Þjóðviljinn - 20.06.1963, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 30. iúní 3363
- ÞIÚDVILIINN
SlÐA 1
F
SUÐUR-
OFBELDISTOKIN ENN HERT

AFRIKU
Samkvæmt lögum, sem ný-
lega voru samþykkt í þjóð-
þingi ríkjasambands Suður-
Afríku, geta hinir vopnuðu
lögregluþjónar Verwoerds hald-
ið sérhverjum þarlendum rík-
isborgara í 90 daga varðhaldi
svo oft sem þeim þóknast.
Þetta vesalings fólk er talið
svo lítilsvirði að mál þess eru
ekki tekin fyrir hjá dómstól-
um. og þvi ekkert útlit fyrir
að það fái nokkurn tíma rétt-
látan dóm.
Af rúmlega 150 fulltrúum
þjóðþingsins var aðeins einn,
sem fann sig knúðan til og
þorði að andmæla Verwoerd
og þessari lagasetningu. Það
var frú Helen Suzman frá
Framfarafl.; sýndi hún með
því fram á að vitsmunir fyrir-
finnast í þessu geðveikrahæli
sem kallað er þjóðþing og
greiddi hún atkvæði gegn lög-
unum.
I umræðunum sagði hún
meðal annars: Jafnvel þótt ég
standi hér ein, finn ég að ég
hef á rnínu bandi hundruð
þúsunda hvítra kjósenda, og
milljónir Afríkunegra. Og það
sem er ennþá mikilvægara:
allur hinn siðmenntaði og lýð-
ræðislegi heimur styður and-
stöðu mína gegn þessum lög-
um.
Allt vald til
lögreglunnar
Sá sem beitti sér öðrum
fremur fyrir lagasetningunni
Vorster dómsmálaráðherra,
sagði berum orðum í þjóðþing-
inu, að hann mundi ekki hika
við að ganga enn lengra, ef
þetta nægði ekki til að lama
alla mótspymu gegn aðskiln-
aðarstefnu stjómarinnar.
Sameiningarflokkurinn
greiddi einnig atkvæði með
lögunum, enda þótt forystu-
maður hans, de Villers Graaf.
hefði gefið þá yfirlýsingu í
umræðunum að margar laga-
greinarnar væru hrein and-
styggð.
I Jóhannesarborg hefur sam-
band lögfræðinga mælt harð-
lega gegn aðskilnaðarlögunum.
1 yfirlýsingu sambandsins seg-
ir, að setning laganna jafngildi
í raun og veru afnámi réttar-
arfars í Suður-Afríku. Einnig
telja lögfræðingarnir lagafyr-
irmælin um 90 daga varðhalds-
vist andstæð lögvenjum sér-
hvers siðmenntaðs lands, þar
sem ekki má varpa einstakl-
ingum í fangelsi án undan-
gengins dómsúrskurðs.
Þeir benda að lokum á, að
nú geti sérhver lögfræðin?r"r
átt á hættu að vera handtek-
inn, (sem og aðrir, er þannig
stendur í bólið hjá lögregl-
unni) ef einhver lögreglumað-
ur fsw tilviljun" grun um
að þeir hafi vitneskju um lög-
brot skjólstæðings. Vegurinn
er þannig greiður fyrir hvers-
konar harðstjórn og eiginhags-
munahyggju lögreglunnar, og
blómatími lyga, svika og af-
brota upprunninn.
Átökin milli hvítra og
svartra í Suður-Afríku hófust
árið 1910. Þá varð Suður-
Afríka sjáfstætt ríki, myndað
af fjórum enskum nýlendum,
Transvaal, Góðrarvonarböfða,
Ölafsson, Egill Ólafsson. Einar
Upphaflega máttu íbúarnir
Vopnaðir lögrcgluþjónar Verwoerds að verkii. Einn beirra hcfur gripið fantalcga í handlcgg ungrar ncgrastúlku, sem framdi
það „afbrot“ að syngja úti fyrir ölkrá einní, sem ætluð er hvi tum mönnum cinum. Við þetta tækifæri handtók lögregian sex
manneskjur; fimm konur voru dæmdar í sektargreiðslur og einn ungur karlmaður var dæmdur til að þola vandarhögg.
kjósa fulltrúa, þó aðeins hvíta,
á þjóðþingið, en það leyfist
þeim ekki einu sjnni nú.
Sjálfstæðið leiddi því að-
eins til þess að valdið færð-
ist frá stjórninni í London
í hendur hvítra nýlendu-
búa.
Það eina sem Suður-Afríku-
--------------------------------
Stúdentar útskrifaðir frá
Menntaskóla Reykjavíkur
mAladeild:
6. A:
Auður Ragnarsdóttir, Ásta
Ví'gbergsdóttir. Björg Atladótt-
ir, Elísaþet Ólafsdóttir. Elísa-
bet Sigurðardóttir, Erla Hatle-
mark. Guðlaug Konráðsdóttir.
Guðríður Thorarensen. Guðrún
Skúladóttir, Hjördís Gunnars-
dóttir, Kristín Mjöll Kristins-
dóttir, Kristrún Þórðardóttir.
Margréf Valdimarsdóttir, Mon-
ika Magnúsdóttir. Ragna L.
Ragnarsdóttir, Sigriður Gizur-
ardóttjr, Silja Aðalsteinsdótt-
ir Sjöfn Kristjánsdóttir, Val-
gerður Ólafsdóttir, Þorbjörg
Kjartansdóttir
6. B:
Andrés Indriðason, Bjarni
Ólafsson, Egill Ölafsson, Einar
Árnason, Gunnar Jónsson.
Hilmar Þormóðsson, Jón ög-
mundur Þormóðsson, Krist-
ján Ragnarsson, Magnús
Björnsson. Ólafur Jónsson. Ótt-
ar Eggertsson, Sigurður Ejn-
arsson, Sigurður Ragnarsson.
Sveinn Sigurðsson, Trausti
Björnsson, Þorsteinn Marinós.
son,
6. C:
Anna G. Njálsdóttir.
Elín
Óskarsdóttir. Elísabet Gutt-
ormsdóttir, Erna G. Björns-
dóttir, Eygló Eyjólísdóttir,
Gerður Óskarsdóttir. Guðfinna
Ragnarsdóttir, Guðný Jónas-
dóttir. Guðrún Karlsdóttir.
Helga Gunnarsdóttir. Jóhanna
Maria Jóhannsdóttir, Kristín
Berhöft, Kristín Gunnarsdótt-
ir, Margrét Böðvarsdóttir,
Maríanna Wendel. Ólafía Guð-
rún Kvaran, Sigriður Arn.
bjarnardóttir, Sigríður Jóhann-
esdóttir, Sigrún Guðmundsdótt-
ir, Sigrún Jónsdóttir. Sigur-
veig Hanna Eiríksdóttir. Snjó-
laug Sigurðardóttir, Sólveig
Eggerz, Þorgerður Ingólfsdótt-
ir. Þórhildur M. Sandhoit.
Aðalheiður Sigvaldadóttir,
Árni ísaksson, Björn Jóhann-
esson. Eggert Óskarsson, Eyj-
ólfur Melsted, Gunnlaugur
Baldursson, He]ga Skúladóttir,
Helga Þórarinsdóttir, Hrafn-
kell Eiríksson, Inga Ólafsdótt.
ir Ingunn Ingólfsdóttir, Jó-
hanna Ottesen, Jón Eiriksson.
Kristján Róbertsson. Már
Magnússon. Ólafur R. Einars-
son. Sif Sigurðardóttir. Sig-
urður Helgason Valgerður
Tómasdóttir.
D tanskólanemendur:
Einar G. Bollason, Hermund-
ur Haukur Björnsson. Sveinn
Bjömsson.
JTÆRÐFRÆÐIDEILD:
6. X:
ÁmJ Magnússon. Birgir Arn-
ar, Bjarni B. Ólafs. Einar
Guðmundsson, Einar Sigurðs-
son. Erlingur Leifsson, Friðrik
Sóphusson. Guðmundur I. Jó-
hannesson, Gylfi Þór Magnús-
son, Halldór Sveinsson, Karl
Fr. Garðarsson, Ólafur Gísla-
son. Ólafur J'ónsson, Sigurður
Richter, Sigurgeir Steingríms-
son, Stefán Glúmsson. Svavar
Bjamason, Tómas Sveinsson,
Tryggvi Karlsson, Þorbjöm
Broddason Þórarinn Sveins-
son.
6. Y:
Börkur Thoroddsen, Eggert
Hauksson, Geir A. Gunnlaugs-
son, Gísli H. Friðgeirsson, Guð-
jón St. Guðbergsson. Gunnar
Helgason. Halldór Magnússon.
Haukur Henderson, Helgi
Bjömsson Hrafn E. Jónsson.
Hörður Alfreðsson, Jakob
Kristinsson, Jóhann G. Berg-
þórsson, Jón Sveinsson Kricti_
Framhald á bls. 8.
búar urðu varir við, við valda-
breytinguna, var siaukin undir-
okun á þjóðfélags- og stjórn-
málalegum réttindum þeirra.
íbúatala Suð-Afríku er um
bað bil 13V2 milljón. í dag
hafa 3 milljónir hvítra manna
algjöran yfirráðarétt yfir rúm-
lega 9 milljónum blökkumanna,
einni millj. manna af blönd-
uðum uppruna og 400.000 Ind-
verjum, en lífskjör þeirra eru
þau sömu og negranna.
Gull og demantar
Suður-Afríka er eitt auöug-
asta land heims. Og síðan hol-
lenzkir nýlendubúar gettust að
á suðurodda hins svarta megin-
lands, fyrir 300 árum, og byrj-
uðu að notfæra sér auðæfi
landsins, hefur rányrkjan far-
ið sívaxandi. Úr landi hafa
verið flutt verðmæti. svo
milljörðum króna skiptir.
I opinberum skýrslum sést,
að árið 1954 var þar unnið úr
málmum, sem voru 230 millj.
sterlingspunda virði, 72% af
upphæðinni kom frá gullnám-
um, 7%: frá steinkolanámum,
6% frá demantsnámum og 9%,
málmnámum. Afgangsprósent-
in skiptast á milli silfurs,
platínu, úraníums og annarra
málmtegunda.
Að frádregnum auðjöfrum
Suður-Afríku, eru það fyrst og
fremst ensk auðfélög sem bera
hinn geysimikla gróða úr být-
um. Aðeins af gull- og úraní-
umnámunum er árshagnaður-
inn 165 millj. punda.
Stjórnmála-
flokkarnir
Enskt fjármagn er alls ráð-
andi í bankastarfsemi lands.
ins, og tveir stærstu bankarn-
ir, Barclays og Standard, ráða
til samans yfir eignum, sem
nema 1.048.000 punda. Með
þessum bönkum hafa enskir
einkaleyfishafar tryggt sér Afríku.
st'jórn allra stærstu iðnaðar-
og verzlunarfyrirtækjanna.
Árið 1948 heppnaðist hinum
afturhaldssömu þjóðernissinn-
um undir forustu dr. Daníels
F. Malan að vinna þingkosn-
ingamar, og enn í dag halda
þeir tveim þriðju hluta þing-
sætanna og eru algjörlega ein-
ráðir um stjóm landsins.
Flokkur þessi er undir mjög
sterkum áhrifum frá hollenzku
sjðabótarkirkjunni. og aðalefni
stefnuskrár hans er algjör að-
skilnaður hvítra manna og
svartra, og trygging afdráttar-
lausra yfirráða hvíta kynstofns-
ins.
Sameiningarflokkurinn er
næststærsti flokkurinn og
styður Verwoerdssinna í hví-
vetna. Þriðjungur þingmann-
anna styður hann. Eini mun-
ur þessara tveggja flokka er
sá, að í þjóðerssinnaflokknum
eru þeir íþúar Suð-Afríku er
fluttust inn frá Hollandi, en
í Sameiningarflokknum eru
fyrst og fremst hinir ensku
nýlendubúar. Framfaraflokkur-
inn klofnaði frá Sameiningar-
flokknum, fyrir 5 árum, og
hafði þá 6 fulltrúa ó þingi,
en vegna óréttmætra kosninga-
laga stjómarinnar, hefur þeim
fækkað smám saman og nú sit-
ur aðeins einn fulltrúi flokks-
ins á þingi, eina konan meðal
þingfulltrúanna. Algjör óvissa
er um hvort flokkurinn fær
öllu lengur að halda þessu eina
sæti á þinginu sem hann hefur
núna. Framfaraflokkurinn sker
sig í tveimur atriðum frá hin-
um flokkunum, hann er
hlynntur frjálslyndari stefnu i
stjómmálum, og hann er mót-
fallinn undirokun svarta kyn-
stofnsins. Stjórn Verwoerds hef-
ur gengið dyggilega fram í að
vama negrunum að skipa sér
saman í flokka eða félög. I
mörg ár hefur Afríkubúum
verið algjörlega bannað að
vera meðlimir í nokkrum ein-
ustu samtökum nema þeim sen-
aðeins eru trúarlegs eðlis. Sam
sem áður vaxa framfarsinn
■uðu flokkarnir stöðugt í Suður
Sá elzti og stærsti þeirra,
Afríski þj óðþingsf lokkurinn,
var stofnaður 1912 til að mót-
mæla fyrstu aðskilaðarlögun-
um, sem komið var á, strax
eftir stofnun samþandsríkisins.
1 þeim lögum var Afríkubú-
um meðal annars neitað um
kosningarétt, og réttindi til
jarðeigna. Þjóðþingsflokkurinn
stendur að þaki ýmsum mót-
mælaaðgjörðum sem vakið hafa
heimsathygli síðustu árin.
Hart á móti hörðu
Veika hliðin á stefnu Afríska
þjóðþingsflokksins er. hversu
hann er mótfallinn allri
valdbeitjngu. Af þessum á-
stæðum klofnaði hann 1958 og
stofnuðu þá hinir róttækari
Afríska sambandsflokkinn und-
ir stjóm Roberts Sobukwe.
Meðlimir Sambandsflokksins
fullyrða að barátta án vald-
beitinga sé vonlaus, og eina
leiðin til að koma Verwoerd-
stjóminni á kné, sé að brjóta
hana á bak aftur með valdi.
Árangur af þessu er sá, að
dagblöð hins vestræna heims
hafa undanfarið verið yfirfull
af ógnþrungnum fréttum um
nýja og leyndardómsfulla of-
beldishreyfingu, Poqo að nafni.
Sannleikurinn er hinsvegar,
að framámenn hjá Afríska
sambandsflokknum, t.d. Potlako
Lebello, hafa fyllilega gefið í
skyn, að Poqo sé aðeins orð-
tak hjá Afrikubúum. Hann
hefur þó einnig lýst því yfir,
að flokkurinn telji 150.000 með-
limi, og sé reiðubúinn til bar-
áttu gegn Verwoerdstjórninni.
öðm hvoru berast fregnir
um vopnaflutning frá Ghana
og öðrum sjálfstæðum rfkjum
meginlandsins tjl Suður-Afriku.
Þau lög sem nýlega öðluðust
gildi í Suður-Afríku er svar
hinna hvítu stjórnarvalda við
"firlýsingu Sambandsflokksins
’m að nú verði hart látið
■æta hörðu Baráttan verðut
-rðari frá degi til dags.
Þýtt os endursast íír T.and
og Folk.
I