Þjóðviljinn - 25.04.1963, Blaðsíða 1

DMIiNN
Fimmtudagur 25. apríl 1963 — 28. árgangur — 93. tölublað.
Þjóðviljinn óskar iesendum
f
sínum og landsmönnum öllum
gleðilegs sumars!
!

KOSNINGAR
Smósaga eftir DRÍFU VIÐAR
Sumir álíta að öll þorp séu
eins. En því fer fjarri. Engin
þorp eru eins.
Sumir álíta lika að það sé
ekkert líf að búa í þorpi, aðr-
ir vilja þaðan ekki hverfa,
en mestmegnjs er það gamalt
fólk sem sleit þar sinum
fyrstu sauðskinnsskóm og
hélt svo áfram _að slíta stærri
og stærri skóm. í þorpi er eldra
íó’k alltaf í yíirgnæfandi
meirihluta.
Á sumrin lifna §um þorp við,
stúlkurnar koma þá úr vist-
inni, piltarnir frá atvinnuleit-
inni að sunnan og vestan, aust,-
an og norðan.
f hverju þorpi búa márgir
einstaklingar, hver með sinn
hugsunargang, sínar áhyggjur
með sína gikt. frásagnarhæfi-
leika og afturhaldssemi. Allt er
nýtt undjr sólinni nema gömlu
karlarnir á Sl^ttu.
Það fór auðvitað tvennum
sögum um Sléttuna. Sumum
fannst vera lifandi dauðinn að
búa þar. aðrir unnu Sléttunni
jafn mikið bátunum og hross-
unum.
Eiztu karlarnir á S’.éttunni
hétu Brandur og Álbert. Að al-
mannadómi var Albert eldri af
því að hann heyrði varla
mannsins mál og allt varð að
æpa í eyrun á honum. Krakkar
sögðu hann vera orðinn 200
ára og léku sér að þvi að tala
ljótt upp í eyrað á honum.
Bæði Brandur og Albert höfðu
róið allt sitt líf á skektu með
handfæri og náð í lífsviður-r
værið úr sjónum.
Ekki var kassabíllinn heldur
nýr undir sólinni.
Hann hafði staðið ónotaður
í mörg herrans ár og verið í
blóma lifs síns þegar enn var
drift inni á stöð. En nú voru
bæði bíllinn og stöðin kyrr-
stæð og óstarfhæf af brúkunar-
leysi Ef síldin taekj upp á því
að vaða fyrir norðan Sléttuna
á ný myndi stöðin komast af
stað að mjnnsta kosti í bili
Og þar með bininn.
Eins og gefur að skilja kunni
engínn í plássinu á slíkt farar-
tæki. 17. öldin ríkti í hugum
fólks á Sléttunni, þrátt fyrir
mótora og trillur sem alistað-
ar voru að ryðja sér til rums
í nágrenninu
— Ég heid ýsan bíti jafnt
á þótt menn noti handaflið.
sagði Albert gamli og strauk
aðra árina skektunnar sinnar
sem hann hafði málað snyrti-
lega fyrir nokkrum dögum.
— Ójá, kvað Brandur við.
— Það fælir hvern ugga í
mílna fjarlægð þetta mótorösk-
ur. Ég þykist vita að aflaleys-
ið og fárið undanfarið sé ein-
vörðungu því að kenna.
— Mótorskrattarnir bila á
miðri leið, sagði Albert.
— f sífelldu bileríi, sagði
Brandur
— Ekki skal ég fá mér mót-
or þótt kraftamir séu nú óð-
um að þverra. nei mótor-
skratta fae ég mér aldrei.
Giktveikur er ég, fótaveikur og
heymarsljór en Albert skal
tóra fram í andlátjð.
— Þú heyrir orðið svo illa,
sagði Brandur.
— Albert skal tóra. Berti
gamli skal tóra þótt ungir
menn deyi úr ofreynslu af því
að leggja aldrei neitt á sig.
Og hvers vegna? Það gera,
bannsettir mótorarnir.
— Þú fylgist samt vel með
öllu. eins og ég, sagði Brand-
ur. — Annað verður ekki um
okkur sagt en að við fylgj-
umst með. Þú getur nú lítið
fylgzt með á framboðsfundun-
um trúi ég.
— A-A-A hváði Berti og
Brandur endurtók það sem
hann sagði hærra.
— Hún Finna er mín góða
heyrn og segir mér ofan af
því þegar að heim kemur.
Ekkert vill Sómaflokkurinn
riema hag okkar héma. Þeir
senda okkur höfðingja að sunn-
an til þess að bjarga þessu
plássi. Þeir meira að segja töl-
uðu við mig eftir fundinn um
hag þorpsins þó að ég hafi nú
lítið heyrt af því, en ég sagði
þeim í einlægni að mótor vildi
ég ekki, það er eftir öllu að
senda okkur kommúnista hing-
að. Ég veit hvað þeir vilja,
taka af okkur skekturnar og
setja mótor í þær og fiska svo
í sinn munn og maga. Það eru
þeir, sem koma viija mótorun-
um i gang.
— Það er helzt þeir vilji
koma mótorunum í gang, sem
ætla' að taka allt af öllum.
Brandur
— Jú það er sem ég segi.
koma mótor í alla báta. Fyrr
ligg ég dauður en ég læt setja
mótor í skektuna mína. Henni
hef ég róið í 40 ár og enginn
Gleðilegt sumar QAGSBRm
Gleðilegt sumar ool - - r> rS'
annar getur hlúð betur að
henni.
— Það er hverju orði sann-
ara, sagði Brandur og leit fram
þorpið.
— Þarna koma þeir þá, höfð-
ingjamir.
Þeir sáu þá báðir og Berti
herti gripið um árina.
En Brandur sagði: — Það er
engjn hætta á að mótorarnir
verði settir í meðan við tveir
erum við lýði. Að minnsta
kosti ekki meðan Sómaflokks-
menn eru í meirihluta. Gætt
mun meðan við lifum báðir var
sagt. Það er æskan sem er
hættulegust, fer í kaupstaðinn
og lærir að reykja og ganga
iðjulaus. Af því verða menn
kommúnistar.
— A-A-A hváði Berti í
spurnarróm og Brandur endur-
tók það sem hann sagði tals-
vert hærra.
*— Eitt sinn hef ég í kaup-
stað kctmið og ekki vildi ég búa^
þar, svaraði Berti. — Þeir
gera ekki annað en pípóla og
snurfusa siS þar. Mikið var að
sjá útganginn á þvi. kerling-
arnar með net á hattstrókun-
um. Ég er því vanastur að
veiða fisk í netin. Svo láta kon-
urnar hækka hælinn á skónum
tn þess að þurfa ekki að
ganga. en láta aka sér í bílum
í staðinn. Ég þakka mínum
sæla fyrir að bilarnir eru ekki
komnir hingað.
Bíll þorpsins hafði sem fyrr
segir staðið ónotaður í mörg
ár inni á stöð, þó hafði um-
sjónarmaðurinn skrölt á hon-
um einu sinni á ári fram á
eyrina því enn matti aka hon-
um úr stað. Skrjóðurinn þótti
sá kjörgripur að fólkið kom
norðan úr nyrztu og einangruð-
ustu fjörðum til þess að sjá
hann.
Það sem Brandur og Berti
sáu þegar þeir litu fram þorp-
ið voru frambjóðendumir sem
komu út úr læknishúsinu?
Læknirinn bauðst til að fyigja
þeim. Frambjóðendurnir voru
auðsjáanlega djúpt þenkjandi
um hag og velferð þorpsins og
gengu inn í stöð í vorkuldanum
ásamt lækninum.
Gunna i Guðmundarhúsi var
að reka beljuna sína eftir
fjörunni, Sigga Jóns var að
færa. Blá fata bundin í hvita
duiu, grjónagrautur °g soðn-
ing. Karlamir sem verið höfðu
að dytta að bátunum gengu nv
eftir veginum sem lá inn á
stöð. Þeir gengu niðuriútir og
þreytulegir, hattkúfarnir sátu
á öxlum þeirra, fataræfiarnir
héngu í feliingum og bar hver
felling vott um dugnað. nýtni
og sjálfstæði.
Gunna i Guðmundarhúsi
stanzaði þegar hún mætti Siggu
Jóns með fötuna.
— Sástu þá? spurði hún.
— Hann Brand og hann
Berta þarna? spurði Sigga. !
—• Nei, blessuð vertu. þing-
mannaefnin okkar með lækn-
inum. Hann fór með þeim inn
á stöð. Hefur likiega ætlað að
sýna þeim bilinn, sagði Gunna
— Hvern ætlar þú að kjósa?
spurði Sigga.
— Því blaðrar maður nú
ekki í hvem sem er. Einn lof-
aði mér svo fjári góðri elda-
vél, sem Þau væru hætt að
nota heima hjá sér sökum
hitaveitunnar, sagði Gunna.
— Mér fannst nú hann Karl
þeirra myndarlegastur, fannst
mér sko, sagði Gunna.
*— Þessi dökki hafði þó alt-
ént síðasta orðið á fundinum,
sagði Gunna.
— Maður á ekki að kjósa
eftir því, sagði Sigga.
— Maður verður að kjósa
eitthvað sem að gagni kemur,
sagði Gunna. — Annað er ó-
sköp gagnslítið. Ég kýs elda-
vélina.
Þær litu fram veginn.
— Þarna kemur bíllinn brun-
andi, hrópuðu þær.
— Verst að ég má ekki vera
að þessu, sagði Sigga. — karl-
amir verða bálreiðir ef ég tef
lengur.
— Munur er nú að hafa bíl-
ana, sagði Gunna og flýtti
sér á eftir beljunni sinni sem
var komin spölkorn á undan.
— Aldrei mjólkar maður bíl-
ana. sagði Sigga og hentist
svo? áfram upp ; fjall til karl-
anna.
Brandur og Berti gengu eft-
ir moldarveginum sem lá inn
á stöð, svo skiidu vegir þeirra,
Brandur gekk sömu leið og
Sigga með fÖtuna en hún
skokkaði léttilega upp brekk-
una og varð langt á undan
honum áður en varði. Berti
horfði á eftir þeim. Mosi og
lyng, fjöruilman og bátar og
fuglinn á báru. Berti rýndi út
fjörðinn tii skektunnar sinnar
og stóð þarna í brekku, en
fuglasöng og brimhljóð var
hann löngu hættur að heyra.
Ekkj heyrði hann til bílsins
sem kom akandi.
— Mótor skal aldrei í hana
fara, tautaði hann ög horfði
til skektunnar.
f bílnum sátu frambjóðend-
umir og skemmtu sér. Þessi
bílskrjóður var eitthvað fyrir
alla. Þetta var sjálfstæðisbíll,
þetta var bíll öreiga, þetta var
bíll bænda. Það gátu aliir ver-
ið þekktir fyrir þennan bíl.
Þeir hlutu samt að vera djúpt
þenkjandi um vandamálið
hversu ungt fólk léitaði úr
þorpum og sveitum í kaup-
staðina sem þegar voru yfir-
fullir. En hér var óðum að
tæmast. Það gat oltið á at-
kvæði Siggu og Gunnu og
Berta og Brands hverjir kæm-
ust á þing.
— Fallegt er hér á Sléttu,
sagði einhver.
— En sú náttúrufegúrð. Að
fara frá þessu og í bæinn.
En alltíeinu hrópaði fram-
bjóðandi Sómaflokksins;
— Keyrðu ekki ofari á at-
kvæðið. maður!
En það var um seinan, at-
kvæðið lá undir bílnum þvi að
bremsur voru ónýtar af kyrr-
stöðunni, og Berti gamli var
svo vita heymarlaus. Hann var
ekki kjörgengur framar.
Þeir hentust út og virtu fyr-
ir sér gamla manninn. Læknir-
inn gekk úr skugga um að
hann væri dáinn. Svo settu
þeir hann hljóðir í bílinn og
óku áfram.
Það ríkti djúp þögn í bíln-
um.
— Þetta var leiðinlegt slys,
sagði einhver og rauf þögnina.
Enn var djúp þögn.
Svo sagði læknirinn: — Þau
eru off fljót að verða slysin,
sagði hann. —- Hann heyrði
orðið svq illa gamli maðurinn.
hann hefur ekki heyrt í bíln-
um.
Enn ríkti djúp þögn.
■— Verst ef þetta dregur úr
kjörsókn, sagði þá einhver og
rauf þögnina.
Enn djúp þögn.
— Ætli það, sagði annar
uppúr þögninni. — Ég held það
sé allt í lagi. Þetta var gam-
all maður og hlaut að fara
fyrr eða síðar. En þó, það er
gott, að karlinn var búinn að
kjósa.
Fuglinn kúrir á báru. en
þeir verða alltaf færri og færri
sem róa skektu og draga lífs-
viðurværið úr sjó á handfæri.
BEKKURINN
Bidstrup teiknaði fyrir Land og Folk