöf unum á vinnustöðum, virðist mjög ábótavant. brátt fyrir ýmsar áskoranir um aukið eft- irlit á bessu sviði. Þá væri at vinnuvegum okkar og banniii háttað. að fjöldi fólks bvrff’ árlega að ssek.ia atvinnu sína langt frá heimilum sínum. og væri aðbúnaður þess oft mjög ófullkóminn. Þannig væri þetta t.d. um margt af því fólki, sem leitaði atvinnu hjá síldarverk- unarstöðvum og síldarverk- smiðjum á Norður- og Austur- landi. Atvinnurekendur virtust oft skeyta um það eitt að safna að sér sem flestu verkafólki, án bess að skeyta um það að geta veitt því viðhlítandi skilyrði varðandi húsnæði, fæði og aðra bjónustu. Húsnæði þessa fólks væri oft með öllu óviðunandi, gamlir timburhjallar. þar sem eldhætta væri gífurleg. Þá yrði betta fólk oft a ðsjá sér sjálft fyrir fæði. en á því gætu ver- ið miklir örðugleikar. Það hefði iafnvel komið fyrir, að fólk sem komið hefur norður til þess að teita sér atvinnu. hafi orðið að tiggja í óinnréttuðum geymslu- skúrum eða jafnvel í tjöldum. Ástæða væri til að ætla að ástandið í sjávarplássunum víð Faxaflóa og í Vestmannaeyjum væri ekki heldur til fyrirmynd- ar, hvað þetta snerti. Brýn nauðsyn bæri til þess að ráða bót á því ófremdarástandi, sem hér væri um að ræða. enda bót.t nokkur breyting hefði e.t.v. orð- ið til umbóta á sumur stöðum, en yfirleitt mætti þó telja að heilbrigðiseftirliti í verbúðum væri ábótavant. Það væri brýn nauðsyn að áliti þeirra , sem bezt þekkja tíl á þessum stöðum, að heilbrigðisyfirvöld og öryggiseftirlit geri róttæk- ar ráðstafanir til úrbóta. Um öryggi og aðbúnað verka- fólks á öðrum vinnustöðum. svo sem í byggingarvinnu. bæjar- vinnu og hafnarvinnu væri og oft mjög ábótavant. enda oft orðið slys þar. Einnig mætti telja að mjög þyrfti að herða á öryggj og eftirliti með aðbún- aði þess fólks. sem atvinnu sína hefur af iðnaði. Það væri bví Fíin mesta nauðsyn að taka mál bessi til' rækilegrar athugnuai tíg gera ráðstafanir ti) bess ið éftirlit verði nægilega strangt í þessum efnum. að gera söguleg málverk, en yfirleitt hefðu fájr af málur- um okkar haft áhuga á slíkum verkefnum. Þó hefðu nokkur þessara verka tekizt vel ekki sízt þau, sem unnin voru af abstraktmálurum okkar. Á sviði kvikmyndalistar mætti líka án efa skapa lista- verk, sem gætu tengt saman á Ijstrænan hátt fortíð og nútíð. Það færi t.d. ekki á milli mála, að ýmsar af þeim kvikmynd- um, sem Ósvald Knudsen hefði tekið á undanförnum árum, mættj telja til sögulegra af- reka og þar væri bjargað menningarverðmætum. sem ella hefðu glatazt Og án alls efa myndu ýmsir áhugamenn á þessu sviðj geta framkvæmt bannig merkileg verk. ef þeir fengju einhverj,a uppörfun frá því opinbera ★ Einar lagði að lokum á- herzlu á það. að þetta sögu- lega ár yrði tengt þjóðmenn- ingu okkar traustum böndum og reynt að örfa vísinda- og listamenn þjóðarinnar tíl nýrra menningarafreka á sín- úm sviðum. Það gæti naumast talizt ofrausn að vejta 5 milli- órium króna til þess einu sinni á 20 árum þegar bess væri sætt að árlega væri t.d varið 3V2 mjlljón króna í sérstaka Styrki í sambandj vjð vísinda- rannsóknir. f þ r ó 11 i r Framhald af 5. síðu. sem liðið samanstendur af og hefur haldið stöðugt samán í „ fjölda ára bótt ungir séu, en þetta hlýtur að koma fram- til vill öruggara fyrir fram- tíðina ef það kemur hægt og bítandi. Beztir í liði Ármanns eru þeir Hans, sem vinnur mikið fyrir liðið og byggir upp af samvizkusemi. Lúðvík, Árni og Hörður eru einnig ágætir og það eru þeir sem skora mörk- in yfirleitt og í þessum leik öll nema eitt. Þeir sem skoruðu flest mörk fyrir Ármann voru: Lúðvík 12. — Árni 11, — Hörður 10. Þeir sem skoruðu flest mörk fyrir Hauka voru: Viðar 10. Ás- geir, Hörður og Sverrir 4 hevr. - Dómari var Karl Jóhannsson og dæmdi vel. Smurt bruuð Snittur, öl, Gos og sælgæti, Opið frá kl. 9—23,30. Pantið tímanlcga í ferminga- veizluna. BRAUÐST0FAN Vesturgötu 25. Sími 16012. Endurnýjum gqmlu sængum- ar, eigum dún- 1 og tiður- held ver: ri D’m- oer fiðurlliireinsun Kjfrkjuteig 29. síml 33301. j

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.