Þjóðviljinn - 02.07.1963, Blaðsíða 6

Þriðjudagur 2. júlí 1963 —*----------—
Pr reikningum Reykjavíkurborgar
MÖÐVILIINN
- SlDA 5
Áhaldahús Reykjavíkurborgar annast rekstur
og viðhald á bifreiðum og vinnuvélum borgarinn-
ar. Það verður að vísa helmingi viðgerðanna til
anharra aðila, enda er viðgerðarkostnaðurinn um
100 þúsund krónur á. bíl og samsvarandi á vinnu-
vélar. Þessi tæki borgarinnar eru allsendis ónóg
við meiri háttar verkefni, svo sem nýbyggingar
gatna. Borgarstjóri er andvígur því, að borgin reki
fullkomið áhaldahús og eigi sjálf nægar vinnu-
vélar til gatnagerðar.
gatna. Endurskoðandi Alþýðu-
bandalagsins nefnir þrjú dæmi
um þetta. 1 „malargryfjum í
sandnámi", Lönguhlíð og
Miklubraut austan Stakkahlíðar
var unnin vélavinna fyrir alls
2 milljónir króna, þar af fyr-
ir 1,2 milljónir af öðrum að-
ilum en Áhaldahúsinu. 1 svari
sínu kemst borgarstjóri m.a.
svo að orði:
„Hagkvæmara" að taka
á leigu 25% dýrari
tæki
Bifreiðar og vinnuvélar
ekki endurnýjaðar
Bókfært verðmæti allra bif-
reiða og vinnuvéla borgarsjóðs
. var um síðustu áramót 9,6
milljónir króna. Er þá búið að
afskrifa þær um samtals tólf
milijónir, þar af 2,1 milljón
árið 1962. Þetta sýnir, að tæki
þessi eru allgömul orðin og
slitin. Brýn þörf er á skjótri
endurnýjun þeirra. Á fjárhags-
áætlun ársins 1962 var gert
ráð fyrir, að fjórum milljón-
um króna yrði varið til kaupa
á bifreiðum og vinnuvélum,
en í reyndinni var sú fjárveit-
ingarheimild ekki notuð nema
að tveim þriðju hlutum. Keypt-
ar voru bifreiðar og vinnuvél-
ar fyrir 2,7 milljónir, eða fyr-
ir aðeins 600 þúsund fram yf-
ir fymingar. Er sú aukning
allt of lítil, eins og fram kem-
ur hér á eftir í sambandi við
gatnagerð.
Viðqerðir 100 þúsund
á bíl
Ef nú tækin eru orðin úr
sér gengin, þá er ekki furða
þó'að viðhaldskostnaður þeirra
sé nokkuð mikill. Enda reyn-
ast útgjöld við beinar viðgerð-
ir bifreiða og vinnuvéla borg-
arinnar samtals ellefu og hálf
milljón króna. Viðhaldskostn-
aður bifreiðanna (72ja að tölu)
var að meðaltali 74 þúsund
krónur. Allmargir bílar eru
með lítið sem ekkert viðhald,
og er þá viðhaldskostnaður
þeirra 50 bíla, sem verulegra
viðgerða þurfa, upp undir 100
þúsund krónur á hvem. Þetta
PÓSTSTJÓRN Sameinuðu
þjóðanna sendj á markaðinn
17. júní þrjú flugfrímerki að
verðgildi 6, 8 og 13 centa, —
Hinn 1. október koma á mark-
aðinn ný frímerki til minn-
ingar um störf S.Þ. á Vestur- '
Nýju-Gíenu.
eru furðulegar upphæðir, og
má mikið vera, ef umsjón og
eftirliti í Áhaldahúsinu er ekki
eitthvað ábótavant.
„Sérhæf verkstæði í
einkaeign" ganga fyrir
Allar þessar viðgerðir heimta
mikla verkstæðisvinnu, og get-
ur Áhaldahús borgarinnar ekki
annað nema liðlega helmingn-
um. Viðgerðir, sem fram fóru
á bílaverkstæðum og í jám-
smiðjum utan Áhaldahússins
námu fimm milljónum króna.
Er auðvitað mikill skaði af
því að framkvæma ekki við-
gerðir á eigin verkstæði. Borg-
in á nú, ásamt þremur þjón-
ustufyrirtækjum sínum, nýtt
áhaldahús í smíðum, og er
nauðsynlegt að hraða byggingu
þess. Til þess fóru á sl. ári
2,6 milljónir króna. Borgar-
stjóri kemst svo að orði í svari
sínu til endurskoðunar Al-
þýðubandalagsins um þetta
atriði: „Ætla má, að þegar á-
haldahús þetta tekur til starfa,
muni verða unnt að annast þar
meira viðhald en gert er við
núverandi aðstæður. Hins veg-
ar er útilokað, að þar verði
framkvæmdar allar viðgerðir
á þessum tækjum, þar sem
ekki kemur til mála að láta
þar fara fram viðgerðir, sem
sérhæf verkstæði í einkaeign
geta annazt, t.d. véla-, diesel-
og renniverkstæði“. — Þetta
er dálítið undarleg yfirlýsing
hjá borgarstjóra, og er gott
að fá hana fram. Það kemur
að hans mati ekki til greina,
að hið nýja áhaldahús taki
einhvern spón úr aski einka-
framtaksins. Þó ekki væri!
Aðkeypt vélavinna við
gatnagerð
Það er af fleiri ástæðum en
fyrningu einni saman sem Á-
haldahúsið þarf að endumýja
tækjakost sinn. Vinnuvélar
þess afkasta ekki nándar nærri
allri vélavinnu við nýbyggingar
„Ekki verður hjá því kom-
izt að taka á leigu vinnuvél-
ar hjá einkafyrirtækjum hér
í borginni, þegar vélakostur
. borgarsjóðs nægir ekki til þess
að anna þeim verkefnum, sem
leysa þarf hverju sinni. Á þetta
sér einkum stað, þegar óvenju-
legar annir eru eða hraði á
framkvæmdum, t.d. að sumar-
lagi við gatnagerð. Verk þau
sem endurskoðandinn nefnir. .
eru einmitt dæmi um slíkar
framkvæmdir. 1 slíkum tilfell-
um er tvímælalaust hagkvæm-
ara að taka tæki á leigu en
nota eigin vélar, sem annan
tíma ársins væru lítt nýttar.“
Þetta er ekki í fyllsta sam-
ræmj við upplýsingar, sem
borgarstjóri gefur á öðrum
stað. Þar segir, að 89 þúsund
króna hagnaður hafi orðið á
sl. ári af rekstri bifreiða og
vinnuvéla, þrátt fyrir miklar
afskriftir. „Gjöld fyrir tæki
þessi eru þó yfirleitt reiknuð
a.m.k. 20% laegri en gert er á
almennum markaði". Hvernig
má þá vera, að það sé „tví-
mælalaust hagkvæmara að taka
tæki á leigu“? Og er ekki jarð-
vjnna eins og gatnagerð alltaf
eitthvað árstíðabundin?
í*% gata — % útgjalda
íhaldið gaf í fyrra fyrir
borgarstjórnarkosningar fögur
fyrirheit um það að ljúka við k
malbikun og annan frágang *
gatna hér í borginni á fáum
árum. Af því sem nú hefur
verið rakið má ljóst vera,
hversu illa borgin stendur að
vígi með tæki til þess að
standa við þá áætlun. Og því
skal bætt við til frekari upp-
lýsingar, að heildarkostnaður
við eina og hálfa götu á ár-
inu sem leið (Lönguhlíð og
Miklubraut austan Stakkahlíð-
ar) nam 7,9 milljónum króna
eða ríflega einum fjórða hluta
allra útgjalda við nýbyggingar kj
gatna. Þetta er veruleikinn *
andspænis kosningaloforðunum.
Sjá menn ekki hilla undir
fyrirheitin á næsta leiti?
Hér sjást þeir saman fe ðgarnir Hákon og Ólafur.
Ólafur Noregskonungur
60 ára í dag
í dag, 2. júlí, er
minnzt stórafmælis
eins af þjóðhöfðingj-
um Norðurlanda; Ól-
afur NoregskonunguT
Hákonarson er sextug-
ur. Verða margvísleg
hátíðahöld í Noregi í
tilefni konungsafmæl-
isins og mun fjöldi
kóngafólks hvaðanæva
að sækja þau.
Ólafur Noregskonungur
fæddist 2. 'júlí 1903, for-
eldrar hans voru danski
prinsinn Karl (sonur Frið-
riks áttunda Danakon-
ungs) sem síðar (1905)
varð Noregskonungur, Há-
kon VII. og Maud drottn-
ing. Var Ólafur einka-
barn þeirra hjóna og hlaut
í skírninni nöfnin Alex-
ander, Játvarður, Kristján,
Friðrik. Hann lauk stúd-
entsprófi árið 1921 og síð-
ar herskólaprófum, en
kvæntist 24. marz 1929
Marthu prinsessu frá Sví-
þjóð, sem látin er fyrir
nokkrum árum. Þau Ólaf-
ur og Martha eignuðust
3 böm: Ragnhildi (fædd
1930), Ástríði (f. 1932) og
Harald (f. 1937). Er Har-
aldur ríkisarfi.
Ólafur fylgdi Hákoni
föður sínum og norsku
ríkisstjórninni í útlegðina
við innrás Þjóðverja í
Noreg vorið 1940, en í
stríðslok, 13. maí 1945,
sneru þeir feðgar heim
aftur og var innilega
fagnað.
Ólafur nýtur, eins og
Hákon faðir hans. mik-
illa vinsælda meðal þegna
sinna, og íslendingum er
hann að góðu kunnur,
ekki hvað sízt eftir að
hafa heimsótt ísland tví-
vegis frá stríðslokum. Hið
fyrra sinnið kom Ólafur
hingað sumarið 1947, þeg-
ar Snorrahátíðin var hald-
in í Reykholti. Var hann
þá ríkisarfi Norðmanna. Á
síðast liðnu vori kom Ól-
afur svo hingað öðru sinni
og þá sem þjóðhöfðingi,
fyrsti Noregskonungurinn
sem sækir fsland heim.
I
Dæmdur fyrir að koma aftur
til heimalands síns, USA!
Víðsvegar um heim er fylgzt af athygli með
máli hörundsdökks bandarísks blaðamanns, Will-
iam Worthy að nafni, en hann hefur verið á-
kærður og dæmdur í undirrétti fyrir það ein-
stæða „afbrot“ að hafa komið frá útlöndum til
heimalands síns án þess að hafa gilt vegabréf í
höndunum.
William Worthy
Og það er einmitt í dag, 2.
júlí, sem verjandi blaðamanns-
ins leggur fram áfrýjunarskja)
sitt í málinu, en málflutningur-
inn fyrir áfrýjunardómstólnum
verður væntanlega á hausti
komanda. Endanlegs dóms
hæstaréttar Bandaríkjanna i
Washington er tæplega að
vænta fyrr en í fyrsta lagi á
miðju næsta ári, 1964.
Einn dæmdur fyrir
heimkomu-brot
William Worthy er starfandi
í Boston í Massachusetts-fylki,
þar sem hann er fæddur og
uppalinn, og sem fyrr segir var
hann dæmdur i undirrétti í
þriggja mánaða fangelsi fyrir
„að hafa snúið aftur til Banda-
ríkjanna án þess að hafa gilt
vegabréf“. Mun hann vera
fyrsti Bandaríkjamaðurinn sem
hlotið hefur ákæru og dóm fyr-
ir þann „glæp“ að koma til
heimalands síns.
1 opinberum skýrslum banda-
rískum er frá því skýrt, að á
þriðja hundrað Bandarikja-
menn, hvítir á hörund, hafi
ferðazt til Kúbu án þess að
hafa í fórum sínum gild vega-
bréf og snúið ,,ólöglega“ heim
aftur þann tíma sem liðinn er
síðan stjómarvöldin I Washing-
ton settu á bann við ferðum
bandarískra þegna til Kúbu i
janúarmánuði 1961. En Willi-
am Worthy var einmitt sóttur
til saka og dæmdur fyrir að
koma heim til Bandaríkjanna
frá Kúbu. Hinsvegar hefur
enginn hinna rúmlega tvö
hundruð hvítu Bandaríkjaþegna
verið saksóttur fyrir þetta „af-
brot“.
Passa-missir vegna
Kínaferðar
Það var hinn 10. október
1961 sem William Worthy flaug
með flugvél bandaríska flugfé-
lagsins Pan American World
Airways frá Havana til Miami
á Florida eftir að hafa dvalizt
ellefu vikur á Kúbu. Hann
hafði þá ekki og hefur ekki
haft vegabréf síðan á árinu
1957, er bandaríska innanríkis-
ráðuneytið neitaði að endur-
nýja passa hans vegna þess að
hann hafði heimsótt kínverska
alþýðulýðveldið 1 trássi við
bann Bandaríkjastjómar á ferð-
um bandarískra þegna þangað.
Hinn 24. apríl 1962, sex og
hálfum mánuði eftir heimkom-
una frá Kúbu, var William
Worthy sóttur til saka sam-
kvæmt skipun dómsmálaráð-
herrans Roberts F. Kennedy.
bróður forsetans. Á þessu hálfa
ári hafði þessi hörundsdökki
blaðamaður ritað fjöldann allan
af blaða- og tímaritsgreinum og
flutt fyrirlestra við háskóla um
þau skjótu og góðu umskipti
sem orðið hafa í kynþáttamál-
um á Kúbu. Og það er þetta
sem talið er að liggi til grund-
vallar málssókninni ó hendur
Worthy.
Mál sem mikla
athygli vekur
William Worthy gerir sér
vonir um að geta heimsótt
Afríku í annað skipti síðar f
sumar á vegum blaða blökku-
manna í Bandaríkjunum. Hið
fyrra skiptið sem Worthy fór
til Afríku á árinu 1956 var
honum vísað brott úr sambands-
ríki Suður-Afríku vegna þess
að hann hafðj ekkf. tilskilda
vegabréfsáritun.
Sem fyrr var sagt, hefur mál
Williams Worthy vakið mikla
athygli víða um heim og sam-
tök hafa verið mynduð til að
safna mótma?lum. ekki hvað
sízt i ríkjum Afríku og Suður-
Ameríku.
Áhaldahúsið alltof lítið —
vélakostur þess ónógur
I
i