Þjóðviljinn - 18.07.1963, Blaðsíða 8

3 SlÐA
HÓÐVILIINN
Fimmtudagur 18. júlí 1963
Hann gat ekki sofið í lang-
ferðabflnum — hann hafði fyrir
löngu gengið úr skugga um það
— en nú svaf hann og honum
gramdist það. Það var hálfsmán-
arlegt (skyldi Hannibal hafa
mókt á leið sinni til Saguntum?),
og um leið uggvænlegt. En hann
sagði við sjálfan sig að það væri
veltingnum í bílnum að kenna.
Þetta vagg og rugg og sömuleið-
is það að hann hafði ekkert sof-
ið í þrjátíu tíma eða lengur. En
samt sem áður; þetta var ekki
viðeigandi.
Það rifaði í augun, en þau lok-
uðust snögglega aftur í heitri og
brennandi birtunni. Hann barðist
gegn þessu, en hitinn lamaði
hann og stóru, svörtu hjólin
héldu áfram að snúast undir hon-
um og sætið að vagga....
„Næsti vidkomustaður Cax-
ton!“
Hann settist stirðlega upp í
sætinu og leit í kringum sig.
Fjórar mannverur voru í bílnum
auk hans. Gamall maður í blett-
óttum, gráum fötum, kona á
óákveðnum aldri, ungur piltur og
ekillinn. Konon var brosandi.
Hún hafði verið að horfa á hann.
Hann brosti á móti.
Blágræn fjöllin liðu framhjá
utanvið gluggann og bráðlega
fóru veitingahús og benzínstöðv-
ar að skjóta upp kollinum við
veginn. Skilti kom í ljós og
hvarf:
VELKOMIN TIL CAXTON
Hér er gott að vera!
Síðan ók vagninn yfir mjóa
brú, beygði útaf þjóðveginum og
hægði ferðina. Fyrir framan veit-
ingahús stanzaði rauðgult og
hvítt farartækið. Rykið þyrlaðist
upp kringum hjólin.
„Caxton“.
Hann tók feröatösku sína úr
farangursgrindinni, sagði „þökk
fyrir" við ekilinn og steig út í
brennandi síðdegishitann. Lang-
ferðabíllinn stundi aftur, sneri
við og ók af stað. Innan skamms
var hann horfinn.
Hárgreiðslan
Hárgrelðsln- og
snyrtistofa STEINH og DÓDÖ
Langavegl 18 m. h (lyfta)
Sími 24616.
F E R M A. Garðsenda 21,
sími 33968. Hárgreiðsln. og
snyrtistofa
Dömur, hárgreiðsla við
allra hæfi.
TJARNARSTOFAN,
Tjarnargötu 10. Vonarstrætis-
megin. — Sím] 14662.
hArgreiðsldstofa
ADSTDRBÆJAR
(Maria Guðmundsdóttlr)
Laugavegi 13 — sími 14656.
— Nuddstofa á sama stað. —
Hann stóð stundarkom fyrir
framan veitingahúsið. renndi
augunum yfir muskulega, þokka-
lausa borgina, yfir gráar raðir
af nýlenduvörubúðum og kaffi-
húsum og efnalaugum og skrif-
etofum og kirkjum sem nú voru
svo kyrrar og hljóðar; eftir hæg-
fara fólkinu á götunum, gráu og
kyrrlátu.
Síðan tók hann pappatösku
sína í hina höndina og gekk af
stað.
Hann spurði stórvaxinn mann
í vinnufötum um gott gistihús.
Maðurinn svaraði: „Það er upp-
eftir Georgsgötu að teinunum.
Union hótelið. Það er ágætur
staður".
Hann þakkaði manninum fyrir
og gekk að niðumíddu brautar-
vagnaskýlinu og nam staðar.
Hann strauk hárið frá augunum
og opnaði glerdymar að Union
hótelinu.
Þrír kvenmenn sátu í rauðum
leðursófa. Þær litu upp án alls
áhuga og sneru sér síðan aftur
að sjónvarpinu. sem þær höfðu
verið að horfa á. Tækið var hátt
stillt, en hátalarinn var lélegur
og það var erfitt að greina orða-
skil. 1 stól við vegginn sat mið-
aldra maður í blárri sportskyrtu
og mókti.
Enginn var bakvið afgreiðslu-
borðið. Hann lagði frá sér tösk-
una og skimaði inn langan gang-
inn. Hann var tómur.
Stór klukka hékk á veggnum
og vísar hennar sýndu tíu fimm-
tán.
Hann ræskti sig hraustlega, en
ekkert gerðist, svo að hann gekk
að sófanum. „Fyrirgefið, frú“
sagði hann lágt við eina kon-
una. „Mér þykir leitt að trufla
yður, en það virðist enginn vera
við til að afgreiða".
Konan leit upp. „Vantar yður
herbergi?" spurði hún.
„Já, einmitt".
„Nú,“ sagði hún og bandaði
höfðinu í átt til sofandi manns-
ins. „Þá þurfið þér að tala við
hann þama. Ýtið bara við hon-
um“.
Hann hikaði.
„Allt í lagi“, sagði konan.
„Þetta eru hvort sem er bara
auglýsingar". Hún reis upp, gekk
að afgreiðsluborðinu og lagði
flatan lófann á ryðgaða bjöllu.
„Billi!“ Maðurinn umlaði eitt-
hvað. „Billi, svona. Jæja, það
þýðir ekkert að eiga við hann.
Bíðið andartak og ég skal ná í
frú Pearl Lambert".
Konan fór inn í ganginn og
barði að dymm. Dymar opnuð-
ust og svo heyrðust lágar sam-
ræður; síðan kom önnur kona
út.
Hún var mjög lág vexti og
andlitið skorpið og hrukkótt. en
hún var hressileg í göngulagi.
Hún var klædd þunnum slopp.
i,Ég er frú Pearl Lambert",
sagði hún. „Ég var að kæla mig
í herberginu mínu og horfa á
sjónvarpið". Hún brosti til hinn-
ar konunnar sem var aftur setzt
í sæti sitt í sófanum. „Þakka þér
fyrir, Luci. Billi sefur á hverju
sem gengur. En hann er bezti
piltur, hjálpar mér með ýmis-
legt smálegt".
„Það efast ég ekki um“.
„Jæja, já. Yður vantar víst
herbergi". Litla konan fór bakvið
afgreiðsluborðið ogopnaði skúffu.
„Eins manns herbergin okkar eru
á þrjá og hálfan dollar á sólar-
hring, nema um lengri dvöl sé að
ræða“.
„Ég býst við að verða hér
eitthvað um kyrrt, frú Lambert".
„Lengur en viku?“
„Já, áreiðanlega. Ef til vifl
nokkra mánuði."
Augu konunnar glömpuðu. „Þá
er verðið tveir og fimmtiu. Við
lækkum það afltaf fyrir fasta-
gesti.“
„Það er mjög visamlegt af yð-
ur.“
„Það er ekki nema sanngjamt.
Við viljum vera sanngjöm hér í
borginni. Hvi skyldi fastagestur
þurfa að greiða jafnmikið og fólk
sem rekur hér rétt inn nefið?“
Hún fann rykugt gestaspjald og
ýtti þvi til hans.
Hann skrifaði: Adam Cramer;
hikaði við; skrifaði síðan Union
hótel, Caxton sem heimilisfang.
„Ég set yður í númer tuttugu
og fimm. Það er uppi á lofti.“
Konan keyrði hnefann í bjölluna
sex sinnum, „Bflli!“
Maðurinn hrökk upp af svefn-
inum, leit í kringum sig og stóð
upp. „Já, frú Lambert? Ég var
aðeins að hvíla mig.“
„Ég hélt þu værir búinn að
skjóta rótum, Billi, þetta er herra
Cramer. Hann ætlar að dveljast
hjá okkur um tíma.“
Miðaldra maðurinn roðnaði.
„Gleður mig að kynnast yður,
herra Cramer."
„Farðu upp í númer tuttugu og
fimm,“ sagði konan, „og opnaðu
gluggana þar. Og athugaðu hvort
Mabel hefur þurrkað þar af“.
„Já, frú“.
„Ja, þessi piltur,“ sagði konan
og hló við. Hún tók lykil af
lyklaspjaldinu. „Þetta tekur að-
eins smástund; ég vil ekki að
þér komið að rykuðu herbergi.
Mabel er ágæt útaf fyrir sig,
en stundum er hún dálítið
gleymin. Ég þarf að fylgjast með
henni. En það er svo sem ágætt
líka að ég hafi eitthvað fyrir
stafni.“
Konumar á sófanum hlógu all-
ar í senn. Gegnum hvíta depla-
mergðina á sjónvarpstjaldinu
birtist kúreki með gítar og
hneigði sig
„Yður er velkomið að koma
hingað niður og horfa á sjón-
varpið hvenær sem yður lystir",
sagði frú Pearl Lambert.
„Það væri indælt". Fötin hans
voru búin að drekka í sig hit-
ann og svitataumar láku niður
hálsmálið.
„Þér eruð víst sölumaður."
„Nei. Lít ég út eins og sölu-
maður?“
„Ekki beinlínis. En sölumenn
og jámbrautarstarfsmenn eru
helztu gestir okkar hér í Caston.
Og ég veit að þér eruð ekki
brautarstarfsmaður."
Litla konan hallaði undir flatt.
„Það kemur mér ekki nokkum
skapaðan hlut við“, sagði hún,
„en hvað gerið þér eiginlega?"
„Við getum sagt að ég vinni
að áfengismálum, frú Lambert,"
sagði hann.
Konumar þrjár í sófanum
hlógu aftur.
„Ég er hingað kominn til að
hjálpa ykkur. Ég hef lesið um
vandamál ykkar.“
„Hvaða vandamál em það?“
„Skólatilskipunin, frú Lam-
bert“.
„Ha?“ Konan starði á hann.
„En það er allt um garð gengið.
Ég á við það að það er þegar
búið að skrá tólf svertingja í
skólann. Það stendur í blaðinu.
Þeir bjrrja á mánudaginn.“
„Og álítið þér það rétt?“
„Rétt? Rétt segið þér? Nei, ég
held nú síður og það finnst eng-
um. En þetta eru lögin“
„Lög hverra?“
Litla konan hugsaði sig um
andartak og yppti öxlum. „Ég er
lítið inni í stjómmálum, skiljið
þér, en herra McDaniel segir að
við getum ekkert sagt við þessu
og það er nú það.“
„Hver ér herra McDaniel?“
„Hann er ritstjórinn á Mess-
enger. Urvals maður; tengdamóð-
ir hans og ég vorum góðar vin-
konur þangað til hún dó. Hann
lítur svo á að það sé fráleitt að
heimila negrum skólagöngu og
það var hann og herra Shipman
og herra Satterly, sem er borgar-
stjóri, sem fengu herra Paton og
hitt fólkið í skólanefndinni til að
senda fylkisstjóranum mótmæli.
Ég á við það, að hann er á móti
þessu rétt eins og allir aðrir, en
lög eru lög, segir hann, og það
er ekkert við því að gera.“
Maðurinn sem kallaður var
Bifli birtist aftur.
„Það er alveg gullhreint, frú“,
sagði hann. „Hún hafði sópað
alls staðar nema bakvið rúmið,
og þar sópaði ég sjálfur, svo að
það hlýtur að vera í lagi. Hann
getur farið upp“.
Frú Pearl Lambert gekk rösk-
lega af stað í áttina að stiganum.
„Þér skuluð bara elta mig, herra
minn. Viljið þér að Billi haldi
á töskunni yðar?“
„Nei, hún er ekki þung. Það
er óþarfi.“
„Gott og vel.“
Þau gengu upp marrandi stiga,
upp á loftlausan stigapafl. Þar
var borð grafið undir tímaritum
og stórt ker með burkna. Vegg-
fóðrið var blettótt og upplitað.
„Það er ekki sérlega glæsilegt,
en við höldum herbergjunum
hreinum og það er hægt að opna
glugga ef vifl.“
„Mér lízt ágætlega á þetta“,
sagði hann.
Þau stönzuðu í dimmu skoti;
litla konan kinkaði kofli hvað
eftir annað meðan hún fálmaði
eftir hurðarhúninum. Dyrnar
opnuðust og þau komu inn í
stórt herbergi.
Það var furðulega ljóst, mei
rjómalitum veggjum og lofti,
grænu teppi og tveim lömpum
með hvítum strigahlífum. Rúmib
var stórt og gamalt; þykk, dæld-
ótt dýna á járnbotni og yfir því
margþvegið, skærgult rúmteppi.
Þar var servantur og stálskápur
sem minnti einhverra hluta
vegna á skjalaskáp.
„Þama er baðherbergið yðar.
Steypibaðið er bilað. Ég veit ekki
af hverju — ég hef fengið Craw-
ford til að gera við það tuttugu
sinnum; en baðherbergið er ný-
standsett og við höfum nóg af
góðu, heitu vatni.“
Hann ætlaði að leggja töskuna
á rúmið, en setti hana á gólfið
í staðinn. „Þetta er alveg ljóm-
andi, frú Lambert," sagði hann.
„Alveg prýðilegt."
„Ég skal láta Mabel færa yður
útvarp á morgun, þegar hjónin
flytja út númer tuttugu og eitt.“
„Þökk fyrir. En ég vildi helzt
hirða herbergið sjálfur. ef yður
er sama.“
„Jæja, ég hef svo sem ekkert
við það að athuga. En hvað um
handklæði og rúmföt?"
„Þegar ég þarf að skipta, get
ég komið niður og látið yður
vita.“
„Herra Cramer —“ Konan virti
hann rannsakandi fyrir sér. „Ég
vona að það verði ekki nein
vandræði eða neitt í þá átt.“
S KOTTA

) 1)
V (jONEs/f^|
© 1962
Walt Disney Frodoctiona World Rlghts Reserved
r
% '?rv(AN_
Ég held að ég hafi verið gabbaður til að gera einhverja vitleysu,
hún lét mig skrifa í rithandabókina sína.
Globkemálaferlin
sem hæfir þóttu samkvæmt
skilgreiningu Globkes voru
„gerðir" að germönum, hvort
sem þeim líkaði betur eða verr
og þar með voru þeir skyld-
ugir að berjast gegn sínu eig-
in landi. Hinir voru lækkaðir
í mannvirðingarstiganum eða
jafnvel gerðir að einskis lands
borgurum. Því fylgdi skilnaðir,
bönn við giftingum, bamarán,
eignanám, þvingunarvinna,
fangelsanir og morð.
Ódæðisverk voru unnin
meira og minna í öllum her-
teknum löndum nazismans á
grundvelli þessara laga.
Framhald réttarhald-
anna yfir Eichmann
Réttarhöldin yfir Globke eru
..._„ , TT. . almennt talin beint framhald
ogreg u og es apo inTm crs% >réttarhaldanna yfir Eichmann
Þær þjonuðu „endanlegri lausn
Gyðingavandamálsins", þ.e.
eyðingu Gyðinga.
Eichmann hefur einnig skýrt
Framhald af 7. síðu.
ungsrat dr. Globke er efa-
laust einn hæfasti og dug-
legasti starfsmaður ráðuneytis
míns. Alveg sérstaklega hefur
hann tekið þátt í undirbúningi
og samningu eftirtalinna laga:
a) Lög um vernd þýzks
blóðs og þýzks heiðurs. . .
b) Lög um breytingar á
fjölskyldunöfnum og fornöfn-
um. . .
Auk þess þykir rétt að fara
sérstökum viðurkenningarorð-
um um starf hans að sam-
einingu Austurríkis við Þýzka
ríkið.“
Þær skýringar, sem Globke
ásamt stríðsglæpamanninum
Stuckart samdi við þessi lög
áð því, að Gyðingar vóru warn-
arlausir gagnvart aðgerðum
Þau kosta 10 þús. kr. hvert
og eru ekki einu sinni fv1'
gerð þegar þau koma.
Ertu að segja satt?
Ég hélt að þau væru fram-
leidd alveg fullkomin.
Veiztu að framleiðslu nýrra
barna er svo ábótavant að
þau hafa hvorki hér né
tennur þegar þau koma úr
verksmiðjununa.
frá þessum þætti Globkes fyrir
rétti í Israel og að á grund-
velli þessara skýringa hafi
orðið að tilkynna „dauðsföll“
Gyðinga til deilda fjármála-
ráðuneytisins. En við það að
Gyðingar voru fluttir undir
stjórn Eichmanns yfir gömlu
þýzku landamærin féllu eignir
Gyðinga í hendur þýzka ríkis-
ins, sem notaði þær til að
standa kostnað af stríðinu.
1 réttarhöldunum yfir stríðs-
glæpamanninum Stuckart sagði
Globke sem vitni“ Ég vissi,
að Gyðingarnir voru líflátnir
í hrönnum. . . Ég er þeirrar
skoðunar og ég vissi, að þessi
eyðing Gyðinganna fór kerfis-
bundið fram“. Þannig vissi
Globke um afleiðingar verka
sinna.
Þriðja ákæruatriðið
gegn Globke er, að hann
hafi átt mikinn þátt í því (enda
þá háttsettur í innanríkisráðu-
neytinu) að koma kynþáttalög-
unum á j herteknum löndum
og svæðum og einkum fyrir að
útbreiða þar lög um, hverjir
væru hæfir til að gerast ger-
manar og hverjir ekki. Þeir,
í Israel. Globke-réttarhöldin
hafa þegar tekið á sig alþjóð-
legan svip. Gestir og frétta-
menn frá ýmsum löndum hafa
streymt til Berlínar vegna rétt-
arhaldanna.
Sama kvöld og réttarhöldin
hófust, birti blaðafulltrúi
v-þýzku stjómarinnar, von
Hase, yfirlýsingu um, að það
sé löngu sannað að Globke „að-
alstarfsmaður kanzlarans" sé
að engu sekur að þeim sakar-
giftum, sem hér hafa verið
nefndar og að hann hafi meira
að segja „eftir getu reynt að
vinna gegn nazistastjóminni og
veitt mörgum ofsóttum afger-
andi hjálp“. Það munaði engu
að hann yrði nefndur einn úr
andspyrnuhreyfingunni. Sam-
tímis skýrði svo blaðafulltrú-
inn frá því, að Globke myndi
hætta störfum sem ráðuneytis-
stjóri 1. október í haust „vegna
aldurs".
En þó að hann hverfi „vegna
aldurs", þá hefur hönd hans
í 15 ár unnið mikið verk í
þágu nýnazismans í V-Þýzka-
landi, sem nú er að heltaka
allt ríkisvaldið. Og hver veit
nema Globke skjótist svo aft-
ur inn um bakdymar eins og
Oberlánder gerði — með
skammbyssu upp á vasann?
Gág.
RÚMAR ALLA
FJÖLSKYLDUNA
KYNNIÐ YÐUR
MODEL 1963
0 — Sími 24204
«5w^B3ÖRNSSON * CO. P o BOX 1M4 . (UYKJAVlK
bifreiðaleigan HJÓL
Hverfisgötn 82
Siml 18-S7B
4
i