Þjóðviljinn - 03.10.1963, Blaðsíða 10

1Q SlDA
ÞlðÐVILJEM
Fimmtudagur 3. október 1963
— Þá ættirðu að vita, ætt-
irðu að skilja — að ég get ekki
farið með þér til New York. Ég
get ekki farið neitt, ekki núna.
— Þvættingur! Rödd Blakes
var hávær og reiðileg. — Ég
hélt þú værir fullorðinn maður,
Cramer. Þú heldur þó ekki að
það sem þú ert að gera hér
skipti nokru máli!
Adam hörfaði afturábak,
engdist eins og undan öngli. —
Þú ert að gera að gamni þínu,
Max? sagði hann hægt.
Blake starði á hann andartak,
síðan sagði hann með dálítið
breyttri röddu: — Jæja, að
nokkru leyti, kannski. Þú veizt
að mér hættir til að vera rudda-
legur. Kurteist fólk virðist alltaf
komast í vandræði. Og nú brosti
hann í fyrsta sinn. — Ég hefði
þó haldið að þú værir orðinn
vanur framkomu minni.
Adam dró andann ögn léttar.
— Fyrirgefðu, sagði hann. —
Það er víst farið að fymast dá-
lítið, býst ég við. Og ég hef
unnið eins og þræll.
— Ég veit það, sagði Blake og
bros hans hvarf.
— En það hefur gengið stór-
kostlega. Þeir hafa tekið mér
opnum örmum og samskóla-
gangann er úr sögunni; að
minnsta kosti í bili. Adam lag-
færði jakkann sinn. — Max,
sagði hann loks, vegna þess að
spumingin hafði brunnið hon-
um á tungu. — Ætlarðu ekki að
óska mér til hamingju?
Blake leit undan.
— Ég á við — þetta er full-
komið, að því er virðist. Ná-
kvæmlega eins og við ræddum
um það. Ég held ég hafi áorkað
mjög miklu. Hann þagnaði
beið með áfergju eftir skökku
brosinu og hranalegu orðunum.
— Ég er ekki vanur að biðja
fólk neins, sagði Blake. — En
ég ætla samt að biðja þig að
endurskoða afstöðu þína. Þú ert
búinn að sanna þitt mál. er ekki
svo? Ekki svo að skilja að bað
þyrfti að sanna það: Ég var bú-
inn að segja þér fyrir löngu að
Hárgreiðslan
Hárgreiðslu og
snyrtistofa STEINU og DÓDÖ
Laugavegi 18 III. h. (lyfta)
SIMI 24616.
P E R M A Garðscnda 21.
SfMI 33968. Hárgreiðslu- og
snyrtistofa.
Dömur! Hárgreiðsla við
allra hæfi
TJARNARSTOFAN,
Tjamargötu 10, Vonarstrætis-
megin. — SlMI 14662.
hArgreiðslustofa
AUSTURBÆJAR
(María Guðmundsdóttir)
Laugavegi 13 — SlMI 14656
— Nuddstofa á sama stað. •—
fóik væri eins og sauðkindur.
Verki þínu er lokið. Hvað er þá
meira fyrir þig að gera?
— Lokið? Adam brosti. —
Verkið er rétt að byrja! Ég hef
komizt í sambönd í mörgum
öðrum fylkjum. Samtökin eru
alltaf að vaxa. þau vaxa og
styrkjast. Náungi í Alabama
hringdi til mín í gær, vildi hefja
starfsemi í Mobile. Hann hefur
fína spjaldskrá. Hamingjan
góða, Max — það eru engin tak-
mörk fyrir því hvað hægt er að
gera! Skrifaði ég þér um há-
skólann?
Blake hristi höfuðið með
hægð.
— Háskóli hvítra borgara!
sagði Adam. — Svei mér þá.
Ég hef fengið loforð fyrir fram-
lagi frá þessum Shipman náunga
sem ég sagði þér frá. og við
getum lagt homsteininn eftir
nokkrar vikur. Og ég er búinn
að finna enn eina leið til að ýta
við múgnum: flúor standinn. Þú
skilur: Þeir eintra vatnið okkar
og láta okkur borga fyrir bað!
Hann hló lágt. — Hálf Farragut
snýst á sveif með okkur þegar
það fer af stað.
Blake tók af sér gleraugun,
neri nefið og setti gleraugun upp
aftur. — Mjög athyglisvert sagði
hann.
— Tja, ég á nú ekki allan
heiðurinn. Þú varst mikil hjálp.
— Segðu ekki þetta! Blake
dró andann þungt. — ég ætla að
vera hreinskilinn við þig, sagði
hann. — Ég vil að þú hættir við
það sem þú ert að gera hér. Ég
vil að þú hættir og yfirgefir
Suðurríkin þegar í stað.
Adam stirðnaði.
— Hvers vegna? sagði hann.
— Vegna þess að þú mátt til!
Skyrtubrjóst Blakes var orðið
vott af svita. Vöðvamir í hálsi
hans voru á hreyfingu. — Hef-
urðu nokkra hugmynd um
hvaða moldviðri þetta hefur
þeytt upp? Þetta er á forsíðu
hvers einasta dagblaðs í Cali-
fomíu!
— Nú?
— Er það það sem þú sækist
eftir? Umtal?
Adam leit á fyrrverandi kenn-
ara sinn og reyndi að trúa ekki
þeim hugsunum, sem flykktust
að honum.
— Ég get bezt svarað þessu,
sagði hann, með því að vitna í
náunga sem býr í Westwood og
kennir stjómmálasögu: — 111-
ræmdur í dag, frægur á morg-
un.
Blake yggldi sig. — Það skipt-
ir ekki máli, sagði hann. — Það
kemur ekkert þessu máli við.
Staðreyndin er sú að þú gerir
sjálfan þig að fífli. Þetta allt —
þetta allt — er hlægilegt!
Adam vissi að hann var að
verða heitur og rjóður í and-
liti, og hann var gripinn hinni
sömu reiðilegu, vonleysislegu
hræðslukennd og hann hafði svo
oft fundið til áður fyrr, þegar
faðir hans hafði þrifið af hon-
um bækur og skipað honum í
örvæntingu að reyna að vera al-
mennilegur drengur („Af hverju
í ósköpunum ferðu ekki út og
hættir að Iæðupokast hér inni!
Viltu vera veikur, eða hvað?
Langar þig til að vera veikur
alla þína ævi?“) og hann fann
að hann langaði mest til að
gráta.
— Max, sagði hann og reyndi
að hafa taumhald á rödd sinni.
— Hvað er að? Og fram í huga
hans komu orð sem þó voru
ekki orð: Blake prófessor,
horfðu ekki svona á mig, gerðu
það ekki. Skilurðu það ekki að
ég gerði þetta ekki síður f.yrir
þig en sjálfan mig? Ég vildi, að
þú yrðir hreykinn af mér. Ég
vildi það, vegna þess að enginn
hefur nokkum tíma áður verið
hreykinn af mér. En þú hjálp-
aðir mér. Þú gafst mér trú á
sjálfan mig. Þú trúðir á Adam
Cramer, Max, og mér þótti
vænt um þig fyrir það og ég var
þakklátur. Ekki horfa svona á
mig! Mér hefur ekki mistekizt.
Mér hefur ekki mistekizt. Þú
mátt ekki segja það og taka frá
mér hið eina sem mér hefur
þótt vænt um — mér þótti vænt
um þig. Góði Max, láttu þér
þykja vænt um mig!
— Allt. sagði Blake.
— Hvemig þá? Adam réð
ekki við sig. — Það hefur geng-
ið nákvagmlega samkvæmt á-
ætlun okkar; hvert einasta —
— Við gerðum enga áætlun!
sagði Blake, of hátt og ofsalega.
— Þú gerðir áætlun! Ég á engan
þátt í þessu, alls engan, og ég
fyrirbýð þér að nefna nafnið
mitt í þessu sambandi! Er það
ljóst?
Adam hreyfði sig ekki. Hann
gat það ekki.
— Þú hefur valdið mér megn-
ustu óþægindum, sagði Blake.
— Vegna þessarar blaðagreinar
stendur staða mín við háskólann
höllum fæti.
— Hvaða blaðagreinar?
— Bréf! sagði Blake. — Ég
hef fengið bréf í tugatali. Upp-
hringingar, símskeyti. Jafnvel
friðhelgi heimilis míns hefur
verið rofin vegna þess ama. Að-
eins vegna þess að þú fórst að
taka meinlausar kenningar bók-
staflega. Þetta, stamaði hann.
þetta er fráleitt. Honum var
þyngra um andardráttinn en áð-
ur. — Þetta er mikill misski'n-
ingur!
Allt í einu var hann horfinn
maðurinn sem setið hafði í Ieð-
urhásætinu og stjómað heimin-
um; sá maður var nú aðeins til
í skuggaheiminum ásamt Marty
og ánni og boltaleiknum; og f
hans stað var kominn sveittur
lítill karl með gleraugu, hrædd-
ur um atvinnu sína, hræddur —
— við mlg. hugsaði Adam.
— Af hverju er það misskiln-
ingur, Max? sagði hann og
horfði á mynd mannsins í
speglinum.
— Af því að það tekst ekki.
— En það tekst. Þú sagðir það
sjálfur áðan. Eða manstu það
ekki? Nei, þú gerir það víst
ekki. Samræðumar hafa verið
dálítið ruglingslegar. En hvað
sem því líður, ef það heppnast,
þá er það misskilningur, eða
hvað?
Blake opnaði munnÍTnn og
lokaði honum síðan. Svitinn
glóði á andliti hans eins og olíu-
húð. og nú virtist hann líkam-
lega annar maður en sá sem
gengið hafði inn í herbergið og
svipazt um með yfirlæti fyrir
fáeinum mínútum.
— Jæja?
— Auðvitað, auðvitað. Það er
rangt —
— Rangt? Adam kastaði til
höfðinu og hló. — Rangt! Ó,
Max. Svei mér þá.
— Hlustaðu á mig!
— Gæsalappir byrja, sagði
Adam. — Hið eina sem er raun-
verulega rangt í heiminum, er
trú okkar sjálfra á hið ranga.
Gæsalappir lokast. Hver sagði
þetta, Max? Eða þetta: Orðin
gott og illt eru tækniheiti og eiga
alls ekki heima í almennum
orðaforða. Þarna sérðu. Ég
hlustaði á þig. Ef satt skal segja,
þá lagði ég allt á minnið sem
þú sagðir, hverja einustu setn-
ingu.
— Adam góði. Þetta er al-
vörumál.
— Nei! Max, það mætti næst-
um ætla að þú hefðir áhyggj-
ur! En það er óhugsandi. því að
það gæti ekki komið fyrir big.
Gæsalappir byrja: Ég lít á
heiminn sem ómerkilega fjöl-
leiksýningu þar sem stúlkumar
eru allar kiðfættar og trúðam-
ir lélegir; og ég neyðist til að
horfa á þessa sífelldu endur-
tekningu, vegna þess að ég veit
ekki nema það sé enn lélegra
úti fyrir. Gæsalappir lokast. Ég
hef ótæmandi birgðir af þessu!
Blake var farinn að fölna
sýnilega og Adam ofbauð það.
— Farið út og leggið undir ykk-
ur heiminn, Max. Ef nokkuð er
nokkurs virði, þá er það það.
Þú sagðir það. Ég er að því. Að
þínu eigin undirlagi. Og þú vilt
að ég hætti! Vegna þess að mér
mistekst. vegna þess að þér þvk-
ir vænt um mig og vilt ekki að
troðið sé á tilfinningum mínum?
Er það þess vegna?
— Sumpart, já, tautaði Blake.
Adam horfði kuldalega á
hann. — Eins og þeir segja hér
um slóðir, þá er þetta hreinn
hundaskítur. Leyfðu mér að
leiða þig í allan sannleika. Þú
komst hingað í vandræðum bín-
um. Þú hélzt að þér hefði tekizt
að sannfæra mig um að þú
værir andlegtofurmenni: lífsleið-
ur, kaldhæðinn. eldklár náungi
sem hefði séð allt og kærði sig
kollóttan um það allt saman.
Sókrates skugganna! Ég skal
viðurkenna að þú lékst hlut-
verkið af prýði. Og þú hafðir
rétt fyrir þér: Ég var sannfærð-
ur. Press áttaði sig snemma og
sagði mér að þú værir gervi-
karl — þú manst eftir Preston
Haller — en ég mótmælti. 1
fyrsta lagi trúði ég honum ekki;
í öðru lagi hefði verið skolli
hart að þurfa að viðurkenna að
hafa látið blekkjast svo auð-
veldlega.
— Og ég hélt áfram að trúa.
Og þú vissir það líka. 1 Blake-
söfnuðinum var Adam Cramer
postuli númer eitt!
— Það var einmitt þetta sem
þú þurftir. var ekki svo? Meðan
þú hafðir mig — eða einhvem
á borð við mig — sitjandi vtð
fótskör þína, þá var allt í lagi.
Þá gaztu látið sem þú værir
eitthvað sérstakt — látið sem þú
værir Max Blake. snillingur af
fyrstu gráðu. Auðvitað. Ég hef
heyrt að leikarar verði stundum
að þeim persónum sem þeir eru
að leika þá stundina. Þvi ekki
það. Leiklist, skáldskapur, mál-
aralist — þetta byggist allt á
leyndri skíísófreníu — er ekki
svo? Sem ég erlifandi, þvímeira
sem ég hugsa um þetta, bví
vissari verð ég um að þú trúðir
þessu sjálfur — jafnákaft og ég!
Og þess vegna hefurðu einmitt
verið svona sannfærandi.
— Ég vil ekki hlusta á þetta!
hrópaði Blake reiðilega.
— Þetta var fullkomin svið-
setning, það verð ég að játa,
hélt Adam áfram. — Það rétt-
lætti lífemi þitt og fyllti upp
í því nær allar eyðumar. 1 hópi
Hvernig líkar þér?
Ég elska þig. Allt í lagi. Settu
það á blaðið.
Settu á blaðið: Yfirvaraskegg Hvemig finnst þér:Brúnkýr? Hér framkallast bergmá'l.
föður míns. Allt í lagi, — en Fínt. — einmitt:
rödduð hljóð koma betur til
baka.
SKOTTA
Ég vona að þú hafir ákveðið að fara eitthvað. Ég hleypti
þessu ekki inn.
Verkamenn
óskast í fasta vinnu nú þegar. — Upplýsingar
hjá verkstjóranum.
H.F. KOL OG SALT.
Listdansskóli
Guðnýjar *
Pétursdéttur
Edduhúsinu, Lindargötu 9 A,
Reykjavík og Auðbrekku 50,
Kópavogi.
Kennslan hefst mánudaginn 7. október, byrjenda- og
framhaldsflokkar. — Innritun daglega frá kL 2—6 síð-
degis í síma 12-4-86.
Tilkynning frá
Barnamúsíkskólanum
Allir nemendur, sem innritazt haía í 11 bekk
og eíri bekki Barnamúsíkskólans, komi til
viðtals í skólanum íöstudaginn 4. október
kl. 3—7 e.h. og hafi með sér afrit af stunda-
skrá sinni.
Nemendur forskólans, sem eru á skóla-
skyldualdri, komi einnig.
ÓGREIDD SKÓLAGJÖLD GREIÐIST UM LEIÐ.
Nemendur forskóladeildar mæti með foreldr-
um sínum til skólasetningar föstudag-
inn II. október kl. 2. e. b.
SKÓLASTJÓRINN.
Verksmiðju vinna
Starfsfólk, konur og karlar, óskast til verksmiðjustarfa
nú þegar.
Vaktavinna — yfirvinna.
Hampiðjan H.F., Stakkholti 4.