Þjóðviljinn - 23.04.1963, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 23. apríl 1S83
HÖÐVILHNN
StÐA J
Séð út á úfið sund
Þessi mynd var tekin úti í örfirisey í áhlaupinu um daginn og sér yfir úfið sundið tii Akureyjar. Hún átti að birtast í blaðinu
daginn eítir sem táknræn vtðurfarsmynd ásamt mynd af skipi i klakabrynju, en þá barst fregnin um Súluslysið og blaðið breytti
um svip i einu vettvangi. Slík hamskipti eru ekki ótíð þegar st órtíðindi gerast siðla dags svo að aðrar minni fréttir og frétta-
myndir verða að rýma fyrir þeim. — (Ljósm. Þjóðv. A. K ),
Steindor Arnason:
SKIP KOM
ÞJÓRSÁROS
Framsýnir þjóðaleiðtogar láta
byggja borgir og hafnir. Þeir
sem stjórna okkar málum gera
hvorugt, svo að orð sé á ger-
andi. Lög um landshafnir eru
sniðgengin eins og hægt er.
kannski ívið betur. Fram-
kvæmdir fiestar kákið eitt. til
stjórtjóns þjóð og byggðarlögum.
Táknræn dæmi: Njarðvík.
Rifshöfn.
Mikium mun virðast stjóm-
vitringar okkar tilkippilegri
með fjárframlög þegar um
vafasamar stórframkvæmdir er
að ræða.
Það er kostnaðarsarrit að
byggja hafnir út í opið úthafið.
Ekki sízt þegar fjarlægð t.il
næsta lands nemur þúsundum
sjómílna. Mér kæmi ekki á ó-
vart þótt alvarlegir atburðir
ættu eftir að gerast í henni
Þorlákshöfn, jafnt. eftir 50 millj-
ónimar sem fyrir þær. Og
haldi sjórinn áfram að brjóta
land Suðvesturlandsins, eins og
hann hefur gert síðustu ár-
hundruðin, er rétt og skylt
að búast við hinu versja. Hann
er ekki mildur héðra land-
synningurinn eða útsynningur-
inn.
Haínir við árósa
Frá ómunatíð hafa hafnir
verið byggðar við árósa eða
skammt frá þeim. Þar sem
lokaðir firðir eru ekki tiltæk-
ir eða önnur hafnarskilyrði
taka ámar og ósarnir öðru
fram.
Athuganir og rannsóknir ár-
ósa með tilliti til hafnargerða
hafa ekki verið óskabörn stjórn-
enda vorra allt til þessa dags.
Hér er slælega að unnið einu
stærsta hagsmunamáli þjóðar-
innar. næst rafvæðingunni.
Hér er nú sagður á ferð út-
lendur sandtilburðarhreyfingar-
sérfræðingur sem kominn er
allar götur sunnan frá Flór-
fda, en vegria þess. að sumir
hinna aðfengnu sérfræðinga
hafa reynzt ; hálfgerðir kláða-
gemíingar. eins og til dæmis
sá er ráðlagði okkur að hætta
þegar f stað að rækta karöfl-
ur, þá finnst mér tímabært að
taka hafnarmál suðurstrandar-
innar til rækilegrar umræðna.
Alþingi hefur nýlega rætt
þetta mál í sambandi við fram-
kornna þingsályktunartillögu
varðandi hugsanlega hafnargerð
við Dyrhólaós. Ég álít mjög
nauðsynlegt að ræða þetta mál
ýtarlega og að bæði læröir og
leikir taki þátt í þeim um-
ræðum. Ég held að við þurf-
um ekki á neinum sartdfræð-
ingum að halda í þessu máli.
eigum nægilegt af verkfræðing-
um til þess að stjórna rann-
sóknum, gera áætlanir og
stjóma síðan íramkvæmdum.
Og hvað kaupgjaldinu við kem-
ur þá ætti stjórninni ekki að
vera óljúfara að greiða íslenzk-
um mönnum rausnarlega held-
ur en þessum útlendu stælgæj-
um sínum.
Margar ár koma til
greina
Hér á landi koma margar ár
til greina sem bægt er að nota
til siglinga bæði fyrir stór og
smá skip, allt eftir vatnsmagni
og aðstæðum. Að sjálfsögðu
þarf margt að framkvæma til
þess að svo megi verða. Víða
þarf að sameina margar ár
að einum ósi. stundum strax
á heiðum uppi síðar á leið
þeirra til sjávar; þrengja að
þeim þar sem þær dreifa sér
mikið á láglendi og dýpka þær;
færa til ósa falli þær á bergi
til sjávar: ganga frá sjálfum
ósnum bannig að 'vatnsmagnið
dreifist ekki of mikið fyrr en
komið er á nægilegt dýpi. Þetta
atriði virðast þeir leysa á mjög
einfaldan hátt við Maas, inn-
siglinguna í Rotterdam. Þar eru
reknir niður staurar beggja
vegna óssins. þannig að þeir
standa lltið upp úr sandinum:
þarna er ánni afmarkaður bás
um fjöruna, en um flóð má
fljótið dreifa úr sér að vild.
greina hin langa strandlengja
Suðurlandsins hafnlaus að
kalla. Á þessum stað er land-
rými nægilegt, beztu fiskimið
á tvær hendur, víðáttumestu
ræktarlönd hérlendis á báða
bóga, raforkuver fyrirhuguð og
hiti nærtækur til þess ylja
milljónaixirg.
Á eitt verður einnig að líía.
Vestmannaey.jar eru sennilega
innan tíðar fullsetnar, ef þær
eru þá ékki þegar ofsetnar,
væri öryggis gætt. Ekkert væri
eðilegra en að þeir er frá Eyj-
um kynnu að flytjast leituðu
á þessar slóðir, þegar góðum
hafnarskilyrðum væri fullnægt.
Sfðast en ekki sízt ber að
muna nauðsyn þess að dreifa
mannfjölguninni víðar og stað-
setja nýjar borgir og bæi á
HAFI
þeim slóðum þar sem skilyrði
til bærilegra lífskjara eru á-
kjósanlegust.
Auka þad vatns-
magnið
Til þess að auka vatnfemagn
Þjórsáróss þá er nærtækast að
taka Hvítá yfir Skeiðin og
veita henni í Þjórsá. Þær munu
hafa runnið saman áður fyrr.
Þetta er þvf sjálfsagðara sem
raforkumálastjórnin mun álíta
liagkvæmara. samkvæmt þeim
rannsóknum sem gerðar hafa
verið, að beizla árnar saman
við Þjótanda, heldur en að
veita Hvítá í Hestvatn og beizla
hana fyrir neðan Hestfjatl,
eins og til orða hafði komið.
Verði þetta ekki nægilegt
vatnsmagn, þá eru Rangárnar
á næsta leiti, en þær runnu
í Þjórsá fyrir nokkrum árum.
Fleira kæmi til greina til þess
að auka vatnsmagnið. þótt ekki
verði rætt hér.
Framhald á 10. síðu.
Jóhann Skaftason sýslumaður:
Sýslumaður enn
í jarðnæðishraki
1 þingsjá Þjóðviljans, sem
birtist í blaðinu 5. apríl eru
birt orðaskipti þingmanna út af
frumvarpi um að selja mér
eyðijörðina Litlagerði.
Ot af því, sem þar er haft
eftir Gísla Jónssyni, alþingis-
ínanni, óska ég að taka eftir-
farandi fram og bið yður að
birta það í blaði yðar.
Ég hefi aldrei keypt jörð af
ríkinu og aldrei beðið það að
selja mér aöra jörð en Litla-
gerði, en þar er ég fæddur og
þar bjuggu foreldrar mínir sína
búskapartíð.
Þegar ég fluttist f Barða-
strandarsýslu hafði jörðin Hella
. við Vatnsfjörð lengi verið í
eyði, túnið var í órækt og jörð-
s in húsalaus. Dómsmálaraðu-
neytið leigði mér jörðina og
hefur síðan fengið umsamið
afgjald fyrir hana.
Ég gerði aldrei ráð fyrir að
byggja upp á henni. rækta hana
eða koma henni í ábúð. Ég gerði
aðeins ráð fyrir að flytja þang-
að smáhús. sem ég gæti gist
í um helgar á sumrin, til að
eiga þess kost að njóta hinnar
unaðslegu náttúrufegurðar, og
ef til vill að efna þar lítils-
háttar til skógræktar.
Mig furðar ekki á því þótt
Gísla þyki húsið lítið. Hann
hefði áreiðanlega ekki sætt sig
við svo vesælan húsakost. endq
hefur hann haft allt aðra
tekjumöguleika en ég. Ég hefi
aldrei iagt stund á arðvæna
kaupmennsku. aðeins látið mér
nægja þau laun. sem háttvirt
Alþingi íslendinga hefur út-
hlulað manni í minni stöðu.
Ég hefi notað ríkisjörðina
Hellu nákvæmlega eins og ætl-
azt var til. Vel getur verið, að
Gísli Jórissón treystist ekki til.
vegna þrengsla, að borða mni
i smáhýsinu. en það hafa rnarg-
ir aðrir gert sér að góðu. þótt
um leið syði þar á pottum.
Það er víst lítill vafi á þvf
að ég kom auga á þaö á undan
Gísla Jónssyni. að væntanlegur
Vestfjarðavegur ætti að leggi
ast um Hellu og norður Penn-
ingsdal, enda rannsakaði ég
það vegarstæði fyrst einn og
fylgdi síðan vegaverkfræðingn-
um þessa leið til Arnarfjarðar.
og sannfærðist hann um að
það var bezta vegarstæðið.
Þegar hér var komið. hafði
Barðstrendingafél. fyrir nokkr-
um árum steypt grunn undir
veitingaskála úti á Briánslæk
rétt hjá bryggjunni, enda hafð’
heyrzt. að koma ætti á bílferiu
frá Brjánslæk að Firði. Ég hafði
ehgan áhuga á því fyrirtaeki.
Samdi ég við vegamálastjóra
um að hann legði fram nokkra
fjárhæð úr fjallvegasjóði og
lét ég síðan sýsluýtuna ryðja
akveg um Þingmannaheiði.
Ennfremur lánaði ég fé frá
vegýtunni til að r.yðja Kletts-
háls. Var því augljóst. að
framtíðarleið um héraðið yrði
á landi en ekki á sjó.
Hætti Barðstrendingafélagið
þá við að byggja á Brjánslaek,
en vildi fá að byggja á Hellu.
Vildi það reisa skála sinn á
sama stað sem ég hafði sumar-
hús mitt og skógræktargirð-
ingu. Ég benti félaginu á. að
það skyldi fá leyfi til að byggja
skálann i Vatnsdal. inni á
Eiðinu eða í Mörkinni, þvi bar
taldi ég náttúrufegurðina
mesta. Er sá staður við þjóð-
veginn, tveggja til þriggja min-
útna akstur frá Hellu. En fé-
lagið vildi endilega reisa skál3
sinn við gatnamótin í Hellu-
landi. Benti ég félaginu
þá á að tala við
dómsmálaráðuneytið um það.
því ég vildi ekki standa í vegi
fyrir því. að skálinn yrði reist-
ur þar sem félagið teldi sér
hagstæðast. Forráðamenn fé-
lagsins snéru sér þá til ráðu-
neytisins, en fengu þau svör,
að félagið skyldi snúa sér til
mín. því að ég hefði landið á
leigu. Gekk ég þá inn á að gera
leigusamning uVi lóð fyrir veit-
ingaskála. en setti bað að skil-
yrði að stjómarráðið samþykkti
samninginn.
Með hliðsjón af óstöðugu
verðgildi íslenzku krónunnar
þótti ekki rétt að binda ársleig-
una við ákveðna krónutölu,
heldur við árlega starfrækslu
félagsins á.staðnum.
Varð samkomulag um bað,
að leigan skyldi vera 1 pr.mill,
einn af þúsundi — af brúttó-
sölu félagsins á staðnum.
Ég tók fram, að ég hefði i
huga að láta leiguna, sem Ig
tæki við. ganga til skógræktar
á staðnum. en ég hefi þegar
varið nokkrum þúsundum kr.
í því skyni.
Ég hefi ekki enn fengið neina
leigu greidda.
Gísli Jónsson veit vel. að ef
hann ætlar að benda Albingi
á hygginn fjáraflamann væri
honum nær að benda á sjálfan
sig en mig.
Húsavík. 9. apríl 1963.
Jóhann Skaptason.
*
\
\
k
Níunda ein
vígisskákin
Þjórsárós
Þótt margar ár komi ul
greina þar sem hægt væri að
byggja hafnarbæi. þá er þörf-
in hvergi eins brýn og við
Þjórsárós. Kemur þar fyrst til
fa
Níunda skák þeirra Bot-
vinniks og Petrosjans hófst
þannig, að búast mátti við
hörðum átökum. Svörtu peðin
röðuðu sér upp í keðju og
mynduðu svokallaðan stein-
vegg. Báðir aðilar börðust
síðan af mikilli reisn en svo
hægði Botvinnik á sér og
flýtti Petrosjan sér að not-
færa sér bað.
Vegna mikillar reynslu sinn-
ar tókst Botvinnik að halda
uppi nokkru jafnvægi, en
Petrosjan greip alltaf til
nýrra og nýrra ráða. Staða
heimsmeistarans var mjög
varhugaverð, en hvítur flýtti
sér þá um of að gera drottn
ingakaup. Að vísu vann hann
peð. en menn svarts fengu
nú athafnafrelsi. og þegar
skákin fór í bið átti Bot-
vinnik möguleika á að kom-
ast að jafntefli.
Hollenzkur leikur
Petrosjan
Botvinnik
1. c4 e6 2. p3 da 3. Bg2
Rf6 4. Rf3 Be 7 5. 0—0 0—0
6. d4 Rbd7 7. Dc2 c6 8. Bf4
Re4 9. Rc3 go 10. Rcl 15.
11. b3 Bf6 12. Bb2 Bg7 13.
Hadl Hf7 14. Rxe4 txc
15. Rel Rf8 16. f3 exf 17.
Bxf3 Bd7 (Mat þessarar
’töðu verður áreiðanlega ekki
heimsmeistaranum í vil. Það
er lítið eftir af „steinveggn-
um“ — það veika peð á g5,
sá háskalegi reitur e5 og
hættuleg ógnun um að hvitur
sprengi upp miðjuna með
leiknum e2—e4).
18. Rd3 Be8 19. Dd Hc8
20. De3 Hcc7 21. Re5 (Nú er
hafin ákveðin sókn; það er
erfitt að þola þennan riddara,
og um leið slæmt að drepa
hann).
21. . , Hf5 22. Bg2 Hxflt
23. Hxfl De7 24. Bh3 h5 25.
Bg2 Rg6 26. Rd3 Bf7 27.
Df2 b6.
28. e4 dxc 29. bxc c5 30. dxc
bxc 31. Bxg7 Kxg7 32. e5 Rf8
33. Df6t Dxf6 34. exft Kg3
35. Re5 Rd7 36. RfO Rxf6 37.
Rxg5 Kg7 38. Hel Hd7 39.
Rxe6t Bxe6 40. Hxe6 Hdlt 41.
Bfl.
Hér fór skákin i bið.
Þá var svo komið að sterk
staða svarta hróksins og yfir-
burðir riddara yfir biskup
jöfnuðu fyllilega upp peöa-
mismuninn. Þessvegna tók
biðskákin stuttan tíma. Bot-
vinnik neyddi andstæðinginn
út í hrókaendatafl og hín
hin laustengdu peð gerðu
sitt til að Ðýta fyrir jafn-
tefli.
41. . . . a5 42. He3 Rg4 43.
Ha3 a4 44. h7 Rh3 45. Kxh2
Hxfl 46. Hxa4 Hf2t 47. Kgl
Hc2 48. Ha3 Hxc4 49. Hf3 Hc2
50. a4 Ha2 51. Hf4 Ha3 52.
Kf2 Ha2t 53. Kel Ha3 54.
Hf5 h4 55. gxh Hxa4 Jafn-
tefli.
'WF áéBNW' lint, ^itiif.