Þjóðviljinn - 03.09.1963, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 3. septeruber 1963
HÓÐVILTINN
SÍÐA g
Fró sfarfsemi Sameinuðu þjóSanna
Notið solar og sumars í henni Danmörku
'áðstefnur um ufnám
nýlenduskipulugsins
Hin sérstaka nefnd Samein-
uðu þjóðanna sem fjallar um
afnám nýlenduskipulagsins og
skipuð er 24 mönnum, lauk
annarri ráðstefnu sinni 26. júlí
sl. eftir að hún hafði gert sam-
þykkt um Bazútóland, Bechú-
analand og Swasiland. Tillagan
var samþykkt með 17 atkvæð-
um gegn 3 (Ástralía. Banda-
ríkin og Bretland), en 2 sátu
hjá (Danmörk og Italía).
ÞRJT3 LANDSVÆÐI
Samþykktin felur í sér á-
skorun til Allsherjarþingsins
um að fram fari við fyrsta
tækifæri rannsókn á því, hvern-
ig bezt verði tryggt að ofan-
nefnd þrjú landsvæði, sem
stjórnað er af Bretum í um-
boði S.Þ., hljóti sjálfstæði og
trygging sé íyrir því að ekki
verði á þau ráðizt. Meðal þeirra
ráðstafana, sem til mála geta
komið nefnir tillagan mögu-
leikana á að senda eftirlits-
nefndir til svæðanna. Fulltrúi
Dana, sem gerði grein fyrir
hvers vegna hann sæti hjá við
atkvæðagreiðsluna, harmaði að
breytingartillögur Itala hefðu
ekki hlotið samþykki, því að
þær hefðu falið í sér raunhæf-
ara mat á öllum aðstæðum.
t bréfi dagsettu 26. júlí sl. til
formanns nefndarinnar endur-
tekur fastafulltrúi Suður-Afríku
hjá Sameinuðu þjóðunum Mat-
thys I. Botha, þá yfirlýsingu,
sem sendinefndin lagði fram á
Allsherjarþinginu 19. desemb-
er 1962. 1 henni er vitnað til
Verwoerds forsætisráðherra,
sem hafi við mörg opinber
legur afvopnunarsjóður?
tækifæri lýst yfir því að um-
rædd landsvæði mundu aldrei
verða innlimuð í Suður-Afríku.
Ályktun nefndarinnar, sem
samþykkt var 26. júlí, fól m.a.
í sér tilmæli til Suður-Afríku
um að gefa slíka yfirlýsingu.
SMÁNÝLENDUR
Þriðja ráðstefna nefndarinnar
hefst n.k. fimmtudag 5. sept-
ember, og verður þá rætt um
Brezku Guiana Brunei, Norð-
ur-Borneo og Sarawák, Gamb-
ir, Fernando Po. Ifni, Rio Muni
og Spænsku Sahara, gæzlu-
yerndarsvæðn Nauru, Nýju-
Guineu (ás'amt Papua) o'g
Kyrrahafseyjarnar ásamt með
Mauritius, St Helena, Seychel-
les og Gibraltar. (Frá S.Þ.)
Hætt er við, að ýmsir sofi heldur illa þessa dagana. Þeir geta hvorki Icgið á brlngu né baki
sökum þess, að sólin hefur verið nokkuð nærgöngul við skiinnið. Stúlkurnar tvær á myndinni eru
þó hvergi hræddar hjörs í þrá. Þær njóta sólarinnar og hugsa sem svo, að sjálfsagt sé að nota
þau gæði, sem allan veturinn var eftir beðið. Myndin er tekin úr danska blaðinu Land og Folk,
og segir blaðið, ef það þekki Ianda sína rétt líði ckki á Iöngu áður en einhver upphefji sína
raust og grátbiðji himnaföðurinn um dálítið regn. Það er erfitt að gera öllum til hæfisl
Verður stofnaÖur alþjóð-
Frá hurmleiknum í Skoplje
I borginni Skoplje í Júgóslavíu er nú lítið ann ið en rústir einar að sjá. Hér sltur lítll stúlka
á steini og fær svaladrykk af systur sinni, dálí ið eldri. Eldri systirin virðist vera sér fullkom-
lega meðvitandi tim ábyrgð sína gagnvart ltl a systur.
Um 20 þús. manna
liðsafli SÞ í Kongó
æðstu stjórn liðsafla Samein-
uðu þjoðanna þar. Við starfi
hans tók 1. ‘ágúst sl. norski
hershöfðinginn Christian R.
Kaldager.
Þekkingin sem nauðsynleg er
til að útrýma sulti og neyð,
stendur okkur nú til boða, sagði
forstjóri Matvæla- og landbún-
aðarstofnunarinnar, B. R. Sen,
á fundi við fréttamenn í Róm
26. júlí s.l. þar sem hann m.a.
hét á ríkisstjórnir landanna,
sem tóku þátt i viðræðunum
um bann við tilraunum með
kjarnorkuvopn að stuðla að
stofnun alþjóðlcgs afvopnunar-
sjóðs, sem notaður verði til að
efla baráttu mannkynsins gegn
sulti og neyð.
Sen sagði ennfrcmur, að sátt-
málinn um takmarkað bann
við kjarnorkovopnatilraunum
hefði fyllt heiminn vonum og
bjartsýni. Hann bætti við:
„Jarðarbúar vona, að þessi sátt-
máli sé upphafið á nýju skeiði
gagnkvæms alþjóðlegs skiln-
ings, varanlegs friðar og örygg-
is. fbúar hcimsins eru þakk-
látir þeim sem stóðu að sátt-
málanum og greiddu fyrir hon-
um.”
Seinna sagði Sen forstjóri i
þessu sama sambandi: „Sem
leiðtogi Matvæla- og Iandbún-
aðarstofnunar Sameinuðu þjóð-
anna lít ég á það sem skyldu
mína að skírskota til leiðtoga
þeirra ríkja, sem áttu fulltrúa
á ráðstefnunni í Moskvu, um
að koma á fót alþjóðlegum af-
vopnunarsjóði, og verði ákvæði
um hann í sáttmálanum um af-
vopnun.
Reglur um þennan sjóð séu
þær, að hann
1. eigi að taka til starfa þegar
í stað,
2. eigi að njóta fjárhagsstuðn-
ings frá öllum ríkjum, sem
eiga aðild að Sameinuðu þjóð-
unum og sérstofnunum þeirra
enda verði fjárframlögin í hlut-
falli v:ið sparnaðinn af minnk-
andi hernaðarútgjöldum, og
skulu þau hefjast með þeim til-
tölulega smáu upphæðum, sem
sparast við hið nýjsamþykkta
bann við sprengingum kjarn-
orkuvopna,
3. eigi að helga sig þvi alþjóð-
lega markmiði að tryggja frelsi
undan sulti og neyð á okkar
tímum.
Kaífimál til um-
ræðuí Lundúnum
Alþjóðlega kaffiráðið hélt
fyrstu ráðstefnu sína á þessu
ári og hófst hún i Lundúnum
29. júlf. Fyrr í sama mánuði
höfðu enn þrjú lönd, sem fram-
leiða kaffi — Costa Rica, Kongó
(Leopoldville) og Haítí — til-
kynnt að þau muni staðfesta al-
þjóðlega kaffisáttmálann, sem
hefur að markmiði að koma
á langvinnu jafnvægi milli
framleiðslu og r. eyzlu. Auk
þess hafa fimm lönd, sem flytja
inn kaffi, tilkynnt að þau muni
staðfesta sáttmálann: Sviss,
Sovétríkin, Spánn, V-Þýzka-
land og Austurríki.
Sáttmálinn, sem var sam-
þykktur í aðalstöðvum Sam-
einuðu þjóðanna 28. september
1962, gekk í gildi til bráða-
birgða með staðfestingu Sví-
þjóðar á honum 1. júlí s.l.
Þau 17 riki, sem flytja inn
kaffi og hafa ýmist staðfest
sáttmálann eða tilkynnt að þau
muni gera það, taka yfir 92,9
af hundraði alls kaffi-innflutn-
ings.
Þau 29 útflutningslönd, sem
tekið hafa svipuð skref, fram-
leiða 93,4 af hundraði alls
þess kaffis, sem út er flutt.
(Frá S.Þ.)
f Hðsafla Sameinuðu þjóð-
anna í Kongó voru hinn 26. júlí
s.l. samtals 7776 menn, eða 206
mönnum færra en 21. júní.
Stærstur herflokkarnir eru nú
frá Eþíópíu (1733), Indónesíu
(896), Kongó sjálfu (781), Ghana
(717), Nígeríu (549), Svíþjóð (587)
Fláttumenn
/ Fvrópu
Forstjóri flóttamannahjálpar
Sameinuðu þjóðanna, Felix
Schnyter, upplýsti á fundi
Efnahags- og félagsmálaráðsins
25. júlí sl. að á árinu 1962
hefðu 12 þúsund evrópskir
flóttamenn verið fluttir í ný
heimkynni fyrir tilstilli sam-
takanna. Hann lét í ljós vonir
um. að vandamál evrópskra
flóttsmanna vrði til lvkta leitt
í síðasta lagi í ársbyrjun 1965.
og írlandi (549). Komnir cru
flugmenn frá Svíþjóð (151),
Noregi (75) og Brasilíu (60). I
febrúar í ár komst samanlagður
liðsafli Sameinuðu þjóðanna í
Kongó upp í 19.798 manns.
BLATCHFORD
í bréfi dagsettu 24. júlí til
fastafulltrúa Bandaríkjanna hjá
Sameinuðu þjóðunum lætur
framkvæmdastjóri SÞ í ljós
þakklæti sitt og samtakanna
fyrir þá hjálp sem flutninga-
skip bandaríska flotans, „Blatc-
hford”, hefur veitt á undan-
förnum þrem árum. Þetta skip
hefur flutt þúsundir hermanna
frá aðildarrikjum Sameinuðu
þjóðanna og mikið magn af
útbúnaði til og frá Kongó. I
símskeyti dagssettu 29. júlí til
utanríkisráðherra Eþíópíu læt-
ur U Þant í ljós mikla viður-
kenningu á þeim mikla skerfi
sem Kebbede Guebbre hers-
höfðingi hefur lagt fram í
Kongó. en hann lét nýlega af'
I
Mannréttindasáttmáli
Evrópu 10 ára
Um þessar mundir er þess
minnzt með ýmsum hætti, að
í dag. 3. september, eru lið-
in 10 ár, síðan mannréttinda-
sáttmáli Evrópu tók gildi.
Sáttmálinn var gerður á veg-
um Evrópuráðsins. Hann tók
gildi, þegar 10 riki höfðu
staðfest hann, og var ísland
í þeirra hópi. Nú hafa 15 af
17 aðildarrikjum Evrópu-
ráðsins fullgilt sáttmálann.
Mannréttindasáttmáli Ev-
rópu er gerður í samræmi
við mannréttindáyfirlýsingu
Sameinuðn þjóðanna frá 10.
desember 1948. Er hann eini
sáttmálinn, sem enn hefur
verið gerður beinlínis til að
tryggja þau réttindi, sem í
yfirlýsingu Sameinuðu þjóð-
anna er fjallað um. 1 mann-
réttindasáttmálanum eru í
upphafi talin þau mannrétt-
indi, sem aðildarrikin heita
hverjum þeim, sem dvelst
innan yfirráðasvæða þeirra.
Til að tryggja, að ríkin
standi við þessar skuldbind-
ingar, starfa tvær stofnanir,
og eru ákvæði um þær í sátt-
málanum. Þetta eru Mann-
réttindanefnd Evrópu og
Mannréttindadómstóll Ev-
rópu. Aðalaðsetur þeirra
beggja er í stöðvum Evrópu-
ráðsins í Strasbourg.
Hlutverk nefndarinnar er
að taka til athugunar kærur
um brot á mannréttindasátt-
málanum. Ríki, sem aðild
eiga að sáttmálanum, geta
sent slíkar kærur. Einnig
tekur nefndin fyrir kærur
frá einstaklingum, ef ríkið,
sem kært er, hefur fallizt á,
að nefndinni sé það heimilt,
Þessi málskotsréttur ein-
staklinga er merk nýjung í
þjóðarétti. Til þessa hafa 10
af aðildarríkjum Evrópu-
ráðsins viðurkennt þennan
málskotsrétt, þ. á m. Island.
Nefndin hefur fengið til með-
ferðar nær 2.000 mál og
fjallað um 1.400 þeirra. Is-
lenzkur lögfræðingur á sæti
í nefndinni. Er það nú Sigur-
geir Sigurjónsson hrl.
Mannréttindadómstólnum
er ætlað að fjalla um mál,
sem mannréttindanefndinni
hefur ekki tekizt að leiða til
lykta, en þó eru sum slíkra k
mála afgreidd .af láðherra- *
nefnd Evrópuráðsins. Riki |
það, sem kært er, þarf að
hafa fallizt á, að dómstóllinn
fjalli um málið, eða að hafa
gefið almenna yfirlýsingu
um, að það viðurkenni lög-
sögu hans. Níu aðildardíki k
Evrópuráðsins hafa með ™
þessum hætti viðurkennt lög-
sögu hans. Níu aðildarríki
Dómstóllinn hefur fengið tvö
mál til meðferðar, mál Irans
Lawless og Belgans De
Becker. Islenzkur dómari á
sæti í mannréttindadómstóln-
um. Er það Einar Arnalds
yfirborgardómari.
(Frá upplýsingaþjónustu
Evrópuráðsins).