Þjóðviljinn - 29.08.1963, Blaðsíða 2

2 SÍÐA
ÞJðÐVILIINK
Fimmtudagur 29. ágúst 1963
Viðskiptin við A-Evrópu
Framhald af 1. síðu.
' „Austur-Evrópubúar hafa um
aldaraðir verið miklir síldar-
neytendur miðað við aðrar þjóð-
ir. Vestur-Evrópubúar neyta
talsvert mikið síldar, einkum
Þjóðverjar, Hollendingar og
Svíar, en þó mun síldarneyzla
vera frekar hnignandi hjá þess-
um þjóðum,
í vestrinu ræður framboð og
eftirspum markaðsverðinu. Sé
éigin síldarafli þessara þjóða
mikill og fái þær hana ferska,
minn}tar innflutningsþörfin og
vofa þá ætíð yfir miklar verð-
lækkanir. Aústur-Evrópuþjóð-
irnar hafa ekki jafn góð skil-
yrði til eigiij öflunar á síld og
verða þær því að treysta á ár-
vissan innflutning. Skapar það
meiri stöðugleik í sölum, bæði
hvað snertir magn og markaðs-
verð inn á þessa markaði.....
.... Miðað við hina takmörk-
uðu sölumöguleika á síld í Vest-
ur-Evrópu, hefur Austur-Ev-
rópa verið það svæði, sem hefur
tekið á móti mestu magni á því
verði, sem íslenzkar kringum-
stæður hafa krafizt....“
Forsenda haust- og
vetrarsíldveiðanna
Á sJ. hausti var verð á síld
í frystingu til sjómanna og út-
vegsmanna kr. 1,75 á kg, en
0,75 í bræðslu og munar það
einni krónu á kg, en 1962 vom
seld til Austur-Evrópulanda
15.552 tonn, sem annare hefðu
orðið að fara í bræðslu, þar sem
markaðir eru ekki fyrir hendi
annars staðar. —> „Það þýðir,“
segir í grein Guðmundar, „að
útvegurinn hefði fengið um 15,5
miiljónum króna minna í sinn
hlut. 121 bátur stunduðu haust-
og vetrarsíldveiðarnar við S.-
Vesturland tii áramóta 1962/63.
og er það ekkert launungarmál,
að söiur á frystri og saltaðri
síld til Austur-Evrópu eru bein
forsenda þess, að hægt væri að
gera út á þessar veiðar. Má
telja fullvíst, að ekki hefði ver-
ið gert út á þær, ef ekki hefði
verið unnt að nýta síldina í
annað en mjölvinnslu. Verðmaeti
heildarútflutningsins árið 1962
var 3618 milljónir króna. Út-
flutningur sjávarafurða til
Austur-Evrópu árið 1962 var
um 62.000 tonn, að verðmæti
um 633 milljónir kr., eða um
1/6 hluti heildarútflutningsins.
Helztu afurðir, sem þangað
voru seldar, voru frystar sjáv-
arafurðir, saltsíld, síldar- og
fiskimjöl, fiskmeti niðursoðið
og þorskalýsi.“
„Á heimsmarkaðsveiði
og þar undir . .
Þessu næst ræðir Guðmundur
þá fullyrðingu Morgunblaðsins,
að við kaupum „dýrari vörur“
og verri frá Austur-Evrópu og
bendir á, að meginhluti af inn-
flutningi okkár frá þes'sum
löndum eru hrávörur (elds-
neyti, málmur, trjáviður,
kork o.fl.), sem eru „keyptar á
heimsmarkaðsverði og þar
undir,“ — og að aðrar þjóðir
hafa á síðustu árum stóraukið
innflutning sinn á þessum vör-
um frá Austur-Evrópu. Sú til-
hneiging sé einnig áberandi í
heimi alþjóðaviðskipta að auká
samskipti milli austurs og vest-
urs og nefnir Guðniundur all-
mörg dæmi um það, og segir
síðan:
„Það eru því fleirl en íslenzk-
ir útflytjendur, sem geta hugs-
að sér aukin viðskipti austur á
bóginn, en því geta allir verið
sammála að forsenda Jiess að
svo beri að gera af hálfu Is-
Iendinga, hlýtur ætíð að vera
sú, að við fáum vörur í stað-
inn, sem fullnægja kröfum okk-
ar. Án nokkurs vafa má auka
enn meira hrávöruinnflutning
frá þessum löndum. Hvort inn-
kaupamöguíeikar frá Áustur-
Evrópu hafi verið kannaðir til
hlítar, skal látið ósagt. Það er
t.d. mál margra, að Austur-
Þjóðverjar og Póiverjar byggi
prýðileg fiskiskip. Tékkar cru
heimsfrægir fyrir framleiðslu
sína á glervörum o. s. frv. Að
ræða um slíkt er annað og
meira mál
Ekki
fordæmi
Alþýðublaðið birtir j gær
þá nýstárlegu kenningu að
verkamenn eigi í kjarabar-
áttu við verkfræðinga, og sé
verkafólki það mikið hags-
munamál að hlutur verk-
fræðinganna sé gerður sem
rýrastur. Ekki býðst blaðið
þó til að skipta á milli Dags-
brúnarmanna upphæðum
þeim sem hafðar verða af
verkfræðingum, heldur virð-
ist hugsunin vera sú að
verkamenn sætti sig frekar
við hrakleg laun ef þeir frétti
um aðra sem uni hlut sipum
illa. Hugsunarháttur af slíku
tagi hefur þó alltaf verið
fjarlægur verklýðshreyfing-
unni á íslandi. Hins vegar
hefur ríkisstjórnin tvímæla-
laust haft verkafólk i huga
í samskiptum sínum við
Stéttarfélag verkíræðinga.
Stjómarvöldin hafa ekki hik-
að við,það að greiða verk-
fræðingum margfalt kaup
fyrir einstök verkefni með
því skilyrði einu að ekki
væru gerðir fastir samninsr-
ar við Stéttarfélag verkfræ*1-
inga urp kaupið. Hafa út-
gjðldin til verkfræðistarfa af
þessum ástæðum einatt orð-
ið miklu hærri en verkfræð-
ingarnir fóru fram á. En
stjórnarvöldin vildu ekki
semja formlega vegna þess
að þau óttuðust að samning-
arnir yrðu fordæmi fyrir
verkafólk. Þess vegna eru
nauðungarlög þau sem nú
hafa verið sett um kjör verk-
fræðinga einnig hugsuð sem
árás á alþýðusamtökin, til-
raun til þess að fá verkafólk
til þess að una skár við laun
sem eru svo herfilega lág að
slíks eru engin dæmi í ná-
lægurn löndum.
Tilraunirnar til þess að
halda kaupi verkafólks niðri
koma fram í hinum furðuleg-
ustu myndum. Þegar ritstjór-
ar Alþýðublaðsins stóðu i
verkfallinu um daginn var
því haldið fram í verkfalls-
lok að samið hefði verið um
12,5% kauphækkun. Sú tala
var auðsjáanlega fengin með
því að leggja' saman '5% og
7,5% sem verklýðsfélögin
höfðu náð á þessu ári. En i
rauminni var samið um
29,75% kauphækkun. Mís-
munurinn var aðeins skirð-
ur „vaktaálag“ í staðinn fyr-
ir kaupbækkun. Til þess að
hann yrði ekki fordæmi!!
— Austri.
Hækkandi tollmúrar
Loks ræðir Guðmundur í nið-
urlagi greinar sinnar um við-
skiptin við Vestur-Evrópu, og
kemur þar fram, að þau við-
skipti verða nú stöðugt meiri
erfiðleikum bundin vegna þeirr-
ar stefnu Efnahagsbandalags-
mánna að girða sig sem mest-
um tollmúrum, en Sölumiðstöð-
in muni að sjálfsögðu leggja á-
herzlu á að afla framíeiðslu-
vörum landsmanna á þessu sviði
sem beztra og hagkvæmastra
markaða.
' Af því sem hér hefur verið
rakið að framan úr grein Guð-
mundar um austurviðskiptin,
má glögglega sjá hve skamm-
sýn og ofstækisfull sú stefna
ýmissa ráðamanna er, sem leit-
ast við að spilla viðskiptasam-
böndum olckar við hin öruggu
markaðssvæði Austur-Evrópu
Islendingum ber að leita við-
skiptasambanda, þar sem þeim
bjóðast hagkvæmust viðskipta-
sambönd, sem tryggt geta á-
framhaldandi þróun í atvinnu-
uppbyggingu Iandsins. Hin
þröngsýnu og ofstækisfullu
sjónarmið, sem oftar en einu
sinni hafa skotið upp kollinum
í málgögnum ríkisstjórnarinnar,
cru stórhættuleg aflfomu fram-
leiðsluatvirinuvega okkar og um
leið gfltomu f jölda landsmanna,
eins og Guðmundur hendir á í
upphafi greinar sinnar en varla
mun hann verða sakaður um
sérstaka þjónustusemi -k við
„kommúnistaríkin", þótt það
hafi löngum verið viðkvæði
stjórnarblaðanna, þegar Þjóð-
viijinn hefur bcnt á mikilvægi
þessara við.skipta.
George Pompidon
kominn heim
PARÍS 28/8 — Forséetisráð-.
herra Frakklands, George Pompi-
dou, kom í dag aftur til Parísar
eftir heimsókn sína til Danmerk-
ur, en þar ræddi hann við Jens
Otto Krag, forsætisráðherra.
Pompidou lét svo um mælt að
hann hefði skýrt sjónarmið
Frakka gagnvart Moskvusam-
komulaginu um takmarkað bann
við kjamorkutilraunum, og rætt
afstöðu Dana til Efnahagsbanda-
lagsins. Pompidou undirstrikaði
það, að aðstaða Dana væri nin
erfiðasta í því máli.
larméníkusniiling'
ur í heimsókn
N.k. sunnudag eru væntanlcg
hingað til lands harmonikuleik-
ararnir Steinar Stöen og Birgit
Wingender. Þau ætla að feröast
um landið og efna til harmon-
ikuhljómleika. Bæði hafa numið
harmonikuleik við Hljömlistar-
háskólann 1 Trossingen í Þýzka-
landl. en hann er stærsti harm-
onikuskóli í heimi.
Steinar Stöen er norskur og
fékk snemma áhuga á harmon-
ikuleik. 12 ára gamall eignaðist
hann harmoniku og hlaut tilsögn
heima. Er hann var 17 ára inn-
ritaðist hann í skólann í Tross-
ingen og á vetrarprófi var hann
þegar orðinn bezti nemandi skól-
ans. Til þess að fá inngöngu í
éinleiksdeild skólans varð Stein-
ar að ljúka prófi í 22 fögum og
hljóta 1. einkunn. Hann hlaut
ágætiseinkunn í harmonikuleik
og við burtfararpróf ávarpaði
skólastjórinn hann sérstaklega.
Milljónaborg risin í Síberíu
Höfuðborg Síberíu, Novosibirsk, er nú orðin meir en ein milljón að íbúatölu, og þannig fyrsta
milljónaborg Síberíu. Þó er borgin aðeins 67 ára gömul. Hún var reist á eyðilegri sléttunni árlð
1895, árið 1917 voru íbúarnir orðnir 70 þúsund að tölu. Skömmu fyrir síðari helmstyrjöld var
íbúatalan komin upp í hálfa milljón, og nú er som sagt milljóninni náð. Samkvæint sjö ára á-
ætluninni á að reisá citt hundrað þúsund íbúðir i Novosibirsk, og á næsta tímabili er gert ráð fyrir
því, að 250 þús. íbúðir bætist við. Mun ekki af veita, þar eð reiknað er með þvi að þegar á þess-
ari öld muni borgin verða margfalt stærri. Myndin er af aðalgötu borgarinnar.
Steinar er fyrsti nemandi sem
fær inngöngu í skólann síðan
1959.
I fyrra tók Steinar Stöen þátt
í heimsmeistarakeppni harmon-
ikuleikara í Prag. Þar hlaut hann
verðlaun og var talinn bezti
Norðurlandabúinn. Hann hefur
fengið tilboð um stöðu við Tón-
listarskólann í írak. en hefur
hafnaö boðinu og hyggst ferðast
um og halda tónleika.
Á efnisskránni eru m.a. fanta-
síur, fúgur og kóralforspil eftir
Bach. Allegro eftir Handel, Zi-
geunerweisep eftir Sarasate, La
Campanella eftir Liszt, o.fl. Með
Steinar Stöen er unnusta hans
Birgit Wingender, en hún leikur
einnig á hljómleikunum. Þau
munu leika í Austurbæjarbíó í
Reykjavík og síðan í helztu bæj-
um og félagsheimilum. Fyrstu
hljómleikamir verða væntanlega
mánudaginn 2. september. '
LAUGAVEGI 18 SIMI 1 91 13
T|L SÖþD.
ítiúð fyrir einn, karl eða
konu. Stofa með svefnkrók.
eldhús og snyrtiherbergi,
geymsla og aðgangur að
þvottahúsi. Allt sem nýtt.
Útb. 150 búsund
2 herb. glæsileg íbúð við
Ásbraut.
2hcrb. risíbúð í Mosgerði.
Útborgun 125 þús.
2 heíb. glæsileg íbúð við
kleppsveg.
2 herb. lítil nýstandsett f-
búð við Bergstaðastræti.
3 herb. fbúð í Gerðunum.
Góð kjör /
3 herb. góð hæð og 3 herb.
góð risíbúð við Njáisgötu.
Erfðafestulóð.
1 herb. hæð við Ásvalla-
götu.
Múrhúðað timburhús, 4
herb. góð íbúð við Lang-
holtsveg Stór stevptur
bílskúr
1 herb. góð íbúð 117 fer-
metrar við Suðurlands-
braut. Stórt útihús.
4 herb. hæð við Bergstaða-
stræti.
4 herb. hæð við Nýlendu-
götu. Laus 1. sept.
5 herb. glæsileg fbúð við
Kleppsveg.
Timburhús 3 herb fbúð við
Suðurlandsbraut. Útborg-
un 135 bús.
Timburhús við Breiðholts-
veg. 5 herb. fbúð. Útborg-
un 100 bús.1
Tfmburhús 80 fermetrar á
eignárlóð f Þingholtunum.
3 hæðir og kjallari.
Raðhús f Vogunum.
Múrhúðað timburhús. 3
herb. íbúð. Selst til flutn-
ings með góðri lóð við
Vatnsenda. Góð kjör.
3 herb. jarðhæð við Digra-
nesveg. Fokheld.
Steinhú? 4 herb. góð fbúð
við Kleppsveg. Útb. 250
búsund.
Timburhús jámvarið á
steyptum kjallara. 3 herb.
lítil íbúð í Högunum.
2—3 herb. íbúð í Hlíðunum.
Norðurmýri eða Holtunum
óskast. Mikil úttiorgun.
t SMÍÐUM.
4 herb. jarðhæð við Safa-
mýri tilbúin undir tré—
verk og málningu nú þeg-
ar.
4 herb. fbúð við háaleitis-
braut.
fi herb. glæsilegar endaf-
búðúðir við Háaleitis-
braut.
5—6 herb. glæsilegar hæðir
með allt sér f Kópavogi. i
Raðhús og parhús { Kópa-
vogi. Tækifærisverð. Lúx-
useinbilishús í Garða-
hreppi.
KÓPAVOGUR.
3 herb. hæð i timburhúsi
við Nýbflaveg l. veðr.
laus.
3 herb. hæð ásamt bygg-
ingarlóð.
Raðhús í Kópavogi. Selst
tilbúið undir tréverk og
málningu.
Einbýlishús, fokhelt. 145
fermetrar með bflskúr, f
Garðahreppi. Útb. 300 þús. •
Höfum kaupendur með mikj,
ar útborganir að flestum
tcgundum fasteigna.
ÚTSALA
á karlmanna- og unglinga-
fötum. Stendur aðeins
nokkra daga.
ÚLTÍMA — Kjörgarði.
í