Þjóðviljinn - 18.07.1963, Blaðsíða 2

2 SfÐA
HÓÐVILJINN
Fimmtudagur 18. júlí 1963
SOlll
PlðlISISI
LA.UGAVEG! 18ffi SfMI 19113
TIL SÖLU:
120 m' ný luxusíbúð. Allt
skipulag og allur búnað-
ur íbúðarinnar eftir
haéstu kröfum.
2 herb. ný íbúð við Ásbraut
í Kópavogi. Crtborgun 125
þús. kr.
3 herb. kjallaraíbúð við
Mávahlíð. Sérinngangur.
1. veðréttur laus.
Lítll ibúð i Gerðunum méð
sérinngangi. Stofa, eld-
hús og snyrtiherbergi-
TJtborgun 80 þúsund.
3 herb. íbúð við Sogaveg.
Útb. 100 þús.
3 herb. hæð og 2 herb. i
risi við Kárastíg. Sérinn-
gangur, sér 'niti- Útb. 175
þúsund.
3 herb. efri hæð við Óð-
insgötu, sér inngangur.
3 herb. góð íbúð á efri haeð
í Gerðunum ásamt stofu
og eldhúsi á fyrstu hæð.
1. veðr. laus.
3 herb. hæðir 90 ferm. í
timburhúsi við Engjaveg.
Góð kjör.
3 herb. stór kjallaríbúð við
Langholtsveg. Sérinn-
gangur.
3—4 herb. glæsileg íbúð við
Safamýri, næstum full-
gerð.
4 herb. hseð með allt sér
við Óðinsgötu. Verkstæð-
ispláss á jarðhæð.
4 herb. hæð við Mávahlíð.
Bílskúr.
5 herb. glæsileg, ný, íbúð
í Skipholti.
5 herb. hæð við Mávahlíð.
1. veðréttur laus.
Raðhús i enda við Skeiðar-
vog með fallegum garði.
Timburhús 105mJ við Hverf-
isgötu á 400m2 eignarlóð.
Hæð ris og kjallari.
Henbugt fyrir verzlun,
skrifstofur eða félags-
heimili.
í SMÍÐUM:
4—6 herb. glaésilegar íbúð-
ir í bórginni.
I KÓPAVOGl:
Efri hæðir í tvíbýlishúsum
i smiðum. Allt sér.
Parhús í smíðum við Birki-
hvamm. Arkitekt Sigvaldi
Thordarson.
3 herb. íbúð 100 ferm. i
smíðum við Reynihvamm
Allt sér.
3 herb. hæð i timburhúsi
við Nýbýlaveg. 1. veðr.
laus. Góð kjör.
3 herb. hæð við Lindar-
veg. Sérinngangur. Einn-
ig góð byggingarlóð á-
samt teikningu.
I smíðum i Garðahreppi
glæsilegt einbýlishús.
Kaupendur —
Seljendur
Ef þið þurfið að selja eða
kaupa, hafið samband við
okkur.
Sænwfatnaður
— bvítur og mislítur
Rest bezl koddai
Dúnsængui
Gæsad ú nsæncrur
Koddar
Vöggusængur jb svæflar.
Skó’avörðustie 21.
Ákvæðisvínnan grundvallast á
tímakaupi
Samningar um kaup og
kjör málara tókust fyrir
nokkru og hækkaði kaup
málara þá um 19% frá því
er það var áður en félagið
setti fram kröfur sínar í
maí s.l. Þar með hafa mál-
arar brotið á bak aftur þá
fyrirætlun atvinnurekenda
að hafa iðnaðarmenn af-
skipta og balda kaupi
þeirra niðri.
Ákvæðisvinna og „vinnu-
hagræðing“ er nú mjög á
dagskrá. Lárus Bjarnfreðs-
son, formaður Málarafélags
Reykjavíkur, svarar hér
spumingu um á hverju á-
kvæðisvinna á að byggjast.
Á vinnuhagræðing, á-
kvæðisvinna, „aukin fram-
leðni“ og allt það að
tryggja fólkinu sem verkin
vinnur auknar tekjur í
hlutfalli við aukna fram-
leiðslu, — eða eiga kostir
slíks fyrirkomulags að
koma atvinnurekendum
einum til góða og hagnað-
urinn allur að renna í
þeirra vasa, en starfsfólkið
að sitja eftir með aukinn
vonlausan þrældóm og út-
slit fyrir sömu hungur-
launin, eða verri, en áður?
Þessu máli yerða verka-
lýðsfélögin hvarvetna um
land að gera sér fulla grein
fyrir, ætli þau ekki að láta
smeygja á sig nýjum fjötr-
um undir yfirskini bættra
lífskjara.
Við hittum Lárus Bjam-
freðsson, formann málara, í
skrifstofu Málarafél, Reykja-
víkur i Vegamótum á Lauga-
vegi, en þar á féiagið hálfa
4. hæðina.
— Jæja Lárus, þjð voruð að
hækka kaupið og „eyðileggja
atvinnuvegina“ 0g „jafnvægið"
í efnahagslifinu.
•— Já, svarar Lárus, því er
víst ekki að neita — svo fram-
arlega að á að taka það hjal
alvarlega að það sé eyðllegg-
Ing að verkafólk fái kaupið sitt.
— Já, en hinir vísu feður
peningavaldsins og hið vel-
launaða patent þeirra, „sér-
fræðingarnir“, segja víst að
Þið takið Qf mikið kaup.
— í>á verð ég að svara þér
eins og atvinnurekendum. Við
málarar, og iðnaðarmannafé-
lögin yfirleitt höfum verið af-
skipt þegar almennt varð 5%
kauphækkun og aftur 7,5% á
s.l. vori,
f fyrra þegar verkalýðsfélög-
in sögðu upp samningum varð
almennt 10% kauphækkun. Þá
skeði það að Vinnuveitenda-
sambandið gerði pinings-
samning vlð eift félag, sem
vinnur ákvæðjsvimm, um
2% minni hækkun á á-
kvæðisvinnunni en tíma-
kaupinu.
Við i Málarafélaginu vild-
um ekki una þessu og sömdum
alJs ekki, tókum ekkl við sömu
hækkun og fyrmefnt félag, cg
leið svo þar til við héldum
fund 19. maí s.l. og sam-
þykktum að krefjast 20%
kauphækkunar, og samþykkt-
um jafnframt að fylgja þess-
arj kröfu eftir með því að
auglýsa taxta sem kæmi til
Lárus Bjarnfreðsson.
verkið gengur. það er að ekk-
ert tefji verkið fyrir slóðaskap
þeirra sem eiga að stjórna því
éða þéirra sem verkið kaupa,
Þarna fær líka notið sín starfs-
þrek, verkhyggni og skipulags-
hæfileiki manns. Þarmeð fær
hann möguleika til að skila
verkinu ó skemmri tíma. og fá
þannig hærra kaup á klst. en
ef hann ynni í tímavinnu.
Segjum að hann hafi verið
8 klst, að framkvæma þetta
10 klst verk. Hann hefur þá
skilað 20% afkastaaukningu
sem verkkaupandinn greiðir í
dagvinnu. Ef verkið hefði verið
unnið í t'rr'avinnu hefði hann
orðið að borga fyrir betta — á
þessum tíma þegar allir eru
að vinna nema meðan þeir
sofa — með 8 stunda dag-
vinnu og 2ja stunda eftir-
vinnukaupi.
Mismunurinn á 2 klst. í
dagvinnu og 2 í eftirvinnu eru
kr. 45.24, sem verkkaupand-
anum sparast með þessu fyrjr-
byggð á tímavinnugrundvelli
er engin trygging fyrir bvf að
hún sé ekki tóm hringavit-
Ieysa.
í fyrsta lagi má ?já það af
því dæmi er ég sagði þér áð-
ur: þegar vinnuveitendasam-
bandið samdi við eitt félag um
að tímakupið skyldi hækka, en
ekkl ákvæðlsvinnutaxtinn hvaða
tilhneigingu atvinnurekendur
hafa til þess að auka þrældóm
þess er vinnur, án þess hann
fái samsvarandi tekjuaukningu.
Með samningunum við okk-
ur um dagjnn hopuðu atvinnu-
rekendur frá þeirri fyrirætlan
sinni að setja ákvæðisvinnuna
á annan bekk og lægri en
tímavinnukaupið.
•— Telur þú þetta þýðingar-
mesta árangur samninganna?
—- Já, og í öðru lagi hafa
þeir fallizt á að láta iðnaðar-
mannastéttimar fá þá 5%
hækkun sem önnur félög fengu
í vetur.
— Hafa mörg félög tekið
Annars engin trygging fyrir því að
taxtinn sé ekki tóm vitleysa —
segir Lárus Bjarnfreðsson form. má/ara
framkvæmda frá og með 18.
júní.
Atvinnurekendur gerðu svo
við okkur bráðabirgðasam-
komulag um 5% hækkun —
4% kauphækkun og 1% verk-
færagjald — gegn þvi að við
frestuðum aðgerðum. Sjötta
i júlí . auglýstum . yið taxta með
15% hækkun. eða því sem
eftir var af kröfu okkar. jafn-
framt því sem við boðuðum
' vinnustöðvun hiá málarameist-
urum. — verkfalljð takmark-
aðjst aðeins við bá, en við vor-
um tilbúnir að vinna fyrir
hvern bann sem viðurkenndi
taxtann.
— Þú sagðir að atvinnurek-
endur hefðu samið í fyrra við
eitt félag um 2°/n minni hækk-
un á ákvæðisvinnutaxfanum
en á tímakaupinu. Hvers
vegna vildu afvinnurckendnr
lækka ákvæðisvinnutaxtann?
— Það er von þú spyrjir:
einmitt nú á þessum tímum
þegar alltaf er rætt um vinnu-
hagræðingu þá er erfitt að
koma slíku heim og saman.
Ég mun svara þessari spurn.
ingu þinni á sama hátt og ég
svaraði framkvæmdafttjóra
Vinnuveitendasambandsins er
við áttum í samningum
má’arameistara.
Ákvæðisvinnutaxti okkar e-
byggður upp á grundvel'1
timakaupsins, og hann er gerð-
ur með samkomulagi milli
svelna og atvinnurekcnda. þar
sem atvinnurekendur höfðu 2
af 3 í nefnd sem kom þessum
taxta á.
Þetta er mínútutaxti, og við
erum fyrsta stéttin hér á landi
sem kemur upp þessu kerfi.
— Viltu skira þet.ta mínútu-
kerfj nánar?
— Þetta þýð'r að öll
vlnna er metin til tíma. Við
leggjum til grundvallar hve
'angan tima tekur að vinna
verkið.
— Tökum dæmi. Einhver
vinna sem tilheyrir faginu
tekur 6 mínútur. m'ðað við
fermetra. Segjum að flöturinn
sem málaður var sé 100 ferm.,
það er að segja 600 mínútna
eða 10 klst. vinna. Fyrir þetta
verk fær sveinninn greitt 10
klsí. kaup. — hvort sem hann
er lengur eða skemur að fram.
kvæma verkið.
Af því hann er að vinna
verk sem er raunverulega fyr- 1
irfram selt hefur hann rétt til
að hafa afskipti af því hvemig
komulagi, eða m. ö. o. kr. 1129
á mánuði Sé verkkaupandinn
svo „óheppinn" að lenda á
manni sem er svo duglegur að
hann skilar 50% afkastaaukn-
ingu. þá hefUT maðurinn skil-
að 4 tímum i dagvinnu, sem
annars hefðu gilt 2 tíma í eft-
irvinnu og 2 tíma ; nætur-
vinnu. en 2 tímar í nætur-
vinnu kosta jafnmikið og 4
stundir í dagvinnu — Við það
sparast verkkaupanda sem
svarar 2 stundir í eftirvinnu á
dag, eða 123 kr. á sólarhring
eða á mánuði rúmar 3 þús. kr
Ef þetta er ekki vinnuhag-
ræðing þá veit ég ekkert hvað
vinnuhagræðing er, því útúr
þessu fáum við að sá sem skil-
ar verkinu á skemmri tíma
getur notað þann sparaða tíma
til annars og sá gem kaupir
beinlínis græðir.
— Og þú telur þetta mínútu-
kerfi ykkar mikilvægt
— Já. Það er afskaplega
þýðingarmikið að verkalýðs-
samtökin geri sér grein fyrir
því. að sé ákvæðisvlnna ekki
upp þetta mínútukerfi ykkar?
— Við erum fyrsta félagið
sem tekur það upp hér og nú
hefur Trésmiðafélag Reykja-
vikur einnig tekið það upp,
en um flejri er mér ekki kunn-
ugt.
f þessu sambandi vil ég geta
bess að hugmyndina að þessu'”
kerfj á Torfi Ásgejrsson hag-
fræðingur. sem var ráðunautur
.okkar í sambandi við útreikn-
ing og samnjngu taxtans.
— Hve gamalt er Málarafé-
lagið?
— Þrjátíu og fimm ára.
stofnað 4. marz 1928. Stofn-
endur voru 16. Á síðasta að-
alfundi voru félagsmenn 135.
— Fyrsti formaður, og aðr-
ir jíðan?
— Albert Erlingsson var
fyrsti formaður. síðan hafa
verið 13.
— Hversvegna eruð þið
fluttjr hingað?
— Við keyptum á s.l. ári
hálfa 4. hæðin hér í Vega-
motum. Tvo þriðju af okkar
Nýjar
framaleiðir
fsléndingum héfur hlotnazt
ný og mikilvæg upphefð.
Morgunblaðið segir svo frá í
gær í stórri fyrirsögn: „ís-
lendingur stjórnaði sveit Atl-
anzhafsbandalagsins á sýning-
um í Hollandi." Við lestur
frásagnarinnar kemur í ljós
að Islendingurinn var Helgi
Hallvarðsson stýrimaður frá
Landhelgisgæzlunni, og er
hróður hins íslenzka herskipa
flota ekkert smáræði þegai
honum hefur þannig hlotnaz
forustuhlutverk innan Atlan?
hafsbandalagsins. Help
stjómaði bó ekki flotadeild
né heldur hafði hann umsjá
með landher, flugher, eld-
flaugum. kjarnorkuvopnum
eða öðrum beim tólum sem
talin eru höfuðprýði Atlanz-
hafsbandalagsins; sérgrein
hans var sú að sýna Hollend-
ingum fagurt göngulag. Hafði
hann undir sér 40 manna
flokk frá öllum NATÓ-ríkj-
um sem komnir voru til Hol-
lands til þess að skemmta
barlandsmönnum með sér-
kennilegum fótaburði, auk
hess sem sumir þeirra veifuðu
fánum. blésu í sekkjapfpur
eða dönsuðu þjóðdansa.
Kvaðst Helgi hafa lagt hart
að sér til þess að stjóma
bessu fræga liði: „Helgi sagði
’Jð fyrstu fjórir dagamir í
'Tr>llandi hefðu verið notaðir
1 æfinga frá klukkan 8 að
mrgni til kl. 10 eða 11 á
-’öldin. og hefðu það verið
-fiðir dagar. Var þá gengið
’m fram og til baka.“ En
'nnin afrek fela ævinlega
'mbunina f sér: ,.Á hverju
kvöldi mættu háttsettir hers-
höfðingjar frá NATÓ-ríkjun-
um og heilsuðu foringjum
hvers liðs.“ Þannig hefur f
hluta legjum við út meðan við
erum að borga þetta niður. éh
hér í hinum hlutanum höfurti
við rúm fyrir málfundahóp,
taflklúbb og annað slikt.
— Þið eruð ekki blankir.
— Þetta er eign tvéggja
sjóða. sjúkra- og styrktarsi'óðs
og Menningarsjóðs, og þeir
sjóðir koma til með að fá tékj-
umar þegar húsnæðið hefur
verið að fullu greitt — og þar
még að tvöfalda tekjur sjóð-
anna.
Sjúkra- og styrktarsjóðurinrt
var stofnaður uppúr langa
verkfallinu 1955 og sameinað-
ur öðrum sjóði er við áttum
fyrir. Hlutverk sjóðsins er að
styrkja félagsimenn er verða
fyrir langvarandi sjúkdómum,
auk þess er veittur styrkur
við andlát féfiagsmanna.
Hlutverk fræðslu- og menn-
ingarsjóðsins er eins nafnið
bendir til að kosta fræðslu-
starfsemi kaup á fagbókum
og kynna félagsmönnum ný-
ungar og tækni í starfinu og
almenna menningarstarfsemi,
sem hvert verkalýðsfélag ætti
að legja mikla áherzlu á. —
Það er fyrst með tekjunum áf
bessu húsnæði sem sjóðurinn
fær möguleika til að vaxa.
— Þú nefndir taflklúbb, er
mikilli tafláhugi?
— Já, og þeir segja að það
séu góðir taflmenn í félaginu;
ég hef ekki vit á því. Þeír
hafa skorað árlega á trésmiði
og þá hafa þeir sett okkur Jón
Snorra á neðsta borð til að
sýna okkur hvað við séum Utl-
ir karlar!
— Hafið þið sambnd við er-
lenda stéttarbræður?
— Já, við höfum beint sam-
band við starfsbræðuma á
Norðurlöndum.
— Hverju telur þú mest að
þakka að þið unnuð þessa
deilu — og það án verkfalls?
— Að við unnum þessa deilu,
brátt fyrir fámennj okkar,
byggist fyrst og fremst á ?am-
heldnl fé’agsmanna sjálfra. Að
okkur tókst að balda út i ár,
— að láta ekki skammta okku
kaupið. taka ekki við þeim
skammti sem átti að rétta okk-
ur og að við skyldum vinna
deiluna byggist eingöngu á
samheldni stéttarinnar og stétt-
arþroska. sem hefur eflzt mjög
í þessari deilu.
Við óskum Lárusi Bjarn-
freðssyni og Málarafélaginu ti
hamingju.
J. B.
senn reynt á alla útlimi stýri-
mannsins, og er ánægjulégt
til þess að vita að Islendirtg-
ar skuli hafa eignazt þvílíkan
afreksmann í mennt handa
og fóta.
Afrek Helga hefur þégar.
haft mikil áhrif meðal beirra
sem gerst fylgjast með at-,
höfnum Atlanzhafsbandálágs-
ins og er ljóst að ýmsir hafa
í hyggju að öðlast nýjati
frama á þessum vettvangi.
Þannig hefur Alþýðublaðið
birt þá stórmerku frétt að
Bjamí Benediktsson dóms-
málaráðherra hafi á sunnu-
daginn var gengið alla leiðina
frá Þingvöllum til Laugar-
vatns og hafi enginn séð hon-
um bregða við það frækilega
íþróttaafrek. Ætti hann nú að
vera fullfær um að sýna
framandi bjóðum vestraent
göngulag á tyllidögum Atlanz-
hafsbandalagsins engu sfður
en Helgi skipstjóri. Einnig
herma fréttir að Guðmundur
1. Guðmundsson utanríkisráð-
herra sé tekinn að æfa sig f
að leika á sekkiapfnu. og und-
anfarin síðkvöld hefur mátt
heyra fagra hl.ióma berast frá
fbúð menntamálaráðherrans:
telja menn víst að hann sé að
iðka þjóðdensa bak við lukta
glugga. — Austri.

*