Þjóðviljinn - 24.04.1963, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 24 apríl 1963
HÖÐVILIINN
SlÐA 3
Phju*, íIafþór. óupMumm,
tiesíuru/a&z /7ríw <5ótU Í397o
Áéenfflier mistékst
að fella Erhard
Fyrir atkvæðagreiðslúna reyndi
Adenauer að gera sem minns’
úr stjórnmálaihæfileikum Er-
hards, kvað hann að vísu hafa
staðið sig með prýði í stjórn
efnahagsmálanna, en öðru má'i
gegndi, hvort þeir hæfileikar sem
þar hefðu komið að gagni vær.j
nokkurs nýtir í stjórnarforystu.
Adenauer lagði fast að öðrum
framámönnum flokksins að gefa
kost á sér, svo sem þeim Hein-
rich Krone og von Brentano. en
þeir neituðu þvi. Utanrikisráð-
herrann Schröder vildi heldur
ekki gefa kost á sér, sagðist ekki
telja tímabært að kjósa eftir-
mann Adenauers.
Var Erhard því einn í kjöri
og hlaut hann 159 atkvæði, 47
tryggustu fylgismenn Adenauers
greiddu atkvæði gegn honum, en
19 sátu hjá.
Þegar úrslitum var lýst sagði
Adenauer að nú bæri öllum
flokksmönnum skylda að fylkja
sér á bak við Erhard. — Ég mun
styðja yður, herra Erhard, eftir
beztu getu og af öllum kröftum,
með hag þýzku þjóðarinnar f
Adenauer og eftirmaður hans
Klökkum rómi sagði Erhard
við Adenauer: — Hvað sem
okkur kann að hafa greint á um
áður, verðum við að gleyma
gömlum væringum og byrja að
nýju. Ég vonast eftjr ráðum yðar
og stuðningi, herra forsætisráð-
herra. Það er skylda hvers krist-
ins manns að kunna að gleyma
og fyrirgefa.
BONN 23/4 — Adenauer, Ielð-
togi Kristilegra demókrata og
forsætisráðherra Vestur-Þýzka-
lands, tókst ekki að koma í veg
fyrir að Ludwig Erhard efna^
hagsmálaráðherra yrði fyrir val-
inu sem eftirmaður hans þcgar
þingflokkur Kristilegra tók a'
skarið á fundli í Bonn í dag —
og hafði hann þó lagt sig állao
fram við það. Erhard var kosinu
með yfirgnæfandi mcirihluta.
huga, sagði hinn gamli stjóm-
málamaður. Ótrúlegt þykir
mönnum þó að hann muni ekki
reyna að leggja stein í götu Er-
hards.
Stórmerk norsk nýjung:
Vinnsla fæðu
úr fiskúrgangi
Samkvæmt norskum fréttum
þá er í uppsiglingu bygging fisk-
vinnsluverksmiðju sem vinna
mun mannamat úr meginhluta
þess fiskúrgangs sem til fellar
SkæruliBar
í S-Vietnam
sækja á
VIENTIANE 23/4 — Vonir eru
taldar hafa batnað á því að'
komið verði á varanlegu vopna-
hléi í Laos. Forsætisráðherrann
Súvannafúma skýrði blaðamönn-
um frá því í dag, að allir hinir
þrír aðilar að stjórn IandSins
hefðu orðið ásáttir um að full-
trúar alþjóðlcgu eftirlitsnefnd-
arinnar fengju aðsetur í aðal-
stöðvum hersveita hlutlausra á
Krukkuslcttu.
Súvannafúma sagði að þeir
myndu geta fylgzt með því
hverjir gerðu sig seka um árásir.
Pólland, Indland og Kanada
skipa eftinlitsnefndina og má því
gera ráð fyrir að allir haldi her-
sveitum sínum í skefjum, med-
an fulltrúar hennar eru á varð-
bergi. Súfannafúma sagði annars
að engir bardagar hefðu orðið á
Krukkusléttu síðan á sunnudag.
við flökun í hraðfrystihúsum. Á-
ætlað er að þannig megi hag-
nýta til manneldis rúmlega 90%
af fiskhráefninu.
öllum tilraunum og rannsókn-
um í sambandi við þennan verk-
smiðjurekstur er lokið og fram-
kvæmdir framundan. Verksmiðj-
an verður staðsett í Honnings-
vág í Norður-Noregi því þar er
tiltækt húspláss undir vélamar.
Framkvæmdastjóri Norges Rá-
fiskslag, Jöhs. Overá, segir í við-
tali við blaðið Fiskaren af þessu
tilefni að í stað þess að frysting
í loðdýrafóður og mjölvinnslu
hafi gefjð norskum sjávarútvegi
20 aura norska fyrir kílóið af
þessu hráefni þá sé gert ráð fyr-
ir að hin nýja verksmiðjuvinnsla
geti gefið 1 til 2 krónur norsk-
ar fyrir kílóið af sama hráefni.
Gert er ráð fyrir að uppsetningu
hinna nýju véla geti verið lokið
innan 6 mánaða. Talið er að vél-
ar 1 meðalstóra verksmiðju af
þessari gerð kosti 600 þúsund
norskar krónur.
Verði reynsla verksmiðjunnar
eins og vonir standa til þá er
hér í uppsiglingu alger bylting
í rekstri hraðfrystihúsa sem
valda mun tímamótum í fiskiðn-
aðinum. — J.K.
Stórverkfall
að hefjast í
V-Þýzkalandi
FRANKFURT 23/4 — Um hált
milljón málmiðnaðarmanna í
vesturþýzka fylkinu Baden-
Wurttemberg mun hefja verkfall
ef ekkli verða sættir á síðustu
stundu um kröfu þeirra um átta
prósent kauphækkun.
Aðalstjóm vesturþýzkra málm-
iðnaðarmanna samþykkti verk-
fallsákvörðunina á fundi í dag,
en einstök félög sambandsins
munu ákveða hvenær verkfaliið
skuli hefjast. Gert er annars ráð
fyrir að það muni byrja 29. ap-
ríl. Vinnuveitendur hafa fram
að þessu algerlega hafnað kröfu
verkamanna.
Á morgun verður allsherjarat-
kvæðagreiðsla meðal málmiðnað-
armanna í fylkinu Norðurrín-
Vestfalen um sams konar verk-
faUsboðun. Búizt er við að hún
verði samþykkt. I Baden-Wúrt-
emberg var verkfallsboðunin
samþykkt með 87 prósent allra
þeirra sem atkvæðisrétt höfðu.
Ný útgáfa af
leynibæklingnum
LONDON 23/4 — Nýrri útgáfu
af bæklingi andstæðinga kjama-
vopna með margvlslegum upp-
lýsingum um fyrirætlanir brezku
stjómarinnar varðandi almanna-
vamir í kjamastríði var dreift i
London í gær. Hún er nokkuð
breytt frá þeirri sem dreift var
á páskunum. 1 þetta sinn var
bæklingurinn prentaður í 10.000
eintökum, að sögn á 20 stöðum
víðs vegar í landinu.
Gjörið svo vel að skoða
útstillinguna í sýningar-
glugga Iðnaðarbanka íslanda

UNNt/EJMTA
htÖaFRÆ.0.
BÚÐIN
Klapparstíg 26.
!
Hversu margra
dollara virði?
K°
I
!
!
!

i
romið tjl Spánar — kynn-
izt unaðssemdum og
vinahótum sem engin tak-
mörk eru sétt. Spánn er öðru-
vísi. Spánn er landið þar
sem ferðamanninum er fagn-
að af heilum huga. Yndisfög-
ur fiskimannaþorp liggja
dreifð sem glitrandi perlur
við sólvermda strönd Mið-
iarðarhafsins. Gestrisni fólks-
ins helzt í hendur við feg-
urð landsins og veðurblíðuna.
Dvöl yðar á Spáni verður
ævintýri líkust.“ Slíkar eru
þær auglýsingar sem áróð-
ursmenn Francos birta í blöð-
unr víða um heim á þessu
tíma árs til að laða ferða-
menn til Spánar með erlend-
an gjaldeyri i tómar hirzlur
hans, og mun ekkert ofsagt
í þeim um kosti landsins né
hjartahlýju þjóðarinnar. Sú
mynd sem þær bregða upp
af jarðneskum sælustað, þar
sem allt leikur í lyndi, kann
að koma heim við þær hug-
myndir sem grunnfærnir
ferðalangar taka með sér frá
Spáni eftir stutta sumardvöl
en hún á harla lítið skýlt við
þann veruleika, sem alþýða
landsins þekkir af sárrj
reynslu. Því að ,,Spánn er
öðruvísi“ og spænsk ævintýri
fara sjaldnast vel. Á það
hafa menn verið minntir
þessa síðustu daga, þegar
þeir biðu eftir fréttum af af-
drifum spænska kommúnist-
ans Juiians Grimau. Dauði
hans fyrir aftökusveit Fran-
cos í garði Carabanchel-
fangelsisins í Madrid að
morgni laugardagsins var
mönnum áminning um þá
skuld sem þeir allir og Þó
sérstaklega Evrópubúar
standa i við þjóð hans, —
og. erBW'e3,’’úgreidat'áldSffjorð-'
ungi eftjr að til hennar var
stofnað.
Einmitt í- þessum mánuði
fyrir tuttugu og fimm ár-
um réðust úrslit borgara-
stríðsins á Spáni, þótt enn
Hði ár þar til öll mótspyrna
lýðveldishersins væri brotin
á bak aftur. f apríl 1938
höfðu hersveitjr fasista ruðzt
suður að sólvermdri strönd
Miðjarðarhafsins og þannig
skipt yfirráðasvæði lýðveldis-
ins í tvennt. Eftirleikurinn
var auðveldur; úrvalssveitir
þýzkra nazista og tugþúsund-
ir velvopnaðra ítalskra fas-
ista sáu fyrir því, þótt lýð-
veldisherinn og sjálfboðalið-
amir í alþjóðahersveitinni
berðust af einstakri hugprýði
gegn ofureflinu. En í raun-
inni voru úrslit borgarastríðs-
ins á Spáni ekki ráðin við
Guadalajara eða á öðrum
sögufrægum vígvöllum þess,
heldur í stjórnarskrifstofum
í London og Paris. Þar var
fundin upp sú óhrjálega póli-
tík sem gefið var nafn sem
henni hæfði „ekki-ihlutunar-
stefnan“, og fólgin var í því
að Bretar og Frakkar tóku að
sér að sjá um að lýðveldinu
bærist engin aðstoð, meðan
hinir þýzku og ítölsku fasist-
ar hlutu eldskirn sína við að
murka lífið úr því. Sovétrik-
in urðu ein til að rétta lýð-
veldinu hjálparhönd, en að-
stoð þeirra dugði ekki til.
Visvitandi létu ráðamenn
Bretlands og Frakklands lýð-
veldinu blæða út og ofurseldu
böðlum Francos hina hug-
prúðu forystusveit spænskr-
ar alþýðu, kommúnistana; þá
sem nú var ótti þeirra við
kommúnismann öllu yfir-
sterkari — líka sjálfsbjarg-
arhvötinni. Síðar fengu þeir
að borga svikin við spænska
lýðveldið æmu verði.
Fir munu þeir hafa verið
sem létu sér til hugar
koma á árum heimsstyrjald-
arinnar síðari að Franco
mjmdi enn sitja að völdum
nær tveimur áratugum eftir.
að Þýzkaland Hitlers og It-
alía Mússólínis væru hrunin.
Á því er þó næstá einföld
skýring; andkommúnisminn er
þar enn að verki, þótt nú
séu það fyrst og fremst Banda-
ríkin sem svo mjög eru hald-
in þessum voðalega sjúkdómi,
sem ruglar alla dómgreind og
siðferðiskennd og gerir mönn-
um ókleift að sjá hvað þeitn
sjálfum er fyrir beztu. Franco
væri löngu fallinn, ef Banda-
ríkin hefðu ekki haldið í hon-
um lífinu. Stjómum Banda-
ríkjanna hefur síðan stríði
lauk orðið svo vel ágengt við
að hressa upp á hinn spænska
einvald. að minnstu hefur
munað að hann væri boðinn
velkominn í öll samtök hins
m
Julian Grimau
frjálsa heims — og hefur
reyndar komizt með annan
fótinn inn í þau flest. Franco-
Spánn væri að líkindum löngu
orðinn aðili að Atlanzhafs-
bandalaginu, ef ekki hefði ver-
ið fyrir þráláta andstöðu-;
sósíaldemókrata á Norðurlönd-
um. En í öllum löndum Evr-
ópu og í öllum flokkum hafa
verið og eru menn sem ekki '
hafa gleymt þeirri skuld sem
spænsk alþýða á inni hjá
þeim þjóðum sem brugðust
henni — og sjálfum sér um
leið — þegar verst stóð á.
Þvi er það að þegar böðuls-
kúlan sleit lífsþráð
kommúnistans Julians Grimau
í dimmum fangelsisgarði á
laugardaginn var, hæfði hún
um leið samvizku manna.
Jafnvel de Gaulle, sem sent
hafði íjármálaráðherra sinn
til Madrid að bjóða Franco
150 milljón dollara lán kall-
aði hann heim aftur á laug-
ardaginn, svo að hinn blóði
drifni einvaldur kann að
verða langeygur eftir þeim
peningum. Hækkerup, utan-
ríkisráðherra Dana. sagði i
gær að danska stjómin myndi
ekki veita sendiráði Francos
í Kaupmannahöfn neina að-
stoð við fyrirhugaða „spænska
menningarviku" sem átti að
verða þar í næsta mánuði.
Einn var þó sá maður sem
lét sig morð Grimaus litlu
varða. Þegar kona Grimaus
hringdi til Washington að
biðja Kennedy forseta að
leggja manni sínum lið, var
henni sagt að hann hefði öðr-
um hnöppum að hneppa.
Talsmaður forsetans sagði
síðar að Kennedy teldi „ekki
rétt að Bandaríkjastjóm skipti
sér af dómsmálum í öðru
landi“. Skýringuna á þeim
viðbrögðum má ef til vill
finna í eftirfarandi kafla úr
forystugrein Franco-blaðsins
ABC í Madrid: „Spánn hef-
ur fram að þessu verið hinn
ákjósanlegasti bandamaður
Bandaríkjanna — og kannski
sá eini sem ekki hefur gert
þeim erfitt fyrir: í stuttu máli
hollur og auðsveipur banda-
maður. Við Spánverjar vænt-
um þess að Bandaríkin véiti
landi okkar alla þá efnahags-
og stjórnmálaaðstoð sem það
á skilið“. Hvað skyldi jíf
Julians Grimau verða metið
á marga dollara? ás.