Þjóðviljinn - 05.07.1963, Blaðsíða 4

4 SlÐA
ÞIÓÐVILIINN
Töstudagur 5. júlí 1953
Ctgeíandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjórar: Jón Bjarnason. Sigurður V. Friðþ.iófsson.
Ritstjóm. afgreiðsla, auglýsingar. prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 65 á mánuði.
Kfaramál
opinberra starfsmanna
17’ jaradómur hefur nú fellt úrskurð sinn um launa-
kjör opinberra starfsmanna, en eins og eðli-
legt er hefur þessa úrskurðar verið beðið með mik-
illi óþreyju. Opinberir starfsmenn eru í heild orðn-
ir geysifjölmenn stétt, þótt þeir skiptist í marga
og mismunandi starfshópa innbyrðis. En allir vinna
þessir hópar í þágu þjóðfélagsheildarinnar hver á
sína vísu; störf þeirra gera hins vegar mjög mis-
jafnar kröfur til menntunar og sérhæfingar, sem
æ meira tillíf er tekið til í nútíma þjóðfélagi. Mik-
illar óánægju hefur gætt hér á landi að undan-
fömu yfir því, að ekki hefur verið nægilegt tillit
tekið til þessara a'triða, en það hefur sem kunn-
ugt er beinlínis orðið til þess, að ýmsir hæfustu
starfskraftar, sem þjóðin hefur átt völ á, hafa
neyðst til þess að hverfa úr landi og leita sér betri
lífsskilyrða annars staðar.
f»að er því tvímælalaust eitt þýðingarmesta atriðið
* í úrskurði Kjaradóms, að lautiaflpkkum yar
fjölgað nokkuð, en það gerir einmitt kleift að taka
tillit til menntunar, ábyrgðar og sérhæfingar í
starfi. Einnig er mikils verf*^'<‘KjamHomúríhh"’
féllst á kröfur opinberra starfsmanna um fimm
launahækkanir ofan á byrjunarlaun eftir starfs^
aldri. í þessum tveimur atriðum er fólgin sú meg-
instefna, sem Bandalag starfsmanna ríkis og bæja
hefur barizt fyrir undanfarið og nú hefur hlotið
staðfestingu Kjaradóms. Nokkur lagfæring fékkst
einnig á vinnutíma og öðrum starfskjörum, enda
þótt þar sé hvergi nærri gengið nægilega langt 'til
móts við óskir opinberra starfsmanna. Vaxandi
starfsskipting og sérhæfing, sem er einkennandi
fyrir nútíma þjóðfélag á svo að segja öllum svið-
um, gerir það nauðsynlegf að búa vel að mönnum
í þessum efhum, þar eð það er forsenda þess að
þeir geti fylgzt með þeirri þróun og framförum,
sem verður á eigin starfssviði. Og það er einnig
grundvöllur hagnýtra vinnubragða og þeirrar
vinnuhagræðingar, sem svo oft er rætt um nú á
dögum.
Sjálfur úrskurðurinn um kaup opinberra star'fs-
manna er einnig veruleg kjarabóí, miðað við
það ástand, sem áður var hér í þeim efnum, og
ber að fagna því. En hins ber þó að gæta, að á
þessu sviði höfum við dregizt svo mjög aftur úr,
að ástandið í launamálum opinberra starfsmanna
var orðið með öllu óþolandi. Við hljótum að keppa
að því, að launamálum opinberra starfsmanna sé
þannig háttað, að þessi mikilvægu störf séu eft-
irsóknarværð, svo að ávallt sé þar völ hinna beztu
starfskrafta, sem unnt er að fá. Þessi fyrsti Kjara-
dómur er áfangi á þeirri leið og skapar grundvöll
til þess að vinna að kjarabótum opinberra sfarfs-
manna i framtíðinni, eftir þeirri meginstefnu,
sem hin ötula forysta BSRB hefur mótað á und-
anförnum árum og nú leitt fram til sigurs, þar
sem Kjaradómur hefur í aðalatriðum staðfest þá
stefnu. — b.
i
Með 67. gr. gjldandi umíérð-
arlaga var fébótaábyrgð vegna
tjóns af völdum skráningar-
skylds ökutækis í nótkun
breytt í algera (objektiva) á-
byrgð. þannig að slys eða t.ión
var bótaskylt, enda þótt það
yrði ekki rakið til bi’.unar eðá
galla á tækinu eða ógætni
ökumanns. Þesíi regia svo og
framkvæmd eldri ákvæða um
sama efni, er byggð á þvi, að
notkun vélknúinna ökutækja
hafi í för með sér svo mikla
hættu á slysum eða t.ióni að
vikja beri frá almennum bóta-
reglum til þess að tryggja
hagsmuni annarra, sem haétta
er tmin af notkun þessara
tækja.
Þessi ábyrgðarregla er hins-
vegar ekki látin ná til árekstra
bifreiða, því að þá skiptist
tjónið að tiltölu við sök þeirra.
sem hlut eiga að máli og með
hliðsjón af atvikum öllum, sbr.
68. gr. umfl. þar sem hættuleg
tæki eru báðum megin, þykja
ekki sömu ástæður til þess að
víkja frá almennum bótaregl-
um. Umferðalög og athuga-
semdir við frumvarp að þeim
minnast ekki sérstaklega á tjón
sem verður af völdum stein-
kasts á ökutækjum í notkun,
er komast í námunda við hvort
annað, en þau eru alþekkt fyr-
irbæri hér á landi.
Þar sem bein ákvæði um-
ferðalaga, athugasemdir við
frumvarp að þeim eða aðrar fé-
bótareglur leiða eigi til annars
verður að telja eðlilegast áö
heimfæra það tjón. sem mái
þetta er risið af. undir 67. gr.
umferðalaganna, enda virðist
sú niðurstaða í samræmi við
anda laganna og þróun í löggjöf
þeirra landa, sem höfð var til
fyrirmyndar við samningu lag-
anna.
Samkvæmt framansögðu ber
því að leggja fulla fébótaábyrgð
á stefndu vegna tjónsins. sbr. 1.
mgr., 69. gr„ 30. mgr. 70. gr. og
2. mgr. 74. gr. umferðalaganna
nr. 26 frá 1958.
Málið fluttu fyrir bæjarþingi
Hafnarfjarðar, Páll S. Pálsson,
hrl. vegna Eggerts Karlssonar,
bifreiðastjóra og Guðmundur
Ásmundsson. hrl. vegna Sam-
vinnutrygginga.
Hús er risið, — rætast vonir,
rennt að bjartri óskaströnd.
Hús er risið, — æskan á hér
óðalsbyggð og draumalönd.
Gott er að hærur gráar þrái
gullíð haf og bláa strönd.
En munið samt að æskan á þar,
óðalsbyggð og draumalönd.
Aðilar eru sammála um
málsatvik og að hvorugum
þeirra verði gefið tjónið að
sök. Stefnukrafan saetir heldur
eigi andmælum.
Stefnandi reisir bótakröfu
sína á hendur stefndum á þvi
ákvæði 67. gr. umferðarlaga
nr. 26 frá 1958, er segir, að
hljótist slys eða tjón á mönn-
um eða munum af skráningar-
skyldu, vélknúnu ökutæki í
notkun, sé þeim. sem ábyrgð
beri á ökutækinu. skylt að
bæta það fé, enda þótt slysið
eða tjónið verði eigi rakið til
bilunar eða gaila á tækinu
eða ógætni ökumanns. í vá-
tryggingarskJírteinum blfreiða
sé einnig tekið fram. að trygg-
ingin nái til sérhverrar einka-
réttarbótakröfu, sem vátrygg-
ingartaka sé skylt að tryggja
gegn. Tjónið jé viðurkennt af
eiganda bífreiðarinnar (G-288),
sem sé því bótaskyldur gagn-
vart stefnanda. f samræmi vjð
landslög og vátryggingarskil-
yrði beri Samvinnutryggingum
að greiða tjónið vegna eiganda
G-288.
Stefndu reisa sýknukröfu
sína á því, að hin ,.objektiva“
ábyrgðarregla umferðarlaga
eigi hér ekki við heldur beri
að beita reglu 68. gr. sömu
laga um árekstur, en þar sem
ekki sé um neina sök að ræða
af hálfu stefnds. Sveinbjörns,
bresti alveg skilyrði 68. gr.
og annarra ákvæða umferðar-
laga til þess að leggja á hann
fébótaábyrgð vegna tjóns
stefnanda. Af þessu leiði einn-
ig, að sýkna beri ábyrgðartryggj-
anda bifreiðarinnar. Samvinnu.
tfýgfgingar. sbr. 1. málsgrf ' 69.
gr. 3. má’.sgreinar 70. gr. og
2. málsgrein 74. gr. umferðar-
Deila hefur risið milli ým-
issa bifreiðaeigenda annars
vegar og tryggingarfélaganna
hins vegar, um það, hvort
tryggingarfélagi, þar sem bif-
reið er tryggð. berf að greiða
tjón það. sem verður ef steinn
hrekkur undan hjólum bifreið-
arinnar og brýtur rúðu ann-
arrar bifreiðar í framhjáakstri.
Tyggingarfélögin hafa haft
samráð um, nokkúr undanfar-
in ár, að neita glíkum greiðsl-
um. vegna þess að þeim væri
það ekki skylt að lögum. Vitn-
uðu þau sérstaklega til norsks
Hæstaréttardóms, máli sinu
til stuðnings.
Frami. stéttarfélag atvinnu-
bílstjóra í Reykjavik ákvað í
vetur að taka af skarið og tók
félagið þátt í kostnaði til þess
að fá úr þvi skorið með dómi,
hvort tryggingarfélög væru
greiðsluskyld í þessum tilvik-
um.
Hefur nú nýlega fallið dóm-
ur í prófmálinu, sem rekið var
fyrir bæjarþingi Hafnarfjarð-
ar, Eggert Karlsson gegn Sam-
vinnutryggingum. Jón Finns-
son dómfulltrúi kvað upp dóm-
inn.
Niðurstaða dómsins er á þá
leið að tryggingarfélagið sé
greiðsluskylt.
Rökstuðningur dómara fyrir
dómsniðurstöðunni er á þessa
leið:
Síðastliðinn laugardag, hinn
29. júní, var vígt félagsheimili
í Kolbeinsstaðahreppi í Hnappa-
dalssýslu. Vígsluhátíðin hófst
með borðhaldi klukkan sjö.
Hátíðina sóttu hátt á annað
hundrað manns, heimamenn og
burtfluttir Kolhreppingar. —
Skeyti bárust frá menntamála-
jáðherra, Gylfa Þ. Gíslasyni og
frú og Þorsteini Einarssyni,
íþróttafulltrúa, sem boðnir
höfðu verið til vígslunnar, en
fptii.^3Vki mætt Ennfremur bár- __
ust skeyti frá alþingismönnun-''
um Ásgeiri Bjamasyni og
Halldóri E. Sigurðssyni, dætr-
um Guðbrandar í Tröð, búsett-
um í Keflavík, og Þjóðdansafé-
lagi Reykjavíkur sem statt var
í Osló.
Mótið setti Sveinbjpm Jóns-
son, Snorrastöðum, sem jafn-
íramt var vígslustjóri. en aðal-
ræðuna flutti Gísli Þórðarson,
oddviti og hreppstjóri i Mýr-
dal, sem rakti sögu byggingar-
innar, og skýrði frá heiti fé-
lagsheimilisins og heitir það
Félagsheimilið Lindartunga.
Sóknarpresturinn séra Ámi
Pálsson og frú voru boðin til
vígslunnar og flutti presturinn
ávarp. Margir heimamenn og
burtfluttir Kolhreppingar fluttu
einnig ávarp, þar á meðal
Gunnar Ólafsson frá Kolbeins-
stöðum, sem færði félagsheim-
ilinu að gjöf, frá nokkrum Kol-
hreppingum, búsettum í Reykja-
vík og nágrenni, 50 stóla og 5
borð, ásamt allvænni peninga-
upphæð í sparisjóðsbók. Skyldi
það vera vísir að sjóði til hljóð-
færakaupa fyrir félagsheimilið.
Auk Gunnars tóku til máls
bessir vígslugestir: Guðlaugur
Jónsson, lögreglumaður. Rvík,
Kristján Jóh. Kristjánsson, for-
stjóri, Rvík, Guðbrandur Magn-
ússon, Tröð, Stefán Jónsson,
námsstj., Rvík, Bjöm Markús-
son, Borgamesi, Sigurður Áma-
son, frá Stórahrauni, frú Sess-
elja Jónasdóttir, Borgamesi, frú
Guðbjörg Sigvaldadóttir, Rvík,
Sigurður Guðmundsson, frá
Tröð, Rvík, Helgi Jónasson,
kennari frá Jörfa og Kristján
Jónsson, Snorrastöðum. Hann
flutti einnig stutta frásðgn frá
félagslífi fyrri ára, ásamt kveðju
i ljóðum til félagsheimilisins.
stóðu fyrir öllum veitingum og
veittu af mikilli rausn.
Að lokum var dans stiginn
af miklu fjöri við undirleik
ágætra hljómsveitarmanna.
Vígsluhátíðin öll fór mjög vel
fram og ríkir mikil ánægja með
hið nýja félagsheimili.
Vígslustjóri, Sveinbjörn Jóns-
son, sleit mótinu með stuttu
ávarpi, er alllangt var liðið á
nótt. Var þá veður hið feg-
ursta og bjart yfir byggðum
Hnappadalsins.
Hver ber ábyrgi á steinkasti
f rá bifreið í f ramhjáakstri?
Félagsheimiiið
Lindartunga í
Hnappadainum
Kvenfélagskonur í hreppnum
A- ’d um alþjóðaþing kvenna, sem haldið var i Moskvu á dögunum.