Þjóðviljinn - 19.09.1963, Side 10

10 SÍÐA
ÞI6ÐVILIINN
Fimmtudagur 19. september 1963
er eiginlega þetta: Ranglæti sem
staöid hefur svo lengi að ekki
er hægt að leiðrétta 'það nema
með mikilli fyrirhöfn, ætti að
standa áfram óbreytt.
— Nei, alis ekki! Það er alls
ekki rétt Þegar ég segist vera
andvígur þessari löggjöf, þá á ég
við það að ég lít ekki á hana
sem rétta aðferð til að leiðrétta
misrétti. Hún gerir ekki annað
en undirstrika það, eins og sjá
má af afleiðingunum, skilurðu
það ekki. Heyrðu mig, Tom — þú
veizt það eins vel og ég að hug-
sjónamaður án meginstefnu er
hættuleg persóna. Hver einasti
taugasjúklingur getur séð eitt-
hvað sem honum felluf ekki í
geð, jafnvel þótt það sé í fjögur
þúsund mílna fjarlægð og hann
viti ekkert um raunverulegar or-
eakir þess. og sagt: — Þetta er
ranglæti! Breytið þessu fyrir
klukkan þrjú á morgun!
— Persónulega var ég svo sem
ekkert hrifinn af því hvernig
Califomía fór að ráði sínu við
japanska íbúa sína fyrst eftir
Pearl Harbor. Þú manst eftir
þvi? En ég hafði þó að minnsta
kosti vit til að játa að kannski
bjó þama eitthvað á bakvið sem
ég skildi ekki. Kannski höfðu
þeir sínar góðu og gildu ástæður.
sem hefðu réttlætt það að fleygja
hverjum einasta manni af jap-
önskum uppruna í fangabúðir-
Hver veit um það? En þessir
6ömu íbúar Califomíu hika nú
ekki við að kasta steinum að
okkur!
— Ranglæti, hafði Tom sagt og
fann sjálfur hve máttleysislega
það lét í eyrum, er ranglæti.
hvort sem það er réttlætantegt
eða ekki. Allir glæpir eiga sínar
orsakir. Það er hægt að fara út
í hlægilegar öfgar í því sam-
bandi og sanna að hver einasti
morðingi og hver smáþjófur og
hver einasti einræðisherra í
heimi, gerir það sem hann gerir
af góðum og gildum persónuleg-
um ástæðum. Hitler hefði áreið-
anlega getað gefið þér mjög
frambærilegar ástæður fyrir þvl
að hann lét brenna milljónir
gyðinga, að það hefði verið nauð-
Hárgreiðslan
Hárgrelðslu og
snyrtistofa STEINU og DÓDÓ
Laugavegi 18 III. h. flyfta)
SÍMI 24616.
P E R M A Garðsenda 21.
SlMI 33968. Hárgreiðslu- og
snyrtistofa.
Dömur! Hárgreiðsla við
aiira hæfi
TJARNARSTOFAN,
Tjamargötu 10, Vonarstrætis-.
megin. — SlMI 14662.
HARGREIÐSLUSTOFA
AUSTURBÆJAR
(María Guðmundsdóttir)
Laugavegi 13 — SlMI 14656
— Nuddstofa á sama stað. —
synlegt fjárhagslegri og siðferði-
legri heilsu Þýzkalands. Maður
sem nauðgaði konunni sinni, gæti
sjálfsagt fært fram mikilvægax
sálfræðilegar vamir fyrir því. Og
kannski gæti ég ekki ásakað
hann — en ég gæti þó að
minnsta kosti komið í veg fyrir
að hann gerði það aftur!
— Er þetta ekki dálítið lang-
sótt, vinur sæll?
— Það held ég ekki. Það eru
orsakir til þess að við fluttum
svertingjana hingað sem þræla
í upphafi og það em orsakir til
þess ástands sem nú ríkir. En
það er siðferðilega rangt samt
sem áður. Og það sem er sið-
ferðilega rangt. verður undir eins
að lagfæra, hverjar svo sem af-
leiðingamar kunna að verða.
— Það er þetta — undir eins
— sagði Wolfe. sem vandræðun-
um veldur. Sumu er bókstaflega
ekki hægt að breyta undir eins.
Þetta ástand sem nú ríkir varð
svona á svipstundu; það tók yfir
hundrað ár að verða svona. Það
er auðvelt að koma í veg fyrir
að maður nauðgi konunni þinni.
En ef þú þyrftir að koma í veg
fyrir að hann hataði hana? Hvað
myndirðu þá gera? Auk þess
ferðu enn í kringum aðalatriði
málsins. Sem er þetta: ranglætið
er hægt að leiðrétta, það er ver-
ið að leiðrétta það, það mun
verða leiðrétt .... ef þeir láta
okkur aðeins í friði. Þetta er allt
saman betra en það var fyrir
fimm árum. Eftir önnur fimm ár
verður það enn betra, eða hefði
að minnsta kosti orðið það. For-
dómamir minnka með hverri
kynslóð, Tom. Við hlæjum ekki
lengur að vanskapningum í sirk-
us. Hvers vegna? Vegna þess að
við emm lífsreyndari en feður
okkar vom; við vitum að van-
sköpun á sér sínar lífeðlisfræði-
legu skýringar. Hið sama gildir
um þetta. Áður höfðum við
gmndvallarþörf fyrir aðskilnað-
arstefnuna, byggja á fjárhags-
ástæðum og fordómum; nú er
þessu öðm vísi farið. Hleypidóm-
_ar em óeðlilegir og það gefur
auga leið —
— Trúirðu þessu? hafði Tom
spurt.
— Trúi hverju?
— Að hleypidómar séu óeðli-
legir?
Jim hafði risið á fætur og
gengið að skápnum.'þarsemhi-fi-
tækin voru geymd. — Nú. hver'
einasti upplýstur maður — hafði
hann byrjað.
— Hvað þá um gyðingana? Og
kaþólikana hér um slóðir? Kin-
verjana? Mexíkanana? Pólverj-
ana? Surns staðar jafnvel írana?
Nei, þeir eru ekki óeðlilegir.
Þessi „þróunar“kenning þín læt-
ur ósköp vel í eyrum, en það vill
nú svo til að hún er ekki rétt.
Ég trúði því þar til þessi átök
hófust; þá gerði ég mér ljóst að
mér hafði skjátlazt. Vegna bess
að ef þessi kenning væri rétt, þá
hefði úrskurðurinn ekki haft
nein vandræði í för með sér —
og hvernig tókstu nú til orða: að
það gaeti orðið versta tegund of-
beldis sem orðið hefði i Suður-
ríkjunum síðan 1860 — þetta
sannar einmitt — skilurðu það
ekki, Jim — að það hefur sára-
lítið áunnizt x raun og vem,
þetta er ekki annað en blekking
sem við höfum haldið dauðahaldi
í til að réttlæta aðgerðarleysi
okkar í málinu. Það er aðgerðar-
leysi þitt og mitt. Það emm við,
góða fólkið. gáfaða, menntaða og
lífsreynda fólkið — það erum við
sem eigum sökina á þessu, —
ekki fáfróðir kúasmalar eða ó-
upplýstir æsingamenn! Þeir hafa
ekkert vald til að gera eitt né
neitt;- við höfum það hins vegar
og höfum alltaf haft það. En við
gerðum ekki neitt. Sökin er okk-
ar og við verðum að halda lífi í
þessari kenningu, vegna þess að
annars vitum við að þetta er allt
okkur að kenna og það væri ekki
skemmtilegt, eða hvað? Nei, það
væri hreint ekki skemmtilegt.
Það var tilfinningasemi í rödd
hans, en Jim hafði verið rólegur
og laus við alla geðshræringu.
Nú vissu þeir báðir ömgglega að
vinátta þeirra var ekki lengur til.
hún var óafturkallanlega horfin.
Jim hafði ekki einu sinni reynt
að safna slitmnum saman: —
Mér þykir leitt, hafði hann sagt,
að þetta skuli hafa komið fyrir.
Maður er neyddur til að taka af-
stöðu þegar svona lagað’ gerist.
Og ég er ekki þín megin, Tom.
Nú velti Tom McDaniel fyrir
sér hversu margir það væm, ekki
aðeins í Suðurríkjunum, sem
yrðu að „taka afstöðu" og sæju
sjálfa sig standa í ókunnugri
fylkingu og andspænis þeim. sem
þeir élskuðu: gegn vinum sínum
og eiginkonum og þeim sjálfum
eins og þeir höfðu áður verið.
Hann talaði við Rut í klukku-
stund og hún hlustaði hljóð, og
hann sagði henni hið sama og
hann hafði sagí Jim Wolfe; en
þegar reiðin gaf ekki lengur orð-
unum áherzlu, virtust þau svo
innantóm og það lá við að hann
skammaðist sín. En samt varð
hann að segja þetta. Allt saman.
Þegar hann hafði lokið máli
sínu, sat Rut grafkyrr. Hún and-
aði rólega.
Síðan sagði hún: — Hvað ætl-
arðu að gera?
Hann ypti öxlum. — Ég veit
það ekki. Ég er ekki viss um það.
— Og það var alveg satt. 1 öllum
öðmm málum hafði hann verið
fullkomlega einlægur; Messenger
hafði hlotið viðurkenningu fyrir
frjálslyndar. einbeittar skoðanir;
hreinskilnar og afdráttarlausar
ritstjómargreinar hans vom víða
þekktar. En í þessu máli hafði
hann ekki verið heiðarleguf.
Hann hafði ekki birt þá sann-
færingu sína að það væri sið-
ferðileg skylda að fallast á þenn-
an úrskurð, ekki einu sinni hald-
ið því fram að það væri lagaleg
skylda — ekki upp á síðkastið
að minnsta kosti. *
Hann var að selja svikna vöru.
Af hverju?
Hann ræsti bílinn. kveikti «jós-
in og beygði aftur út á vegiim.
Fyrst ég ber. svon litla virðingu
fyrir dagblaði í lítilli borg, fyrst
fólkið er óvinir mínir, hvers
vegna fer ég þá ekki héðan? Ég
gæti tekið boði Lubins. 1 New
York. Við blað sem er fylgjandi
jafnrétti.
Er það vegna þess, spurði hann
sjálfan sig, að þér líkar vel við
Caxton og þetta fólk — jafnvel
þótt það sé óvinir þínir — og
það er einmitt starf að þínu
skapi að ritstýra Messenger?
— Shipman leyfir mér ekki að
segja sannleikann, sagði hann við
Rut, við sjálfan sig. — Ef ég geri
það, þá verð ég rekinn. Hann ieit
á konu sína. — Jæja, hvaða álit
hefurðu nú á mér? Hvaða áht
hefurðu á manni sem er negra-
sleikja og hefur ekki kjark til
þess að segja það upphátt?
Rut þagði.
----L i
— Svona! Ég veit hvað þú ert
að hugsa. Af hverju segirðu það
ekki?
— Ég er — ringluð, sagði hún
og bar höndina upp að enninu.
— Ef þú hefðir sagt mér eitthvað
af þessu aður. eða bara gefið í
skyn — ef þú hefðir reynt aö
láta mig skilja —
Tom kinkaði kolli. — I stað
þess að hella því yfir þig allt í
einu .. Ég veit. Hann var hálf-
reiður og honum var þungt —
Nú er þetta víst allt búið að vera,
sagði hann.
Rut svaraði ekki. Hann sá að
tárin höfðu mnnið óhindmð nið-
ur vanga henni.
— Mig tekur þetta sárt, sagði
hann. — Trúðu mér. Mig tekur
þetta sárt.
Síðan óku þau heim. Þau
gengu inn í dimmt húsið og töl-
uðu ekki saman né horfðu hvort
á annað; hvomgt vissi hvað
segja skyldi, hvað gera skyldi:
Við emm ókunnugt fólk, hugsaði
Tom. Ókunnugt fólk.
— Pabbi!
Hann sneri sér við og sá að
Ella stóð í svefnherbergisdyrun-
um. Hún var í náttfötum en
hafði ekki sofið.
— Pabbi. hringdu strax í herra
Allardyce. Hann hefur verið að
reyna að ná í þig í klukkutíma.
— Allt í lagi, þakka þér fyrír,
kisa mín. Farðu nú að sofa; bað
er orðið framorðið. Tom tók upp
símann. — Hann hefur ekki sagt
hvað væri á seyði?
— Nei. En hann sagði að það
væri mjög áríðandi. Voruð þið
að rífast?
Rut þurrkaði sér um andlitið
með vasaklút og brosti. — Nei.
Svona nú, vinan, í mmið með
þig.
Ella yppti öxlum. — Allt í lagi.
sagði hún vantrúuð og lokaði
dyrunum.
— Tom? Rödd Jack Allardyces
var hávær af æsingu.
— Já. Ella sagði mér að þú —
— Tom, þú verður að fara út í
Símonarhlíð undir eins.
— Af hverju?
— Hefurðu ekki heyrt það?
— Heyrt hvað?
Gamli maðurinn hrópaði næst-
um.
Tom sagði: — Gott og vel, og
lagði tólið á með hægð.
— Hvað er að? spurði Rut.
— Baptistakirkjan í Símonar-
hlíð hefur verið sprengd í loft
upp, sagði hann. — Presturinn
var inni.
Þeir óku hægt framhjá kirkju-
garðinum inn í borgarhlutann
sem kallaður var Dánarhverfi.
Hann var eins og aðrir hlutar
Dos Angeles — gamall, gráleitur,
rólegur — nema meðfram götun-
um voru útfararstofnanir. Þær
fyrstu voru skrautlegar, bárust
töluvert á, en því lengra sem
kom, því minni urðu þær, lát-
lausari og gengu hreint til verks.
tJr þvi að kom í þriðju götu
var ekki lengur um dulargervi að
ræða. Snyrtilegar grasílatir og
skrautleg húsin hurfu fyrir litl-
um kumböldum úr timbri og
gipsi og ekkert var gert til að
lífga upp umhverfið.
Peter Link sagði: — Ef þú ætl-
ar þér einhvem tíma að deyja,
Driscoll, þá væri þetta viðeig-
andi umhverfi til þess.
Ed Driscoll kinkaði kolli. Hann
hafði ósjálfrátt hægt ferðina nið-
ur í fjönxtíu kílómetra og hann
tók eftir því að hinir bílamir
fóm einnig hægt. Fáir sáust á
gangi. Fá merki um líf.
Hann ók hundrað metra í við-
bót, lagði síðan bílnum fyrir
framan gamalt timburhús með
skilti sem á stóð: Halier bræður
— Utfararstofnun.
— Viltu mynd af þessu?
spurði Link.
S K O T T A
Ég óska eftir því að þér sýnið meiri nærgætni við stór
umslög með póststimpli frá Hollywood — í gær krumpað-
ist mynd af EIvis Presley.
Sendisveinn
óskast strax.
Afgreiðsla Þjóðviljans
Sími 17 500
Ég verð að fara til læknis, Þetla er ekkert spaug. / Ég get ekki sofið í skólan-
Andrés frændi. Get ekki sofið um.
SVEFNSÓFAR
- SÓFASETT
HN0TAN, húsgagnaverzlun
Þórsgötu 1