Þjóðviljinn - 19.09.1963, Side 6

SÍÐA
ÞJ6ÐVIUINN
Fimmtudagur 19. september 1963
Rifstjóri orðabókar yfir miðaldalatínu:
Hugvísindi og raunvísindi
eru ekki neinar andstæður
Novum Glossarium Mediae
Latinitatis nefnist orðabók
yfir miðaldalatinu sem nú er
í þann veginn að koma út í
fjórum bindum. Vísindamenn
hvaðanæva úr heiminum hafa
unnið að verkinu, en það er
gefið út að tilhlutan Union
Académique Intemationale
sem nýtur til þess stuðnings
CNESCOs. Aðalritstjóri bók-

MannaíerBir
tii tunglsins
innan tíðar?
Valentína Teresjkova
Valentína Teresjkova, sem
varð fyrst kvenna til að leggja
Ieið sína út í himingeiminn,
er um þessar mtmdir stödd í
Búlgaríu ásamt gcimfaranum
Bikovski.
Blaðamenn í Sofíu hafa
rætt við þau og sagði Tcrcsjk-
ova að mannafcrðir til tungls-
ins væru ckki eins langt und-
an og almennt væri talið og
studdl fullyrðingu sína með
kunnugleika sínum á geim-
ferðaáætlun Sovétríkjanna.
Bikovskí skýrði fréttamönnun-
um frá þvi að Sovétríkin
hyggðust bráðlega senda geim-
skip með fleirum en einum
manni innanborðs á braut um-
hverfis jörðu. Sagði geimfar-
inn að ekki væri óhugsandi
a‘ð senda á loft geimskip með
tíu manna áhöfn.
arinnar og sá sem skipulagt
hefur hlna alþjóðlegu sam-
vinnu er danskur málvisinda-
maður, dr. phil. Fran* Blatt,
prófessor við háskólann í Ár-
ósum.
Fyrsta tilraunin
Kaupmannahafnarblaðið In-
formation birti nýlega viðtal
við dr. Blatt. í>ar segir pró-
fessorinn meðal annars:
— Þetta er í fyrsta sinn
sem tilraun er gerð til að
semja orðabók yfir miðalda-
latínu og má það merkilegt
heita þar sem latína var að-
almál Evrópu um skeið.
Textar á miðaldalatínu voru
ritaðir í öllum Evrópulöndum,
en prófessorinn segir að ýms-
ir erfiðleikar hafi orðið á þvi
að koma á samvinnu málvis-
indamanna, meðal annars
vegna þess að Þjóðverjar telji
að allt *'„Hið heilaga þýzk-
rómverska riki“ sé eðlilegt
starfssvið sitt, en Frakkar^
vilja hins vegar safna eins
mikið af textunum og mögu-
legt er til Parisar.
„Fórnarlömb for-
tíðarinnar“
Blaðamennirnir spurðu pró-
fessorinn að þvi hvort ekki
væri hugsanlegt að sagnfræð-
ingar gerðu meira úr mikil-
vægi fortíðarinnar en efni
stæðu til. Hann svaraði því til
að einstök þjóðfélög jafnt og
einstaklingar væru háðir for-
tíð sinni. „Við erum öll fóm-
arlömb fortíðar okkar, góðr-
ar eða illrar". Prófessorinn
ræddi einnig samhengið milli
náttúruvísinda Grikkja og
kjamorkuvísinda nútímans. Af
því tilefni spurðu blaðamenn-
irnir hann að því hvort nátt-
úruskýringar Grikkja geti
ekki sameinað hugvísindi og
raunvísindi.
— Það er enginn mnnur til
staðar, svaraði prófessorinn.
Aðeins léleg hugvísindi og lé-
leg raunvísindi eru andstæð-
ur. Aðeins lélegir hugvísinda-
menn telja að tæknin sé af-
sprengi auvirðilegrar efnis-
hyggju og aðeins lélegir raun-
vísindamenn telja að sagn-
fræði, skáldskapur og heim-
speki séu fristundagrúsk.
Neitaði að reka ráðskonuna

Dr. Francis Walsh nefnist rómversk-kaþólskur biskup í Aberdeen í Bretlandi og er hann sextug-
ur að aldri. í júlímánuði þótti páfastólnum ástæða til þess að fyrirskipa honum að láta ráðs-
konu sína frá sér fara, en biskup ncitaði. Nú hefur hann sagt af sér embætti. Myndin sýnir
ráðskonuna, Christine MacKenzic, reiða fram síðdegiste biskupsins.
Wallace vill
verða Banda-
Hinn alræmdi kynþáttahat-
ari, Georgc Wallace, fylkis-
stjóri j Alabama, hefur látið
í það skína að hann sé ckki
frábitinn því að bjóða sig
fram í næstu forsetakosning-
um í Bandaríkjunum.
Er hann kom flugleiðis til
Baltimore fyrir skömmu lét
hann svo ummælt að ríkið
hefði gott af því að hafa suð-
urríkjamann í forsetastóli.
Skýrði hann siðan frá því að
sér hefðu borizt margar skrif-
legar áskoranir um að bjóða
■ sig fram og ef slíkum hvatn-
ingaskrifum héldi áfram
myndi hann ihuga málið nán-
ar.
Utanríkisráðherrafundurinn í Stokkhólmi
Neituðu að ræða tillögu um
Norðurlönd ún kjarnuvopnu
Eins og kunnug’t er sat Guðmundur í. Guð-
mundsson nýlega fund með utanríkisráðherr-
um hinna Norðurlandanna í Stokkhólmi. Finnski
fulltrúinn lagði til að ráðherrarnir tækju til Um-
ræðu tillögu Kekkonens Finnlandsforseta um að
Norðurlönd yrðu gerð að kjarnavopnalausu
svæði. Þessari málaleitan Finnans var hafnað.
Blöð herma að utanríkisráðherra Norðmanna,
Erling Wikborg, hafi haft forgöngu um þessa á-<s>
kvörðun, en hinsvegar er ekki vikið að því hver
afstaða Guðmundar hafi verið.
kjarnavopn í andrúmsloftinu,
úti í himinigeimnum og undir
yfirborði sjávar.
Fordæmanleg
afstaða
Þeir menn á Norðurlöndum
sem líta svo á að Moskvu-
samningurinn hafi verið spor
í rétta átt og að halda verði
áfram á þeirri braut til að
forða kjarnorkustríði fordæma
þá • afstöðu utanríkisráðherra
sinna að neita að ræða
finnsku tillöguna. Við íslend-
ingar þurfum varla að vera í
vafa um hver hefur verið af-
staða Guðmundar í. Guð-
mundssonar. Það er ekki svo
langt síðan að hann var
fremstur í flokki þeirra
manna sem felldu þingsálykt-
unartillögu um að aldrei
skyldu kjarnorkuvopn verða
staðsett á íslenzkri grund.
Þcir sem ekki vildu að til-
Iaga Kekkonens yrði rædd
rökstuddu þá afstöðu sina með
því að Norðurlöndin fylgdu
Þyriur gegn skriðuföllum
i Tatarafjöilum í Tékkóslóvakíu er talsvert hætt við skriðuföllum. Um þessar mundir er unn-
ið að því að koma upp varnargörðum á viðsjárverðum «töðum á fjöiluimm og eru garðar. þess-
ir reistir úr digrum og þungum trjáholum. Mannvirkjagerð þessi er crflð og hefnr því verið
brugðið á það ráð að láta þyrlnr lyfta trjánum og flytja þau á- sinn-stað. Myndm sýnir eina
slika. þyrlu að starfl.
mismunandl stcfnu í utanrik-
ismálum. Því svaraði Finninn
til að heldnr væri viðræðun-
um þröngur stakkur skorinn
ef ekki mætti ræða önnur
mál en þau sem allir fundar-
menn væru sammála um
fyrirfram. Benti hann cnn-
fremur á að fyrrverandi utan-
ríkisráðhcrra Sviþjóðar hafi
lagt fram hliðstæða tillögu á
vettvangi Sameinuðu þjóð-
anna.
Flugvélar og
eldflaugar
Eins og sakir standa éru
engin kjarnavopn staðsett á
Norðurlöndum. En í Dan-
mörku og Noregi eru flugvél-
ar og eldflaugar sem búa má
kjamahleðslu og á Keflavík-
urflugvelli eru bandarískar
flugvélar sem ætlaðar eru til
þess að flytja kjamorfeu-
sprenigjur. Ef tillaga Kekkon-
ens næði fram að ganga og
samningar þar að lútandi yrðu
haldriír myndi aldrei koma til
slíks og þau ríki sem hlut
eiga að máli firrt þeim voða
sem af því getur hlotizt að
hafa slík gjöreyðingarvopn í
landi sínu. Ermfremtrr gætu
Svíar þá ékkf framleitt sín
eigto Ikjamavopii, en þeir Títa
svo £^aði|þeímf sé það;heimilt
þrátt ’/fyrir - að *þeir - hafi tmd-
Iriitað MoskvusamriSngínn um
bansn við tílracmum með
Máttu ekki sýna
Dönum leiklist
Ákveðið hafði verið að leik-
flokkur frá hinu fræga
Brechtsleikhúsi í Austur-Ber-
Iín kæmi innan skamms til
Danmerkur og efndi til leik-
sýninga í Kaupmannahöfn. Nú
hefur utanríkisráðuneytið
danska komið í veg fyrir þetta
með því að neita listamönn-
nm um landgönguleyfi. Ekki hef-*v
ur ráðuneytið viljað tilgreina
ástæður.
Ætlunin var að leikflokkur-
inn setti upp sýningar á Falk-
onér 'Centret í Kaupmanna-
höfn. Framkvæmdastjóri leik-
hússins hefur lýst því yfir að
hann harmaði mjög ákvörðun
stjórnarvaldarina og benti á
að leikflokkar frá Berlínar-
leikhúsinu hafi hvað eftir
annað sett upp sýningar i
Dondon án árekstra við brezk
yfirvöld. Leikfloktourinn ætl-
aði að sýna Kaupmannahafn-
arbúum leikritið „Mutter
Conrage“ og kafla úr fleir-
um.
Það er vegna Atlanzhafs-
bandalagsins sem dönsk
stjómarvold meina austur-
þýzku Itstamönnunum um
landgönguleyfl, en ekkert NA
TÓ-ríkjanna viðurkennir Aust-
ur-Þýzkaland sem sjálfstætt
ríki. Væri fróðlegt að sjá hver
yrði afstaða Guðmundar^ í. og
kumpána hans ef við fslend-
ingar ættum einhvern kost á
að fá listamenn frá hinu ein-
stæða leikhúsi hingað til
lands.
Tíu dugu á
reki á
Atianzhafí
Fyrir fáeinum dögum fann
bandarískt olíuskip konu í hrip-
lckum bát úti á Atlanzhafi.
Konan hafði verið á reki í cíu
daga. þá þrjá síðustu með mann
sinn sem liðið lík.
Hjónin eru bandarísk og ætl-
uðu að sigla á skemmtibát sín-
um til Bahama-eyja. En brátt
fór báturinn að leka og vélin
stöðvaðist. Konan sat nótt og
dag við austur en maður henn-
ar fárveiktist og hafði enai
legið í óróði áður en hann iézt
i
I
I