Þjóðviljinn - 18.04.1963, Blaðsíða 6

ÞIÓÐVILJINN
Fimmfcudagur 18. apríl 1963
0 SlÐA
700 milljónir fu llorðinna
manna kunna ekki að lesa
I sumum löndum cr bannað
með lögum að vera ólæs. Ann-
ars staðar er þess krafizt af
þeim sem gcgna herþjónustu að
þeir kunni að lesa og skrifa. f
Bclgíu er þess krafizt af þcim
sem gista fangelsi ríkis'ins.
önnur lönd ganga ekki svo
langt að nota lagasctningu í
þessum cfnum heldur reyna að
sigrast á ólæsinu mcðal vissra
mannfélagshópa, svo sem inn-
flytjenda, fiskimanna og íbúa
yfirmanninum? Hafið þér
nokkru sinni haft mök við Iit-
aðan mann eða konu?
Þcssar spurningar hafa vcrið
lagðar fyrir marga i Suður-
Afríku að undanförnu. Á svör-
unum getur það oltið hvort sá
sem spurður cr heldur vinnu
sinni, hækkar í tign o.s.frv.
Og það er tilgangslaust að
Ijúga að maður sé betri cn
maður er. Svonefndur „Iyga-
mælir“ úrskurðar hvort svörin
eru rétt eða ckki.
Þessari óvenjulegu notkun
lygamælis heíur verið beitt 1
Jóhannesarborg til að skilja 5-
hæfa og ótrúa starfsmenn frá
Níu hafa útrýmt
ólæsinu
Þetta kom fram er UNESCO
spurðist fyrir um ástand innan
meðlimaríkja sinna í sambandi
við alþjóðlega baráttu stofnun-
arinnar gegn ólæsinu. 67 ríki
svöruðu fyrirspumunum. Að-
eins níu töldu sig hafa algjöi-
lega unnið bug á ólæsinu. Þ.e
Finnland, Vestur-Þýzkaland.
tilraunirnar og er til þess ætl-
azt að þeir finni skrifstofu- og
yfirmenn iðnaðarfyrirtækja sem
unnt sé að treysta. Að sögn
hefur komið í ljós að tilraun-
irnar eru 80 prósent öruggar.
Taugaviðbrögð og breytingar
á æðasláttinum koma upp um
logið svar og gefur lygamælir-
inn þá merki.
Fyrirtæki eitt í Jóhannesar-
borg sem annast flutning mik-
illa fjáruppjiæða krefst þess að
verkstjórar ” í þjónustu þess
gangist undir slíkt próf á sex
mánaða fresti. Hins sama er
krafizt af þifreiðastjórunum og
varðmönnunum.
land, Noregur, Rúmenía, Sovét-
ríkin og Ástralía (það fylgir
ekki sögunni hvort yfirvö'd
Ástralíu telja frumbyggja
landsins — negrana — til
manna. Ef þau gera það, er
hæpið að þau gætu stært sig af
því að hafa útrýmt ólæsinu).
í öðrum löndum eru ólæsir
menn 4 til 85.95 prósent af í-
búunum.
Tveir af hverjum
fimm ólæsir
Samkvæmt nýjustu skýrslum
er um 700 milljönir manna í
hefiminum ólæsir, þ.e. nær tveir
af hverjum fimm jarðarbúum.
Á síðasta allsherjarþingi UN-
ESCO voru gerðar áætlanir um
umfangsmikla herfcrð gegn ó-
læsinu og verða þær síðar
ræddar á vcttvangi Sameinuðu
þjóðanna. Takmarkið er að
kenna 330 milljónum manna
á aldrinum 15 til 50 ára að lesa
á næstu tíu árum.
Meðal annars er í ráði að
nota sjónvarp og fleirí tækni-
nýjungar við Iestrarkennsluna.
Stafrófskverið
enn í gildi
Rannsóknir UNESCO hafa
leitt í Ijós að stafrófskverið er
enn mikilvægasta hjálpartækið
við lestrarkennsluna. 13 lönd
nota útvarp og jafnmörg kvik-
myndanámskeið. Sums staðar
hafa tilraunir verið gerðar með
að nota sjónvarp, meðal anriars
í Sameinaða Arabalýðveldinu,
Bandaríkjunum, Kúbu. Italfu
og Mexfkó.
Enda þótt lestrarnám sé
skylda í Ecuador, Indónesíu og
Tyrklandi er f flestum löndum
reynt að fá nemenduma til að
gefa sig sjálfviljuga fram til
námsins. Sums staðar er iðni
og framfarir verðlaunuð með
allt frá heiðurspeningum ot,
verðlaunabikurum til búsá-
halda, landbúnaðartækja og út-
sæðiskorns. En víðast þarf ekk:
á slíku að halda. Horfur á
betra starfi og hærri launum
vonin til að standa þeim börn
um á sporði sem ganga í skóld.
löngunin til að geta skrifað
ættingjum og vinum og vellíð-
anin sem fylgir því að vita að
maður getur lesið og skrifað
þegar maður kærir sig um er
nægilegt aðdráttarafl.
Þriðja barn
Kennedys
PALM BEACH 16/4 — Blaða-
fu-lltrúj Kennedys Bandaríkj-a-
forseta tilkynnti i dag að for-
sefcafrúin, Jaequeline Kennedy
ætti von á þriðja barninu :
ágúst.
Forsetahjónin eiga tvö börn
íyrir, Caroline fimm ára og
John tveggja ára.
Khemisti sýnt
banatilræði
ALGEIRSBORG 16/4 —
Múhameð Khemisti, utan-
ríkisráðherra Alsírs, var
sýnt banatilræði á skír-
dag. Ungur kennari. að
nafni Kenitra, skaut hann
í hnakkann og situr kúlan
þannig að ekki er hægt
að koma við aðgerð til að
fjarlægja hana. Honum er
því ekki hugað líf. Ekki
er vitað hvað olli tilræð-
inu, en sagt er að tilræð-
ismaðurinn sé bilaður á
geðsmunum.
afskekktra héraða. Luxemborg, Holland, Nýja Sjá-
■-----------------------------------e
Atvinnurekendur í Suður-Afríku
Prófa starfsliðið
með lygamælum
— Skuldið þér fé? Drekkið þeim sem eru fyrirtækinu til
þér of m'ikið? Geðjast yður að þrifa og eiga því rétt á heiðri
Suður-Afríku? Geðjast yður að og frama. Sálfræðingar annast i
Hinir heimsþekktu þýzku hjólbarðar
Ódýrir - Sterkir
(onlínenfaí
<onfincniaI
(onlineníal
(onfincnfal
(onfinenfal
(oníincnfal
(öniíiieníal
t hjólbarði hinna vandlátu.
- hjólbarðar eru mjúkir.
ííerir bílinn stöðugri.
sparar viðhaldskostnað.
á allar bílategnndir.
snjóhjólbarðar.
ávallt fyrirliffgrjandi í öllum stærðum.
REYNIÐ
(gnflncnlal
OG SANNFÆRIST
UM GÆÐIN
önnumst allar biólbarðaviðgrerðjr með full-
komnum tækjum. Sendum um allt land.
Gúmmívinnustofan h.f.
Skipholti 35 — Reykjavík — Sími 18955.
VERZLUNIN ÖLFUSÁ TÓMAS ETÞÓRSSON BJÖRN GUÐMUNDSSON
wTSOISJSb 1301* • Selfossi Veganesti, Akureyri. Brunngötu 14, isafirði.
Páskainnkaup Svía
starfa við að haudtaka
drukkna menn sem höfðu
farið til Danmerkur. f öðr-
um sænskum borgum sást
varla drukkinn maður á göt-
um.
MYNDIN SÝNIR þyrsta Svia
í vínbúð einni í Helsingja-
eyri í Danmörku og eru þeir
að birgja sig rækiiega upp
fyrir páskana. Þeir eiga
hinsvegar eftir það sem erf-
iðast er: að komast heim
með fenginn.
f SVÍÞJÓÐ voru páskarnir i 11
hinir rólegustu í manna
minnum, enda er þar nú ekki
áfengi að hafa vegna verk-
fallanna í áfengiseinkasöl-
unni. Hinsvegar fóru margir
Svíar úr landi yfir helgina
og cr talið að ekki minna en
100.000 hafi farið yfir Eyrar-
sund til að kaupa áfengi i
dönsku strandbæjunum
FI.ESTIR fóru um Helsingja
borg og var þar umferð svo
mikil að til vandræða horfði.
Lögreglan þar hafði nóg að
,)rar komu fyrstir
manna til Færeyja'
Færeyskir fornminjafræðingar segja að þeir
geti innan skamms lagt fram sönnunargögn fyrir
því, að fyrstu íbúar Færeyja hafi verið írskir
munkar, eins og á íslandi, en ekki norrænir vík-
ingar sem komið hafi frá Noregi um 800 eins og
talið hefur verið til þessa.
Enn hafa engin vísindalea
sönnunargögn fengizt, sn
Sverre Dahl, sem stjómar
rannsóknunum, segir að upp-
gröftur í Tjörnevik nyrzt á
Straumey þendi til bess að
kenningin sé rétt. Margar graf
ir víkinga og einn bústaðrr
hafa fundizt á bessum stað og
fomminjafræðingar telja að
bar hafi einnig írskir munkar
skilið eftir sig merki.
Rak undan vindum <
Færeysku fornminjafræðing-
arnir telja að munkana hafi
rekið undan vindum til eyj-
anna og því hafa þeir einkum
leitað á Mykkenesi — vestust.i
eynni — og Tjörnevík. Sverre
Dahl telur að i sumar gefci
fornminjafræðingar lagt fram
sönnunargögn fyrir veru munk-
anna á eyjunum.
Rannsóknimar á Mykkenesi
hófust fyrir þrem árum. Megin-
tilgangur þeirra er ekki ein-
ungis að útvega sönnunargögn
fyrir því að írskir munkar hafi
dvalizt þar. Fornminjafræðing-
arnir vita að þar er að finna
leifar miðaldakirkju og vinna
ötullega að því að afhjúpa þær.
Fornminjafræðingarnir eru
einnig sannfærðir um að vík-
ingagröf er að finna á Mykka-
nesi og vonast til þess að húti
komi fram í dagsljósið í sum-
ar. Sverre Dahl ieggur áherziu
á að rannsóknirnar á Mykke-
nesi hafi sýnt fram á að svæð-
ið er ríkt af fornmiiijum. Þar
hafa fundizt merki um rriörg
menningartímabil og fom-
minjafræðingamir vonast til *ð
finna þar sannanir fyrir bví
að frskir munkar hafi dvalizt
þar.
Petrosjan hefur
enn einn yfir
MOSKVA 16/4 — Tíunda skák-
in í heimsmejstarakeppninni
milii Mikhail Botvinniks og á-
skorandans Tigran Petrosjan
fór í bið í gærkvöld eftir 43
’ejki. Botvinnik hefur hvítt og
átti að tefla skákina áfram í
dag.
Áttunda og níunda skákin
urðu jafntefli og standa nú
leikar þannig að Pétrosjan hef-
ur vinninginn. 5 gegn 4. Hefur
Petrosjan unnið Ivær skákir og
Botvinnik eina. en sex hafi
(endað með jafntefli.
«
i
é
í
É
i
i