Þjóðviljinn - 31.07.1963, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 31. jiílí lð63
HÓÐVILJINN
Danir og Finnar verða að-
ilar að Moskvu-samningnum
KAUPMANNAHÖFN, Helsinki og London 30/7 —
Utanríkisráðherrar Bandaríkjanna og Bretlands,
þeir Dean Rusk og Home lávarður, munu væn.tan-
lega fljúga til MOSKVU innan tíðar og undir-
rita samninginn um takmarkað bann við kjam-
orkutilraunum. Undirritunin fer fram í Moskvu 5.
ágúst og verður Ú Þant, framkvæmdastjóri Sam-
einuðu þjóðanna viðstaddur. Ríkisstjómir Dan-
merkur og Finnlands tóku í dag ákvörðun um að
gerast aðilar að samningnum og undirrita hann í
náinni framtíð.
Ríkisstjórnir Finnlands Off
Danmerkur komu í dag saman
á aukafundii og ákváðu að ger-
ast aðiljar að Moskvu-samnlngn-
um um tilraunabann og skuld-
binda sig þar með til að banna
og hindra að tilraunir með
kjarnavopn fari fram á yfirráða-
svæði sinu, hvert sem um er að
ræða tilraunir útii í himingeimn-
um, í andrúmsloftinu eða und-
ir yfirborði sjávar.
Öll Norðurlönd?
I yfirlýslngu stjómarinn seg-
ir að Finnar muni undirrita
hann svo fljótt sem auðið er.
Danska stjórnin kveðst munu
undirrita sáttmálann þegar stór-
veldin hafa undirritað hann.
Þegar svo stórveldin hafa end-
anlega staðfest samninginn verð-
ur hann lagður fyrir danska
þjóðþingið til staðfestingar.
Stjómin skýrði frá ákvörðun
sinni á fundi með leiðtogum
dönsku stjómmálaflokkanna og
mun enginn hafa hreyft mót-
mælum. Fregnir frá Kaupmanna-
höfn herma að danskir ráða-
menn muni álíta að fulltrúar
Svíþjóðar og Noregs muni und-
irrita um leið og þeir dönsku.
Bréfaskipti
Fregnir herma að Dean Rusk
og Home lávarður muni halda
flugleiðis til Moskvu fyrir næstu
helgi og undirrita samninginn í
næstu viku. Tilkynnt hefur ver-
ið í Moskvu að Krústjoff for-
sætisráðherra muni taka á móti
ráðhemmum.
Staðfestar fregnir frá Was-
hington herma að Dean Rusk
muni hafa meðferðis bréf frá
Kennedy Bandaríkjaforseta til
Krústjoffs og er það svar við
orðsendingu sem sovézki for-
sætisráðherrann hefur sent
Phiibv veitt hæli
i
Sovétríkjunum
MOSKVU 30/7 — í dag skýrði sovézka stjórnarmál-
gagnið Isvestía frá þvi að brezka blaðamanninum Harold
Philby hafi verið veitt hæli sem pólitískum flóttamanni
í Sovétríkjunum. Philby þessi hvarf fyrir hálfu ári og
hafa ýmsar getgátur verið uppi um það hvar hann væri
niður kominn-
þeir þá ekki boðanna og flúðu
land. Heath sagði að Philby hefði
auk þess viðurkennt að hafa
sjálfur unnið fyrir Sovétríkin.
Philby starfaði um skeið í brezku
utanrikisþjónustunni og var m.
a. háttsettur í brezka sendiráð-
inu í Bandaríkjunum.
Kennedy þar sem hamn lætur
í ljós fögnuð sinn vegna samn-
ingsins um tilraunabann. Talið
er að Kennedy láti í ljós sömu
skoðanir en ekki mun vera lagt
á ráðin um frekari samninga-
viðræður í þessum bréfaskiptum
leiðtoganna.
Trotskismi
Kínverjar héldu í dag upp-
teknum hætti og fer málgagn
kínverska kommúnistaflokksins
hörðum orðum um Krústjoff
forsætisráðherra vegna sam-
ingsgerðarinnar. Málgagn sov-
ézka flokksins, Pravda, fordæmir
hinsvegar afstöðu Kfnverja. Seg-
ir þar meðal annars að skoð-
anir þær sem Kínverjar haldi
nú fram séu ekki nýjar af nál-
inni, þær hafi áður verið túlk-
aðar af trotskistum. Segir Pravda
að við núverandi aðstæður sé
ekkert verkefni mikilvægara en
að forða kjarnorkustríði. Enn-
fremur fer Pravda hörðum orð-
um um De Gaulle Frakklands-
forseta vegna ummæla hans í
gær og segir að þau lýsi vo'
kalda stríðinu eins og það e?
þegar verst lætur.
banmig
umhorfs á einu aðaltorginn í Skopije eftir jarðskjálftann sem dundi yfir á föstudaginn
Dómarinn í máli „dr" Wards:
Líklegt að stúlkurnar hafi
sagt ósatt fyrir réttinum
LONDON 30/7 Marshall dóm-
ari, sem stýrir réttarhöldunum
í máli „dr“ Stephens Wards,
benti í dag kviðdómnum á þá
staðreynd að verjendur hefðu
ekki látið koma fyrir réttinn
ýmsa menn sem vitnað hefðu
getað með Wa-rd og staðfest
framburð hans. Ennfremur það
dómarinn kviðdómendur um að
taka framburð stúlkna þeirra
sem borið hafa vitni í málinu
ekki of bókstaflega.
Marshall dómari lagði kvið-
dómendum lífsreglumar áður
en þeir settust á rökstólana til
að gera út um það hvort Ward
værj gekur eður ei. Dómur
verður upp kveðinn á morgun.
Einn á báti
Dómarinn sagði að ef fram-
burður Wai-ús hefði við rök að
styðjast hefðu margir áhrifa-
Samkomulagsvilji
á fundi í Genf
miklir og voldugir menn get-
að vitnað með honum. Sagði
hann að ýmsar ástæður væru
sjálfsagt til þess að Ward væri
nú skilinn eftir einn á báti,
en hinsvegar væri það ekki í
verkahring kviðdómendanna að
skera úr um það Irverjar þær
væm.
Dómarinn lagði ennfremur á-
herzlu á að augljóst sé að rétt-
arhöldin hefðu ekki leitt allan
sannleikann í ljós. Málið hefði
vakið gífurlega athygli og hefði
það aukiö á hégómagimd stúlkn-
anna sem vitnað hafa. Ennfrem-
ur hélt hann því fram að þeirra
hefði verið freistað með háum
fjárhæðum.
Þrjár spurningar
Dómurinn nefndi þrjár mik-
ilvægar spurningar sem kvið-
dómendumir verða að taka af-
stöðu til:
1. Voru Christine Keeler og
Mandy Rice-Davies vændis-
konur samkvæmt þeim skiln-
ingi sem lögin leggja í það
orð?
2. Vissi War<I um það?
3. Tók Ward með vitund og
vilja á móti fé sem aflað hafði
verið með lauslæti?
Kínverjar andvígir
Moskvusamningnum
Harold Phildy
Talið er að
Philby þessi hafi verið í slagtogl
með þeim Burgess og MacLean,
en þeir fiúðu til Sovétríkjanna
árið 1951 er yfirvöldin höfðu
komizt að þvi að þeir höfðu
stundað njósnir.
Philby var fréttaritari brezku
blaðanna Economist og Observer
í Austurlöndum. Hann hvarf frá
heimili sínu í Beirut að kvöldi
23. janúar síðastliðins og hefur
ekki verið vitað með neinni vissu
hver hann væri niður kominn
fyrr en nú. Philby er 51 árs að
aldri.
Brezki aðstoðarutanríkisráð-
herrann Edward Heath lýsti þvi
yfir í þingræðu fyrr í þessum
mánuði að Philby hefði á sínum
tíma gert þeim Guy Burgess og
Donald MacLean viðvart um að
leyniþjónustan hefði komist á
snoðir um atferli þeirra og biðu
GENF 30/7 — Alvopnunarráð-
stefnan í Genf kom í dag sam-
an til fundar eftir sex vikna
hlé. Fréttum ber saman um að
andinn á ráðstefnunni hafi aldrei
verið vinsamiegri og er það að
sjálfsögðu því að þakka hve vel
tókst til á ráðstefnu stórveld-
anna þriggja í Moskvu þar sem
gengið var frá samningii um
takmarkað tilraunabann. Hins-
vcgar er ekki búist við að sam-
komulag náist á Genfarráðstefn-
unni um bann við kjamorkutil-
raunum neðanjarðar, enda grein-
ir stórveldin mikið á um það
hve mlkils eftirlits sé þörf til
að tryggja að slíkt bann verði
virt.
í ræðu sinni í dag sagði að-
alfulltrúi Sovétríkjanna, Semjon
Tsarapkin, að stjóm sín legði
mikla áherzlu á gildi griðasátt-
mála milli NATÖ-ríkjanna ann-
arsvegar og Varsjárbandalags-
ins hinsvegar. Ennfremur kvað
Tsarapkin það sína skoðun að
rætt skyldi um það hvort ekki
væri rétt að skera niður útgjöld
til hernaðarframkvæmda og
hugsanlegar ráðstafanir til að
draga úr hættunni á því að stríð
brjótist út. Tsarapkin sagði að
þeir sem tekið hefðu þátt í
Moskvu-ráðstefnunni hefðu sýnt
af sér eindreginn samkomulags-
vilja og hefði sá vilji orðið yf-
irsterkari þeim öflum sem reyna
að hindra að dregið verði úr
viðsjám á alþjóðavettvangi. Er
talið að Tsarapkin hafi átt við
andstöðu Frakka og Kínverja
gegn sáttmálanum.
Aðalfulltrúi Bandaríkjanna,
Charles Stelle, sagði að Banda-
ríkjamenn gerðu sér góðar von-
ir um að viðræðurnar muni bera
árangur, enda hefðu mikil um-
skipti orðið í alþjóðamálum með
tilkomu Moskvu-samningsins.
PEKING 29/7 — I dag birti
málgagn kínverska kommúnista-
flokksins, Alþýðudagblaðið,
samninginn um bann við tilraun-
um með kjarnavopn sem undir-
ritaður var í Moskvu í vikunnl
sem leið. Jafnframt því held-
ur blaðið því fram að Krúst-
joff forsætisráðherra hafi
skyndilega skipt um skoðun
varðandi gildi slíkra samninga
og að orsðk þeirra sinnaskipta
sé hinn hugmyndafræðilegi á-
greiningur milli Sovétrikjanna
og Kína.
„Einokunarsamningur“
1 grein Alþýðudagblaðsins seg-
ir að samningurinn sé til þess
gerður að koma í veg fyrir að
Kínverjar og fleiri þjóðir komi
sér upp sínum eigin kjarnavopn-
um. — Kínverjar hafa aldrei
dregið neina dul á það að þeir
vinna að smíði kjamavopna og
þeir hafa hvað eftir annað lýst
því yfir að einungis samningur
um algjöra afvopnun og bann
við öllum tegundum kjarnorku-
tilrauna hafi nokkurt gildi, seg-
ir blaðið.
Texti samr.ingsins og endur-1
prentun ýmissa skjala sem styðja
eiga sjónarmið Kínverja taka
tvær heilar siður í blaðinu. Fyr-
irsögnin er: Samningur sem
styrkir einokun kjamorkuveld-
anna.
Vitna í Lippman
Alþýðudagblaðið nefnir ekki
að Castro hefur fagnað samn-
ingnum en birtir hinsvegar þau
ummæli Kennedys Bandaríkja-
forseta að samningurinn skaði
á engan hátt hagsmuni Banda-
ríkjanna heldur sé þvert á móti
þeim til hagsbóta. Ennfremur eru
birt ummæli franskra blaða um
að samningurinn leysi engin
veruleg vandamál. Blaðið vitnar
i grein eftir bandariska frétta-
skýrandanna Walter Lippman til
að styðja þá fullyrðingu sína að
Krústjoff hafi skipt um skoðun
varðandi gildi samnings um
bann við tilraunum með kjarna-
vopn.
Sovézka stjómarmálgagnið Is-
vestía segir í dag að allir menn
sem í einlægni berjist fyrir friði
muni eiga örðugt með að skilja
sjónarmið Kínverja varðandi
samninginn.
1000 fandnir
látnir i
Skopije
SKOPLJE 30/7 — Björgnnar-
mennimir sem vinna að upp-
greftri í rústunum í Skoplje
í Júgóslavin héldu í dag
áfram starfi sínu, en
talið er vonlaust að fleiri
finnist lifandii. Til þess hafa
meira en 1000 lik fundist í borg-
inni. Vitað er að margir menn
Uggja dauðir og grafnir undjr
rústum Makedóniu-hótelsins.
Síðustu dagana hafa um 6000
böm verið flutt til annarra borga
og þorpa. Enn búa um 66.000
menn í borginni, en íbúatala
hennar var um 200.000.
Seint í gærkvöldi varð enn
vart við jarðskjálfta í Skolje,
en í þetta sinn var einungis um
væga kippi að ræða. Þó dugðu
þeir til þess að eitt hús hrundi
og annað skemmdist verulega.
Jarðfræðingar hafa uppgötvað
djúpar sprungur í nánd við
Skoplje og hafa þær myndast
við jarðskjálftann. Sprungumar
eru um 180 metra langar og
1,2 til 10 sentimetra breiðar. Tal-
ið er að sprungur þessar geti
orsakað frekari hræringar og
hefur fólki verið skipað að
halda sig frá þeim.
Ehkhugi
Kristínar
sýknaður
LONDON 30/7 — Áfrýjunardóm-
stóll í London sýknaði i dag
Aloysius Lucky Gordon, jazz-
söngvara frá Jamaica, sem fyrir
tveim mánuðum var dæmdur í
þriggja ára fangelsi fyrir líkams-
árás á hina frægu Christine
Keeler, en Gordon var um skeið
elskhugi hennar.
Gordon fullyrti að ljúgvitni
hefðu komið því til leiðar að
hann var dæmdur til refsingar.
Hann áfrýjaði dómnum og lagði
fram ýmiskonar gögn , þar á
meðal umsagnir manna sem ekki
höfðu verið kvaddir fyrir réttinn
og segulband eitt úr fórum Keel-
ers. Eftir að dómaramir höfðu
kannað þessi gögn fannst þeim
ástæða til að sýkna Gordon.
4