Þjóðviljinn - 24.04.1963, Blaðsíða 8

g SÍÐA
HÖÐVILIINN
Miðvikudagur 24. apríl 1963
>*

Brjóstahaldarinn
er aðeins 40 ára
gömal uppfínning
Nýlega átti brjóstahaldarinn 40 ára af-
mæli. — Já, það er ótrúlegt, en satt:
Hann er ekki eldri. Sú sem fann hann
upp heitir Ida Rosenthal og er nú 77 ára.
Hún segir sjálf um brjóstahaldarann að
hann hafi veitt konunni sjálfstraust,
sjálfsoryggi og innra yfirlæti.
í kvikmyndum, leikhúsum og skrítlumyndum
— og reyndar lííka í raunveruleikanum — er
það siður að lauslátt kveníólk sem ætlar að tæla
karimenn sé í mjög flegnum kjólum. Flegin
hálsmál koma okkur ekki á óvart. Við erum
orðin því vön að eins mikið sé sýnt af kvenfólk-
inu og hægt er.
Fyrstu brjóstahaldararnir
voru búnir til uppi á háalofti
og gefnir, en brátt kom að bvi
að Ida Rosenthal og maðurinn
hennar. sem var bæði kunnur
myndhöggvari og tizkuteikn-
ari, sneru sér eingöngu að
framleiðslu brjóstahaldaranna.
Fyrirtækið varð til í uppreisn
gegn drengjavextinum — og
bað var nafnið lika. Vöru-
merkið á brjóstahöldurunum
varð Maidenform! (maiden =
stúlka).
★
Fyrstj brjóstahaldarinn með
tveimur'skálum er ekki lengur
til, ekki einu sinni í safni fyr-
irtækisins, en gömlu brjósta-
haldararnir frá þvj milli 1920
og 30, eru geymdir eins og
hverjir aðrir dýrgripir. Þeir
Ida Rosenthal, sem fann upp
brjóstahaldarann.
Konur eru nú frjálslegri en
þær voru 1920. Þær trúa meira
á sjálfar sig og þora að ver-
þær sjálfar. Brjóstahaldarinn
líka sinn þátt í þessu. Þó e;
margir á móti brjóstahöldr
unum og álíta að bessi geri
stuðningur sé óhollur. En-
var rekið upp ramakvein be
ar frú Rosenthal kynnti ríá
brjóstahaldarann fyrir nok!
um árum. Á brjóstið þá ald
að fá að halda sér uppi sjá'
spurði fólk.
Þó getur manni orðið hverft við að sjá svona
kvenfólk í gömlu. þöglu kvikmyndunum. Nú á
tímum sjást aldrei jafnflegin hálsmál og þar eru
sýnd!
Var kvenfólkið þá lauslátara um 1920 en
núna? — Nei, það var það vist ekki. Skýringin
er miklu einfaldari: Það sem ekki mátti sjást,
af siðgæðisástæðum, var miklu neðar á líkam-
anum 1920 en það er núna. Það var ekkert til
að halda því uppi!
Því að þá var brjóstahaldarinn ekki til. Hann
varð 40 ára fyrir skömmu og sú sem fann hann
upp, Ida Rosenthal. sem er 77 ára, fædd í Rúss-
landi, en fluttist 1906 til Bandaríkjanna og setti
þar upp kjölabúð, segir um fyrsta brjóstahald-
arann í danska blaðinu Alt for dameme:
„Það er ekki hægt að ímynda sér, hvernig
Bandaríkjakonurnar litu út bá. Þetta var rétt
eftir heimsstyrj öldina fyrri og margar konur
unnu í verksmiðjum. Þær Vildu vera eins ó-
kvenlegar og hægt var. Konan átti helzt að líkj-
ast starfsbróður sínum. Þessvegna vöfðu þær
sig, margar til að gera brjóstin flöt. Drengja-
vöxturinn var í tízku!
Á þessum árum átti ég"-'l;itla-kjélabúð-i New
York. Mér fannst það synd að konan liti út eins
og karlmaður. Og mér fannst kjólamir ekki fara
nógu vel á viðskiptvinunum svo ég fóðraði þá
og bjó til nokkurskonar brjóstahaldara inn í þá.
Árangurinn var undraverður.
Það leið ekki á löngu áður en ég fór að gefa
viðskiptavinunum brjóstahaldara, þegar þær
keyptu kjól. Þannig byrjaði það. Karlmönnunum
fannst allt i einu, að konurnar þeirra væru svo
unglegar. Og þær komu aftur og keyptu fleiri
brjóstahaldara.“
Brjóstahaldar-
inn veitir
sjálfstraust,
sjálfsöryggi og
innra yfirlæti, 1
segir sú sem
fann hann upp.
eru geymdir í bankahóifi og
hátt vátyggðir sem safngripir.
Það er ekki beinlínis hægt að
kalla þá elegant. þessa skrýtnu
bleiku hluti, en þeir greiddu
flötu brjóstalínunni rothöggið.
Að vísu héldu brjóstahaldar-
arnir brjóstunum ekki sérlega
vel uppi fyrst í stað. Það kom
ekki fyrr en seinna — eins og
blúndumar og teygjan í bakið.
svampfóðrunin, svitatryggða
teygjan og fjöldinn allur af
smáhlutum sem á að gefa nú-
tímakonunni öryggistilfinn-
ingu.
Því að áhrifin sem brjósta-
haldarinn hefur á konuna eru
ekki sízt sálfræðileg, segir Ida
Rosenthal. „Hann gefur henni
sjálfstraust, sjálfsöryggi og
innra yfirlæti.“
En hún svarar: „Brjóstið er
ekki vöðvi. það er kirtill. Eg
er ekki læknir, en ég veit
hvernig konur af frumstæðum
þjóðflokkum án brjóstahaldara
líta út. Þær eru heillandi með-
an þær eru komungar. Svo
eignast þær börn og hafa þau
á brjósti og hvernig verða þær
þá? Allt hangir á þeim! —
Þess vegna hjálpum vjð konun-
um. Nú getur konunni haldið
áf-ram að finnast brjóstin vera
föst — hvað mörg börn sem
hún hefur átt. Þannig öðlast
hún öryggi og henni líður vel
Hún er ung eins lengi og hún
vill. Við höfum lagað náttúr-
una svolítið til.“
Útvarpið bendir
húsmæðrum á
hagkvæm kaup
Franska útvarpið tók fyrir
nokkru upp það nýmæli að
birta leiðbeiningar til hús-
mæðra um hvar þær gætu
gert hagkvæm innkaup. Á
hverjum morgni fara starfs-
ménn og konur útvarpsins um
borgina. kynna sér verðlag á
hvers konar matvælum á hin-
um mörgu sölutorgum og í hin-
um ýmsu verzlunum og gefa
jafnharðan skýrslu um það
sem þau hafa orðið vísari. —
verðlag á hinum ýmsu stöð-
um er síðan borið saman og
síðan gerður listi yfir þá staði
þar sem hægt er að gera hag-
kvæmust viðskipti. en mikill
verðmunur getur verið á
sömu vöru á hinum ýmsu stöð-
um.
Nýmælið hefur gefizt mjög
vel og er þetta einn sá dag-
skrárliður útvarpsins sem
einna flestir hlýða á. Verðlag
hefur farið allmjög hækkandi
í Frakklandi undanfarin miss-
eri, en ríkisstjómin gerir sér
vonir um að aðhald sem út-
varpsþáttur þessi veitir kaup-
mönnum geti haldið aftur aí
þeim að hækka verð að ástæðu-
lausu.
Komið hefur til tals að taka
jretta einnig upp í Danmörku
þar sem verðhækkanir hafa
verið bannaðar, en engu opin-
beru verðlagseftirliti hefur bó
verið komið á. Það hefur
hingað til strandað á því að
danska útvarpið telur sig ekki
hafa fé til að leggja i þary,
kóstnáð áem slíkur dáÖskrár
liður myndi hafa i för með
sér.
mikið og eldað væri heima,
en einnig voru gerðar athugan-
ir á c-vítamininu eftir géymslu
við mismunandi hitastig. sen>
sýndu að það er mjög mikil-
vægt að'dósir og krukkur sem
hafa verið opnaðar séu geymd-
ar lokaðar í ísskáp eða á vel
köldum stað.
Athyglisvert var að í réttina
í dósunum voru notuð upp f
níu mismunandi efni. en í
heimatilbúnu réttina yfirleitt
aðeins fjögur.
Að lokum segja neytenda-
samtökin í skýrslu sinni uni
rannsóknina að dósamaturinn
reynist yfirleitt dýrari en sá
heijnatilbúni.
Tékkneskir
rðnir þekktn um aiiau
? meira en 200 ár hafa skart-
ripir úr gimsieinHm verið
vamleiddir í Jablonec við
Visu í Norður-Bæheimi og
úuttir baðan út um allar jarð-
v. Nýlega '’öktu Jabionec
kartgripir mikia athyeli i
ýningu í París og bótti það
em var sýnt einkar frumlegt.
'ýtízkulegt og sniekklegt. Hér
ést ein af perlufestunum af
•ýnineunnl.
er nafniið sem Parísartízkuhúsið Basta
hefur gefið þessum búningi. I'rakkinn er
úr skozkköflóttu ullarefni í hunangsgulu og bláu. Hatturinn úr
sama efni og pils og vesti úr silki. Þetta er eftir tízkuteikh-
arann Lalonde.
Ungbarnnmatur í dósum
þhkaikr heimatilhánum
4 V J ee' iH |
Nýlega [étu brezku neytenda-
sanitökin, Consumers Associa-
tion, fara fram rannsókn a
ungbarnamat, framleiddum i
verksmiðjum og gerðu saman-
burð á þessum mat og sam
svarandi heimatilbt'mum rétt-
um.
San'anburðurinn sýndi að
heimatilbúni maturinn og dósa-
maturinn stóðu nokkurnvegin.n
jafnfætis hvað snerti eggja-
hvítuefni kolvetni og fitu.
Nokkrar undantekningar voru
bó frá bessu bar sem meir*
eggjahvítuefni var í einstaka
heimatilbúnum k.iötrétti og
meiri fita í spínati.
Hins vegar reyndist vera
meira járn í dósamatnum. C-
vítsmín í tilbúnum grænmetis-
og ávaxtaréttum reyndist íafn-
Skák
skilnaðarorsök
+ Dómstóll i Mílanó hefi.
úrskurðað að það sé skilnað
arsök ef eiginmaðurinn situ
öllum stundum yfir skák. Fri
Edvige Rubinstein sagði réttin
um að maður hennar vær
haldinn slíkri skákástríðu a-
hann vanrækti bæði vinni
sína og sinnti avorki heno
né börnunum. svo að húr
hefði sjálf orðið að fara af
vinna fym heimilinu, Heri''
var veittur skilnaður.
miB
Sœnskur
sílcfarréttur
1 harðsoðin eggjarauða
1 matsk. pykur
sinnep
1 matsk. rjómi
salt, pipar
2-3 matsk. ediV
4 matsk. olía
2 kryddsíldarflö'
1 laukur
4 egg
• steinselja.
Eggjarauðan er muljn og
hrærð með sykrj, sinnepi og
rjóma. Olíu pg ediki er hrært
varlega saman við og salt 03
pipar sett í kryddsósuna eftir
smekk. Síldarflökin lögð á fa'
og sósunni hellt yfir bau
Milli flakanna er raðað lauk-
hringjum og hráar eggiarauð
ur settar í bá. Þetta verður að
gera varlega svo rauðan renn’
ekki út. Smátt brytjaður hrá-
laukur er settur kringum flök
in og að lokum er niðurskor
inni steinselju stráð yfir all’
saman. Rúgbrauð og smjör bor-
íð fram með réttinum.