Þjóðviljinn - 03.10.1963, Blaðsíða 4
4 SÍÐA
ÞJðÐVILTINN
Fimmtudagur 3. október 1963
títgefandl: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: ívar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjórar: Jón Bjamason, Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 80 á mánuði.
„Frelsi" og húsnæðismá/
A Iþýðublaðið birtir í gær mynd á 'forsíðu og sýn-
ir hún biðröð af fólki fyrir utan hús hér í
Reykjavík. Ástæðan til þess að fólkið beið þarna
var sú að í húsinu var aJ finna óvenjulegt hnoss,
íbúð 'til leigu. Þess vegna biðu menn tugum sam-
an eftir því að fá að tala við eigandann og gera
tilboð sín, þótt aðeins einn gæti hreppt hnossið
að lokum. Og Alþýðublaðið heldur áfram: „íbúðar-
vandræði í Reykjavík eru nú orðin mikið vanda-
mál. Hundruð manna fylgjast á hverjum degi með
auglýsingum blaðanna og reyna. Ef auglýs't er
símanúmer, þagnar síminn ekk'i allan daginn.
Sumir íbúðaeigendur leita tilboða, og menn greiða
ótrúlegustu upphæðir fyrir ómerkilegustu íbúð-
ir. Einn ungur maður skoðaði íbúð fyrir nokkrum
dögum sem var til leigu. Hann var beðinn um að
senda tilboð. Þetta var falleg ný 3ja herbergja
íbúð á sæmilegum stað. Ungi maðurinn bauð 4.000
kr. fyrir hvern mánuð. Hann fékk ekki íbúðina.
Hann gat fengið litla óhrjálega íbúð í Sogamýri
þar sem eitt sturtubað var fyrir allt húsið, og það
var í þvottahúsinu, og salemið var frammi í for-
sto'fu. Þessi íbúð sem flaut út í slaga, átfi að
kosta 2.500 krónur. Þetta eru aðeins tvö dæmi.
Einhver hefur ugglaust tekið íbúðina í Sogamýr-
inni, því margir eru um boðið“.
jfjessi frásögn Alþýðublaðsins er ekki aðeins frétt
* úr hversdagslífi Reykvíkinga, heldur þungur
áfellisdómur yfir ríkisstjóminni og stefnu hennar
í húsnæðismálum, dómur sem er þeim mun alvar-
legri sem hann er kveðinn upp í sjálfu málgagni
húsnæðismálaráðherrans. Ein fyrsta afleiðing við-
reisnarinnar var sú að draga mjög úr íbúðarhúsa-
byggingum í Reykjavík, þannig að árleg aukning
minnkaði fljótlega um því sem næst helming.
Jafnframt urðu íbúðarhúsabyggingar í ríkara
mæli en nokkru sinni fyrr verkefni braskara, og
fór þar saman viðhorf ríkisstjórnarinnar og borg-
arstjórnarmeirihlutans í Reykjavík. Það er hægt
að kaupa íbúðir sem kosfa 2—3 milljónir króna
og framboð á þeim er verulegt, en það verður að
berjast um hverja leigukytru og greiða fyrir þær
verð sem hækkar með hverjum degi sem líður.
Afleiðingin er alvarlegt neyðarástand, ’fólk hrekst
úr bænum, býr við algerlega óviðunandi húsa-
kost eða er að sligast undan okurleigu.
T þessu ástandi birfist afleiðingin af þeirri stefnu
ríkisstjórnarinnar að „frelsið" eigi að móta
allar athafnir, frelsið tii að græða peninga. Það
má ekki byggja íbúðir í Reykjavík samkvæmt
áætlun, enda þótt það sé auðvelt reikningsdæmi
hver árleg fjölgun þarf að vera ef ekki á illa að
'fara. Það má ekki stjórna húsnæðismálum sam-
kvæmt félagslegum sjónarmiðum, til þess að upp-
fylla þarfir almennings, heldur á nauðsyn 'fólks-
ins að vera féþúfa braskara og fjárplógsmanna.
Þeir sem brjófast í að byggja lenda í klóm okrara
með verðbréfaviðskiptum eða beinum peningalán-
um; þeir sem leigja verða að sæta dagversnandi
afarkostum, ef þeim bjóðast þá nokkrir kost-
Nauðsyn aí stofna alþjó&asamtök
rithöfundafélaga til réttarverndunar
<s>-
ír.
m.
— segir
Friðjón Stefáns-
son, formaður
Rithöfundafélags
íslands
Hinn 18. september sl. birti
Kaupmannahafnarblaðið LAND
OG FOLK grein eftir Friðjón
Stefánsson, formann Rithöf-
undafélags Islands, um kjör ís-
lenzkra rithöfunda, greiðslu
höfundarlauna á íslandi og fl.
Höfundur greinir í upphafi
frá þeim 2 félögum rithöfunda,
sem starfandi eru hér á landi,
og drepur síðan á Rithöfunda-
samband Islands. Þá nefnir
hann aðild Islands að Bemar-
sáttmálanum um höfundarrétt
og höfundarlaun, getur lítillega
um það ástand sem ríkti hér á
landi á þessu sviði áður en til
aðildar að sáttmálanum kom
1948 og bendip síðan á-að enn
í dag gæti í ríkum mæli rit-
stuldar á íslandi, þ.e. útgef-
endur bóka og blaða láti þýða
og birta verk erlendra höfunda
án þess að leita áður leyfis
viðkomandi rétthafa eða inna
af hendi ritlaun. Rithöfunda-
sambandið, segir greinarhöfund-
ur, reyni af fremsta megni að
ná rétti hinna erlendu rithöf-
unda, en málið sé erfitt úr-
lausnar meðan íslenzkir útgef-
endur fallast ekki á skuldbind-
andi samningsákvæði þess efn-
is, að þeir verði að leita til
rithöfundasambandsins til þess
að afla birtingarréttar á verki
eða verkum, sem þeir hafa
hug á að gefa út eftir erlenda
höfunda.
Friðjón Stefánsson drepur
þessu næst nokkuð á starf-1
semi STEFs á Islandi, Sam-
bands tónskálda og eigenda
flutningsréttar, og alþjóðasam-
bands STEFjanna, cn það er
skoðun greinarhöfundar að
samtök rithöfunda um allan
heim eigi að mynda til varnar
rétti meðlima sinna alþjóðleg
samtök í líkingu við hið al-
þjóðlega STEF, „Confédération
Internationale des Sociétés
d'Auteurs et Compositeurs’>.
Þá bendir greinarhöfundur á,
að Rithöfundasamband ís-
lands hafi síðustu árin barizt
fyrir því, að rithöfundar fái
greidda þóknun fyrir þau verk
sín sem til afnota eru á opin-
berum bókasöfnum, á svipað-
an hátt og tíðkast á Norður-
löndum.
1 lok greinarinnar víkur Frið-
jón Stefánsson nokkuð að kjör-
um íslenzkra rithöfunda; bend-
ir á að vegna fámennis séu
upplög bóka ekki stór hér mið-
að við það sem tíðkast víða er-
lendis, höfundarlaun þar af
leiðandi ekki há og því aðeins
örfáir rithöfundar, sem lifi á
ritstörfum einum saman. Lang-
flestir i hópi íslenzkra rithöf-
unda iðki ritstörf í tómstund-
um sem gefist frá öðrum störf-
um. Greinarhöfundur getur síð-
an um úthlutun listamanna-
launa og gagnrýnir mjög störf
úthlutunamefndarinnar. Nefn-
ir hann í því sambandi mót-
mseli þau, sem Rithöfundafé-
lag Islands hefur tvö síðustu
árin sent frá sér, en í þeim er
mótmælt harðlega þeirri hlut-
drægni sem úthlutunamefndin
hafi gerzt sek um í störfum
sínum og einkum miðar sð því
að útfloka frá listamannálavn-
um róttækustu rithðfundana og
þá ungu.
— En, segir Friðjón Stefáns-
son í lok greinarinnar í LAND I
OG FOLK, — íslenzkir rit- þegar fram líða tímar ráðin bót ætlanir um breytt fyrirkomu-
rithöfundar eru bjartsýnir og á þessari grófu mismunun. lag við úthlutun skáldalauna,
vænta þess, að einnig verði Sem betur fer eru nú uppi á- bætir hann við.
FRÍGG
ÞVOL í TVEIM FLÖSKUSTÆRÐUM
Til aukinna þæginda fyrir húsmóðurina fæst þvol nú f fveirn
sfærðum af flöskum. Húsmóðirin getur valið þá stærðina, sem
hentar henni bezt, og alltaf haft flösku við hendina þar sem
á þarf að hálda. Þvol skilar uppvaskinúm alltaf jafn gljáandi
hreinum, og leysir fitu og önnur óhreinindi á svipsfundu. Þvol
er ófrúlega gotf fyrir nylon og ullarfau. Þvotfalögurinn er svo
mildur, að hann hlífir viðkvæmum þvotti, heldur ullarflíkum
lifandi, gerir hvítt hvítara og skýrir liti í mislitu.
nfife Nýt foppí
Nýju þvolflöskurnar hafa nú
ennfremur fengið tappa með
stút, sem auðveldar að hafa
vald á hversu mikið er notað í
hvert sinn. Þetta er nýiung,
sem rutt hefur sér til rúms í
heiminum, og allar húsmæður
eru mjög hrifnar af. Klippið
ofan af stútnum með skærum,
og kreistið flöskuna. Látið svo-
lítið af Þvoli renna út.í vatnið,
og munið að Þvol er ótrúlega
"Jrjúgt.
SÁPUGERÐIN FRIGG