Þjóðviljinn - 27.08.1963, Blaðsíða 7

Þriðjudagur
t 1963
MðÐVILIINN
Fró aðalfundi Skógrcektarfél ags íslands 1963
Clæsilegur árangur gróður-
setningar í Eyjafirði
Nú verður lauslega sagt frá
þeim hluta aðalfuudarins, sem
frarn fór utan fundarsalarins
í HHðarfjalli.
Að drukknu síðdegiskaffi
var haldið niður í bæ og stað-
næmzt við Lystigarð Akureyr-
ar. Um hann þarf kannski
ekki að fjölyrða svo mikið,
með því að flestir landsmenn,
sem heimsótt hafa Alcureyri
að sumarlagi, hafa trúlega
lagt þangað leið sína.
Hér stýrði förinni Jón
Rögnvíildsson, garðyrkjuráðu-
nautur Akureyrar, sem nú
hefur veg og vanda af garð-
iraum og hefur skipulagt
stækkun hans.
Lystigarðurinn er tilkomu-
mesti almenningsgarður, sem
enn er til hér á landi, enda sá
elzti, stofnaður 1912 af kon-
um á Akureyri undir forystu
frú Margrete Schiöth. Þar er
trjá- og blómagróðri blandað
saman á hinn fegursta hátt.
Þama í garðimum er líka til
sýnis hið íslenzka jurtasafn,
er Jón Rögnvaldss. gaf Akur-
eyrarbæ fyrir nokki-um árum.
Er vart hægt að hugsa sér
betri kennslu í grasafræði
landsins en fæst við að skoða
þetta merka safn. Gaman er
líka að sjá hið grænlenzka
plöntusafn, sem þama er.
Gróðrarstöð Ræktnnarfélags
Norðurlands
Því næst var farið í Gróðr-
arstöðina, eins og íiún er
nefnd á Akureyri.
Fyrir réttum 60 árum hófst
þar trjáplðntun undir forystu
Sigurðar heitins búnaðarmála-
stjóra. Enginn viðartanni var
neins staðar sjáamlegur þá,
þar sem nú stendur um 10 m
hár skógur ýmissa trjáteg-
unda. Þessi merki og fagri
reitur er Eyfirðingum góður \
vegvísir í trjá- og skógrækt,
því að hann sýnir glöggt,
hvaða árangurs má vænta,
þótt gróðursett sé í skóg- og
skjóllaust larnd. Og vel það
raunar, því að þarna ,voru
ekki notaðar þær tegundir eða
kvæmi tegunda, sem nú er
mest gróðursett af og bezt
gefast.
Kjarnaland
Síðasti áfanglnn fyrri sýn-
ingardaginn var að Kjama,
þar sem eitt sinn var hvað
mest höfuðból við Eyjafjörð
og þar sem til greina kom á
sínum tíma að reisa búnaðar-
skóla.
Að Kjama eiga Skógrækt-
arfélag Eyfirðinga og stærsta
deild þess, Skógræktarfélag
Akureyrar, alls 106 ha af
friðuðu landi, sem er innsti
hluti bæjarlands Akureyrar.
Þarna er gróðrarstöð Skóg-
ræktarfélags Eyfirðinga, sem
sl. ár framleiddi 85 þús trjá-
plöntur og þarna hafa þessi
félög gróðursett um 320 þús-
und plöntur í um 65 ha. Á
þessum ágæta stað eru A'kur-
eyrimgar þannig að eignast á-
kaflega glæsilegt skóglendi,
sem í framtíðinni mun setja
mikinn svip á nágrenni bæjar-
ins og reynast drjúgur skerf-
ur til ræktunarmenningar Éy-
firðinga.
Að skoðuðum Kjarnaskógi
var á ný haldið til Hliðar-
fjalls og setzt að kvöldvwrði I
boði bæjarstjórnar Akureyrar.
Vaðlaskógur
Síðari fundardag voru skoð-
aðir skógar í Eyjafirði.
Neðst í Vaðlaheiðinni, inni
við botn Eyjafjarðar að aust-
an, má nú orðið sjá plöntu-
teiga, sem setja vemlegan
evip á landið gegnt Akureyri.
Þetta er hinn/ svonefndi
Vaðlaskógur, sem er í eigu
Skógræktarfélags Eyfirðinga.
Landið er 2 km á lengd með
firðinum og 48 ha að flatar-
máli. Þarna hefur félagið
gróðursett 182 þús. plöntur i
38 ha.
Frumkvæði að friðun Vaðla-
skógar átti Ólafur Thoraren-
sen fyrrum bankastjóri á Ak-
ureyri. Á sínum tima — fyrir
stríð — gaf Ólafur verulega
fjárupphæð til þess að koma
þessari ræktun af stað og
hugmynd Ólafs var fyrst og
fremst, að Akureyringar
fengju þar augnayndi, er þeir
litu til Vaðlaheiðar. Gunnar,
bróðir Ólafs vann fyrstu ár-
in að ræktuninni. Og einhver
fagursti bletturinn, sem þakka
má honúm, er með íslenzku
birki, sem hann sáði 1940. Þar
er Hiklaust nú beinvaxnasta
birki, sem til er í skógarreit,
á Islandi
Af trjám, sem gróðursett
hafa verið í Vaðlaskógi, hefur
siberíska lerkið vaxið hraðast.
Elzta lei-kið, sem er á tæp-
lega Vi ha, var gróðursett
1951. Meðalhæði þess er 3,5 m
og hæstu trén yfir 5 m á 12
ánim. Meðallengd árssprota
1962 var 55 cm. Er þetta að
heita má sajni vöxtur og á
Hallormsstað, þar sem mest
reynsla er fengin af ræktun
lerkis.
Þá er vöxtur birkis með af-
brigðum góður í Vaðlaskógi.
Þannig hafa 11 ára gamlar
birkiplöntur náð að meðaltali
1.90 m hæð og 9 ára gamlar
1,85 m hæð. SHkt gerist ekki
nema þar sem skilyrði fyrir
birkið eru hin beztu.
Leyningshólar
Ur Vaðláskógi var farið á-
leiðis til Leyningshóla, sem eru
innst í Eyjafjarðardal. Á leið-
inni var stanzað við hið glæsi-
lega félagsheimili Freyvang í
Öngulstaðahreppi.
Þar beið fundarmanna veg-
legt kaffiboð, er Skógræktar-
félag Eyjafjarðar bauð til.
Kvenfélagið Vorönd sá um
þessar veitingar af miklum
myndarskap.
Eins og nafnið Leynings-
hólar bera með sér, er þarna
hólalandslag. Þetta er skriðu-
fall og ákaflega fjölbreytilegt
land. Þar varðveittist eini
náttúrlegi biákiskógur Eyja-
fjarðar. Leifar þess skógar
voru friðaðar 1937—39 og
hefur síðan geysileg breyting
orðið á gróðrinum. Þarna er
nú mjög fallegur birkiskógur
og hið friðaða svæði, sem er
51 ha að flatarmáli, kjörinn
etaður fyrir Eyfirðinga til að
leita sér hvíldar á.
Grundarstöðin
Á Grund í Eyjafirði er
næstelzti barrtrjáreitur lands-
ins, aðeins Þingvallatrjá-
reiturinn er eldri. Hér var
næsti áfangi ferðarinnar. 1
þennan reit var plantað fjöl-
mörgum tegundum trjáa árin
1900—1907. Einkum voru það
plöntur frá Danmörku og hef-
ur sjálfsagt margt af því far-
izt.
Tvennt vekur mesta athygli
í þessum reit: Lindifura frá
Siberíu sem er um 7 m há,
teinrétt og fögur. Um 100 tré
eru af hennd. Og svo er það
blæösp frá Danmörku. Eftir®
stendur eitt tré af öspinni,
sem upphaflega var gróður-
sett þama, en frá henni er
vaxinn heill skógur af blæ-
ösp í reitnum (blæöspin breið-
ist út með rótarsprotum).
Ótalmargt fleira girnilegt er
þama, sem of langt yrði upp
að telja.
Kristnes.
Þegar haldið var frá Grand,
héldum við að nú myndi ekið
beint til Hlíðarfjalls, enda
dagur að kveldi kominn. En
það var stanzað við heilsuhæl-
ið í Kristnesi. Hvað getur ver-
ið að sjá þar ? Jú, trjágarður-
inn krinigum hælið. Þegar
gengið var inn um hliðið eft-
ir gangstígnum meðfram aðal-
byggingunni og inn í garðinn
bak við þær, þá blasti við sýn,
sem laust fundarmenn í senni
furðu og hrifningu: Hér vor-
um við komin í trjágarð, sem
á sér engan líka við opin-
bera byggingu á Islandi. Vor-
um við virkilega ekki komin
til utlanda ? Hér hefur markið
verið sett svo hátt í upphafi,
að maður hlýtur að dást að
þeim stórhug. Og hér er unn-
ið af þeirri smekkvísi og hóf-
semi, að sjaldgæft er. öllu
haldið svo vel við sem bezt
má verða.
Höfundar þessa mikla triá-
garðs, þeir Eiríkur Brynjólfs-
son, ráðsmaður á Kristnesi, og
Jón Rögnvaldsson, garðyrkju-
ráðunautur Akureyrar voru
imeð okkur í förinni og Eirík-
ur rakti fyrir okkur í fáum
og skýrum orðum nok'kurt
staðreyndatal um garðinn:
Það var byrjað nð gróður-
setja upp úr 1930. Um 1940
var aðallandið í hlíðinni upp
af hælinu tekið til ræktunar.,
Nú eru skjólbeltin, sem eru
uppistaðan í þeim hluta garðs-
ins orðin um 12 km, miðað við
einfalda röð.
Eiríkur Brynjólfsson lauk
máli sínu til gestanna með því
að .vitna i austurlenzkan máls-
hátt, sem segir: „Trén eru
bænir jarðarinnar til himins-
ins“, og kvað skógræktarmemn
vinna í þeim anda. Svo mikið
er víst, að í hinu einstæða
,starfi sínu á Kristnesi hefur
Eiríkur Brynjólfssqn unnið 5
anda þessa fagra Piálsháttar.
Með þessum mikla og fagra
garði hefur hann gefið öllum
stærri opinberum stofnumum
til sveita á Islandi fordæmi
um það, hvernig uml Verfi
þeirra á að vera, svo að það
andi fegurð og menningu og
veiti skjól.
Það þyrfti að fara með for-
ráðamenn skóla, sjúkrahúsa,
rafstöðva og fjölmargra ann-
arra stofnana í Kristnes og
ta'ka þá i kennslustund. Ekki
bara 5 því hvern>v stofnað er
fagurt umbverfi. heldur einn
ig hvernig ha.ð pr rmktað
hirt og því haldið við,
— sibl.
Þar stendur
vagga íslenzkrar
trjáræktar
SÍÐA 1
Ármann Dalmannsson skógarvörður (t.v.) og Guðmundur Karl
Fétursson formaður Skógræktarfélags Eyjafjarðár. — (Ljósm.
Þorst. Jónatansson).
Minning
agnus
ríkisbókari
f. 8. mai 1904 —
I dag er til moldar borinn
Magnús Björnsson ríkisbókari.
Engum, sem til þekkti, kom
það á óvart, að starfsdagur
hans myndi senn allur. Und-
anfarin missiri hafði Magnús
ekki gengið heill til skógar.
Og aðfaranótt firomtudags 15.
þ.m., er hann var fluttur sjúk-
ur af heimili Náttúrulækninga-
félags íslands í Hveragerði, var
sýnt að hverju stefndi.
Með Magnúsi Björnssyni er
fallinn sérstæður persónuleiki.
Vandasamt og mikid embætti
rækti hann af slíkri elju, að
vafasamt er. að starf hans verði
eins manns verk talið. En
þó að starf Magnúsar tæki
huga hans og tíma meir en
almennt gerist. átti hann
stundir aflögu til að fylgjast
með nýjungum í bókmenntum
og listum. Ef til vill var þessi
þáttur í eðli Magnúsar uppbót
á lýjandi og langan starfsdag;
og sá, sem þetta ritar, hefur
ástseðu til að ætla, að hann
hefði kosið að semja aðrar
bækur og bókmenntalegri en
ríkisreikninginn, ef hann hefði
mátt sjá af stund til þeirrar
rðju.
Magnús Björnsson var gleð:-
maður í sínum hópi, raeðinn
og orðheppinn svo af þar, var
þvf oft glatt á hjalla í kring-
um hann. og gott þar að vera
sem hann deildi geði við menn.
Sem stjómandi yfir þó
nokkrum hópi manna, var
Magnús nærfærinn og af-
skiptalitill. Um það má auð-
vitað deila. hvernig bezt er að
stjórna fólki. Sumir forráða-
menn virðast aldrei sjá glað-
an dag yfir þeirri ábyrgð sem
á þeim hvílir. þeir ganga um
þungbúnir á svip með myrkur
skammdegis í augum, og það
virðist aldrei öruggt hvaðan
næsta hret kemur. Nei, þannig
var Magnús ekki. hann var
d. 19. ágúst 1963
baráttumaður í starfi sínu, og
baráttan varð honum íþrótt,
sem afköstin vitna um.
Við, sem unnum hjá Magn-
úsi, litum ekki aðeins á hann
sem húsbónda, er vlð mátum
mikils og virtum, hann var
okkur ekki síður félagi og vin-
ur, sem gott var til að leita,
þegar á reyndi. Fyrir þetta
viljum við sérstaklega þakka.
Þegar ég svo að síðustu kveð
vin minn og húsbónda Magn-
ús Bjömssoo. koma mér efst
í huga orð norska skáldsins
er sagði: Þar. sem góðir menn
fara, eru guðs vegir.
Kristján Bender.
INNHEIMTA -
LÖOFRÆQlSTÖHrs
TILB0D
óskast í nokkra fólkssendijeppa og vörubifreiðar. sem
verða til sýnis ! áhaldasvæði rafmagnsveitna ríkisins
við Súðavog. fimmtudaginn 29. ógúst, kl. 1—3 e.h.
Tilboðin verða opnuð á skrifstofu vorri, Ránargötu 18.
föstudaginr. 30. ágúst, kí. 10 f.h.
CNNKAUF VSTOFNUN RÍKISINS.