Þjóðviljinn - 28.05.1963, Blaðsíða 8
3 SIÐA
MÖBVIIIINN
Hagnýt tifraunastarfsemi um nýjar
verkunaraðferðir sjávaraffans
Eitt af Þvi sem stendur í
vegi fyrir eðlilegri framþróun
í verkun á sjávarafla er, að
okkur skortir tilfinnanlega til-
raunaverkunarstöð. Ég vil
léyfa mér að taka svo djúpt í
árinni að segja, að þessi vönt-
un sé stærsta hindrunin í vegi
eðlilegra framfara á þessu
sviði. Meðal stórþjóða, þar sem
allur rekstur er tröllaukinn í
samanburði við okkar rekstur
sem vonlegt er fer slík starf-
serni fram á vegum félaga,
einstaklinga og félagasamtaka
eða þá ríkisins, allt eftir því
hvað hagkvæmast þykir. En
hér hjá akkur fer engin slik
starfsemi fram. Við eigum
enga tilraunaverkunarstöð.
Til að fyrirbyggja allan mis-
FISKIMÁL- Eftir Jóhann J. E. Kúld
skilning, þá er rétt að taka
það fram strax, að menn mega
ekki blanda verkefni slíkrar
verkunarstöðvar saman við
rannsóknarstofur í þágu sjáv-
arútvegsins. Hins vegar er
slíkum tilraunaverkunarstöðv-
um nauðsynlegt að hafa góða
samvinnu og njóta sérfræði-
legrar aðstoðar slíkra rann-
sóknarstofnana,
Mannlegri þekkingu er í
flestum tilfellum sá stakkur
skorinn að fleiri einstaklingar
með reynslu. Isérdóm og hug-
vit verða að leggja fram sinn
---------------------------------
Samtrygging í
fjóra áratugi
1 gær átti Samtrygging ís-
lenzkra botnvörpunga 40 ára af-
mæli. en félagig var stofnað þ.
25. maí 1923 að tillögu, sem þá-
verandi formaður FlB bar fram
á fundi félagsins í janúar s.á.
Eigendur 16 togara gengu í
trygginguna á stofndegi og þá
var stjóm þeirra kosin. Jón Öl-
afsson var kosinn formaður og
Kjartan Thors ritari.
Gunnar Egilsson var félaginu
til aðstoðar við stofnunina, hánn
hafði umþaðsamband við brezk-
an tryggingamiðlara, Percy Hard-
ing og var fyrirmyndin sótt til
Fleptwood.
Tvær meginbreytingar urðu
á tryggingarkjörum þeirra sem
tryggðu skip sín hjá Samtrygg-
ingunum. önnur sú, að tjóns-
viðgerðir voru greiddar að fullu
án tillits til aldurs skipanna og
hin að skipin voru tryggð fyrir
endumýjunarverði. Strax fyrsta
árið voru 2/3 togaraflotans
tryggðir hjá félaginu.
Frá stofnun og til stríðsloka
fórust alls 16 skip félagsins.
Fyrsta tjónið varð árið 1925 í
Halaveðrinu, þegar togarinn Leif-
ur heppni fórst.
Þessir menn hafa gegnt fram-
kvæmdastjóraembætti fyrir fé-
lagið: Gunnar Egilsson skipa-
miðlari, Páll Ólafsson útgerðar-
maður og Ásgeir Þorsteinsson
verkfræðingur.
Núverandi stjóm Samtrygginga
skipa þessir menn: Kjartan Thors
formaður, Ólafur H. Jónsson rit-
ari, Ásgeir Stefánsson, Geír
Thorsteinssoh og Ólafur Tr.
Einarsson. Varamaður í stjóm
er Jón Axel Pétursson.
GEISLAHITUN U
vill ráða 5—6 pípulagningamenn til starfa. Ennfremur
2 nemendur. — Löng vinna. — Oft möguleiki á ákvæð-
isvinnu. Upplýsingar í skrifstofunni Brautarholti 4,
og 5 simum 19804 og 12307.
skerfinn hver, ef æskilegur
árangur á að fást. Þannjg
þarf að leggja fram þá þekk-
ingu sem til er í hverri ein-
stakri grein verkunar, og
síðan að leggja þar við. eða
finna upp nýjar verkunarað-
ferðir, sem í sumum tilfellum
geta átt rsetur í eldri verkun-
araðferðum. f slíkri leit verður
að beita jöfnum höndum vis-
indalegri rannsókn og áunn-
inni, hagnýtrj þekkingu, sem
oft hefur orðið til með reynslu
margra kynslóða. Hvorugan
þáttinn í þessari starísemi má
vanmeta, ef æskilegur árangur
á að nást. og þarna verður að
vera góð samvinna á milli.
Þegar athuguð er smæð ís-
lenzku þjóðarinnar, þá held ég
að slíkri tilraunaverkunarstöð
verði ekki komið upp og hún
starfrækt. nema að ríkið hafi
þar um forgöngu, enda er slík
starfsemi í þágu aliþjóðar, og
getur af þeim sökum fallið
undir forustu hins opinbera
framtaks. Hitt væri einnig
hugsanlegt. að allir fiskverk-
endur í landinu sameinuðust
um slíka starfsemi Og þættj
sú leið fær, þá sé ég ekkert
því til fyrirstöðu að hún værj
farin ef menn kysu það held-
ur. Aðalatriði þessa máls er.
að hafizt verði handa um
slíka starfsemi og að hún
verði rétt upp byggð frá
byrjun.
Aðkallandi verkefni
slíkrar stöðvar
Tilraunaverkunarstöð sem
rekin er í þágu sjávarútvegs-
ins og alþjóðar þarf að vera
það vel úr garði gerð að hún
geri tilraunir um margvíslega
verkun. bæði á síld, þorski og
öðrum fisktegundum. Hún
þarf að hafa forgöngu um end-
urbætur á öllum núverandi
höfuðverkunaraðferðum þorsk-
aflans, hraðfrystingu, söltun
og herzlu. Þá þarf slík stöð að
géra tilraunir með nýjar verk-
unaraðferðir sem ýmist geta
átt rætur í eldri verkunarað-
feðum eða fæðast nýjar frá
grunni gegnum tilraunir og
hugvit reyndra manna á þessu
sviði.
Á sama hátt þarf að taka
fyrir verkun á síld. Þá gætj
það einnig orðið verkefni
slíkrar stofnunar. að fá starf-
andi niðursuðuverksmiðju á
Jri IL
vandann.
9er.^ viáú
^ð°r' S°
>r
HJOLBARÐINN
Laugavegi 178 — Sími 352fc>
ákveðnu sviði til opnunar á
nýjum mörkuðum. Verkefni
fyrir slíka tilraunaverkunar-
stöð eru óþrjótandi, en að
sjálfsögðu væri ekki hægt að
taka fyrir nema fá þeirra á
sama tíma. Þegar slík starf-
semi hefur gert endurbætur á
einhverri verkunaraðferð eða
komið með nýja fram á sjón-'
arsviðið, þá yrði það að vera
hlutverk sölusamtaka og kaup-
sýslumanna að ryðja vörunni
braut á erléndum mörkuðum.
Þegar búið væri að ná góðum
árangri í þessu tvíþaétta verk-
efni í einhverri grein þá og
þá fyrst ætti röðin að véra
komin að hinum almenna
framleiðenda að heíjast handá
um framleiðslu á vörunni. Að
sjálfsögðu yrði einnig sam-
vinna á milli hins almenna
framleiðanda og slíkrar stofn-
unar, þannig að hugmyndir
sem fram kæmu hjá framleið-
endum um breytingar á fram-
leiðslu eða nýja framleiðslu,
yrðu sannprófaðar i slíkri til-
raunastöð, þættu þær þess
virði að beztu manna yfirsýn
á þessu sviði.
Það er varla nokkur vafi á
því, að slík starfsemi, væri til
hennar vandað, gæti lyft
Grettistaki á sviði okkar fisk-
framleiðslu og aukið þjóðar-
tekjurnar að miklum mun þeg-
ar fram liðu stundir. Gerði
hún þetta ekki. þá væri hún
skakkt upp byggð og ekki
fengin réttum mönnum í hend-
ur. En að sjálfsögðu er það
eitt af höfuðskiiyrðum fyrir
góðum árangri á þessu sviði
sem öðrum, að fagþekking og
sönn vísindastarfsemi fái not-
ið sin, en þetta ekki gert að
pólitískum bitlingi handa ein-
hverjum undirmálsmönnum,
ejns Og dæmin eru allt of
mörg til um úr opinberu lífi.
Enda draga sig þá allir sæmi-
legir menn sem eitthvað hafa
til brunns að bera til baka. og
vilja ekki koma nálægt slíku,
enda eru þeim allir vegir fser-
ir á hinum almenna vinnu-
markaði.
Við höfum ekki efni
á því, að trassa slíka
starfsemi lengur
Ætlum við i náinni framtjð
að byggja að meginhluta ut-
anríkisverzlun okkar á útflutt-
um sjávarafla þá er sannar-
lega kominn tími til að við
förum að undirbyggja vinnslu
og með meiri fyrirhyggju en
úr aflanum af meira raunsæi
verið hefur En einn sjálf-
sagður og þýðingarmikill liður
i þeirri uppbyggingu er slík
tilraunaverkunarstöð eins og
ég hef gert hér að umtalsefni.
Máski hugsar einhver sem
svo, að við höfum ekki efni á
þvi að stofna ti] slíkrar starf-
Sigrastá
mænusótt
Mikið hefur dregið úr mænu-
sótt um allan heim. segir í
skýrslu frá WHO um heilbrigð-
isástandið 1962. Frá árunum
1954—56 til ársins 1960 er gizk-
að á að mænusóttartilfellum
hafi fækkað um 65 prósent. 1
Asíu hefur þó aðeins dregið
úr veikinni um 25 prósent og
hún hefur aukizt í Afríku um
10 prósent, en í þessum hlutum
heims bar minnst á henni áður.
Mænusótt hefur jafnan komið
harðast niður þar sem mest er
hreinlætið.
semj, en vjð þann mann vi!
ég segja þetta: Við höfum ekki
efni á þvi að trassa þetta
verkefni lengur en orðið er. því
skaði okkar verður því mejri
sem við látum það lengur ó-
gert. Þjóðir sem hafa vinnslu
úr sjávarafla sem tiltölulega
þýðingarlitla atvinnugrein.
þær telja sig ekkj geta verið
án slíkrar starfsemi á ein-
hverra vegum. Hvað skyldi þá
vera um okkur, sem í dag
verðum að byggja alla okkar
utanríkisverzlun á því að sem
mest fáist úr sjávaraflanum
hverju sinni.
Slík starfsemi á að
vísa veginn
Slík sarfsemi á að visa
framleiðendum veginn í fisk-
- Þriðjudagurinn 28. maí 1963
verkunarmálum, undirbyggja
auknar og varandi þjóðartekj-
ur af útgerðinnj með verð-
greinum og jafníramt gera það
kleift að hægt verðj að nýta
til manneldis í langtum stærri
stíl en nú þekkist okkar dýr
mæta þorsk- og síldarafla.
Þetta allt er hægt, og verð-
Ur að gera. en því fyrr kemst
það í framkvæmd sem méjri
manndómur stendur að baki
þeim framkvæmdum. Og þar
er það almennings að leggja
lóð sitt á vogarskálina, því að
auknar þjóðartekjur eru allra
hagur. En við skulum iíka
gera okkur það ljóst, að þetta
verður ekki gert nema að
menn með lágmarksþekkingu
á sjávarútvegsmálum og
vinnslu fiskafurða móti hina
opinberu stefnu íslenzka ríkis-
ins i þessum málum.
Guðmundur Ferro
gerir kvikmynd
Guðmundur málari Guð-
mundsson sem þekktari er und-
ir nafninu „Ferro“ hefur nú
nýlega iokið við að gera kvik-
mynd. Er hér um að ræða tutt-
ugu mínútna litfilmu. er fjallar
um áhrif vélamenningarinnar á
manninn.
Kvikmynd þessa gerði Guð-
mundur fvrir fransk-svissneskt
fyrirtæki. er Sandoz nefnist.
Sandoz er mjög þekkt lyfsölu-
fyrirtæki sem iafnframt gerir
fræðslukvikmyndir um læknis-
fræðileg efni. Árlega gerir það
einnig tvær kvikmyndir list-
ræns eðljs. Þykir hinn mesti
vegsauki að því að gera þær
myndir. Það er önnur þessara
tveggja mynda, sem Guðmund-
ur hefur nú gert.
Mynd Guðmundar var full-
gerð í febrúar og hefur hún
verið sýnd víða um Frakkland.
Kvikmyndina nefnir Guðmund-
ur Meeamorphose. og er hún
gerð eftir tveim myndum hans.
Ekki var gert kvikmyndahand-
rit að myndinnj heldur stuðst $
við „impróvisasjón “ Tveir Ieik- '
arar eru i myndinni Hér að of-
an sést annar þeirra búa sig
undir að taka Wð áhrifum
vélmenningarinnar.
RÚMAR ALLA
FJÖLSKYLDUNA
KYNNIÐ YÐUR
MODEL 1963
c . w Sími 24204
♦S m^BDÖRNSSON * co. p Q BOX1JM. reykmvik
DYR
Sflunþórjónsson &co
Vafnanstrœti 4-
v >