Þjóðviljinn - 25.06.1963, Blaðsíða 7

T
Þriðjudagur 25. júní 1963 ------------- ---------------------------------------------- ÞlðÐVILJINN----------------------------------------------------------- ----------------------------SIÐA 2
rriðsamlcg sambúð. Vetrarferð út í skóg. Varðeldur skal kveiktur
Það fara ýmsar sögur af
vini okkar Andrei Alexands-
syni, sem hefur reyndar fram
að þessu verið kallaður Andrj-
úsa vegna lágs aldurs.
Skömmu eftir að hann fór
að kynnast heimsbókmenntun-
um ber svo við að hann er á
gangi með foreldrum sínum
úti í skógi, heldur á boga og
spennir hann í ýmsar áttir og
laetur vígalega. Á móti þeim
kemur gamall bolséviki, sem
bjó þar i nágrenninu, og lyftir
vísifingri ábyrgðarinnar vegna
og segir mjög alvarlegur: Farðu
varlega með bogann, drengur
minn — annars geturðu hitt
einhvem í augað.
Andrei svaraði:
Það á einmitt að skjóta í
augað — annars skemmir mað-
ur húðina.
Semsagt: lærdómur Fenimore
Coopers — Hjartabani, Félka-
auga, Ratvís.
Þannig hefur Andrei alltaf
verið: innbyrt af mikilli atorku
ýmislega reynslu inn í heim
sinn, sem samkvaemt hjátrú
fullorðinna hlaut að vera frem-
ur lítill.
Og menn gleymi því ekki að
einmitt þessi atorka er upphaf
alls frumleika.
önnur saga er til um Andrei
svo fræg að hún hefur komizt
á prent í bók sem Konnei
Tsjúkovskí hefur tekið saman
um spakmæli barna. Hún bend-
ir til þess að honum hafi
snemma verið kunnar stað-
reyndir heimspólitíkurinnar.
Þegar Andrei var fjögra ára
er hann i bílferð á sólskins-
degi ásamt foreldrum og kunn-
ingjahjónum og var ferðinni
heitið út fyrir borg, út i skóg
(þar sem mýflugur bíta bömin
eins og Rússlandsbók AB herm-
ir.) Kunninginn sem sat við
stýrið braut einhverja um-
ferðareglu (umferðareglur eru
mjög margar í Moskvu) og
kom upp að bílnum ábúðar-
mikill lögregluþjónn og hófst
nú þetta venjulega þóf um
það hvort bílstjórinn hafi ver-
ið sekur og hve sekur hann
hafi verið.
Andrei stakk hðfðinu útum
afturgluggann og 6agði við lög-
regluþjóninn, fullur trausts á
réttlæti góðs málstaðar.
— Já en frændi (rússnesk
böm kalla fullorðna frænda
eða frænkur) — já en frændi
— við erum með friði.
★
En nú er Andrei orðinn þrett-
án ára og atorku hans hefur
verið vísað á alvarlegar braut-
ir.
Síðan í september er hann
meðlimur í klúbbi ungra líf-
fræðinga sem starfa i tengslum
við dýragarðinn í Moskvu. Og
hugsar síðan ekki um annað en
sveppi, skordýr og — sérstak-
lega fugla.
Andrei segir frá þessum á-
gæta félagsskap.
— Á miðvikudögum eru sem-
inör hjá okkur: þá er rætt um
verkefni okkar og prófessorar
og stúdentar flytja fyrirlestra.
Þetta eru oftast menn sem
sjálfir ólust upp í klúbbnum
og hafa haldið tryggð við hann
síðan.
Á sunnudögum eru svo ann-
aðhvort fundir eða ferðalög.
Á fundunum 'eru rædd skipu-
lagsmál, kosið í stjórn, teknir
inn nýir félagar o.s.frv.,Við
stjórnum okkur alveg sjálfir.
Inntaka fer þannig fram að
umsækjandi (sem er venjulega
fimmtu- eða sjöttubekkingur)
talar við okkur, labbar sig um
dýragarðinn í svo sem eina
viku, skoðar sig um kíkir í
bækur. Síðan kemur hann á
fund og svarar spurningum
sem við leggjum fyrir hann.
Ef hann stendur sig ekki nógu
vel er honum sagt að spásséra
lengur um garðinn — en hann
má vera mikið slappur ef hann
er ekki tekinn inn að lokum.
★
Við leggjum upp í ferðalög
á laugardögum og gistum ann-
aðhvort á gólfinu í einhverju
skólahúsi eða úti í skógi. Við
Eftir ARNA
BERGMANN
tökum ekki með sveínpoka
það væri alltof fyrirferðarmik-
ið að flækjast með svoleiðis
drasl. Kyndum bara bál og sof-
um við það. Förum snemma á
fætur og skiptum okkur niður í
smáa hópa til að fæla ekki
dýrin. Við skrifum niður það
sem við sjáum — hvaða dýr,
í hvaða umhverfi, við hvaða
iðju — allt eftir ákveðnu kerfi.
Og sum reynum við að klófesta.
Þegar ég fór fyrst í svona leið-
angur gerðist það að allt i einu
hafa allir snarað af sér bak-
pokunum og hlaupa yfir polla
og pytti upp að öxlum — þeir
höfðu komið auga á vatnsrottu.
Ég var svo hissa, að þennan
dag var ég sá eini sem þramm-
aði þurr um skóginn.
Já við veiðum skógarmýs og
skordýr og geymum kvikindin
í katlinum sem vlð sjóðum í
te og kássu.
Á þessum ferðalögum er allt
sameiginlegt. Peningar — sá
sem er blankur verður ekki
eftir í Moskvu þessvegna. Mat-
urinn — hver leggur í sameig-
inlegan sjóð það sem hann
kom með að heiman. Verði
hinsvegar einhver sekur um
að skjóta matvælum undan þá
er sá sami tekin upp á löpp-
unum og látinn standa á haus
svo lengi sem þurfa þykir.
Uppáhaldsfæðan er dósa-
mjólk (rússnesk dósamjólk er
mjög sæt og svo þykk að hún
hnígur varla). Stundum eldum
við líka súpu — hendum á
vatnið baunasúputeningum,
fleski, pylsum og hellum dósa-
mjólk yfir alltsaman. Mæður
okkar eru fremur smeykar við
þessa eldamennsku.
★
Klúbburinn á sina leiki og
sína söngva. í sálmi fuglafræð-
inga (sem sunginn er við gaml-
an bófasöng fré Odessu) er við-
lagið þetta: „Við þvoum okkur
úr pollunum, þurrkum okkur á
brókunum — blitt lætur ver-
öldin”.
— Nei, það eru ekki bara
strákar í klúbbnum — tæpur
helmingur meðlima eru stelpur.
Til dæmis tvaer frægar systur
sem hafa kosið sér slagorðið:
Tvær stelpur geta alltaf barið
einn strák.
Oftast ferðumst við ein —
en stundum eru stúdentar með.
Þeir voru með okkur fyrsta
mai og þá stjórnuðu þeir sam-
keppni — hver er fyrstur að
kveikja varðeld með einni eld-
spýtu, hver heggur rétt eldivið,
hver klifrar laglegast upp í
erfitt tré, hver tekur eftir flest-
um merkilegum náttúrufyrir-
bærum á ékveðinni leið um
skóginn? Sigurvegaramir fengu
konfekt í verðlaun en þeir lök-
ustu hvítlauk.
Hátíðinni lauk með almenn-
um riddaraslag.
I svona ferðir förum við vor-
mánuði og haustmánuði. En við
gerum margt fleira. Hver klúbb-
féiagi verður að byrja á því að
kynna sér eitthvert dýr ræki-
lega — bæði af bókum og af
athugunum í dýragarðinum —
og halda um það stutt erindi.
Síðar kemur alvarlegra verk-
efni — að fylgjast með ein-
hverju dýri í langan tíma,
fæðu þess, vistarveru, hegðun
á ýmsum tímum sólarhrings
(þú verður jafnvel að halda
24 stunda vörð um dýrið í
dýragarðinum) og á ýmsum
árstíðum, gera tilraunir með
ýmislegt fóður, fylgjast með
heilsufari og þroska afkvæm-
anna ....
Á sumrin fer hluti hópsins
á einhvem af þjóðgörðunum til
sex vikna dvalar og vinnur
þar ýmsa gagnlega vinnu. Þeir
sem eftir eru fá líka sumar-
verkefni — til dæmis að stoppa
út dýr og fugla.
1 vetrarfríinu var ég í þjóð-
garði. Okkur var falið að gera
áætlun um það hve mörg dýr
af ýmsum tegundum væru á
garðsvæðinu. Sérstaklega skyld-
um við telja elgi og vísunda.
Það er gert þannig, að garðin-
um er skipt I reiti og er hver
reitur um tveir ferkílómetrar.
Á takmörkunum er sópað yfir
öll spor á tíu metra breiðu
svæði. Síðan göngum við um
reitinn með miklum hávaða og
hrekjum þannig öll dýr út-
fyrir — og teljum þau síðan
eftir sporunum . . .
Ungum Iíffræðingum er vel tekið í öllum húsakynnum dýragarðsins.
Beðizt afsökunar á að segja satt
Kennedy og de Caulle
Til blaðstjómar Frjálsrar
þjóðar.
Á baksíðu siðasta tölublaðs
Frjálsrar þjóðar rak ég aug-
un i afsökunarbeiðni blað-
stjórnarinnar til Ólafar nokk-
urrar Pálsdóttur vegna klausu
sem birtist í „Litlu frétta-
blaði“ blaðsins 8. júní, en
Stefán Pálsson bróðir Ólafar,
á sæti í blaðstjórninni. Eg
mínnist þess ekki að hafa
fyrr séð blaðstjórn biðja af-
sökunar á að sagt hafi veri'ð
satt í blaði henmar, enda mun
það einsdæmi í blaðaheiminum.
1 nefndri klausu 8. júni,
sem ber titilinn Nemandi á
listamannalaunum, er vikið að
vitum Rithöfundafélags ls-
lands á alræmdu fyrirbæri,
Úthlutunarnefnd listamanna-
launa, en félagið hefur hvorki
meira né minna en sakað
nefndarmennina opinberlega
um óviðurkvæmilega misnotk-
un listamannafjárins til handa
fjölskyldum sjálfra sin, á
kostnað ungi-a, starfandi rit-
höfunda, og segir í klausunmi,
að konu Sigurðar Bjarnason-
ar frá Vigur, Ólöfu Pálsdótt-
ur, sem er nemandi sam-
kvæmt fjárlögum og nýtur
styrks sem slik, séu veittar
14 þúsund krónur í lista-
mannalaun.
Á hverju er verið að biðj-
ast afsökunar?
Ég hef skoðað f járlög.
Efni klausunnar er sann-
leikanum samkvæmt. Mann-
eskjan er enn nemandi sam-
kvæmt opinberu plaggi. Á 14.
gr. fjárlaga les ég skýrum
stöfum: Tií Ólafar Pálsdóttur
til náms í höggmyndalist kr.
8 þúsund, og á lísta Úthlut-
unarnefndar listamannalauna
stendur jafnskýrum stöfum:
Ólöf Pálsdóttir, 14 þúsund
krónur. Það gefur auga leið,
að það kemur ekki heim og
saman að þiggja af Alþingi
námsstyrk ár eftir ár og á
sama tíma laun af rikisfé sem
viðurkenndur listamaður.
Önnur forsendan er bersýni-
lega röng, sú sem liggur til
grundvallar námsstyrknum —
eða listamannalaununmm.
Ég legg ekki dóm á hvort
heldur er. Ég á ekkert sökótt
við umrædda frú og álít raun-
ar að henni sé miður þokka-
legur greiði gerður með þess-
um ósamrýmanlegu fjárveit-
ingum, en sem vinstri sinnað-
ur maður, skattþegn og á-
skrifandi að Frjáleri þjóð,
mótmæli ég því dæmalausa at-
hæfi, að blaðstjómin biðjist
afsökunar á að blað hennar
hafi sagt satt og ljóstað upp
sérstæðu dæmi um meðferð
almannafjár, enda stangast
afsökunarbeiðnin grimmilega
við eitt helzta stefnuskrárat-
riði Þjóðvarnarflokks Islands
og málgagns hans, að vinna
af einurð gegn hvers kyns
spillingu.
Dæmið um hana Ólöfu Páls-
dóttur er ekki stórt — en það
er talandi. Hætt er við, að í
hinum stærri málum muni
flokksvagninn æði oft snarast
um, þegar hann sveigir svo
gálauslega hjá lítilli völu s
vegferð sinni hinni nýju.
Reykjavúk, 17. júní 1963,
Jóhannes Helgi.
Kennedy: Heldurðu að ég sé hræddur við að fara tal Evrópul
i