Þjóðviljinn - 25.04.1963, Blaðsíða 3

7
Gleðilegt sumar
mmm
Gleðilegt sumar
Brauðborg.
Gleðilegt sumar
Blikksmiðjan Glófaxi, Ármúla 20.
Gleðilegt sumar
Blikksmiðjan Vogur, Kópavogi.
Gleðilegt sumar
Borgarfell.
Gleðilegt sumar
Bæjarútgerð Reykjavíkur. ......
Gleðilegt sumar
Bókabúð Máls og menningar.
Gleðilegt sumar
Blóm & Ávextir.
Gleðilegt sumar
Breiðfirðingabúð.
Gleðilegt sumar
Víkingur h.f. — Svanur h.f.
Gleðilegt sumar
Efnalaugin Lindin, Hafnarstræti, Skúlagötu.
Gleðilegt sumar
Eyjólfur K. Sigurjónsson og
Ragnar Á. Magnússon — endurskoðendur
Tadsjíkar, hefðu fyrir nokkrum áratugum verið taldir frum-
stæður asíatískur þjóðflokkur. Nú hafa nokkrir ungir efna-
fræðingar af tadsjísku kyni fundið upp gerfigúmmí sem
sagt er taka öðru gúmmíi fram og sjást þeir á myndinni. —
Það er þessi víðtæka og almenna framleiðsla á sérfræðingum
í Sovétrikjunum sem veldur vestur:enzkum stjórnmálamönn-
um sérstökum áhyggjum.
Mennt er máttur
Vesturveldin dragast aftur
úr á sviði frœðsiumála
Þegar menn ræða um þá
samkeppni sem nú á sér stað
milli sósíalistískra og kapítal-
ískra ríkja um það, hvort kerf-
ið getur tryggt mannlegu sam-
félagi hraðari og öruggari
framfarir — þá er oft talað
um hráefnalindir, um fram-
leiðslu í undirstöðuatvinnu-
greinum o.s.frv. En augu
manna opnast æ betur fyrir
því, hve mikla þýðingu fyrir
þróunarmöguleika ríkis fræðslu-
kerfi þess hefur, sú alúð sem
það leggur við að koma sér
upp öflugum og vel mennt-
uðum her sérfræðinga.
Það er því ekki undarlegt
að borgaralegir forvígismenn
hafa æ meiri áhyggjur af þeim
árangri sem Sovétríkin og önn-
ur sósíalistísk ríki hafa náð
á þessu sviði, og tala um hann
með engu minni skelfingu en
*þeir væru að hugsa um lang-
drægar eldflaugar með hamri
og sigð á trjónunni.
Athyglisverðar eru í þessu
Samanburður óhag-
stæður fyrir vestur-
veldin
sambandi ýmsar greinargerðir
sem framámenn í kennslumál-
um hafa sent frá sér eftir
heimsóknir til Sovétríkjanna.
Þeir vekja athygli á þvl, að
Sovétríkin eyði 15 prósent af
þjóðartekjum sínum til mennt-
unar, en Bandaríkin fimm. Þeir
telja að kennarar fái almennt
betri menntun þar eystra en
venjulegt er í Bandaríkjunum
— sovézkir hafi lengra kenn-
aranám og tvöfalda praktíska
æfingu á við bandaríska starfs-
félaga sína. Þeir leggja enn-
fremur áherzlu á það, hve
menntunarkerfi Sovétríkjanna
sé breitt og aðgengilegt, meðan
menntun bama og unglinga f
Bandaríkjunum fer að veru-
legu leyti eftir efnahag for-
eldra. með þeim afleiðingum
að ákaflega mikið misræmi
skapast — einnig á sviði al-
mennrar menntunar. Og segir
Kennedy forseti sjálfur að meir
en átta milljónir fullorðinna
Ameríkana hafi verið í skóla
minna en fimm ár, og tvær
milljónir kunni ekki að lesa
eða skrifa. Svipaða sögu hafa
Vestur-Þjóðverjar að segja, er
þeir bera sig saman við aust-
þýzka nágranna sína — þeir
kvarta bæði yfir því aðísveita-
héruðum sé fjöldi skóla þar
sem allir nemendur sitja í
einum bekk — eða að þar
séu aðeins tvískiptir barna-
skólar — efri og neðri deild
— og séu slíkir skólar, sem
með engu móti geta tryggt
mönnum aðstöðu til að halda
áfram námi, meir en helming-
ur allra bamaskóla Sambands-
lýðsveldisins. 1 Austur-Þýzka-
landi hefur slíkum skólum ver-
ið útrýmt.
1 nánum tengslum við ves-
öld í undirbúningsnámi er svo
ástandið í æðri menntastofnun-
um. 1 skýrslu frá De Witt (Har-
vard) segir að Bandaríkin út-
skrifi 90 þúsund verkfræðinga
árlega, en Sovétríkin 190 þús-
und — og þau ætla sér upp í
kvartmilljón árið 1970. Og
þykir Kennedy forseta að von-
um slík þróun ískyggileg. Og
það sem verra er fyrir hann
— í sumum greinum á sér
stað bein fækkun. Eðlisfræði-
stúdentum fækkaði úr 19600 ár-
ið 1951 niður í 17100 árið 1961,
verkfræðistúdentum fækkaði úr
269 þúsund árið 1957 niður í
240 þús. árið 1961. Þessi þró-
un er meðal annars útskýrð
með því, að amerískir auð-
hringar hafa gert töluv. af því
að kauþa Upp'eVrópska sérfræð- *
inga — það hefur komið fyrir
að þeir kaupa fyrirtæki i Evr-
ópu til þess fyrst og fremst,
og yfirtaka hið þjálfaða starfs-
lið.
Hvar er ástæðunnar
að leita?
Það eru nefndar ýmsar á-
stæður til þess að Bandaríkin
hafa dregizt aftur úr sósíal-
istískum ríkjum á sviði fræðslu-
mála og æðri menntunar —
og er þá auðvitað fyrst að
nefna fjárhagslega umhyggju
ríkisvaldsins eystra. Annað er
það sem ýmsir skólamenn
benda á (t.d. Dr. Helga Dohse
i blaðinu Der Mittag, Dussel-
dorf), en það er, hve t.d. sov-
ézkir skólar gera meiri kröfur
til nemenda sinna en banda-
rískir. Hún segir að í banda-
rískum skólum fái nemendur
á fyrsta ári fjórar bækur þar
sem fyrir koma aðeins 235 mis-
munandi orð — en í allt er
textinn 7257 orð. Hinsvegar eru
fyrstubekkingar sovézkir strax
leiddir inn í bókmenntaheiminn
— þegar á fyrsta ári er þriðj-
ungur lesefnisins kvæði. dæmi-
sögur og stuttar sögur ágætra
skálda eins og Púsjkíns, Ler-
montofs og Tolstojs. Þessvegna
er það ekká undarlegt að á
fjórða skólaári er orðaforði
sovézkra skólabama yfirleitt
fjórum sinnum meiri en banda-
rískra.
Hjólið heldur áfram
að snúast
Þessi mismunur segir svo til
sín áfram. Það eru ekki nærri
allir amerískir háskólar og
æðri menntastofnanir i Banda-
ríkjunum sem krefjast ákveð-
inna inntökuprófa. Stúdentar
eru margir ákaflega illa undir-
búnir, og háskólamir verða að
eyða tölverðum tíma i að kenna
mönnum það sem í Evrópu er
talið til almennrar fræðslu
— þeir verða jafnvel að láta
menn ganga undir námskeið i
móðurmálinu.
Þannig snýst hjólið áfram
Framhald af 3. síðu.
Gleðilegt sumar
Fiskverzlun Hafliða Baldvinssonar,
Hverfisgötu 123.
Gleðilegt sumar
Fiskhölliri.
Gleðilegt sumar
Grænmetisverzlun landbúnaðarins..
GleSilegt sumar
Gísli Jobnsen, Túngötu 7.
Gleðilegt sumar
Gúmmívinnustofan h.f., Skipholti 35.
Gleðilegt sumar
Georg Ámundason & Co., Laugavegi 172.
Gleðilegt sumar
Garðyrkjustöðin Eden, Hveragerði.
Gleðilegt sumar
Borgarprent h.f., Vatnsstíg 3.
Gleðilegt sumar
Verzlunin Brynja.
Gleðilegt sumar
Verzlun Sigurðar Kjartanssonar, Laugav. 41.
Gleðilegt sumar
Verzlunin Varmá, Hverfisgötu 84.
Gleðilegt sumar
Verzlunin H. Toft, Skólavörðustíg 8.
Gleðilegt sumar
Verzlunin Vegur, Framnesvegi 5.