Þjóðviljinn - 25.09.1963, Blaðsíða 8

g SfÐA
HÓ&VIiLIINN
Miðvikudagur 25. september 1963
FISKIMÁL - Eftir Jóhann J. E. Kúld
Íslenzkt fiskiskip í norskum
Ur kvikmyndinni um sköllóttu bófana.
Atriði úr kvikmyndinni „Þokan"
KVIKMYNDIR
Um þrjár nýjar
DEFA myndir
Austur-þýzkar kvikmyndir
eru sjaldséðar á sýningartjöld-
um kvikmyndahúsanna hér á
Islandi. Orsakanna er vafalaust
víða að leita og sú kannski
helzt (þegar pólitíkin er frá-
talin) að erfiðleikar eru á full-
nægjandi skýringartextum með
kvikmyndunum, og þýzkar
myndir verða að öllum jafn-
aði ekki sýndar textalausar hér
á landi á sama hátt og tíðk-
azt hefur um enskar eða banda-
rískar myndir eða annarra
þjóða kvikmyndir með enksu
tali.
Kvikmyndagerð stendur með
talsverðum blóma í Þýzka al-
þýðulýðveldinu og árlega senda
Austur-Þjóðverjar frá sérlengri
og styttri myndir í tugatali.
Mikill hluti þessara kvikmynda
er sýndur víðar en í fram-
leiðsluland'inu, einkum þó í
nágrannalöndunum í Austur-
Evrópu en einnig nokkuð á
Vesturlöndum. Og austur-þýzk-
ir kvikmyndagerðarmenn hafa
hlotið alþjóðaviðurkenningu
sem færir menn á sínu sviði;
ýmsir í hópi leikstjóranna eru
heimsfrægir, ekki hvað sízt
þeir sem fást og fengizt hafa
við gerð styttri heimildarkvik-
mynda en þar viðurkenna all-
ir sem til þekkja að Austúr-
Þjóðverjar standi í fremstu
röð. Fáeinar af þessum heim-
ildarkvikmyndum frá Austur-
Þýzkalandi hafa verið sýndar
hér á landi (og sumar ekki
án þess til tíðinda kæmi), en
fengur væri að sýningum fleiri
sh'kra.
Hinsvegar hafa tiltölulega
fáar lengri austur-þýzkar leik-
myndir verið sýndar hér;
helzt nokkrar af hinum ágætu
bama- og æfintýrakvikmynd-
um, sem Austur-Þjóðverjar
hafa orðið hvað kunnastir fyr-
ir. Þær hafa verið sýndar
nokkrar í Hafnarfirði og Kópa-
vogi og þá fluttar með skýr-
ingar á íslenzku.
Hér á síðunni eru birtar
myndir úr þremur nýlegum
austur-þýzkum kvikmyndum,
en samkvæmt upplýsingum frá
DEFA, austur-þýzka kvik-
myndafélaginu, mun eitthvað
hafa verið rætt um að ein
þessara mynda eða fleiri yrði
leigð til sýninga á íslandi.
Þjóðviljínn hefur áður
minnzt lítillega á tvær þess-
ara nýju kvikmynda. Hér í
þættinum var getið myndar-
<Jr kvikmyndinni „Naktir meðal úlfa“.
innar ,3köllóttu bófamir" (Die
Glatzkopfbande) og Ámi Berg-
mann drap á verðlaunamynd-
ina „Naktir meðal úlfa“ (Nackt
unter Wölfen) í þætti sínum
í sumar af þriðju alþjóðlegu
kvikmyndahátíðinni í Moskvu,
en þar hlaut síðamefnda kvik-
myndin mikið lof gagnrýn-
enda.
Tökuritið að ,,Skalla“-mynd~
inni gerðu þeir Lothar Creutz
og Richard Groschopp, sem
jafnframt var leikstjóri, en
Bichard er einn af kunnustu
kvikmyndagerðarmönnum Aust-
ur-Þýzkalands og hefur hlotið
margskonar viðurkenningu þar
í landi. Aðalleikendur: Ulrich
Theim, Erik S. Klein. Paul
Bernt, Brigitte Krause, Enka
Dunkélmann og Irene Fischer.
Ýmsir kunnir listamenn áttu
hlut að gerð kvikmyndarinnar
„Naktir með úlfa“, og skal get-
ið nokkurra þeirra helztu.
Höfundur kvikmyndahandrits:
Bruno Apitz. Leikstjóri; Frank
Beyer. Myndatökustjóri: Gúnt-
er Marczinkowski. Aðalleik-
endur: Erwin Geschonneck,
Gerri Wolff, Viktor Awdjus-
chko, Armin Múller-Stalh,
Krystyn Wóicik, Fred Delmare
og Peter Sturm.
Þriðja kvikmyndin, sem hér
verður lítillega minnzt á, ber
heitið ,,Þoka” (Nebel). Sögu-
þráðurinn er í sem styztu máli
þessi:
— A hóteli einu í lítilli
enskri hafnarborg er Bill
Smith, kafari, að halda upp
á trúlofun sína og Bessy Ben-
son. Á bamum á sama hóteti
er einnig staddur þá stund-
ina Mr. Bunberry, eigandi
björgunarskips og vinnuveit-
andi Bills; hann situr að
drykku með þrem verzlunar-
mönnum, Englendingnum Mr.
Wolsely og Mr. Edwards, og
Þjóðverjanum Eberhard Wed-
el, en þeir hafa leitað til Bun-
berrys um björgun á flaki
skipsins „Princess of India'*
sem liggur á hafsbotni við inn-
siglinguna til Rocksmouth.
Þýzkur kafbátur hafði sökkt
skipinu í síðustu heimsstyrjöld,
er það var á leið til Kanada
með mikinn hóp barna innan
borðs. Aðeins sex þessara
barna björguðust og þeirra á
meðal var Bill Smith. Brátt
komast þær sögur á kreik með-
al almennings, að gera eigi
Rocksmouth að olíuflutninga-
höfn. En hvaða erindi á hann
hingað Þjóðverjinn, sem Bill
undrast hversu fróður er um
afdrif „Princess of Indía”? Og
grunsemdir Bills aukast þar til
einn dag að þessir tveir menn
standa frammi fyrir hvorum
öðrum, augliti til auglitis.
Framhald á 10 .síðu
Norsk blöð sögðu frá því
nýlega að verið væri að smíða
fyrir íslendinga hjá Kaarbos
Mekaniske Verksted í Har-
stad í Noregi fiskiskip sem
valdið gæt.i byltingu við síld-
veiðar með hringnót. Þetta er
. stálítkip 110 fet að lengd.
Þetta umtalaða fiskiskip á
| að hafa þrjár skrúfur. Auk
í aðalskrúfu skipsins verður
5 skrúfa á sjálfu stýrinu, en
I þriðja skrúfan í framstafni
\ Tvær hinar sáðast töldu verða
? knúnar af sérstökum rafmót-
orum.
Þetta er fyrsta skipið sem
smíðað er í heiminum með
þvílíkum búnaði segir fram-
kvæmdastjóri skipasmíða-
stöðvarinnar í viðtali við blað-
ið Fiskaren. Það er sagt, að
með þessum skrúfubúnaði,
geti skipið snúizt í hring án
þess að færast úr stað, og það
geti einnig andæft á nót al-
veg þvert, sem er talinn mi'k-
ill kostur.
Hvaða íslenzkur útgerðar-
maður á þetta frumlega skip?
Frá Svíþjóð
blöium
Togskipin átta, sem Svíar
sendu á Islandsmið með sild-
arvörpur í sumar, komu til
heimahafnar í Svíþjóð um
miðjan ágúst s.l. og hafði
leiðangurinn samanlagt inn-
anborðs 2000 tunnur af gróf-
saltaðri síld.
Leiðangur þessi hlaut op-
inheran styrk til þessara
veiða, þar sem Sviar vildu fá
úr því skorið, hvort hægt
væri að veiða hér síld á mið-
unum með flotvörpu. Tvö
skip drógu hverja vörpu og
er það þekkt fyrirkomulag
þegar togað er fyrir síld á
sænskum skipum.
Sænsku skipstjórarnir
segja, að það hafi gengið vel
að ná síldinni með flotvörp-
unni, þó hún hafi verið á 10—
20 faðma dýpi, hér á miðun-
um, og þó það megi teljast
útilokað að veiða á því dýpi
síld með flotvörpu í Norður-
sjó. Svíar láta talsvert mikið
yfir árangri þessarar tilraun-
ar, og telja að hér geti opn-
azt möguleikar fyrir sænska
togbáta í framtiðinni.
Frá Noregi
Mikið aflaleysi er nú á
norskum togmiðum, en þau
eru aðallega við Norður-Nor-
eg. Sömu sögu er að segja
frá miðunum við Bjarnarey
og Svalbarða.
Norski verksmiðjutogarinn
Longva er nú í veiðiferð við
Vestur-Grænland og Ný-
fundnaland. Um 10. september
kom skeyti frá togaranum, og
var hann þú búinn að fá 130
tonn af flðkum. Um sama
leyti barst einnig skeyti frá
skuttogaranum Hans Egede,
en hann stundar nú saltfisk-
veiðar við Vestur-Grænland
og hefur 38 manna áhöfn. 1
skeytinu segir aðeins að afl-
inn sé viðunandi.
Línubátar frá Álasundi sem
stunda veiðar á Hjaltlands-
og Færeyjamiðum hafa aflað
mjög vel að undanförnu; og
er veiðin sögð miklu betri en
á sama tíma í fyrra.
Á fyrri helming ársins í ár
hafa komið á land í Rauma-
dal og Mæri 51 þús. tonn af
fiski og er það 6 þúsund
tonnum meira heldur en á
sama tíma í fyrra.
Frá Skotlandi
Verksmiðja í Aberdeen á
Skotlandi er nú byrjuð að
framleiða fiskimjöl í stórum
stíl til manneldis. Mjölið er
sagt hafa verið reynt í brauð,
saman við hveiti, og gefizt
vel. Skotar hugsa sér að
flytja þetta manneldismjöl á
fjarlæga markaði þar sem
fólk skorti eggjahvítuefni í
fæðuna, eins og víða í Afríku
og Asíulöndum.
Frá Hollandi
Síldveiðar Hollendinga hafa
gengið mjög vel í ár. Þann
17. ágúst voru þeir búnir að
salta 234.046 tunnur af síld.
Veiðin á sama tíma í fyrra
var aðeins 129.769 tunnur.
Af aflanum í ár hafa verið
verkaðar 164.946 tunnur af
„matjessíld", en hitt magn'ð
skiptist niður á þrjár aðrar
saltsíldaraðferðir.
Handhafi
Silfurþorsksins
heldur velli
Fregnir frá Bretlandi herma
að aflakóngur brezkra togara-
skipstjóra Bill Brettell á skip-
inu „Somerset Maugham",
sem varð handhafi silfur-
þosksins á s.l. ári, haldi ennþá
velli á þeim vettvangi og hafl
hann verið með mestan afla
allra brezkra togara á miðju
þessu ári.
Á miðju árinu hafði „Som-
erset Maugham" landað
21.446 kíttum af fiski að verð-
mæti 69.757 sterlp. Togar-
inn „Stella Leonis“, skipstjóri
K. Wallez, var með næsthæsta
afla 21.279 kítt, en söluverð-
mæti aflans var heldur hærra
hjá honum, eða 77.675 sterl-
ingspund.
INNLIN0UM
VETTVANCI
fslendingum
gerð skömm til
Eg las um það nýlega, að
vígður hafði verið 22. ágúst sl.
nýr sjómannaskóli í Gravdal í
Lófót í Noregi. Norska ríkið
hafði látið byggja þennan
skóla og ekkert til sparað,
hvorki í húsakosti né búnaði.
Á vígsluhátíðinni bárust skól-
anum margar góðar gjafir en
þó var það ein þessara gjafa,
sem vakti sérstaka athygli
mína. Það var sagt frá því að
Fiskifélag Norðurlandsfylkis
hefði fært skólanum að gjöf
100.000 kr. norskar, í íslenzk-
um krónum 600.000,00 og fyr-
ir þessa gjöf átti að skreyta
skólastofurnar listaverkum.
Þegar ég las þetta, þá varð
mér hugsað til islenzka Sjó-
mannaskólans, hinnar fögru
byggingar hér upp á holtinu.
Á áratugi hefur lóð skólans
verið í óhirðu og ekki frá
henni gengið £ samræmi við
hlutverk skólans né virðuleik
byggingarinnar. Þetta er van-
virða þegar í hlut á sú stétt
sem með starfi sínu á hafinu
hefur orðið að skapa þau
krundvallarverðmæti, sem allt
annað skólastarf í þessu
landi hefur orðið að hvila á.
Islenzka ríkið og útgerðar-
mannastéttin eiga hér óbætta
sök við sjómenn. Það er kom-
inn meira en timi til að frá
lóð Sjómannaskólans verði
gengið af okkar færustu lista-
mönnum, svo útlit skólans og
umhverfi verði sem tákn
þeirrar miklu baráttu sem hér
er háð á hafinu, árið um
kring.
Farmanna og fiskimanna-
sambandið og önnur fagsam-
tök sjómanna þurfa að knýja
á og fá þetta mál til lykta
leitt á þann hátt sem íslenzíkri
sjómannastétt er samboðið.
Okkur vantar
börn og unglinga
nú þegar eða um næstu mánaðamót
til blaðburðar víðsvegar um bæinn,
i
i