Þjóðviljinn - 12.09.1963, Blaðsíða 6

g SlÐA
Listin / þágu þjóífrelsisbaráttunnar
Fimmtudagur 1-2. septembor 1963
Nýjar tillögur Philips Noel-Baker:
Stórveldin afvopnist að
mestu á sex ára tímabili
Barátta hinna kúgnöu þjóöa heims íyrir frelsi sínu cr ekki nú fremur en áður háð cingöngu á
vígvöllum, penninn er jafnskætt vopn og sveröið. Þctta sannast einnig í Suður-Vietnam, þar sem
skæniiiðar hafa samið og flutt marga tugi söngleikja sem hvetja til baráttu gegn hinum erlcndu
leppum og haröstjórnum. Myndin sýnir hóp skæruliða í einum slikra söngleikja.
Sérfræðingur brezka Verkamannaflokksins í afvopn-
unarmálum, Philip Noel-Baker sem hlaut friðarverð-
laun Nóbels fyrir nokkrum árum fyrir margra ára-
tuga starf sitt að þeim málum, hefur birt nýjar til-
lögur þar sem gert er ráð fyrir að stórveldin af-
vopnist að mestu á sex ára* skeiði. Tillögur hans eru
málamiðlun milli tillagna Sovétríkjanna og vesturveld-
anna, en eru þó mun líkari þeim sovézku.
Tillögur hans eru birtar í
riti sem !kom út í London fyr-
ir helgina.
í þremur lotum
Noel-Baker gerir ráð fyrir
að ofvopnunin fari fram í
þremur lotum, sem hver verði
tvö ár. Hér er einungis um að
ræða að draga úr „venjuleg-
um“ vígbúnaði, kjarnavopnin
lætur hann liggja á milli
hluta. Hann telur tillögur sín-
ar vera aðgengilega málamiðl-
un milli sjónarmiða Sovétríkj-
anna og Bandaríkjanna, en
segir þó sjálfur að hann telji
það tíu ára tímabil sem
Bandaríkin hafa lagt til að
afvopnunin fari fram á' vera
of langt. Á svo löngum tíma
----------------------------«>
geti andstæðingar afvopnunar
aftur fengið byr í seglin sem
gerði þeim kleift að spllla
gerðum samningum, segir
hann
Bretar ætíu
frumkvæðj
að hafa
Sósíaldemókratar krefjast að hreinsað sé til
Hneyksli að háttsettir nazistar
starfa enn í öryggisþjónustunni
— Var það ekki glæpsam-
legt að drepa gyðinga unn-
vörpum? spurði dómarinn í
SS-réttarhöIdunum í Hannover
sakbomingana tvo, Otto
Bradfisch og Giinther Fuchs.
— Þáverandi ríkisstjórn gerði
sig seka um mikinn glæp
gagnvart gyðingum, svaraði
Bradfisch. En við sigrumst
ekki á fortíð okkar með því
að setja okkur SS-menn á
bekk sakborninga. Þýzka rík-
isstjómin notaði okkur og hún
notaði líka dómarana og aðra
embættismenn sína. Dómar-
amir fá nú eftirlaun, en við
emm saksóttir, bætti hann
við.
Verjendur þeirra hafa látið
í það skína að þeir muni færa
sannanir fyrir þvi að SS-
menn hafi ekki getað neitað
að hlýða fyrirskipunum.
1 réttinum hefur hins vegar
verið bent á ræðu sem Hein-
rich Himmler hélt eitt sinn,
en í henni sagði hann að út-
Hneykslisdómur í Maryland
6 mánaða fangelsi fyrir
að mvrða blökkukonu
rýming gyðinga væri eitt erf-
iðasta verkefnið sem SS-sveit-
unum hefði verið falið. Skilj-
anlegt væri að einstaka SS-
manni væri ofboðið að horfa
upp á öll gyðingalíkin, en slík-
ir veikgeðja menn myndu geta
féngið lausn í náð úr þjón-
ustunni.
Bradfisch minnti þá strax
á önnur ummæli Himmlers,
þess efnis að sá SS-maður sem
sviki hollustueið sinn myndi
fyrirgera lífi sínu. — Kerfið
hefði ekki staðizt deginum
lengur ef það hefði leyft
nokkrum að neita að hlýða
fyrirmælum, sagði Fuchs.

Sama daginn og hin volduga krö^uganga blökku- j
manna fyrir mannréttindum átti sér staö í Washing- j
ton, var kveöinn upp dómur í Hagerstown í Maryland, j
í næsta nágrenni höfuöborgarinnar, sem sýnir ljós- j
lega hve langt þaö á í land, aö allir séu jafnir fyrir j
lögunum í Bandaríkjunum.
24 ára gamall maður af
gömlum suðurfylkjaættum,
WiIIiam Zantzinger, var þá
dæmidur i sex mánaða fang-
©Isi og 625 dollara sekt fyr-
ir að hafa misþyrmt blökku-
konu svo að hún lézt skömmu
síðar. Heimild var fyrir því
i lögum að dæma hann í a.
rn.lc.tiu ára fangelsi.
Zantzinger þessi var sekur
ftmdinn um að hafa barið
blökkukomuna, 51 árs gamla
og1 ellefu banta móður, með
staf sínum, svo að bún lézt
átta klukkustundum síðar.
Þetta átti sér istað á „góð-
rðadansleik“ sem haldinn
. arí Baltimore í Maxyland
9. febrúar s.l. Blökkukonan, j
Hittie Carrol, afgreiddi í j
barnum, en þegar Zantzinger j
fannst afgreiðslan ekki ■
ganga nógu rösklega, greip j
hann staf sinn og lumbraði j
svo á henni, að lífi hennar [
varð ekki bjargað.
Þegar dómarinn hafði j
kveðið upp úrskurð sinn til- ■
kynnti hann Zantzinger að j
hann þyrfti ekki að byrja j
afplánun refsingarinnar fyrr j
en í lok september, þegar ■
tóbaksuppskerunni er lokið. j
Fjölskylda morðingjans á \
víðlendar tóbaksekrur í j
Maryland.
Tító til
Brasilíu
nœstu viku
i
I
RIO DE JAJVEIRO 11/9 — Bras-
ílska stjórnin skýrðí frá því
I gær að ákveðið hcfði verið
að Tító, forscti Júgóslavíu,
kæmi í opinbcra hcimsókn til
Brasilíu á miðvikudaginn kem-
ur 18. septcmber.
Það hefur vakið deilur í Bras-
ilíu að stjórnin skyldi bjóða
Tító í heimsókn, en hann verð-
ur fyrsti leiðtogi sósíalistlsks
ríkis sem heimsækir rómönsku
Ameríkú. Hægrimenn og Banda-
ríkjasinnar hafa gagnrýnt
heimboðið og Tító mun ekki
koma til stærstu borganna
í landinu, Rio og Sao Paulo,
þar sem fylkisstjóramir bar
hafa neitað að taka á móti
honum.
Það vekur sérstaka athygli að
Goulart forseti skuli einmitt
hafa valið þennan tíma fyrir
heimsókn Títós, en miklar váer-
ingar eru nú með stjórn hans
og Bandaríkjastjóm.
Þeir Bradfisch og Fuchg .eru
ákærðir fyrir að vera meðá-
byrgir fyrir dauða 80.000
gyðinga, sem þeir ýmist sendu
í útrýmingarbúðir eða sáu
sjálfir um að væri styttur
aldur. Fuchs gegndi til
skamms tíma embætti hjá
fylkisstjóminni í Neðra-Sax-
landi, þar sem hann hafði m.
a. það á sinni könnu að ann-
ast greiðslur á skaðabótum til
fórnarlamba nazista.
Verjendurnir hafa boðað að
þeir muni kalla Hans Globke,
ráðuneytisstjóra Adenauers,
sem vitni í þágu skjólstæðinga
sinna. Globke hefur áður bor-
ið það í réttarhöldum gegn
stríðsglæpamönmun að lífs-
hættulegt hafi verið fyrir
menn í morðsveitum nazista
að neita að hlýðnast fyrir-
skipunum. Globke var einn
höfundur Núrnberg-laganna
svonefndu sem allar gyðinga-
ofsóknir nazista byggðust á.
1 riti sínu segir Noel-Baker
að Bretar ættu að hafa fnim-f-
kvæði í afvopnunarmálunum.
Þeir standi vel að vígi að
miðla málum milli Bandaríkj-
anna og Sovétríkjanna.
Hann leggur til að eftir
fyrstu tveggja ára lotuna
verði búið að minnka saman-
lagðan herafla stórveldanna
niður í 1,9 milljónir manna,
og aftur niður í 1 milljón
manna að lokinni annarri
tveggja ára lotunni.
Hann gerir þannig ráð fyrir
að dregið hafi verið úr
„venjulegum” herbúnaði um
65% á fjómm árum. í af-
vopnunaifillögum sovélstjóm-
arinnar er gert ráð fyrir að
dregið verði úr þeim herbún-
aði um 80 prósent á þremur
árum.
Bjartsýnn á lausn
Noel-ÍBaker ér bjartsýnn á
að takast megi að komast að
samkomulagi um málamiðlun.
Hann gerir sér ljóst að enn
ber mikið á milli, en segir að
samningamenn stórveldanna
ættu auðveldlega að geta orð-
ið á eitt sáttir.
Hann er þeirrar skoðunar
að vesturveldin verði að ganga
lengra til móts við tillögur
sovétstjómarinnar en þau
hafa verið fús til fram að
þessu og segir að engin von
sé til þess að Sovétríkin fallist
á eftirlit með vígbúnaði sínum
nema að vesturveldin reynist
fús til að draga meira úr sín-
um vopnabúnaði í fyrstu lotu
eh þau hafa viljað hingaðtil,
-<S>
Leikhús framtíðarinnar?
Tíndi uf sér spjarirnar á
leikskáldafundi i Edinborg
A ráðstefnu leikskálda sem
lialdin var I Edinborg um síð-
ustu helgi í sambandi við há-
tíðina þar kom fyrir óvænt at-
vik sem viðstaddir munu seint
gleyma.
Skáldin voru niðursokkin í
umræður um „leikhús fram-
tíðarinnar“ þegar ung fegurð-
ardís, Anna Kesselaar að
nafni, sem fylgzt hafði með
ræðuhöldunum úr áhorfenda-
stúku stóð á fætur og tók að
tína af sér spjarirnar þar til
hún stóð frammi fyrir hinum
forviða fundaimönnum eins
og guð hafði skapað hana.
Umræðurnar höfðu staðið
um hið svonefnda „aksjóns-
leikhús" þegar einn áheyr-
Mörg hundruð týndu lífi
í skógareldi í Brasilíu
Mörg hundruð manna hafa
týnt lífi í skógarbruna scm
geisað hefur í Parana-fylki
í Brasilíu undanfarna rúma
viku og lagt I eyði gífurlegt
svæði af skógum og kaffi-
ekrum.
Stjórnarvöldin í Brasilíu
hafa látið boð út ganga til
allra fylkja landsins að send-
ar verði slökkviliðssveitir,
matur og lyf til Parana.
Sjónarvottar skýra frá því
að yfir þambusgirðingunum
,sem skilja á milli kaffiekr-
anna teygi logamir sig 50 og
jafnvel 100 metra í loft upp.
Hin brennandi bambustré
hafa torveldað mjög slökkvi-
starfið, þar sem þau springa
af hitanum, svo að lífshættu-
legt er að koma nálægt
þeim.
Enn er ekkert vitað með
vissu um manntjón en talið
er víst að fjögur hundruð
manns a. m. k. hafi farizt og
óttazt að miklu fleiri hafi
orðið eldinum að bráð.
Brasilíustjórn hefur beðið
um aðstoð Bandaríkjanna og
var yfirmaður slökkviliðs
bandaríska landbúnaðarráðu-
neytisins, Uerly Laubem,
sendur til Brasilíu til að
stjórna slökkvistarfinu. Þeg-
ar síðast fréttist virtist sem
takast myndi að ráða niður-
lögum eldanna.
enda gaf ungfrú Kasselaar
merki og hún tók að afklæð-
ast. Þegar dyraverðir urðu
varir ■ við hvað gerðist flýttu
þeir sér að fjarlægja ung-
frúna, en hún varð fyrri til og
tók á móti þeim í evuklæðum,
Hún sagði síðar að henni
hefði fundizt að fundarmenn
þyrftu á einhverri upplyftingu
að halda og Harewood lávarð-
ur, frændi Elísabetar drottn-
ingar, framkvæmdastjóri Ed-
inborgarhátíðarinnar viður-
kenndi:
— Það kann að vera að
ráðstefnan hafi verið óskap-
. lega leiðinleg. En ég er viss
um að engum leiddist það sem
gerðist hér í kvöld.