Þjóðviljinn - 10.05.1963, Blaðsíða 3

Föstudagux 10. maí 1963
ÞI6ÐVIUINN
SÍÐA
Deilur kommúnistaflokkanna
Nef nd manna frá kínverska
flokknum til Moskvu í júní
PARÍS 9/5 — Miðstjórn Kommúnistaflokks Kína hefur
samþykkt að senda nefnd manna til Moskvu um miðjan
júní til skrafs og ráðagerða við fulltrúa Kommúnista-
flokks Sovétríkjanna um ágreiningsmál flokkanna.
Franska fréttastofan AFPI Teng Hsiao-Ping, sem er fram-
hlustaði í kvöld á frétt þess efn-| kvæmdastjóri miðstjómarinnar,
is sem send var út af kínversku I pg Peng Sén, sem sæti á í fram-
fréttastofunni Hsinhua. I kvæmdanefnd henar, fyrir kín-
Samkvæmt henni verða I versku nefndannönnunum.
Herlög sett vegna
verkfalls í Guiana
GEORGETOWN 9/5 — Cheddi
Jagan, forsætisráðherra Brezku
Guiana, lýsti i morgun yfir her-
lögum í landinu og skömmu síð-
ar héldu brezkir hermenn úr
herbúðum um 50 km frá höfuð-
borginni Georgetown inn í borg-
ina.
Jagan lýsti yfir herlögum eft-
ir að í ljós var komið að ekki
myndi takast að binda enda á
verkfall sem í tæpar þrjár vik-
ur hefur lamað allt atvinnulíf
Sendimaður páfa
í Ungverjaandi
BÚDAPEST 9/5 — Sérlegur
sendimaður Jóhannesar páfa,
Agostino Casaroli, dvelst um
þessar mundir í Ungverjalandi
og hefur rætt við ýma háklerka
kaþólsku kirkjunnar þar. 1 dag
ræddi hann einnig í klukkustund
við Mindszenty karínála sem
dvalizt hefur í bandaríska sendi-
ráðinu í Búdapest síðan haustið
1956, en páfi er sagður vilja að
fari úr landi til Rómar til að
greiða götu bættrar sambúðar
rikis og kirkju í Ungverjalandi.
landsjns. Verklýðsfélögin höfn-
uðu í gær ejndregnum tilmæl-
utn brezka landstjórans, sir
Ralph Frey, um að aflétta verk-
fallinu.
Til verkfallsins var boðað í
mótmælaskyni við vinnulöggjöf
sem þing landsins hefur nýlega
samþykkt, en á því hefur flokk-
ur Jagans mikinn meirihluta.
Samkvæmt þeirri löggjöf var
stjóminni heimilað að úrskurða
hvaða verklýðsfélög skyldu hafa
rétt til að semja við atvinnu-
rekendur. Flokkur Jagans hefur
haidið því fram að verklýðsfélög
þau sem standa að andróðrinum
gegn ríkisstjórn hans og hafa
áður lamað atvinnulif landsins
sé haldið uppi með fégjöfum frá
Bandarikjunum.
DAMASKUS 9/5 — Lögreglan í
Damaskus umkringdi í dag
menntaskóla í borginni, en skóla-
piltar köstuðu í hana grjóti og
lýstu hástöfum fylgi sínu við
Nasser og sameiningu Sýrlands
við önnur arabalönd.
Kjarnatilraunir
í Nevada í maí
WASHINGTON 9/ —
Bandaríska kjamorku-
málanefndin tilkynnti í dag
að x maímánuði myndu
sprengdar tvær kjarna-
sprengjur í Nevadaeyði-
mörkinni. Önnur sprengj-
an verður sprengd ofan-
jarðar, hin neðan. Báðar
eru sagðar munu hafa til-
töiulega lítinn sprengimátt.
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
Skrifstofustarf
Óskum að ráða ungan mann til skrifstofu-
starfa.
BRUNABÓTAFÉLAG ÍSLANDS
Laugavegi 105,
S0LUB0RN
Takið merki Slysavamafélagsins á morgun á eftirtöldum
stöðum:
Öldugötuskóla
Verzluninni Straumncs
Háskólabíó
Húsi SVFl á Grandagarði
Hafnarbúðum
Miðstræti 12 (gengið inn frá
Skálholtsstíg).
Sölulaun handa öllum og auk þess verður 6 söluhæstu
bömunum boðið í flugferð um nágrenni Reykjavíkur
með Bimi Pálssyni.
SELJIÐ MERKI KAUPIÐ MERKI
SLYSAVARNADEILDIN INGÖLFUR.
Réttarholtsvegi 1
Vogaskóla
Laug'alækjarskóla
Vönibílstöðinni Þróttur
Barmahlíð 8
Skátaheimilinu
xe
Sjú Enlæ forsætjsróðherra
hefur tilkynnt sovézka sendiherr-
anum í Pekjng, Sérvonénko, um
þessa ákvörðun kínversku mið-
stjómarinnar og jafnfram látjð
hann vita að miðstjómjn muni
innan skamms svara bréfi því
sem sovézki flokkurinn sendi
henni 30. marz s.l.
Verið lengi á döfinni
Þessi frétt kemur ekki á óvart
því að það hefur verið lengi á
döfinni að kommúnistaflpkkar
Sovétríkjanna og Kína tækju
upp beinar viðræður sín á milli
um þau mál sem þá greinir á
urn. Báðir flokkamir bafa löngu
lýst sig fylgjandi þv; að slíkar
viðræður yrðu hafnar í þeirri
von að þser mættu verða til
þess að jafna ágreinjnginn. Það
virðist þó greinilegt að ekki sé
stefnt að því að afgreiða deil-
urnar á viðræðumundunum í
Moskvu í næsta mánuði; þá
befðu seðri leiðtogar flokksins
verið sendir þangað.
Oerdon Cooper á
loft á þriðjudag
WASHINGTON 9/5 — Það var
boðað í Washington í dag að
Gordon Cooper majór muni fara
í geimferð sína á þriðjudagjnn
kemur, en henni hefur verið
frestað nokkrum sinnum.
Ætlunin er að Cooper fari 22
hringi umhverfis jörðu og verði
á lofti í samtals 22 klukkustund-
ir. Hann á að lenda við eyna
Midw.ay í Kyrrabafi á miðviku-
dagskvöld eða fimmtudagsmorg-
un eftir ísl. tíma.
vi$ Wyszynski
VARSJÁ 9/5 — Þeir Wladyslaw
Gomulka, leiðtogi pólskra komm-
únista, og Stefan Wyszynski
kardínáli, æðsti maður kabólsku
kirkjunnar í Póllandi, ræddust
við nýlega Qg var það fyrsti
fundur þeirra í tvö ár. Menn
telja að þessi fundur þeirra
boði tímamót í samskiptum
pólska ríkisins við kirkjuna.
Kardínálinn sem nú er kominn
til Rómar að ræða við páfa átti
frumkvæðið að fundinum.
Bretar bjóða
Norðmönnum að
lækka tolla
LISSABON 9/5 — A fundi ráð-
herranefndar Fríverzlunarbanda-
lagsins EFTA í Lissabon í dag
var það upplýst að Bretar hefðu
boðið Norðmönnum að felldir
yrðu niður tollar á niðursoðnum
sjávarafurðum og fiskimjöli inn-
an eins árs. Bretar hafa einnig
boðið Dönum að afnema tolla á
dönsku smjöri.
Verkamanna-
flokknrinn
vinnur á
LONDON 8/5 — I bæjarstjóma-
kosningum sem fram hafa farið
á Bretlandi hefur Verkamanna-
flokkurinn unnið á og bætt við
sig samtals 84 sætum. Flokkur-
inn hefur unnið meirihluta í níu
b æj arstj ómum, en tapað honum
i einni. Frjálslyndir hafa einnig
bætt við sig, en Ihaldsflokkur-
1 inn tapað.
I
I
!
Þessa dagana eru liðin níu
ár frá því að Hæstiréttur
Bandaríkjanna kvað upp
sögufrægan úrskurð sinn um
að það væri ótvírætt brot á
stjómarskrá landsins að böm-
um væri mismunað um
kennslu í opinberum skólum
vegna hörundslitar beirra. Sá
úrskurður kom að vísu vonum
seinna, en var þó tvímæla-
laust einn merkasti áfanginn
í langri og þjáningarfullri
baráttusögu bandariskra
svertingja og hann var bví
merkari fyrir þá sök, að hon-
um fylgdu aðrir úrskurðir,
sem tóku af allan vafa um,
að kynþáttamismunun bryti
í bága við anda og bókstaf
landslaga, hvemig svo sem
henni væri háttað, og að rík-
isstjóminni í Washington væri
af þeim sökum bæði heimilt
og skylt að beita því valdi
sem henni er fengið til að sjá
um að lögum landsins sé
framfylgt. Þessum úrskurðum
hafa frjálshuga menn um all-
an heim fagnað, en þó fer því
fjarri að þeir hafi nægt til að
aflétta ánauðinni sem hvílir
á tuttugu milljónum þel-
dökkra þegna þessa forystu-
ríkis hinnar frjálsu vestrænu
menningar.
Margar áþreifanlegar sann-
anir hafa fengizt fyrir bví
undanfarin ár og nægir að
nefna nöfn eins og Little
Rock eða Montgomery eða
Oxford. Þessa dagana beinist
athygli heimsins að Birming-
ham, hinni miklu stáliðjuborg
í Alabama. Hún er sú af
stórborgum Bandaríkjanna,
þar sem kynþáttaofsóknimar
hafa verið hvað hatrammast-
ar. Engum úrskurði æðsta
dómstóls landsins í kynþátta-
málum hefur verið sinnt af
stjómarvöldum þar, hinir
fjölmörgu þeldökku íbúar
borgarinnar hafa verið smáð-
ir og ofsóttir af útsmoginni
grimmd. Baptistapresturinn
sem risið hefur undir kröfu-
hörðu nafni sínu, Martin
Luther King, og stjómað hef-
ur frelsisbaráttu svertingj-
anna í suðurfylkjunum mörg
undanfarin ár, kom til Birm-
ingham fyrir rúmum rnánuði
ásamt nokkrum samstarfs-
mönnum sínum. Þeir ráðguð-
ust við einn helzta leiðtoga
blökkumanna í borginni, séra
Shuttlesworth, og báru að því
loknu fram hógværar kröfur
um réttarbætur kynbræðrum
sínum og systrum til handa.
Ekki var ofstopanum fyrir að
fara í þeirri kröfugerð til yf-
irvaldanna: Farið var fram á
að blökkumenn í borginni
fengju að snæða við sömu
borð og hvítir í veitingahús-
um, að þeir fengju jafnan rétt
á við þá til vinnu í verzlun-
um í miðbiki borgarinnar. að
bæjaryfirvöldin skýrðu með
hvaða hætti þau hyggðust
framkvæma úrskurð hæsta-
réttar um jafnan rétt til
skólagöngu og að sett yrði á
laggimar nefnd manna úr
báðum kynþáttum til að ræða
ágreiningsmál.
Séra King, sem er víðlesinn
og menntaður maður og
hefur auk guðfræðinámsins
lokið heimspekiprófi við há-
skólann í Boston, hefur tekið
sér annan mikinn lýðlausnara
til fyrirmyndar, Mahatma
Gandhi. Friðsamleg baráttu-
aðferð hans hefur borið mis-
jafnan árangur, en vafalaust
orðið til að afla málstað
blökkumanna samúðar, einnig
meðal þeirra hvítu manna
sem hafa látið svertingjahat-
arana hafa vit fyrir sér fram
til þessa. Hann hugðist fara
sömu leiðina í Birmingham.
Fyrstu dagana eftir að hinar
hógværu kröfur höfðu verið
bomar fram, fóm nokkur
hundmð svertingjar í hópum
um götur borgarinnar til að
fylgja þeim eftir, settust við
þau veitingaborð sem þeim
eru bönnuð eða gengu í þær
verzlanir sem neita að selja
þeim vörur sínar. Tuttugu
þeirra vom handteknir strax
fyxsta daginn og dæmdir
Lögreglan i Birmingham hefur beitt kylfum sínum á blökku-
menn og sigað á þá blóðhundum sínum, en einnig reynt
að tvístra fylkingum þeirra með háþrýstislökkvidælum, en
þeir hafa þybbast við, eins og sést á myndinni.
Herhrð bamanna
næsta dag í byngstu refsingu
fyrir slík afbrot, sex mánaða
fangelsi og 100 dollara sekt.
Fyrstu vikumar var hver
dagurinn öðrum líkur í
Birrningham; nqkkrir menn
vom handteknir á hverjum
degi og ekki stóð á dómum
hinnar velsmurðu vélar sem
skammtar lítilmagr.anum rétt-
Martin Luther King
lætið. En þegar réttur mánuð-
ur var liðin, fékk vel vopnuð
lögregla Birminghams nýja
andstæðinga að fást við; þá
urðu þáttaskil í „bardaganum
um Birmingham"; þá hófst
herferð bamanna. Þúsundum
saman gengu blökkubömin í
fótspor foreldra sinna og eldri
systkina; „þau voru á öllum
aldri, úr dagheimilum og
gagnfræðaskólum, meðalald-
urinn kannski fjártán ára.
Þau komu úr öllum áttum,
þéttar og örar en svo að lög-
reglan fengi við þau ráðið. Og
þegar lögreglumennimir tóku
við sér, þá létu þau aka sér
í tugthúsið með jafn glöðu
geði og þau væm að fara í
skemmtiferð sunnudagaskól-
ans“, segir „Newsweek". Á
nokkrum dögum handtók lög-
reglan og lokaði inni í dyfl-
issum sínum mörg hundmð
bama. Meðal þeirra var sex
ára stúlkubarn.
Þannig hefur það verið
hvern dag síðustu viku í
þessari bandarísku stórborg.
Og átökin hafa harðnað með
hverjum degi; lögreglan i
þessu sjálfskipaða forysturíki
frelsis og mannréttdnda hefur
ekki hikað við að siga blóð-
hundum sinum á vamarlaus
böm og unglinga sem ekki
höfðu annað til saka unnið
en ganga um göturaar heima
hjá sér og syngja frelsi og
mannréttindum lof og dýrð.
„Syngið, böm, syngið", sögðu
foreldrar þeirra og bömin
klöppuðu saman litlu lófunum
sínum og sungu: „Einhvem-
tíma munum við sigra“
(„Newsweek").
Prystumönnum svertingja
hefur verið legið á hálsi
fyrir að beita fyrir sig böm-
um og unglingum. Þær ásak-
anir koma frá mönnum sem
hvem dag horfa með hendur
í skauti á að þau sömu böm
séu meidd og hrjáð, að gleði
æskunnar sé stolið frá þeim.
Robert Kennedy, bróðir
Bandaríkjaforseta og dóms-
málaráðherra. hefur sagt að
hver sú réttarbót sem fengist
fram þar syðra væri of dýru
verði keypt, ef hún kostaði lít-
ið bam líf eða heilsu. En
Robert Kennedy, sjö bama
faðir sjálfur, ætti að vita,
að böm kunna oft betri skil
á réttu og röngu en flestir
fullorðnir. Bömunum í Birm-
ingham hefur ekki verið sig-
að á blóðhunda lögreglunnar
þar. Þau bera ekki sök á
því þjóðfélagi sem dæmir þau
undir ævilangt ok kynþátta-
hatursins, Og: „Svertingja-
böm fá á fimm fangelsis-
dögum haldbetri menntun en
á fimm mánuðum í aðskild-
um skóla“, eins og einn af
samstarfsmönnum Kings orð-
aði það.
Kennedy forseti hefur fram
að þessu sagzt ekkert
geta skipt sér af því sem nú
er að gerast í Birmingham
og kann hann að geta stutt
það mál sitt lagakrókum. Eng-
in landslög hafi verið brotin
sem heimili honum að taka
fram fyrir hendur á ráða-
mönnum í Birmingham. Þá
veit heimurinn það: að f
Bandaríkjunum brýtur það
ekki í bága við landslög þótt
bömum sé misþyrmt og þau
lokuð inni í fangelsum fyrir
það eitt að lofsyngja frelsið.
ás.
*
)
4
t