Þjóðviljinn - 01.09.1963, Blaðsíða 12

Spjailað við skipbrotsmann
jargaðist á tómum
mjólkurbrúsa
Þegar vélbáturinn Leifur Eiríksson frá Reykja-
vík fórst útaf Langanesi í fyrrinótt mátti ekki
miklu muna að þar yrði stórskaði á mönnum.
Snögg viðbrögð nágrannabátanna og heppni sam-
einuðust um að 10 skipverjum af 11 var bjarg-
að. Sá sem fórst, Símon Símonarson, var rúm-
lega þrítugur Reykvíkingur og ókvæntur. Skip-
stjóri á Leifi Eiríkssyni var Bragi Sverrir Krist-
jánsson. — Hér fer á eftir stutt spjall við einn
hásetann.
Valdimar Jóhannesson heitir
22ja ára gamall skipverji á vél-
bátnum Leifi Eiríkssyni, sem
fórst í fyrrinótt undan Langa-
nesi. Við hittum Valdimar á
Seyðisfirði um það bil sem hann
steig álland, en hann kom þang-
að klukkan að ganga 5 í gær-
dag með vélbátnum Jóni Finns-
syni úr Garði. .
— Værir þú til með að segja
okkur nQkkumveginn hvað gerð-
ist?
— Nú, við vorum þarna um
70—80 mílur norðvestur af
Langanesi í þlíðskaparveðri. Við
vorum búnir að fá eitthvað um
60 mál, þegar við fengum stórt
kast. Við vorum búnir að
þurrka að því og búnir að háfa
nærri fulla lest, þegar skyndi-
lega brældi. Veðrið varð aldrei
mjög vont, en talsverður sjór.
Báturinn fékk á sig hnút og
lagðist á stjórnborða og rétti
sig ekki, hélt áfram að síga
yfir.
— Hvað gerðist svo næst?
— Satt að segja er ég ekkert
alltof viss um röðina á atburð-
unum. Allt skeði með ógnar-
hraða, okkur tókst að koma
gúmmíbátnum út og tveir menn
stukku niður í kænuna, sem var
sjósett. 6 okkar komust strax
í gúmmíbátinn, en hinir 3 sem
eftir voru stukku i sjóinn. Ég
var einn þeirra.
Ég var svo óheppinn að lenda
ofan í nótina, sem var hálffull
af sjó og flæktist um mig og
hélt mér niðri. Ég veit ekki hvað
ég var lengi að krafla mig upp
úr flækjunni, en það getur ekki
hafa verið langur tími, samt var
ég talsvert mikið dasaður eftir
kaffæringuna.
Ég svamlaði nú þarna í full-
um galla, komst þó úr stígvél-
unum og í því flaut hjá mér

tómur 20 lítra mjólkurbrúsi, sem
ég náði taki á. Hann var hið
ágætasta flotholt. Mér var orð-
ið kalt og reyndi að vekja á mér
eftirtekt með köllum, en varð
fljótlega ljóst að hver átti nóg
með sig. Félagi minn annar var
á sundi einhversstaðar ekki
langt frá og þegar Jón Finns-
son kom á vettvang var honum
bjargað fyrstum manna. Næst
tóku þeir á Jóni mennina úr
gúmmíbátnum. Þá björguðu þeir
mér og þá var mér orðið kalt.
Ég var drifinn beint í koju og
vafinn í teppum, en skalf samt
eins og hundur í hálftíma eða
meira.
— Vissirðu hvort
kalla á hjálp?
tókst að
— Já, skipstjórinn komst upp
í brúna og gat kallað út, en
hann átti í miklum erfiðleikum
með að komast út úr brúnni
aftur. Hann varð bókstaflega að
klifra upp úr henni, þvi bátur-
inn var þá kominn alveg flatur.
Hann fór svo síðastur frá borði
og stökk þá í gúmmíbátinn af
kjölnum. Tíminn frá því að bát-
urinn Iagðist og þangað til hann
var kominn á hvolf var mjög
stuttur, varla meir en 5 min-
útur. Þegar hann var kominn
alveg á hvolf fór hann að siga
niður á afturendann og loks
stóð hann uppá endann. Þannig
var hann drjúga stund áður en
hann sökk alveg.
— Sáuð þið nokkuð til Sím-
onar, ’ þess sem drukknaði? '
— Einhver sagðist hafa séð
hann afturá áður en við fór-
um frá borði, eftir það sá hann
enginn.
— Veistu um nokkurn sem
segja má að hafi verið sérstak-
lega heppinn?
— Kokkinn. Hann var kominn
í koju, rétt áður en báturinn-
lagðist, en datt í hug að rétt
væri að koma upp og gefa
okkur kaffi, þegar við værum
búnir að háfa úr nótinni. Hann
var rétt kominn upp í eldhús
þegar tveir strákanna komu
aftur í til hans og sögðu honum
að bátnum væri víst að hvolfa
og í því fékk hann kolgrænan
sjóinn inn á sig. Það mátti
því ekki á tæpara standa að
hann kæmi upp i eldhús, ann-
ars hefði hann sennilega lokast
niðri í káetunni.
— Hverju myndir þú þakka
það, að ekki varð þó meiri
mannskaði?
— Því hvað bátarnir voru
fljótir að bregða við til hjálp-
•ar. Sigfús Bergmann hjó frá sér
nótina og tókst að ná mönnun-
um tveim, sem voru í kænunni,
Jón Finnsson kom strax á vett-
vang, því að hann var nýbúinn
að háfa sitt kast. Það var tek-
ið talsvert að bregða birtu og
aðstaða til leitar því erfið. Eft-
ir því sem mér er sagt mun ég
hafa verið um 15 mínútur í
sjónum og er ekki að vita hvað
ég hefði þolað mikið volk í
viðbót.
Þegar okkur hafði verið b’jarg-
að og í Ijós kom að Símon
vantaði, kom strax fjöldi báta
á vettvang og röðuðu sér á
svæðið. Leitin var mjög ítarleg,
en bar því miður ekki árangur.
Einn bátanna hélt sig alltaf í
brakinu og skaut upp blysum og
gátu hinir leitað eftir því. Ó-
hætt er að skjóta því hér að,
að mikil bót væri að fá fall-
hlífarblys. því þessi sem bát-
arnir eru með, haldast ekki nógu
lengi á lofti.
— Hvað heldurðu að margir
bátar hafi tekið þátt í leitinni?
— Ég veit það ekki, það var
mikill fjöldi og nokkrir Norð-
menn líka.
Með þessu lauk Valdimar sögu
sinni og má því ljóst vera að
ekki munaði miklu að verr færi.
Þessi slys á síldarbátunum eru
orðin mjög alvarlegur hlutur cg
er það vafalaust von allra, að
rannsóknarnefndin nýskipaða
hraði sem mest störfum sínum
og niðursöður hennar og tillög-
ur verði til úrbóta. Annars hef-
ur skipaskoðunarstjóri sýnt
ví.tavert tómlæti í málinu frá
upphafi, því eins og allir vita
er þetta þriðji síldarbáturinn
sem ferst í sumar, fyrir utan
hina sem hafa farizt undanfarin
tvö ár. — G.O.
Sunnúdagur 1. september 1963 — 28. árgangur — 186. tölublað.
Kynþáttaéeirðirnar
magnast enn í USA
Valdimar Jóhannesson
— bjargaðist á brúsa.
NEW YORK 31/8 — Ef Banda-
ríkjastjórn hefur gert sér von-
ir um að hin mikla og frið-
samlega ganga svertingja í
Washington á miðvikudaginn og
Ioforð þau sem foringjum þeirra
voru þá gefin að stjórnin myndi
af alefli beita sér fyrir jafn-
rétti kynþáttanna myndu verða
til þess að Iægja öldurnar og
draga úr baráftumóði þeldökkra,
þá hafa þær vonir brugðizt
illa.
Víða í suðurfylkjunum hafa
kynþáttaóeirðirnar einmitt magn-
azt aftur að göngunni miklu
lokinni og urðu einna alvarleg-
ustu átökin í gær í borginni
Williamstown í Norður-Karó-
línu og var viðureignin svo
hörð að lögregla borgarinnar
varð að fá liðsauka til að
skakka leikinn.
Um hundrað þeldökkir stúd-
entar höfðu farið fylktu liði um
borgina til að mótmæla aðskiln-
aði kynþáttanna i skólum. Lög-
reglumönnum var sigað gegn
þeim, en var þá svarað með
grjótkasti. Tveir lögreglumenn
hlutu meiðsl og ein blökkukona.
Daginn áður hafði einnig slegið
í hart milli blökkumanna og
lögreglu í borginni og særðist
þá einn lögreglumaður.
í einu úthverfi Fíladelfíu,
Folcroft, hafa verið átök milli
lögreglu og hvítra' manna, bæði
í gær og í dag. Fimmtíu lög-
reglumenn voru sendir svert-
ingjafjölskyldu til aðstoðar sem
var að flytja inn í íbúð í hverf-
inu, þar sem blökkumenn hafa
ekki búið óður. Um þúsund
hvítir íbúar hverfisins reyndu í
gær að koma í veg fyrir að
fjölskyldan gæti flutt inn <>g
voru þá 500 lögreglumenn
kvaddir á vettvang. A.m.k. tveir
menn særðust í þeim átökum,
en margar rúður í íbúðinni
voru brotnar með grjótkasti.
Lögregla er nú á verði við
húsið.
Abrahams látinn laus
JÓHANNESARBORG 31/8 —
Lögregla Suður-Afríku sem
rændi þeldökka lækninum
Abrahams í Betsjúanalandi fyr-
ir nokkru hefur neyðzt til að
láta hann lausan aftur. Hann
var í dag fluttur aftur til Bet-
sjúanalands ásamt þremur fé-
lögum sínum.
Fréttaskýrandi brezka útvarpsins:
Horfur á sigri skæruliia
S-Víetnam hafa stóraukizt
LONDON og SAIGON 31/8 — Einn af fréttaskýrendum
brezka útvarpsins sagði í dag að þróun mála 1 Suður-
Vietnam síðustu vikurnar hefði stóraukið líkurnar á að
skæruliðar þ’jóðfrelsishreyfingarinnar Viet Cong myndu
vinna fullan sigur á her stjórnarinnar, sem búinn er
fullkomnum bandarískum vopnum og er að verulegu leyti
undir stjórn _bandarískra herforingja.
Hér eru nokkrir af skipbrotsmönnum fyrir utan kaupfélagshúsið á Seyðisfirði. en þeir komu
t
þar við í gær til að kaupa skó og tóbak. ÞaSan var haldið beint tll Egilsstaða.
Hann benti á að enda þótt
í skæruliðasveitunum væru tald-
ar vera aðeins um 30 þúsundir
manna og þær ættu því í höggi
við átta sinmum fjöknennari
her, sem auk þess væri miklu
betur vopnum búinn, hefði Viet
Cong nú í rauninni á valdi sínu
fjóra fimmtu landsins. Stjómar-
herinn réði aðeins yfir helztu
borgunum og nágrenni þeirra.
Það gæti ekki hjá því farið,
að sú óánægja sem ofbeldisað-
gerðir stjórnar Diems og bróður
hans Nhus að undanfömu hafa
magnað meðal alls þorra þjóð-
arinnar myndi auðvelda Viet
Cong að vinna fullan sigur í
borgarastyrjöldinni.
Bandaríkjamenn í klípu
Fréttaskýrandinn sagði að
Bandaríkjastjórn væri í hinni
verstu klípu. Utanríkisráðuneyti
hennar hefði að vísu fordæmt
ofsókmirnar á hendur búdda-
mÖnnum, en greinilegt væri að
Bandaríkin vissu ekki hvort
þau ættu að fylgja eftir þeirri
fordaamimgu með rauhhæfum að-
gerðum, sem binda myndu enda
á það stjómarfar sem þróazt
hefur í landinu með þeirra til-
styrk og undir þeirra hand-
leiðslu.
Athyglisvert væri að utan-
ríkisráðuneytið hefði talið nauð-
synlegt að taka fram að ekki
væri um að ræða neina grund-
vallarbreytimgu á afstöðu Banda-
ríkjastjórnar til Suður-Vietnams
og hefði þannig alls ekki kom-
ið til mála að draga nokkuð úr
þeim gífurlega fjáraustri sem
haldið hefur líftórunni
og skyldmennum hans.
Diem
Vita ekki hvað við
myndi taka
Sannleikurinn væri sá að
Bandaríkjastjóm ætti engra
góðra kosta völ, ef hún ætlaði
að viðhalda áhrifum sínum í
Suður-Vietnam. Öllum fram-
bærilegum mönnum sem hún
kynni að vilja setja í staðinn
fyrir Diem hefði miskunnarlaust
verið komið fyrir kattamef á
síðustu árum. og erida þótt
ýmsir foringjar í hernum væru
Bandaríkjunum hliðhollir, hefðu
þeir herforingjar sem mest á-
lits hefðu notið innan hersins
fyrirgert lífi sinu í tveimur
misheppnuðum uppreisnartil-
raunum gegn Diem í nóvem-
ber 1960 og febrúar 1962. Senni-
legt væri að Bandaríkjastjórn
hallaðist helzt að því að láta
Diem fara áfram með völd, en
reyna að draga úr sívaxandi
völdum Nhu bróður hans og frú
Nhu. i
Lögreglan skipulagði útifundi
Allfjölmennir útifundir voru
haldnir í Saigon í dag þar sem
lýst var stuðnihgi við stjórn
Diems, en fréttamenn segja að
lítillar hrifningar hafi gætt á
þeim. Þrátt fyrir stranga rit-
skoðun hefur frétzt að öryggis-
lögreglan, sem Nhu stjórnar.
hafi í nótt farið á hvert heim-
ili í borginni og hótað öllu
illu, ef ekki kæmi a.m.k. einn
úr fjölskyldunni á þessa úti-
fundi til að votta Diem holl-
ustu sína.
Fréttamenn segja að enn séu
mörg hundruð búddamunka og
nunna í fangelsum Diems, enda
þótt hann hafi látið þau boð
út ganga að þeim hafi öllúm
verið sleppt úr haldi. Sama
máli gegnir um þúsundir stúd-
enta sem handteknir voru eft-
ir óeirðir í Saigon og Hué í
vikunni,
Hin illræmdu hjón
og hin snoppufríða kona hans
í