Þjóðviljinn - 03.07.1963, Page 1
Miðvikudagur 3. júlí 1963
árgangur — 146. tölublað.
Danir hlutu
135 stig
Islendingar
77 stig
Gylfi Þ. Gíslason, menntamálaráðherra á fundi menntamálaráðherranna:
Heimskulegt að „burðast við
að halda uppi sjálfstæðu ríki"?
Strax farið að þinga að nýju um þátttöku íslands í hinum „stóru heildum'
heild
Ráðstefna menntamálaráðherra Norðurlandanna
hófst í Reykjavík í gærmorgun, og flutti Gylfi
Þ. Gíslason, menntamálaráðherra, ræðu við setn-
ingu hennar. Það sem einkum vakti athygli við
ræðu ráðherrans var það að hann tók nú aftur
upp þráðinn frá Þjóðminjasafnsræðunni frægu
í vetur en eins og menn muna lét ráðherrann
þar orð m.a. falla á þá leið, að allt stefndi að
því að smáþjóðirnar yrðu að „hverfa inn í stærri
til þess að dragast ekki aftur úr í þróuninni, og bezta ráðið „til
þess að vernda sjálfstæði smáþjóðar væri að fórna því“.
Ráðherrann lét þessi ummæli
falla varðandi hugsanleg „tengsl”
við Efnahagsbandalag Evrópu, en
fyrir kosningar kepptust stjórn-
arflokkarnir hins vegar við
að reyna að sanna kjósendum,
að það mál væri „ekki lengur
á dagskrá” og yrði það ekki um
ófyrirsjáanlega framtíð.
En ræða Gylfa Þ. Gíslasonar
i Háskólanum í gær er glöggt
vitni um það, að kosningamar
eru ekki fyrr liðnar en ríkis-
stjórnin tekur að gæla við sínar
fyrri hugmyndir um „tengsl” við
„stærri heildir”. Enda þótt hér
sé um að ræða ráðstefnu mennta-
málaráðherra Norðurlandanna
kom ræða ráðherrans einungis að
litlu leyti inn á það svið, heldur
sveimaði í kringum miklu „stærri
heildir” allt frá sviði efnahags-
mála til hernaðarbandalaga.
Hér gefst ekki tækifæri til
þess að rekja efni ræðunnar að
þessu sinni svo ýtarlega sem
vert væri, en rétt er að gefa les-
endum nokkur sýnishorn af um-
Þœr fara að salta síldina
■jt Þessa daga dynja auglýsingar í blöðum og útvarpi eftir síldar-
stúlkum norður og austur og þeim er lofað gulli og grænum skóg-
um að venju fyrir utan fríar ferðir og frítt húsnæði á staðnum.
■jtr Og þessir árlegu flutningar ske með miklum hraða á örfáum
dögum og standa einmitt yfir þessa daga. Hcr er síldarstúlka að
ganga upp í flugvél til Egilsstaða með gítarinn og pokann. Það
eru fleiri myndir og texti á 10. SÍÐU. (Ljósm. G.M.)
mælum ráðherrans við þetta
tækifæri. Eftir að hafa boðið
hina norrænu gesti velkomna,
vék Gylfi að sama efninu og var
inntak Þjóðminjasafnsræðunnar í
vetur og sagði m.a.:
„Frá skynseminnar sjónarmiði
— mælt á mælistiku hagkvæmni
og hagnýtra sjónarmiða — cr
það ef til vill heimskulcgt fyrir
tæplega tvö hundruð þúsund
manna þjóð að burðast við að
halda uppi sjálfstæðu riki og
vilji vera óháð menningarþjóð“.
„Hin stóra heild4
smáríkin
og
Ráðherrann reyndi þó að vera
nokkru varkárari í ummælum
sínum en á 100 ára afmæli
Þjóðminjasafnsins og skaut við
og við inn í ræðu sína ummæl-
um um að þrátt fyrir allt væru
Islendingar staðráðnir í að varð-
veita sjálfstæði sitt! Hin „stóra
heild” hélt þó áfram að vera
efst í huga hans, og sagði hann
m.a. um það efni:
„öll vitum við, að við lifum á
öld tækni, kjamorku, geimferða,
skipulagningar. Það er líka kunn-
ara en frá þurfi að segja, að allt
þetta eflir stórveldi, en gerir
hlutskipti smærri rikja crfiðara.
Auðvitað geta smáríki einnig náð
langt í tækni og skipulagningu,
einkum á takmörkuðu sviði . . .
En það breytir ekki þeirri megin
staðreynd, að á æ fleiri sviðum
tækninnar stendur hinn stóri
betur að vígi en hinn smái. Og
það er sú þróun, sem gerir hlut-
skipti smáríkjanna æ vandasam-
ara. Hvað eiga þau að taka til
bragðs? . . .
Stórveldin „málsvarar
hagkvæmni, skynsemi“
Þá lagði ráðherrann á það
mikla áherzlu, að það væru,
„stórþjóðimar, stórveldin,” sem
væru „málsvarar hagkvæmninn-
ar, skynseminnar”, og vék síðan
að aðild íslands að bandalögum
„stórþjóðanna, stórveldanna” á
eftirfarandi hátt: „Við Islending-
ar byggjum eitt yngsta ríki Evr-
ópu, eitt smæsta ríki veraldar.
Við höfum komið því á fót á
öld raunhyggju og tækni, tímum
stórvelda og þjóðabandalaga.
Hemaðartækni nútímans hefur
gert það nauðsynlegt, að við
gerðumst aðilar að hernaðar-
samtökum við stórveldi. Þróunin
t viðskiptamálum mun eflaust
einnig gera það nauðsynlegt, að
við gerum einhverja samninga
við þær stóru viðskiptaheildir,
Framhald á 2. síðu.
Poul Erik Andersen í viðbragði. Hann sigraði í 400 m hlaupi í fyrra-
dag og var einnig í 400 m. boðhlaupssveitinni dönsku sem sigr-
aði I gærkvöld.— (Ljósm. Þjóðv. A.K.).
Danir sigruðu með
mikium yfirburðum
Úrslit landskeppninnar milli Dana og íslendinga
í frjálsum íþróttum urðu þau að Danir unnu með
enn meiri yfirburðum en nokkur hafði búizt við,
hlutu 135 stig gegn 77 stigum. í gær unnu íslend-
ingar aðeins tvær greinar. — Sjá 2. síðu.
V-íslendingarnir
hyggjast reka
hér réttar síns
Samkvæmt upplýsingum sem Þjóðviljinn hefur afl-
að sér, hafa menn úr hópi Vestur-íslendinganna sem
hingað voru ráðnir í vor til starfa í fiskvinnslustöðvum
í Vestmannaeyjum nú snúið sér til lögfræðings vegna
vanefnda sem þeir telja að orðið hafi á ráðningarsamn-
ingum þeirra. Telja þeir að þeir hafi verið blekktir bæði
varðandi kaup og vinnutíma hér og vilja fá einhverja
leiðréttingu mála sinna.
Eins og Þjóðviljinn hefur áður
skýrt frá hafði séra Róbert Jack
milligöngu um ráðningu Vestur-
íslendinganna til Eyja og fór
hann vestur til Kanada í sam-
bandi við það mál. Segja Vestur-
Islendingarnir, að hann hafi
heitið þeim 140 til 200 þúsund
króna árstekjum og ekki getið
annars en að þær væru miðaðar
við 8 stunda vinnudag. Þóttust
þeir því sviknir í samningum er
þeir komu hingað og komust að
raun um að slíkra árstekna væri
ekki hægt að afla á íslandi nema
með svo óhæfilega löngum
vinnutíma að slíkt er óþekkt í
Kanada.
Fjórir Kanadamannanna eru
þegar farnir frá Vestmannaeyjum
en 29 vinna þar enn þrátt fyrir
megna óánægju með kjörin.
Kemur óánægja þeirra vel fram
í viðtölum sem birtust við þá
í Morgunblaðinu í gær. Segir
blaðið svo í inngangi fyrir við-
tölunum: „Allir nema einn fóru
úr ágætri vinnu í Kanada og
telja sjg hafa verið blekkta með
gylliboðum um laun og aðbúð.“
í viðtölunum lýsa Vestur-Is-
lendingamir síðan hver af öðr- |
um að þeir hafi verið ginntir ti) j
íslands með fyrirheitum um !
miklar tekjur en reyndin hafi
orðið sú að dagvinnukaupið hér ,
sé miklum mun lægra en það
sem þeir höfðu í Kanada og
vinnutíminn lengri og þrældóm-
urinn meiri en nokkum þeirra
óraði fyrir, enda hafi „austur-
fararagentinn“ ekkert um það
nefnt. Einnig kvartar fólkið yfir
húsnæðinu og aðbúðinni hér.
Þar sem Þjóðviljinn hafði
fregnað að einhverjir úr hópi
Vestur-lslendinga hefðu snúið sér
til lögfræðings í því skyni að
reka hér réttar síns og fá leið-
réttingu mála sinna snéri Þjóð-
viljinn sér í gær til lögfræðings-
ins, Þorvaldar Þórarinssonar, og
innti hann frétta. Kvað hann það
rétt vera að hann hefði tekið
málið að sér og væri það í at-
hugun en kvaðst á þessu stigi
ekki geta gefið neinar nánari
upplýsingar um það.
'•■■■■■■■■■■■■■BBBBBBBBHBBaBaBBBaBaBBBBaaBBBBBBB,
! Söltun byrjuð I
í á Siglufirði I
■ S
: Siglufirði í gær. — Heildar- ■
■ söltun á öllu landinu í byrjun ■
j vikunnar reyndist 1587 tunn- :
: ur. 1 gær var saltað úr þess- :
| um bátum hér á staðnum: ■
• Einar Háífdáns með 1100 tunn- j
j ur, Snæfell EA með 1400, :
: Garðar GK með 650, Jón j
■ Finnsson 850, Gjafar VE með :
j 300, Skarðsvík SH með 250. — j
j Kolbeinn. ■
.................................Ml’